Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/671


Priedis 663

vardad. A quont necessari ei seigig da far ver sia carezia vi da Deus enten la carezia anvers igl prossem ad enten nossas ovras, quei mussa igl Apostel, cur el gi: taner car Deus, ei observar ses cumondaments, a niess Salvader sezz cur el clomma: „chi ca mi ten car, observa mes cumondaments.“Igl scazi principal d’igl tschiel, ca nus duvein rimnar schon cou en terra ei l’amur a Deus. Ella ei er quella suletta ad unica caussa, la quala ei da basegns, or dalla quala la carezia vi d’igl parmer carstiaun, l’ubbadienscha agls cumondaments da Deus a cun quels;

2. la bunna cunzienzia. Er la bunna cuncienzia m. a., stuvein nus considerar sco in scazi d’igl tschiel [p. 15] mo indispensabels par daventar vantireivels schon cou en terra. Er ella ei da tal natira, ca nè la ruinna nè ils mulauns la pon lavagar, nè ils laders gnir tier a l’angular. Tutt auter possess externus cou sin terra, rauba, hanur, lagarment dependen specialmein da nos relaziuns cun auters a da lur beinvuglienscha ner malvuglienscha. Bucca aschia la bunna cuncienzia; ella dependa mai da nusezz. Ella ei la conseguenzia natirala da niess opera, a savunda ad ei igl frig sagir da redliadad, da gistia da sinceritad a prusadad enten tutt niess far a laschar. Mo a cunservar ella, occuorran savenz grevs cumbats a sacrifizis. Cun cunsalvar ella vens ina gada a stuver angaldir enten tia rauba, renunziar a tutt gudoign malhonest ca ti pudessas far cun mansegnias, angonnament a faulsadad. Bucca te cumbregi par talas persas! La bunna cuncienzia ei pli valitta ca tutt auter gudoign, ca ti pudessas far cun malgistia. — Par cunservar la bunna cuncienzia vens forsa anqual gada a stuver offender ils amigs, rinunziar a lur beinvaglienscha, t’exponer a calumnias, a perder tia hanur avant quels ca t’ancanuschan bucca pli datier. Ta cunforti er en quellas provas: la medema caussa ei tuccada er a teu Salvader. L’hanur da bunna cuncienzia ei pli preciusa ca tutt’autra hanur. Er a plaschers a lagarments ca dalechien grondamein teu cor vens a stuver renunciar anqual gada, par conservar la bunna cuncienzia. Mo ta ragordi lura ca igl pli grond daleg ei quel dad una bunna cuncienzia. Tutt ils auters dalegs vargan gleiti vi; quel stat adinna [p. 16]. El t’accumpagna sin tuttas tias vias: tumpergi ad enten la sküradegna dalla noig. Ella ei in scazi p’igl tschiel mo er schon par la terra, a nagina ruina, la po lavagar, nagin lader ta privar dad ella.

Igl ei natiral, m. a., ca vus vus augureits vantira ad igl Segner vus gidig latiers. Mo scha ella vus stat tont a cor, tschanteit bucca vossa spronza sin scazzis dalla terra, mo anqurit igl amprim igl raginavel da Deus a gistia avont el; lura vegnen en las autras caussas ca vus veits basegns a vegnir messas vi tiers. Rimneit igl scazi da carezia, da fidonza, da veneraziun ad ubbadienscha a Deus, rimneit igl scazi da bunna cuncienzia