 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| Literatura grisuna vædrae nova | 679 |
kur k’ ilg u — vegn surius senze selba propria. Eksempels: guæra — guadogn — guarda —
Nus podein æra boka tralashar de dar ina pintga deklaronza sur il: h — k — e: q. She gæ k’ in quitass, k’ æi foss bòka necæssari. Il — h — stat denter la fleiveledat italiana, e denter la færmadat tudæstga.
Il — k — ariva strush tier la færmæzia tudætga.
Il — q — suna sko: k — ed æl ha quæla distink — de tschæl, k’ æl shlueta sur igl: u — ora, non selbont æl.
[p. 85] Devæss ins quæsher de la doblæzia literale, æssent, k’ in ha traktau de seia sembladat? Na, kou vegn æla.
La Literatura vædra ha usurpau la doblæzia de las literas or de tóta moda, e fosha; a nus pia konport æi de quæla regular.
Sapi mintgin, e quæi kun quorts plaids, k’ æi sedæti bók autras doblæzia, k’ entras igl: l — m — n — l’— s — . Quæl k’ enquera in’autra doblæzia, afla forza la neiv ded on. La rashun æi quæsta: Il — b, d, v, j, g, i, ş — æn literas sembles, il — p, t, f, ç, k, j, s — las dóbles.
Il — z — æi dobels, igl — h — enkonter komi podæss æsser sembels. Igl — ss — doblamein dobels. L’autra rashun æi: k’ æi sapi bòk æsser enzitgæi enten enzennas literales, il qual sei bóka enten la vush sunonta.
Quæst æi il ver: k’ æi sekata de rar la doblæzia literale ded — l — m — n — l’— h — . La finæza grishuna lai boka tier auter en sun de vush, pærtgæi en enzennas literales?
Nus fòssen repræhensibels, she nus volæssen æsser kontens kun la surnomnada quãtitat de vokals: 9 — e konsonants 23. pær la Literatura grishuna; gl æi aun de biaras enzennas, k’ auden tier quæla, e quæi dei æsser gl objekt de nossa konsequenzia.
§ III.
| [p. 86] | Enzennas literales denter punsheivles. |
Mintgin vegn a saver tgæi: punsher, e: denter, sei, mo l’aplikaziun, e la vera entelgientsha de quæi æi pli malmaneivla.
Quæls, k’ han derivau quæls plaids d’il Latin, han nomnau æls: Interpunkziuns, ils Tudæstgs en kontrari nomnan æi: Unterscheidungszeichen.
Nus denton lein ælas nomnar: Denterpunshiuns.
Ordinariamein staten ællas denter plaids, e sentimens; mo æ enqual ga avon, ed æ suenter æi.
