Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/584

576 Balthasar de Castelberg

II. Part.

Mussar ca nus seian obligai da prender si ’lg Calender reformai — parquei c’el ei ’lg milger, parquei ca tutts Protestants han quel schon da gig prieu si, parquei c’ilg Calender Julian ei fauls, a parmur dad autras Raschuns pli —

a) Par ’lg amprim essen nus obligai da prender si ’lg Calender renovau, parquei c’el ei ’lg milger ner ilg pli accurat suenter ilg Curs d’ilg Tschiel. El cumpelg’en sasez bucca mai ils Gis; mo era las Uras, Minutas, a Secundas c’ilg Solegl ha da far sia Cursa, ad ei andrizaus [p. 9] ent a regu(t)[l]aus aschi bein, c’el sa bucca s’antardar pli. Parchei duessen nus pia quel bucca prender si? Parchei vuler star stinai sin noss Isonza senza Raschun? Parchei bucca vuler viver suenter ’lg Urden ca Deus sez ha faig en la Scaffienscha da las Causas? — Sadustar da prender si ’lg Calender reformau, ei en sasez nagut auter ca sadustar a dubitau, sch’un dei prender si quei c’ei bien ner bucca ancunter ’lg Antruidament da S. Paulus, ilg qual exhortescha d’ampruar tuttas Caussas a da prender si quei c’ei bien. — Nus argumentein counou aschia: Quei ca Deus fa ei tutt bein, quei c’ei bien dei un prender si, ilg Curs d’ilg tschiel ha Deus faig, ilg Calender renovau ei andrizaus ent suenter ilg Curs d’ilg Tschiel — cuntutt duein nus quel prender si.

b) Ilg Calender Julian l’ancuntra, ilg qual nus vein giu antroquan ussa — Chei eis el? — Un Calender fauls, d’un Tyrann, d’un Pagaun. A duessen nus salvar si quei c’ei fauls, quei ca ven dad un Tyrann, d’un Pagaun, sco sch’ei fuss? Na S. Paulus nus dat un auter Antruidament; ad essen nus buc obligai da savundar a da crer pli a S. Paul, c’alg Calender Julian? Jou protest, gi ’lg Apostel, ent ilg Senger ca vus duveias bucca pli vandliar, sco ils Pagauns viven en la Vanitad da lur sen — ella po esser da chei Sort c’ella vult — ils quals ean daventai scürs d’Antelleg, a gunchi navend da la Vita da Deus, parmur d’ilg Nunsaver c’ei enten els, Eph. 4. 17. 18. Chi vesa pia buc quont fig nus essen obligai da bandunar ilg Calender Julian, a da prender si ’lg Reformau? A quei

[p. 10] c) Tont pli. parquei ca nus vein par’ilg tierz ilg Exempel da l’antira Christiaunadad avont nus. Bucca mai ils Catholics han en quei samilgiurau; mo er tutt las Baselgias Protestantas ner reformadas en Prussia, Holland, Engelland, a da Bern, Basel, Turic ad autras bearas pli, nua c’ilg ei Universitads, scolas aultas, Lgieut sabia a perderta — a mai una Part da nus Grischuns, cun anchins Glaroners ad Appenzellers lein esser pli perderts ad haver un Calender oreifer autra Lgieut. A chei Hanur, chei Avantaig vein nus cou tras? Sagiramein Zund nagin — auter ca quei, ca nus vangin tiers tutts quels c’auden nossa Naradad salvai pur Lgieut senza Cunuschienza