 |
Questa pagina è ancora da trascrivere o è incompleta. | |
-098-
92 Descriptiun d' ilg Boing da d' Alvegny cau suenter statt per scritt, e veen digg de l' ava, e sanadeivles vertits de quest Boign, ei tut bein fundau, e sutteriu da l' experientia, (la qual' en tuttas caussas ei adinna la mêglra Mussadura) & era da l' autoritad, e perdiggia … de biars c' han experimentau; cun zun, & oravon de quests quater 5 cau suenter numnai perderts Seignurs Docters, e Miedis; d' igls quals gl' amprim … ei igl vêgl Sr. (Tit.) Doct. e Burgmr. Gion Bavier da Cuera, de ludeivla … recordiencia; igl qual ha teniu ault, fig ludau, savenz frequentau, e sez dovrau quei boign; & er' ordinau ad auters seignurs, ses patients, d' igl dovrar en differentes malsoignies: El veva er' (igls pli suenter Onns de sia 10 vita) l' intentiun de metter per scritt, e dar or üna [p. 125] descriptiun de las vertids de quest' aua, per ittel de la Patria, & agid d' igls malsauns, sco el a dau d' entellir à gli Sr. Meinrad Schvarz da Tauau, siu confident amig, e bein entelligent de Mediscinas; mà la mort l' ha impediu. 2. Igl aunc uss vivent Seignur (Tit:) D. Gion Antoni Grass, da Porteins, sur 15 Tusaun; igl qual ha quadortisch onns sez visitau, dovrau, & èr' ad auters ses patients ordinau quest boign. & aunc lau tier, mess sez per scritt las vertids de quest' aua, en Latin. — 3. Igl Sr. Meinrad Schvarz da Tavau, ün vêgl & experimentau Miedi; igl qual (suenter auer surviu enzeconts onns sco Barbier, e Chyrurg d' ün Regiment enten Italia) ha pli ca trent' 20 onns adinna surviu quest Boign sco Miedi, cun bien laud; & entras schi liunga experiencia buca mò observau & empriu d' enconoscher las proprietads, … e vertits de l' aua; mà era sez l' empruau, e cun siu ittel differentes gadas dovrau, per igl mal d' igls œigls, e de las ureiglies; hauend El ün temps agiu piars l' udida, e staus surd, l' ha El en temps da ciunq dys 25 puspei suruegniu entras quest' aua. &c. 4. Igl Sr. David Hemy da Curvalda, … er' ün vêgl prattic de Mediscinas, c' ha pli ca trent' onns en differents Regiments practicau la Chirurgia enten Italia, Spagna, e Corsica: ed üna stad or empriu d' enconoscher questa sanadeivla aua, cun dourar sez ella, e survir à biars ses patients en quei Boign. &c. 30 [p. 126] 1. Suenter igl parêr, meini, e giudizi de quels val cau numnai Seignurs Docters, e Miedis, ha l' aua de quest Boign biar, e fig bien Suolfer; cun empau de Salpeter, Alum, e Vitriol: & aschia, per consequenza, ed experiencia, eis ella propriamein buna, sanadeivla, e zun nizzeivla. 2. Per tuttas sorts de malsoignies, affects, ed indispositiuns, che vegnen 35 da fredurs, fluss, e defluxiuns; humiditats, e superfluitats freidas, d' igl Tgiau, e Ciurvi; che croden giu ent' igls œigls, ureiglies, dents, bucca, e culliez; sin igl pez, stommi, ù magun; splen, ù lêf; dîr, e lomm. &c. &c. 3. Consequentemein gida quest' aua (sco l' experiencia muossa mintg' onn) fig bein per igl magun, ù stommi, cur ch' el ei sfredentaus, e lavagaus; 40 & ha negin appetit da migliar, e lai vargar ù passar tras la spisa nundigerida, senza la puder Tugheggiar. Per catarrs, e tuoss; strensciadegnia, … ù streggiadat d' ilg pez, e flad. Ella schiggienta las defluxiuns, fluss, e memmia biara spida, ù humiditat de la bucca, liunga, culliez &c. &c.
-099-
Descriptiun d' ilg Boing da d' Alvegny 93
