La Parabola del Figliol Prodigo (Haller)

by Joseph Theodor Haller

ladino

Joseph Theodor Haller La Parabola del Figliol Prodigo (Haller) Intestazione 25 marzo 2016 50% Da definire

Questo testo è da formattare.

La Parabola del Figliol Prodigo (Haller)

Joseph Theodor Haller

badiot

La Parabola del Figliol Prodigo BAD

'N tsert om avóa dui fis: E 'l plö schòn de chi disch al père: "Père dáme la pert d' la facoltè, che me tocca;" e al i hà desparti l' avai.

E dó nia trötsch dìs, abinè ch' al áva l' fi plö schón, dütt inadüm, s' en é schü demez teng paijsch da luntsch, e in lò hálle desfat ia l' fàte so cung vire alla grana. E deshpò ch' al s' ha desfat ià dütt, è 'l gnü na sterscha fang in te chal lüc, e al scomentscháa d' avai mangora.

E s' en è schü, e s' mat pro un d' latschité de chal lüc, e chast l' ha mettü sü in süa villa a tgiare di portschi.

E oróa impli so vanter de ró, che mangiáa i portschi, e degügn 'n in dèa.

Ma gnü in sé dischel: "Cotang de servitu in tgiasa de mi père ha pang d' sorora, e iö me möre chilò da fang. Jö torá ca, e shará da mi père, e i dirá: Père iö ha fát pitgiö in tschil, e dang té.

Jö ne sung pa plö daign d' ester nominé to fi; fáme shö, ch' un de tü servidus."

E al ha tut ca, e s' n é gnü da so père. E canch' al fóa tgiamò da lunsch, l' halle odü so pére, e möt da compassiung, e corrang addallerc , i è-lle salté intschar so col, e l' há bashé.

E l' fi i dischóa: "Père, iö ha fat pitgiö in tschil, e dant a tè; iö ne sung plö daign d' ester nominé to fi."

Mo 'l pére disch a sü servidus: "Portéde prast addarlerc la plü bella vìeshta, e vistile, e dé-i l' annell in tla mang, e i tgialzà t' el pé. E tolléde cà chal videl gras, e tolléle ia, e mangiunde, e stunde de bona vöja. Portgíche chast mi fi fóa mort, e al è ressori, al fóa in malora, e al é gnü tgiaté." E ai s' é metüs a banchetè. Mó so' fi plö vedl fóa la fora 'ntla campagna, e chanch' al è gnü, e rovóa dainpro da tgiasa aldíle sonang e ballang.

E hà cardè 'n servidu, e damané, tgi che chast fossa. Chast i há dit: "To fré é gnü, e to père ha mazze 'n videll gras, porch' al ch' al l' ha tschafe intung. Mo al s' ha dessené, é ne oróa shi ite; mó so pére é shü fora, e há schomentsché a l' priè.

Mo al há respognü, e dit a so père. Tgiára, taign d' agn ne te sunsi sté deshobediant, e mai ne m' hàste de n' asó, ch' iö esse podü mel mangié cung mi amici. Mo d'spó che chast to fì, che s' ha mangié ia l' fate só colles pottanes, é gnü, i hás-te sbocarí un gras videl."

Mo al dischóa al fì: "Fì, tö t' es dagnóra pro me, e dütt l' mi è tó; Mo saign messung mangie e s' la góde, portgí che cast to fré fóa mort, e gnü in indo vì; pordü, e indo tgiaté."

brach

La Parabola del Figliol Prodigo BRA

Un om avéa doi fí.

E il pglu shon de chish a dit a so pare: Pare! dáme la part della ereditá, che me tocca; e el a partí la sia facoltá fra idg. E do no tropes di dapó, che l' a abú sturtá dut insema, l' e s'inshid in un paish lontan, e alló l' a magná duta la sia facoltá con viver melamente. E dapó che l' a abú scacará dut, l' é vegnú una gran chjarestia, e el instess é vegnú in gran miseria.

E l'é shid, e se a metú appede un citadin de chel leg, e chest l' a maná sun so mesh a far 'l paster dei porzhié. E el voléa volentiera s' inplenir so venter con glandes che magnéa i porzhie; ma neshun j' en daséa. Ma l' é retorná in se, e l' a dit, coteng de urées che ha in tgiasa de mi pare massa pan, e jó more cgló da fam. Jé levaré su, e shiré da mi pare, e diré: Pare! j' é peggiá in tschiel e contra de te.

Jó no son degno d' esser c'glamá to fí; trateme come un dei tie famées. L' e levá su, e l' e shid da so pare. E canche l' era amó lontan, so pare l' a vedú, e mená a compassion l' é corrét incontra, l' a abbratsché intorn 'l col, e bussá. E il fi j' a dit a el: Pare, é peggiá in tschiel e contra de te, no merite pglú d' esser c'glamá to fí.

Ma so pare a dit a sie famées: portá subit la pruma viesta, e vestílo, e dashe' i un annel te sia man, e tgiuzé te si piesh. E tollé un vedél grass, e mazzálo, e nos magnaron alla ricca, e se la goderon del vers; Perché chest mi fí èra mort, e l' è risuscitá, l' era perdú, e se l' a troà, e idg á scomenzá a sela góder.

Ma so fí pglu végle éra per chella champagnes. E canche l' e torná, e che 'l se a vishiná alla tgiasa, l' a sentú una bella musica e balér. E l' a cglamá un dei famées, e l' à domaná, chèche l' è chest.

E chest j' a dit, l' é vegnú to frà, e to pare a mazzá un vedél ingrassá, perché che 'l l' a tgjapá san de retorn. Ma 'l se à inbasteá, e no voléa shir ite. So pare è vegnú fora, e l' á scomenzá a preárlo.

Ma chel j' á responú a so pare: jó te serve shà teng d' eng, e no é mai deshobedí a tie comándi, e no teme és mai dat un zol, che mel aése podú magnar co mi amish; Ma dapó che chest to fí, che a desfat dut 'l fatto so con putánes, è vegnú de retorn te és mazá a el un vedél ingrassá.

Ma el á dit a chest fí: tu ti es semper co mé, e dut 'l mie è to; Ma far nozza, e se consolar se cognéa; perché to fra cgló éra mort, e l' é risuscitá; l' éra perdú, e sel a troá.

cazet La Parabola del Figliol Prodigo CAZ

Un om avéa doi fí. E il pglu shon de chish a dit a so pére: Pére! dáme la pert della ereditá, che me tocca; e el a partí la sia facoltá fra idg. E do no tropes di dapó, che l' a abú sturtá dut insema, l' e s' inshid in un paish lontan, e alló l' a magná duta la sia facoltá con viver melamente. E dapó che l' a abú scacará dut, l' é vegnú una gran chjarestia, e el instess é vegnú in gran miseria. E l'é shid, e se a metú appede un citadin de chel leg, e chest l' a maná sun so mesh a fer 'l pester dei porzhié. E el voléa volentiera s' inplenir so venter con glandes che magnéa i porzhie; ma neshun j' en daséa. Ma l'é retorná in se, e l' a dit, coteng de urées che ha in tgiesa de mi pére massa pan, e jé more cgló da fam. Jé levaré su, e shiré da mi pére, e diré: Pére! j' é peggiá in tschiel e contra de te.

Je no son degno d' esser c' glamá to fí; trateme come un dei tie famées. L' e levá su, e l'e shid da so pére. E canche l' era amó lontan, so pére l' a vedú, e mená a compassion l' é corrét incontra, l' a abbratsché intorn 'l col, e bussá. E il fi j' a dit a el: Pére, é peggiá in tschiel e contra de te, no merite pglú d' esser c'glamá to fí. Ma so pére a dit a sie famées: portá subit la pruma viesta, e vestílo, e dashe' i un annel te sia man, e tgiuzé te si piesh. E tollé un vedél grass, e mazzálo, e nos magnaron alla ricca, e se la goderon del vers; Perché chest mi fí èra mort, e l' è risuscitá, l' era perdú, e se l' a troà, e idg á scomenzá a sela góder. Ma so fí pglu végle éra per chella champagnes. E canche l' e torná, e che 'l se a vishiná alla tgiesa, l' a sentú una bella musica e balér. E l' a cglamá un dei famées, e l' à domaná, chèche l' è chest.

E chest j' a dit, l' é vegnú to frà, e to pére a mazzá un vedél ingrassá, perché che 'l l' a tgjapá san de retorn. Ma 'l se à inbasteá, e no voléa shir ite. So père è vegnú fora, e l' á scomenzá a preérlo. Ma chel j' á responú a so pére: je te serve shà teng d'eng, e no é mai deshobedí a tie comándi, e no teme és mai dat un zol, che mel aése podú magnér co mi amish; Ma dapó che chest to fí, che a desfat dut 'l fatto so con puténes, è vegnú de retorn te és mazá a el un vedél ingrassá. Ma el á dit a chest fí: tu ti es semper co mé, e dut 'l mie è to; Ma fer nozza, e se consolér se cognéa; perché to fra cgló éra mort, e l' é risuscitá; l' éra perdú, e sel a troá.

fodom

Engn hom ava doi fioi. E 'l plu schoven de chi diss al pére: Pére! déme mia pert, che me tocca a mi. E 'l ja fatt le pert ad ogni ung. E puotsch dis daspó, che l' áva dut a una, 'l fí plu schoven se ne schu 'n tel forestier 'n teng paiss da lontsch, e 'ng ló s' hà desfatt via dutt a sputané. E spó che l' ava destrighé dutt, l' eva 'n te cal paiss na gran tgiarestia; al á scomentsché a vignì al busegn. El va, e se matt pro' ng patrong de cal paiss. E cast l' ha mané 'n te so mès, per paster dai portschiéi. L' ava tanta la gran fam, che 'l volava s' empli so venter almanco con cal, che mangiava i portschiéi; ma degugn no in dava. Ma 'l s' ha ravedú, e ha dit: o cotan de oure 'n tgièsa de mio pére, che ha assé da lavoré e da mangié ma mi muore da fam chiló! Piaré via, e schiré da mio pére, e diré ad al: Pére! é fatt piggié davant a Dio, e davant a vos. No song plu degno da ester nominé vost fí: Toléme come per una de voste oure.

152

El peja via e va da só pére. L' eva 'ncora da lontsch, che so pére l' ha bele vedu, e per compassion 'l je corr adincontra, 'l bratssha 'ntourn 'l coll, e 'l bussa. E diss 'l fí adal: Pére! he fatt piggié davant a Dio, e davant a vos, no song pa plú degno de ester nominé vost fí. Ma 'l pére diss a suoi servidous: Schí de longo a tó 'l plu bel govant, vestílo e mettéje ite 'n tel deit l' anel, e tiréje ite i tgiauzéi. E menéme 'l vedél 'ngrassé, e mazzélo; mangionselo, e stong de bona voja a mangié e beive; Pergiéche cast mio fí eva mort, e l' é tourné viv; l' eva perdú, e 'mpo giatté. E ja scomentsché a mangié dutg de bona voja. Ma l' eva so fí plu vegle en te tgiamp: e chanche 'l vigniva e ruava dampro da tgiésa, l' ha senti, che i giantava e ballava dutg a una. El clama un dei servidous, e damana, tgi che cast é. E cast i diss: To fradél é vignú, e to pére ha mazzé 'ng vedel 'ngrassé, pertgiéche 'l lo ha retschevu san. Ma al s' ha desenné, e no volava schi ite. So pére donca va fora e 'l preja. Ma al je da casta resposta, e diss a so pére: Dgia l' e mo cotan de agn, che sierve, e no n' hé mei fallé a cal, che me comaneiva, e méi no m' éi dé 'ng azól da mel mangié de bona voja con miei amis.

Ma spo che cast vost fí, che s' há slové via dut cant 'l só colle putane; canche l' e vignu, jéi beng ad al mazzé 'ng vedel 'ngrassé. Ma 'l i diss ad al: Fí! ti t' es dagnara pro mí; e dut 'l mio é tó. Ma fé 'ng past e ester de bonna voja l' eva de buséng; pertgiéche cast tó fradel èva mort e 'mpó tourne viv, 'l eva schu perdu, e 'mpo tgiatté.

Gherdeina

La Parabola del Figliol Prodigo GRD

Ladiniʃch in Gröden.

Ung Uom avóva doi fions. Y el plu schoun de öi ha dit al pére: "Pére! Dáme mi pert de béins, che me tocca." Y el ha parti i bein anter ei (öi). Y no truép dis dó, ha abiná el fi plu schoun dut adum, y s' en joe schit in un pàis da lontsch, y s' ha desfát si béins cung se dé blaíta.

142

Y depò che el ha abú desfat dut, jöl uni una gran fam in chel pais, y el ha comentschá a se duré. Y el joe schit a sté pra ung abitand de chest Lueg; y chest l' ha metu su si mésch a vardé i purtschèj. Y se desidróva d' impli si ventr cung el pastulà (tameschongs) che i purtschièj majóva, y deguing li daschóva. Ma deseng joél schit in se, y disch: "tang d' auréjes in te tschiésa de mi pére, che han pang peu che assé; y je more tló da fam. Je úe levé, y schí da mi pére, y i dì: Pére! Je è fat pitgiá dant al tschiel, y dant a te. Je ne song plu deing de me tlamé ti fi: féme inschiché ung de ti auréjes." Y el se ha fá su, y vein pra si pére. — Canche el fóa mo da lontsch da el, l' ha udú si pére, y se ha muet a compaschiong, joel cors incontra, y tumá intour el coll y l' ha bussá. El fi li há dit: "Pére! je é fat pitgiá dant al tschiel y dant a te; je ne song deing de éster tlamà ti fi." El pére éder disch a si fantsch (servidoures): "Portéde prest el miour guant, y metéile soura, y daschéj una varéta alla mang, tschiauzéi soura ì pìes. "Y menéde caproung vedöl grass, y mazzéle; majong, y staschong de bona voja. Perchié che chest mi fí fóa mort, y el joe inó viv; el fóa perdú, y el joe stat tgiapá. Y ei ha comenzá a majé de bona voja.

143

Sí plu vödl fí èdr fóa inte tschiamp; y canche el joe uní, y rúa d' ausching da tschiesa, audivel sunang y ballang. Y ha cherdá ung dei servidoures, y domandá, chié che chest joe pa. Chest li ha dit: Ti frá joe uni, y ti pére ha mazzá ung vedöl grass, pertgie ché el l' ha inó tgiapá sann (intong). Ma el se ha desená y ne ulóva schi ite. Si pére èdr joe uni ora, y ha scomenzá a 'l prié. A d' él al respondu, y dit a si pére: "Ve, je te serve tang d' agn, y mei fat velc contra ti cumand, y tu ne m' és mei dat un böc per majé un past cung mi amiches. " Ma dopoché cest ti fí tlo che ha desfat el fati sie (si arpeschong) cung putanes (scróes), joe uni, li és mazzá ung vedöl grass. " Ma ad el al dit: "Fí! tu jes dagnaura pra me, y dut el mie, joe tie."

144

Fé ung past èdr, majé, y sté de bona voja, stava beng; pertgie che chest ti frá tló fóa mort, y joe inó viv; el fóa perdu, y joe stat tgiapá."

mareo

La Parabola del Figliol Prodigo MAR

'N tsert om háa dui fis: E 'l plö schòn de chi disch al père: "Père dáme la pert d' la facoltè, che me tocca; " e el i hà desparti l' avei. E dó nia trötsch dìs, abinè ch' el háa l' fi plö schón, dütt inadüm, s' en é schü demez teng paijsch da luntsch, e in lò hálle desfat ia l' fàte so cung vire alla grana. E deshpò ch' el s' ha desfat ià dütt, è 'l gnü na sterscha fang in te chel lüc, e el scomentschava d' avei mangora. E s' en è schü, e s' mat pro un d' latschité de chel lüc, e chest l' ha mettü sü in süa villa a tgiare di portschi. E oróa impli so venter de ró, che mangiava i portschi, e degügn 'n in dèa. Ma gnü in sé dischel: "Cotang de servitu in tgiasa de mi père ha pang d' sorora, e jou me möre chilò da fang. Jö torá ca, e shará da mi père, e i dirá: Père iö ha fát pitgiö in tschil, e dang té. Jou ne sung pa plö daign d' ester nominé to fi; fáme shö, ch' un de tü servidus." E el ha tut ca, e sene é gnü da so père. E canch' el fóa tgiamò da lunsch, l' halle odü so pére, e möt da compassiung, e corrang addallerc , i è-lle salté intschar so col, e l' há bashé. E l' fi i dischóa: "Père, jou ha fat pitgiö in tschil, e dant a tè; iö ne sung plö daign d' ester nominé to fi."

140

Mo 'l pére disch a sü servidus: "Portéde prast addarlerc la plü bella vìeshta, e vistile, e dé-i l' annell in tla mang, e i tgialzà t' el pé. E tolléde cà chel videl gras, e tolléle ia, e mangiunde, e stunde de bona vöja. Portgíche chest mi fi fóa mort, e el è ressori, el fóa in malora, e el é gnü tgiaté." E ei s' é metüs a banchetè. Mó so' fi plö vedl fóa la fora 'ntla campagna, e chanch' el è gnü, e roà dainpro da tgiasa aldíle sonang e ballang.

141

E hà cardè un servidu, e damané, tgi che chest fossa. Chest i há dit: "To fré é gnü, e to père ha mazze un videll gras, porchél ch' el l' ha tschafe intung. Mo el s' ha dessené, é ne oróa shi ite; mó so pére é shü fora, e há schomentsché a l' priè. Mo el há respognü, e dit a so père. Tgiára, taign d' agn ne te sunsi sté deshobediant, e mai ne m' hàste de n' asó, ch' jou avesse podü mel mangié cung mi amici. Mo d'spó che chest to fì, che s' ha mangié ia l' fate só colles pottanes, é gnü, i hás-te sbocarí un gras videl." Mo el dischèa al fì: "Fì, tö t' es dagnóra pro me, e dütt l' mi è tó; Mo saign messung mangie e s' la góde, portgí che chest to fré fóa mort, e gnü in indo vì; pordü, e indo tgiaté."