 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| Literatura grisuna vædrae nova | 673 |
Nus havein scrit: Literatura grisùna, e tgæi æi quælla auter, ka: Literatura rhæziùna? In volæva derivar ils Grishuns d’il grish, mo la vera interpretaziun æi Rhæziuna de Rhætium.
L’augmentaziun d’ils plaids, de plaids bein inventæi, e bein lugai, e la regularitat gramaticale æn la cultura d’il Lungatg, e quælla cultura ha il Lungatg romonsh giu, mo cu, æi a nus non encognoshent.
Jou hai enflau ina gramatica bein ornada, e bein regulada cun in dikzionari Latin, Romansh, e Tudæstg denter las scritiras de Monster48), mo gl on de la nashientsha muncava, she giæ quæl de la copiada æra. Jou hai enflau in auter Dikzionari lou d’il Centaner 17. d’il qual P. Maurus Cathrin de Dursæra æra gl autur. Æl centava il Romansh, ed il Latin suenter, enqual gadas æra il Tudæstg, mo l’æra non pærfætgs. [p. 38] Il surnomnau archiv conteneva ina certa scretira, ch’ils Paders Benedictins de Monster, denton ch’ei studiaven a Paris han scrit giu, e purtau cun æls anavos, la quale conteneva in Lungatg paræglonts al Lungatg de la Sursaissa romantsha, e Giadina. Jou sai veramein boca pli de tgæi materia ella traktava. Quæi medem archiv conteneva l’interpretaziun d’ils quater codishs de l’imitaziun de Christi de Joañes Gerson, la Regula de S. Benedætg, ed il Martirologi roman en Manuscrit.
Enconter comi la Bibliotheca de la medæma Claustra conservave las ediziuns la pli veglas d’ils codishs stampai en quæi Lungatg, e de diember Manuscrits, ch’æran de diversas sorts materias. Denter auter hai iou enflau priedis, ch’æran fatgi d’ils Religius de la surnomnada Claustra a Sursaissa tudæstga, e Valendau.
Quei æra veramein gl archiv d’il Lungatg romantsh, il qual d’igl on 1776. deven ei vegnius malamein splimaus, d’igl on 1785 envi malamein kultivaus, ed a la fin gl on 1799 totalmain dersentaus.
| [p. 73] | Historia De la Literatura nova. |
La Literatura vædra d’ils tchentanærs quindisch, sedish, dishsiat, e shotg ei semidada ton pauk, k’ in po dir cun rashun, k’ æla sæi restada la medæma. Tgæi vol quæi dir, k’ in ne l’auter per munkonza d’akuratæzia de suns, e literas ha shcrit: chi, stagl: tgi: sche, stagl: she: Ciel, stagl: Tshiel & &? quæi tót æra bagatellas; e pauk, di il proverbi, vegn stimau pær nuot.
In ha d’entshata priu si in Literal: in Literal malperfetg e suenter 35 quæi fundamen malpærfætg skrit, e prosequiu ent il skriver, e de lou ha il lungatg sia malpærfætgadat. Tgi vol far ina quadratura pærfætga, sh’il treikantun æi mal regulaus?
___________________
48) Archivium Desertinense.
| Romanische Forschungen XXX. | 43 |
