 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| 710 | Placi a Spescha |
cun las literas de las enprimas squitschadiras, che vegneven nómnadas: Gothicas, mo àran Romanas. Uarda sisura & fol. 36.
El tschentanàr 9. entuorn gl on 840. vegnen las scritiras nounavon de las conposiziuns cun las Claustras de Favàras, S. Gall, Bobio, e Schenis, en Gastra fatgas. Quàlla de Favàras, che iou hai legiu, àra de parògl a la nossa pràsente.
Tralasch’àra cou ils Diploms regals, e papals, ch’àran scriti d’il tschentanàr 10: deven tochen ils 13. ed consisteven en literatura variable, e vegn sin la noss’agna. Schon gl on 1252, gl on 1300. 1307. 1321. 1380. e suenter enflain’nus confòderaziuns, pugns, e patgs en la medema literatura, mo quàllas àran aunc scritas pàr Latin. D’il sàcul 14. ennou entscheiven las scritiras, màsses giu el linguatg romantsh. Quàllas conteneven plaids de nozas, engriaziamens, canzuns profanas, e sacras, e comedias, e tótas quàllas àran scritas a la moda moderna.
[p. 38] Ded acts publics ei stau gl enprim en plùma grishiuna il Saramen, ch’in deva als Caus de la Ligia a Tron gl on 1424. e suenter quàls de mintga Comin, che vegniven dai als Mistrals, Giraus, Scrivons & &. Óssa pia vegnin nus sin il temps de la Squitschadira.
Gl enprim documen de quàllas varts, ch’ei vegnius a mi a mauns, ei ina enterpretaziun d’il niov Testamen de J. Bifrum, stampada gl on 1560.
Il secund documen de quàllas varts ei in5 ovra apologetica d’in Spiritual Oblat, ch’ei squitschada a Milaun gl on 1612.
Il tierts la translaziun de la Doctrina christiana de Petrus Canisius, nón savent pli nuo squitschada, el mieds de quài ual nomnau tschentanàr.
Il tierts ils Psalms de Dr. Viezel, stampai a Basel gl on 1661.
Il quart: Canzuns devoziusas de cantar en baselgia, squitschadas a Cómbel en Longnàza tras Gion Giori Barbish gl on 1685. De gl àts temps ei àra vegniu squitschau il Legendari de la vita d’ils Sontgs lou. [p. 39] De lou ei probabelmein la squitschadira vegnida transportada ad Acladira en Tron, e lou vegniu squitschau gl on 1690 1. il codesh de Ca[n]zuns sót il Titul: Consolaziun de l’Olma, ed avon il codesh de la vita de S. Joseph.
De lou ei lu quàlla squitschadira vegnida transportada en Claustra de Monster, e lou d’ils medems Paders Benedictins vegniu stampau, sche vom bóc en er, gl on 1696 ne 1716 ils quater códeshs de l’Inmitaziun de Christi, ed auters códeshs plis. Denter auter: Ina Gramatica, e Diczionari en Romantsh de Sursèt, e Surselva cun in Diczionari Talian avon, gl on 1729. scrit de P. Flamini de Sale Capuciner Missionari.
Gl on 1730. ei vegniu squitschau a Monstèr gl: a — b — c — 40 cun in códeshàt de Noms.
