Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, I.djvu/722

Pater Theodosius 693 Denunder quella stema et affecziun? Denunder il respect, che secombinescha … mo cun il num „Theodosius“? … — Della grondissima activitat e premura per il salid material e moral dil proxim; d' ina philosophia, che haveva profundamein sondau e tschaffau il spirt dil temps cun tuts ses avantatgs e ses defects; dell' inteligenza et energia din spirt, che seocupava 5 … mintga moment cun las pli importontas et urgentas questiuns confessionalas, … politicas e materialas. Ei sa cheu buc esser l' intenziun de dar ina caracteristica dil renomau defunct; tgi che vul quei interprender, sto sch' el dei saver esser giest, ordavon [d]ilucidar ils principis philosophs, ch' eran tier Theodosius ils moturs 10 de siu entir operar. Las ideas, ch' el haveva dil stat e della baselgia, en special dellas obbligaziuns de quels dus instituts, ein aschi grondiusas, ch' ell(e)[a]s vegnien muort la permanenta forza dilg egoismus buca tgunsch aschi spert vegnir realisadas. La dignitat dil carstgaun fuva avon ses egls aschi gronda, che tuts auters cassuals attributs svanevan. Tgei posiziun, 15 ch' el teneva per la pli favoreivla, indicheschan ses instituts e ses sequents plaids: „En l' ignoranza e lischentadat et era en il combat cun la pupira va il carstgaun alla malura.“ La vita dil carstgaun considerava el per ina summa de moments, dils quals ins dei perder negins en lischentadat, essent che quel, che vegli moralmein e materialmein far sia obligaziun, hagi adina necessaria 20 occupaziun, sesanfli el en tgei sfera ch' el vegli. Podessen exempel[s] gidar, sche havess Theodosius sez mussau, che sias doctrinas selaschien practicar. Naschius a Mustair ils 23. de Matg 1808. da geniturs, che vivevan della lavur de lur bratscha, ha el en ina vegliadetgna de mo 8 onns bandonau la casa paterna, et ei ius a Taufers per emprender tudestg. Cun 10. ons 25 ha el a Bozen entschiet ils studis gimnasials, ei de leu vegnius en il gymnasi … de Stanz, nua che siu frar, in capuciner, fuva professor. La rhetorica ha el fatg a Aarau, e cun ina vegliadetgna de 17 ons haveva el en il seminari de Lezi a Cuera absolviu la philosophia cun tal success, che Regens Putscher ha ad el leu offeriu sia professura della philosophia. Al 30 spiritus Florentini plaschevan las relaziuns dils seminari episcopal buc, el pren siu sac e va de porta - sut ora senza propriamein saver, nua el vegli semanar, ne tgei el vegli far. Sia via meina el a Baden, nua che siu frar era denton morts e satraus. Crispin, schia fuva Theodosius bategiaus, viseta la fossa de siu frar, il qual fuva staus in destinguiu commember 35 della provinza dils capuciners, e cheu sin la freida fossa d' in car frar ei Crispin sedecidius de vegnir capuziner. El sanunzia tier il provinzial P. Sigismund Furrer, et ils 22. d' Oct. 1825. intrescha el en igl urden dils capuziners cun il nom Theodosius. Primiziau ha el 1830. Da quei temps ei el vegnius a Solothurn sco directur dils novizs, e suenter anflein nus el 40 a Baden, gl' emprim sco professor della theologia e suenter sco guardian della claustra de leu. Ei arriva igl on 1841 cun sias egitaziuns enconter las claustras. Suenter ses principis juriti(e)[c]s e morals, sco catholic e sez