 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| [Plan d' il Laborant d' il Feld] | 621 |
quei cau per ligià era schar passar. Kreis per kreis alternativ, perquei che mintgia kreis possi er’a siu tur haver ils privilegis a bucca mo las gravezias, e quei passas nuot encunter ils principis dil act de mediaziun, mèms che la methoda sesurvida quels oñs, che para d’esser stau in prepotent monopolium, e far passar mo sin zertas famillias sco conjuradas ensemen tuttas charges de honur, et interress.
12mo A riguard dils abgabs ne contribuziuns savess era raschuneivlamein vignir faitg ina consideraziun, pertgei nossa tiarra montagniusa ei era bucca tutina en in liug ne lauter. Considerei la Surselva en paritat de Cuera e Majenfeld, et ils cumins del Plaun, sco era quels sper las stradas grondas, era quels cumins nua ch’ils comerzis passen, podessen a proporziun de pievel era portar enpau gravezia de pli, che quels cumins che han naginas industrias e naginas vias de setrer vi, auter che quei che la paupra tiarra renda, e quei para ch’ei segi dil grond mediatur signiau el act de mediaziun, nua ch’el ha stabiliu il porto dellas gravatorias tier il manteniment dils contingents bucc’a proporziun de cantun ne de pievel, sunder a proporziun della situatiun, et industrias.
[f. 3av] Quests en ils patertgiaments d’in sincer, e nunpartischont patriot, e schi bein ch’el ei mo in laborant dil feld, sche auguresch’el che tuts quels ch’en sabis e possents de lur passiuns, et hagien interess d’ina vard, et enqueressen. beinstar pasch e ruaus general squitschassen . . . malgiestas partidas e procurassen che . . . spirituals sco temporals superiurs vignissen . . . . ter clomadas, e rendessen giustia als [i]nplorants senza passiun, e partischontadat, enstailg de curclar via ils malsfaitgs dils transgressurs, e schar ils opprimi nunexaudi. Cur che gliez daventa sch’ei la patria ventireivla. Ei sei aber bucca pusseivel ch’intgins da quels grons dil cantun grischun possien sacrificar lur passiuns al beinstar general, sch’ei sei bein da tumer che las lamentaschuns vegnien ton grondas, ch’ellas arivien aung ina gada avon il thron de quei grond monarch, il qual ha schon pli gadas animau et exhortau tier l’uniun pasch e concordia.
13mo Cau sto jeu memorisar in Umstand che podess forza aung esser motiv ch’ei vigniss priu in recuors tier il grond mediatur, et ei: la giesta damonda della deportaziun da part della cuort de Vieña; ne en forza quels personals ch’en stai deportai da lezza vard bucca schi bein grischuns sco quels deportai della Frontscha? E perquei han quels giu meglier dretgs d’ina indemnisaziun ch’ils auters? Tuts han giè giu patiment, e per consequenza aud’ei er’a tuts ina indemnisaziun aduala a proporziun de temps, il qual ei tochen ussa ad ina partida vigniu snegau, et a l’autra favoriu e pertgei? perquei che las passiuns en eung bucca dissmessas, e partischontadat ha rigiu; e sche quei veng bucca gleitj remediau, sche sun jeu persuadius,
