Pagina:Archivio della R. Società Romana di Storia Patria - Vol. XVI.djvu/144

140 G. Ricci

i proprietari di bestiame («illi qui animalia quadrupedia habuerint») e i proprietari e coltivatori di terra, ossia gli agricoltori propriamente detti («illi qui aliquam possessionem vel casale seu pedicam aut valsolam terre pro seminando habuerint»). Accanto a ciascuna delle due classi si aggruppano gli esercenti di tutti i mestieri affini.

Da un lato quindi i casarolae, i bubulci, i vaccharii, i bufalarii, i carrarii, i garzarii pecudum, i caprarii, i porcarii, i mulatterii, i buttarii &c., dall’altra i mundatores, i seminatores, gli stirpatores, i messores, gli adunatores, i tragliatores, i furcinatores &c.1.


  1. Non mi pare fuor di proposito il dare integralmente questo capitolo: lo do sulla trascrizione dal cod. Ottob. 1821.
        «Item, quod illi intelligantur esse de Arte bobacteriorum qui aliquod exercitium de exercitiis dictae Artis et ad ipsam Artera pertinentibus fecerint seu administravcrint per se vel alios eorum nomine. Item et illi qui aliquam possessionem vel casale seu pedicam aut valsolam terre pro seminando aut silvam, nemus, pantanum, vel pratum, aut quaecumque animalia quadrupedia habuerint: nec non omnes et singuli illi qui eorum opera et labores impenderint in aliquo exercitio dictae Artis, videlicet seminando quodcumque genus bladorum, leguminura et frumentorum, aut alicuius ipsorum colendo, et cultivando, terme quomodolibet pro preditis, mundando, seu metendo aut falciando, coadunando, tragliando, aut defendendo biada, legumina aut frumenta supradicta animalia tenendo, aut custodiendo, ipsaque vel aliquod eorundem aut lanam, caseum seu quoscumque alios fructus animalium aut casalium et possessionem praedictorum: emendo aut vendendo, aut quodvis aliud exercitium in praedictis et circha praedicta faciendo. Itaque omnes et singuli qui in praedictis et circa praedicta et in dependentibus ab eisdem aliquod exercitium fecerint etiam casarole quae caseum a bobacteriis emerent, nec non bubulci, vaccharii, bufalarii, carrarii, iumentarii, garzarli pecudum, caprarii, porcarii, casegni seu asinarii, mulatterii, buttarli, et alii quicumque animalium pastores et custodes quocumque nomine nuncupati, mundatores, seminatores, stirpatores, messores, adunatores, tragliatores, furcinatores, et veturales frumentorum aut bladorum seu straminum quorumcumque et tenimentorum, cultores de Arte praedicta esse omnino