Duos Poesias sopra il fat d'Adam da Camogask
 |
Questo testo è incompleto. | |
Duos Poesias sopra il fat d'Adam da Camogask
- compostas dal p. m. Minister sigr. Joh.
Cloetta in Scanf (anno 1832)
Sur l'affer da Guardavall arrivo intuorn Fann 1400 tres:
Adam Festa di Camogask.
Melodia: Las Agnas sun in ün bel plaun. —
Pajais Grisc.mn! quant prezius
La liberted at rend' a nus!
Cul diir terrain — ün ajer saun
E buns talents s' unischen.
Laschain qui dvart affers e plaunt
Cul cour slargio tendain al chaunt!
Del temp passo •—¦ füt requinto
Ün fat chi chaunt merita.
Pü bod ed aunz cha püs grischuns
S' unissen in quel god da Truns
Ais incuntro — Sco vain quinto
II cas del nöbel Adam.
In nossa Vall, Sur Madolain
Ün dür Chastlaun'tegnaiv' in frain
Ils abitants — ardaints, distants
In möd ch' ün suspiraiva.
Chi da que taunt voul dubiter
Po vair, sch' el voul sieus ögls uzer,
Som ün gripplun — ils rests chi sun
Lo del chastê terribel.
— 288 —
Quist ficli rapace trist ouvlun
Retrat nel gnieu con guarnischun
Dmurand nel ot — daspêr' ün god
Fich franc da ster crajaiva.
Cu'l ögl la praja spiunand
Sieus cuolps el giaiva preparand,
Que faiv' allur — rob' ed onur
E vita zuond melsgüras.
II pövel timid, avilieu
Sieus drets nun' vaiv' indret sentieu
Stimand perfin — cha sieu destin
Füss d' esser prusa bês-chia.
Fingio del Schwiz ils montagnards
Attraiven dels grischuns ils sguards,
Mussand fich cler — ch' as liberer
Ün pövel bravas possa.
Pü scort non gniva nos chastlaun
Nè' ls Schwizzers tmaiva quel tiraun
Tuot occupo — inamuro
In svergogner las femnas.
In Camogask eir' ün chalger
Chi nonobstante sieu mister
Eir' hom d' onur — e genitur
Dad üna matta bella.
II Castellan luxurius
La vzand gnit d' ella fich bramus
El fet ir mess — per ch' el obtgness
Sur not la bella giuvna.
Quel uorden ün al bap portet
E quella figl' tin retscherchet
Per satisfer — del dür, altêr
La flamma disonesta.
La secta gio dal ot crodand
Nun 'vess causo spavent pü grand
Al bap d' onur — Co del Signur
II fich terribel uorden.
— 289 —
El pens' in se: na cher infaunt
Eau nun at dun al gual pussaunt
Quel pitanêr — vain as faller
Piitost laschains la vita.
Ma scha possibel am sarò
Bè '1 schelm la vita perderò
Sco quel Romaun — Nu't fatsch cul maun
Virginia novella.
La giuvna staiva lo cridand
Mo'l bap formaiva plan fich grand
Cun cour rebel — cuntr' il crudel
In quella not istessa.
El dschet al mess: eau svess damaun
A noss patrun la dun a maun
L' onur avrò — d' ir svess allò
Cur l’ alva spuntaregia.
Ün dschet a quel sur Guardavall
Damaun gnaro' lla sainza fall
Pür sajas sgiir — il bap condür
Svess voul damaun sa figlia.
Quist Adam valorus sco Tell
Doto d' ün anim brav, fidel
Giet as pinand — al cuolp fich grand
Incorragind la figlia.
Nel bsögn extrem na poch par launt
Fet"*el tar püs vivissem plaunt
E' Is cours tuchet — ün admiret
Taunt el co sa proposta.
Curadschi dschet el, chers amichs
n Armain' ans cuntr' ils inimichs
Üngiin ais sgür — eau 's vögl condür
Sdrüjain la tirania.
Scha pür stovessans lo murir,
Nun pudiand bain reuschir,
Almain mussain — ch' aint in nos sain,
Onur evd' e curadschi.
19
— 290 —
Quel pover bap anguschagio,
Chi 'vaiva per agüd insto,
Gnit exodieu — gnit succurieu
Nel god püs as pustettan.
Nels galantomens giüsts e prus
II simuler füs vergognus
Ma'Is imnatscbos — e fich chalchos
Druvottan co malizia.
Guerriers, pustüd nel bsögn extrem
Recuorran ad ün stratagem
Sco Hannibal — in mêr, in val
Cun serps e bouvs fet provas. —
Cur 'vains da fer con violents
Da ledschas tuot independents,
Schi guerregiains — e bain pudains
Malizch' a forz' oppuoner.
Dimen' al Scopo per river
La giuvna stet as iffiter,
Sco spusa giand — fors' eir chantand,
Chambrers Ia seguitaiven.
II bap la mnet sco Abraham
Cur ch' el dal ot survgnit il clam,
Contrist muntet — e condüet
L' infaunt al Sacrifizi.
_Qs empis plains da passiuns
S' intrapplan spess dad orvs minchuns,
L' inamuro — Fich spavento
Suspet nun 'vet dals homens.
Quist sensuêl neir let avrò
Dad Olofernes; schi bun pro,
Per vils pussaunts — Nun fain brich plaunts
Eir sch' els pertuot as tütschen.
La bella d' el fixet ils sguards
El nun guardet lo d' otras varts
Mo cun dalet — el s' instradet
Cun braunchels per l’ artschaiver.
— 291 —
Raccoltà l’ gnit pel sem semno
El 'vet ün fi'üt bain merito,
Ün friit da vning — gnit al maling
E na que ch' el giraiva.
El lo dvantet ün Tantalus
Miitschand l’ obget al fich gulus,
Girand l’ arost — gnit güst oppost,
Al luff da sper' la praja.
Del bap il f'eil as demusset
Sül braunchel scona nouv' el fet
Con iin stilet — nel cinpi pet
La mort fichet el subit.
Quel Schelm famus a nozzas giet
Ta'ls infernels, sco '1 meritet;
Ils congüros — d' ardaint pustos,
Cun armas tiers curittan.
II pövel del chastê spedieu
Gnit al patrun ch' el gniss servieu
Ün nu 'ls ardet — iin be sdrüjet
Quel gnieu da Schelms con flamma.
Insembel cu '1 davous suspir
Dels empis 'vet la vall respir,
Bod as spuset — la pêsch cul dret
'Legraivel spusalizi.
Chapella della liberted,
Scha lecit m' ais d' üser quel pled,
Ais Guardavall — il chaunt del gial
Lo 's fet per chi dormiva.
Eir nus avains nos Canaan,
Na pü l’ Egypto lö d' affan
Que poch badains — cur festas fains
II Segner ans perduna.
La Pesqua vo continuand
Tar ils Güdeuvs eir nun giodand
— 292 —
Pü liberted — neir la mited
E nus l’ avains pür auncha.
II Segner vöglia conserver
Nos drots ertos e'ns preserver
Da giufs et mels — eir temporcls
Bun bap ans saj' el saimper!
t Cloetta V. D. M.
— 293 —
Victoria sün Guardavall
tres
Adam da Camogask.
<djv
Melodia: Auf auf ihr Brüder etc. —
Cur greiv at vain il temp preschaint,
Mieu cher Engiadinais,
Surlevgia't pür, bütand l’ imaint
Sül meglder temp, ch' ais fors' ardaint
E sül passo d' ün pais;
Conguela't con nos chers babuns
Da dürs Chastlauns redschieus,
Cun spedas, launtschas e bastuns
E na cul dret e cun radschuns
In frain els gnivan tgnieus.
Schabain nun crescha co formaint
E'ls vents sun dominants,
Sehi piir gnit fat iin chesamaint
Chi daiv' a Schelms fich ardimaint
E forzas da Gigants.
Siin quel fiit ün, chi d' nossa Vall
Attraiv' ils bains a sè,
Muaglia, roba, rêr metall
Eir fomnas pretendaiv' il gual
Patrun sün l’ ot Chastê
Ch' ün sanguettun lo saja sto
Ch' il saung tschütschaiva qui
Dal pover pövel varzagio
La natta — quel chastê vanzo
Fo vair iminchadi.
— 294 -
Dals rests chi sun sur Madolain
Nu 'ns vain pii fat frantur,
Ma tacit clam al spiert ans vain:
Pür Dieu ludè — sün franc terrain
Extinct ais l’ oppressur!
H monstrum mort nu'ns fo pii tmair,
D' anguosch' il cour ais larg;
Chastlauns nun paun pü qui nuschair
Scodiin il sieu po svess giodair;
Nus nun portains pü charg.
In mez ün pövel christiaun
Faiv' el d' ün Giupiter;
D' ün Dieu pretais o suveraun
Dand sectas, tuns e cuolps al plaun —
Dalet nun 'vaiv' ün bger!
Chi detrunet quel ot Signur?
Gnit fors' il tun da Tschêl? —
Ün brav chalger avet l’ onur
Dad esser nos liberatur
Dal giuf del hom brutêl.
Quist Adam ch' eira misteraun,
Ün pur da Chamuesch,
Nun tmet quel empi* dür tiraun
Chi 'vaiva taunt il suramaun
Ta'l pövel prus sco'n besch.
Scha l’ Adam prüm chi füt creö
Nel Paradis crudet,
Da sa consorte cupichö
Schi quist s' lio bravamaing uzò; -
II Schclm el cupichet.
Ün squitsch servit a'l sollever,
Ün tiiert l’ inferozit,
II Schelrn vulaiva svergogner
Sa figlia! — Que'1 fet impisser
Sül Tell, dal Schwiz l'ardit!
— 295 —
11 prievel grand fet patriot
Nos hom — na be virtüd;
Virtüd pii granda quella not
Fet vair quel tröp chi bain dabot
S' unit per der agüd.
Na, dschet il bap, mieu cher infaunt
Ad ün disonorat,
Eau nu't darò — padim' il plaunt,
Ma dir staregia cha'l possaunt
Gnarò bod satisfat.
A quets d' ün rang superiur
Fain vair cha poss' avdêr
Ta'ls oters eir ün cour d' onur,
Nun tmain quel bass violatur
Nel trat sieu taunt altêr.
Ün temp bastaunt per guadagner
La figl' el promettet
Manvagl sün Guardavall da mner;
La not el get ad animor
Iis oters e's pinet.
Üngün füt vil dad ir scoprind
II plan a quel Tiraun,
U ch' ün fors' eir da fer requint
Bain impedit — ch' üngün fügind
Lur sforzs rendess tuot vaun.
Quel pövel prus, bain löng quiet,
Dal sön gnit sdruvagliò,
Da risager el decretet
E sainz' invilg' eir approvet
II plan d' ün pur furmö.
La finta, na be la valur
Guidet que tröp fidel;
Ün vstieu da spusa det colur
Al fat — cha' 1 schelm nun 'vess orrur
Nè vzcss il cour rebel.
— 296 —
Vulaiv' ün quel sulved' armaint
In cuvel sgür clapper,
E'l saung spargner del inozaint,
Stuvet ün na be fier tagliaint
Ün stet indschin druver.
Da trappl' o praja lò servit
La giuvn' in quel bel vstieu,
Cotrês al scopo megl iin gnit,
II pesch dal cröch nun s' inschnuit
El ais incunter gnieu.
Perfin il ferm e fier Simson
Tres feranas gnit piglio,
Be sco dal bös-ch ün Ab. alon
Tres femnas gnit eir Salamon
Dal credit sieu spoglio.
La figlia bain sieu bap sgundet
Cun cour tuot inozaint,
E sü pel munt il seguitet,
Ün tröp sco nozzaduors eir get
Probabelmaing con chaunt.
Nos Adam fet d' antic Romaun
A risager dispost,
Eir sco'l modern Italiaun
Chi spess eir cun malizchas vain
Per esser main expost.
Sün Venus, na sün Mars pensand
Currit gio il chastlaun
Cun pass affat precipitant
Per la brancler as approssmand
Nè tmet quel paesaun.
Üngün dels sieus nu'l compagnet
Stimand cha'l pur undro
Fiiss leger e co'l cour quiet,
Bandind dimena tuot suspet
Nun l'haun els seguito.
— 297 —
H fö d' amur bain al stüzer
Nos Adam lo savet,
El surlaschet a quel grander
In möd in circa militêr
Per mez dad ün stilet.
Tres pleja foppa dislochand
El l’ orm' a quel chastlaun
II fier da saung tuot fraisch füraand
Per segn süsur el alvantand
Agüd fich prompt al vain.
Gnand sursaglieus ils serviaints
La vit' ün als piglet
Siand els stos ils instrumaints
Al oppressur obbediaints, —
El nun murit sulet!
Neir succedit a quel hom mort
Ün oter scellerat,
Nè quel chastê nun ais pü fort,
Da Troja quas' el 'vet la sort, —
El ais in part disfat.
Da simils temps ans preserver
Pür vögl' il Segner Dieu,
Fosdet, mentir e mordrager
Sco ch' Adam fet ed il squitschêr
Tuot que braraain s-chivieu!
Scha lecit saj' il rebeller
Cur regn' ün violent,
E tel pussaunt dad ingianer
II giuf da se per cupicher,
Da dir nun intraprend.
N. N.?
