La Cuces da Nadèl

ladino

Josef Runggaldier La Cuces da Nadèl Intestazione 1 aprile 2016 50% Da definire


La Cuces da Nadèl.

'L fòva n' jëde 'n gran segnëur, che ie ḡit na sëira te 'n teater de zità y à udù iló na ciantarina, ch' i plas̄òva termënt. L' auter dí va-l, böl da macarón, zënza se pessè giut, debòta y compra dodeš cuces 'ndurèdes, les gëura su dutes, mët ite t' ugnuna 'n zechín, les 'ncòla inò, scris̄ 'm pue' de lëtra, fès̄ ite dut te 'n papiere y dà 'l pachètl a si pedienter, che 'l dëssa 'l purtè a chesta cumediantra. 'L pedienter va bën debota, ma 'l fòva 'n chel dí 'm puè lize y da pantán, y ël te na prëša sflöl-el, toma sul pachètl, y duta la cuces tel pantán! Cie spavënt, se pëns-el, tèl cuces tan da ledám ne pòss-i mèi purtè a na tèl segnëura. Iló dlongia fòv-el na tèl bòna vödla buteghiera, ch' òva ënche tèl roba da vënder. L' à udù y se menòva adös piciá de cheš puere ciorca, che la i fòva ḡita tan mèl. Pò dis̄-ela: "Je te les barate bën, je, še t' ues; te me dès 'm pue' de vèlc ḡonta; tlo vëgn-el per 'l sòlit mè tèi puere còši a cumprè ite, chëi n' ie-pa tan mueleš; pò pòss-i-pa bën 'nce i-les dè 'm pue' miëur marcià."

'L pedienter i pieta 'n da-söt ḡonta y 'l barát ie fat; pò saut-el cula cuces y la lëtra da chesta segnëura, aspieta su na respòsta y s' en vën inò a cësa. 'L patrón 'l damanda: »Cie à-la-pa dit, ch'la böla?« — "O, l' à bën rot su 'n valguna cuces, pò les à-la širmèdes ḡun mespies cun na drëta luna." "O, se pënsa 'l segnëur, z̄ën vëigh-i bën, che cun tèl cumediantres n' ie-l nia da 'nfè, tèl ḡënt n' ie mèi cuntënta." 'Ntant ie passèda na tèl puera fëna dlongia ch'la pitla butëiga via, pò svèja òra la cramra: "Landa! ne cumprëis-a nia vèlc per vòš pitli z̄ën per Nadèl?" "O Die, 'l fossa liër cumprè, še 'ŋ n' ëssa tan la stënta; avëi puec y nia da majë y mò ulëi dì de cumprè tèl ròbes!" "Unide pu 'm pue' ite, anda Mariëusa, cialëde, tlo ëss-i 'n valguna cuces 'ndurèdes; chi pitli ëssa segúr na drëta legrëza; 'n fossa dodeš, les ie danz 'm pue' da ledám, ma ve-les dè-pa 'nce bon marciá defín; me das̄ëis doi da-söč, pò ie-les vòstes."

"No, plu de chindeš šòldi ne pòss-i pròpi no ve dè, che nen è 'l muet."

"Bën bën, pò 'n nòme de Die, tulë-ve-les möfun."

Can che l' oma ie revèda a cësa, pò à i mutóns, che aspitòva bële èrt che la unisse, bën scumencià debòta a rumpì chesta cuces. Po, cie marueja! Dlonc fòv-el 'n zechín d' òr la-ite. Pò svèja l' oma: "O, ma 'l bambín Ges̄ú ie bën tan bon cun nëus, 'l savòva bën, ch' on tan la stënta." Ma da sëira, can che 'l père ie revà a cësa y ch' i i-l' à cuntèda, s' à-l prëš pensà, che 'l muessa vöster sta na sbaliëda de zöche sòrt. 'L dí dò a-benëura tòl-el la cuces rotes y i zechíns d' òr y va dala buteghiera a damandè, cie y cò, y a 'nriešer cie che 'l pò vöster stat. Chësta y à pò cuntà, che l' à baratà la cuces al pedienter de tèl y tèl segnëur. 'L puere paur, galantòm, va dal segnëur y ti conta la stòria, dut cò che la ie suzeduda. Pò dis̄ 'l segnëur: »Arḡá che la ie ḡita 'nši, te don-i la cuces cun zechíns y dut. N' auter jëde cialarè-i de fè del bën, ulà che 'l toca. Son cuntënt, che la ie tumèda òra 'nši."