lettere | 397 |
pacem cani domino de Lesdiguieres et duce de Rohan, sectariorum ductore, ntiraniur adhuc. Praeterea cum Italiae liberationem rex per dominimi de Lesdiguieres et Sabaudiae duceni adversus genuenses, qui hispanicutn doniinatutn in Italia fovent, moliretur, tu unicus visus es idoneus qui iustitiae et stipendiis militum in exercitu praeesses. Post haec ad dignitatem regii ordinis Sancti Spiritus promoveri te dignum censuit iustissimus rex; imo et custodiam sigillorum eiusdeni ordinis tuae prudentiae creditam esse voluit, cum applausu et eminentissimi domini Cardinalis qui est quasi alter sol in Gallia, atque amplissimi regni principum approbatione. Tandem invictissimus rex de consilio omnium procerum sub tua fide atque cura totius regni vastissimi gazas tractandas optavit et fecit; quo in munere tantam fidelitatem tantamque industriam et providentiam ostendisti, ut vix patriarcha loseph in regis Aegypti thesauris curandis te anteire possit. Siquidem et rem mirifice auges et sedulo conservas et iuste dispensas ut te omnes admirentur et colant. Per te factum est ut rex et principes cognoscerent quanta regni gallicani opum vis super opes omnium regnorunt antecellat.
Legi equidem in historiis quod tempore Ludovici XII exigebantur in tributis quasi quindecies centena millia scutorum; at sub Francisco I ter decies centena millia; sub filiis eius quinquies fere decies centena millia; quae sub Henrico III, ultimo de Valesiorum domo, ad decies decem centena millia, idest ad decem milliones; nec sub Henrico IV metani Itane transcenderunt. Nunc autem ex quo tu regium curas aerarium, ad viginti septem milliones et duodequadraginta et quadraginta, imo et sexaginta ascenderunt: quantum simul iuncti non habent rex turcarum, rex hispanorum, rex anglorum ac imperium germanicum in unum conflata. Accedat nunc Graecia cum omnibus sapientibus suis et Babylon cum satrapis suis et Hispania cum suis auri fodinis et argenti et negotiatoribus per orbem sparsis, et conferamus num ipsi omnes tacere potuerint in vastitate regionum suarum ad utilitatem reipublicae quantum Bullionus unus fecit in Gallia. Per te, prestantissime vir,