Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, I.djvu/362

Per igl mal d' igls œigls; de las ureiglies; e d' igls dents; sche la casciun d' igl mal uegn da defluxiuns freidas. Ell' arva las obstructiuns d' igl splen, ù lèf; d' igl Dîr, e Lomm; sche mò quellas parts (cun zun igl Lomm) een aunc entiras, buc' infectadas d' enqual unfladira marcia, & enceiven aunc buc à smarcir. Per las [p. 127] dulurs de las reins; e veschigia; cur ca 5 l' Urina arde, brischia, e passa cun dulur. Per la Colica, mal d' igl venter; flads, e ventositats Zuppadas; e constipatiun d' igl Tgierp; sco era per scacciar igls viarms. Per tutts cau numnai affects, indispositiuns, e malsognes, … gida quest' aua, cun beiver ella caulda, ù tievia: gl' emprim dy ün quart, ù (s' igl pli) üna meza; gl' auter dy üna mesira entira; igl tierz 10 ina mesira e meza; igl quart dy, dues bunas mesiras; e dues mesiras een avunda pertgi che seigi; quei che dues mesiras pon buc' effectuar, vegnen èra buca puder far treis ù quater. Cun beiver quella portiun de dues mesiras, deyn continuar var quater, ù ciunq dys; & allura calar plaun siu, cun prender mintgia dy pli paucca, en quella proportiun, sco in ha enciett 15 à beiver ella, Per defluxiuns d' igls œigls, deien quels esser lavai cun l' aua caulda d' igl boign; per igl mal de las ureiglies che vegn da defluxiuns, … dei l' aua esser buvida caulda; ù ch' in la pò èr prender tievia en las ureiglies. Per igls dents, pó ün beiuer alla caulda; (sch' igl mal vegn da defluxiuns) & èr' ensemen lavar or la bucca, e las … schinscivas 20 … bein sauenz cun quell' aua caulda, ù tievia &c. — 4. Igl bugnar igl tgierp en quest' aua, gida fig bein per la rugnia, e defects de la piall; e per tuttas superfluitats noscheivlas denter carn e piall. Per plagas aviartas, blessuras, fistulas. Per l' arthetica; chyragra; podagra, (cun zun la nun - stateivla) Sciatica; per tutta [p. 128] schiradegnia, ù paralisia; 25 … per tuttas stroppiaturas, che suonden sin enqual accident apopletic de la daguotta, ò schilioc; per contracturas, ù mal d' igls mauns, artuigls, ù glaihs; per igl mal d' igls peis, & schenuglia; per igl mal d' igl Diess, e cueisses. Glieut ch' eran sin faigg schi(v)[r]ai, e storpiai, ch' els na pudeuan ny star, ny seer, ny ir; tonanavont, ch' in igls ha stoviu menartier sin carrs, 30 han en zun pauc temps suruegniu schi bein la sanadat en tras bugnar, e dovrar quest' aua, ch' els een turnai à casa à pei, senza negin auter agid, sauns, e ferms. Per pitschens affons, che pôn buca crescer, ù han enqual member schirau, ù stroppiau, ch' ei pon buca star sin peis, ny encejuer ad ir: ei gida val à lau, ch' ei pôn crescer, ed enceiver ad ir. Per confortar 35 igls niarfs, e consolidar tutt Lur sistema, per tutt igl tgierp. Per dolurs de members, ch' en stai ruts ina gada, ù slugai; & een bucca bein mess en ù lugai, miglierantai, e scampentai. Per fevras freidas, intermittentes, che vegnen mintg' auter dy, terzana, quartana etc. etc. Sco l' experiencia ha cau da vegl en nau adina continuamein mussau, cha quest aua seigi zun 40 buna per veeglias fevras etc. — 5. Cun zun ei quest boign bun, e sanadeivel à las femnas, per tuttas sorts d' indispositiuns, affects, malsoignes, e defects, che vegnen da fredurs;

-100-

94 Informatiun della Exempsiun