Cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer/2/contract da lavur

by Confederazione Svizzera

Il contract da lavur

../emprest ../execuziun da lavurs IncludiIntestazione 29 giugno 2013 25% Da definire

Questo testo è incompleto.

Confederazione Svizzera - Cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

Il contract da lavur

◄

2 - emprest

2 - execuziun da lavurs

►

Dieschavel titel:106 Il contract da lavur

Emprim chapitel: Il contract individual da lavur

Art. 319

1 Tras il contract individual da lavur s’oblighescha il lavurant da lavurar durant in temp limità u illimità en il servetsch dal patrun, ed il patrun s’oblighescha da pajar in salari tenor il temp (salari per temp) u tenor la lavur prestada (salari per la lavur en accord).

2 Sco contract individual da lavur vala er il contract, tras il qual in lavurant s’oblighescha da lavurar regularmain per ura, per mez di u per di (lavur a temp parzial) en il servetsch dal patrun.

Art. 320

1 Sche la lescha na dispona betg autramain, na dovra il contract individual da lavur betg in furma speziala per esser valaivel. 106 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (CULF 1971 1465 1507; Fegl uffizial federal 1967 II 241); vesair er l’art. 7 da las disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X a la fin dal DO III. Insolvenza da l’emprestant C. Consegna da vaglias e da rauba empè da daners D. Temp dal rembursament A. Noziun e furmaziun I. Noziun II. Furmaziun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 99 220

2 El vala er sco concludì, sch’il patrun accepta durant in tschert temp la prestaziun d’ina lavur en ses servetsch, la quala po – tenor las circumstanzas – vegnir spetgada mo cunter in salari.

3 Sch’il lavurant lavura en buna fai en il servetsch dal patrun sin basa d’in contract da lavur che sa mussa posteriuramain sco nunvalaivel, ston tuttas duas partidas ademplir las obligaziuns che resultan tras la relaziun da lavur da medema maniera sco sin basa d’in contract valaivel, fin ch’ina u l’autra partida metta fin a la relaziun da lavur, perquai ch’il contract è nunvalaivel.

Art. 321

Il lavurant sto prestar persunalmain la lavur ch’el ha surpiglià tras il contract, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter u ch’i resultia insatge auter tras las circumstanzas.

Art. 321a

1 Il lavurant sto exequir conscienziusamain la lavur ch’è vegnida surdada ad el e sto mantegnair en buna fai ils interess giustifitgads dal patrun.

2 El sto utilisar en moda cumpetenta las maschinas, ils utensils da lavur, ils indrizs ed ils stabiliments tecnics sco er ils vehichels dal patrun e tractar tut quai cun quità; quai vala er per il material che vegn mess a disposiziun ad el per exequir la lavur.

3 Durant la relaziun da lavur na dastga il lavurant betg lavurar a quint d’ina terza persuna, sch’el violescha qua tras sia obligaziun da fidaivladad, cunzunt sch’el concurrenzescha il patrun.

4 Durant la relaziun da lavur na dastga il lavurant betg duvrar u communitgar ad autras persunas fatgs che ston restar confidenzials, en spezial secrets da fabricaziun e da fatschenta ch’el vegn a savair en il servetsch dal patrun; er suenter la fin da la relaziun da lavur è el obligà a la discreziun, sche quai è necessari per mantegnair ils interess giustifitgads dal patrun.

Art. 321b

1 Il lavurant sto dar pled e fatg al patrun davart tut quai ch’el retschaiva – durant sia activitad contractuala – da terzas persunas per il patrun, en spezial davart summas da daners, e consegnar tut quai immediatamain al patrun.

2 El sto er consegnar immediatamain al patrun quai ch’el producescha tras sia activitad contractuala. B. Obligaziuns dal lavurant I. Lavur persunala II. Quità e fidaivladad III. Pled e fatg, consegna Dretg d’obligaziuns 100 220

Art. 321c

1 Sch’i daventa necessari da prestar lavur supplementara en cumparegliaziun cun las uras da lavur ch’èn vegnidas concludidas, ch’èn usitadas u ch’èn determinadas tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, è il lavurant obligà da prestar questa lavur, uschenavant ch’el è abel da la prestar ed uschenavant che questa lavur po vegnir pretendida dad el en buna fai.

2 Cun il consentiment dal lavurant po il patrun cumpensar la lavur supplementara entaifer ina perioda adequata cun temp liber d’almain la medema durada.

3 Sche la lavur supplementara na vegn betg cumpensada cun temp liber e sch’i n’è vegnì concludì nagut auter en scrit ubain tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar il salari per la lavur supplementara, il qual correspunda al salari normal plus in supplement d’almain in quart.

Art. 321d

1 Davart l’execuziun da la lavur e davart il cumportament dals lavurants en il manaschi u en la chasada po il patrun relaschar ordinaziuns generalas e dar directivas spezialas als lavurants.

2 Il lavurant sto observar en buna fai las ordinaziuns generalas e las directivas spezialas dal patrun.

Art. 321e

1 Il lavurant è responsabel per il donn ch’el fa intenziunadamain u per negligientscha al patrun.

2 La dimensiun dal quità, per il qual il lavurant sto star bun, sa drizza tenor la singula relaziun da lavur, resguardond la ristga professiunala, il grad da furmaziun u las enconuschientschas professiunalas che vegnan pretendidas per la lavur sco er las abilitads e las qualitads dal lavurant ch’il patrun ha u avess stuì enconuscher.

Art. 322

1 Il patrun sto pajar al lavurant il salari ch’è vegnì concludì, ch’è usità u ch’è determinà tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur. 2 Sch’il lavurant viva en la chasada dal patrun, è il mantegniment en la chasada cun l’alloschi e cun l’alimentaziun ina part dal salari, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità insatge auter. IV. Lavur supplementara V. Observar ordinaziuns e directivas VI. Responsabladad dal lavurant C. Obligaziuns dal patrun I. Salari 1. Gener ed autezza en general Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 101 220

Art. 322a

1 Sch’il lavurant ha in dretg contractual sin ina part dal gudogn u da la svieuta ubain autramain sin il resultat da la fatschenta, vegn questa part calculada sin basa dal resultat da l’onn da gestiun che vegn eruì tenor las prescripziuns legalas e tenor ils princips commerzials ch’èn renconuschids en general.

2 Al lavurant ubain – empè da quel – ad in expert che vegn designà communablamain u da la dretgira sto il patrun dar las infurmaziuns necessarias e dar invista dals cudeschs da fatschenta, sche quai è necessari per la controlla.

3 Sch’igl è vegnì concludì ina participaziun vi dal gudogn da l’interpresa, sto ultra da quai vegnir consegnada al lavurant – sch’el pretenda quai – ina copia dal quint economic.107 Art. 322b

1 Sch’igl è vegnì concludì ch’il lavurant haja il dretg da survegnir ina provisiun per tschertas fatschentas, cumenza quest dretg, cur che la fatschenta è vegnida concludida valaivlamain cun la terza persuna. 2 En cas da fatschentas cun in adempliment successiv sco er en cas da contracts d’assicuranza poi vegnir concludì en scrit ch’il dretg da survegnir ina provisiun cumenzia cun la scadenza u cun la prestaziun da mintga rata. 3 Il dretg da survegnir ina provisiun s’extingua posteriuramain, sch’il patrun n’exequescha betg la fatschenta senza sia culpa u sche la terza persuna n’ademplescha betg sias obligaziuns; en cas d’in adempliment parzial vegn la provisiun reducida proporziunalmain.

Art. 322c

1 Sch’il contract n’oblighescha betg il lavurant da preschentar il rendaquint da sias provisiuns, sto il patrun consegnar al lavurant per mintga termin da pajament in rendaquint en scrit, inditgond las fatschentas che dattan il dretg da survegnir ina provisiun.

2 Al lavurant ubain – empè da quel – ad in expert che vegn designà communablamain u da la dretgira sto il patrun dar las infurmaziuns necessarias e dar invista dals cudeschs e dals mussaments ch’èn decisivs per il rendaquint, sche quai è necessari per la controlla. 107 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589) 2. Participaziun al resultat da la fatschenta 3. Provisiun a. Cumenzament dal dretg b. RendaquintDretg d’obligaziuns 102 220

Art. 322d

1 Sch’il patrun paja – ultra dal salari – ina indemnisaziun speziala a tschertas chaschuns, sco a Nadal u a la fin da l’onn da gestiun, ha il lavurant il dretg da survegnir quella, sche quai è vegnì concludì. 2 Sche la relaziun da lavur finescha, avant che la chaschun da pajar l’indemnisaziun speziala haja lieu, ha il lavurant il dretg da survegnir ina part proporziunala da quella, sche quai è vegnì concludì.

Art. 323

1 Sch’i n’èn betg vegnids concludids u sch’i n’èn betg usitads termins pli curts u auters termins e sch’i n’è betg determinà insatge auter tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il salari vegnir pajà al lavurant a la fin da mintga mais.

2 Sch’i n’è betg vegnì concludì u sch’i n’è betg usità in termin pli curt, sto la provisiun vegnir pajada a la fin da mintga mais; sch’i dovra dentant dapli che 1 mez onn per exequir tschertas fatschentas, po il pajament da la provisiun vegnir suspendì per questas fatschentas tras ina cunvegna en scrit.

3 La participaziun al resultat da la fatschenta sto vegnir pajada, uschespert che quella è vegnida eruida, il pli tard dentant 6 mais suenter la fin da l’onn da gestiun.

4 A norma da la lavur prestada sto il patrun conceder al lavurant in pajament anticipà, sch’il lavurant dovra in tal pervia d’ina situaziun d’urgenza e sch’il patrun po far quai raschunaivlamain.

Art. 323a

1 Sche quai è vegnì concludì, sche quai è usità u sche quai è determinà tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, dastga il patrun retegnair ina part dal salari.

2 Dal salari che sto vegnir pajà il singul di da pajament na dastgi betg vegnir retegnì dapli ch’in 10avel dal salari ed en tut betg dapli ch’il salari per 1 emna da lavur; dentant po in contract normal u in contract collectiv da lavur prevair ina retenziun pli auta.

3 Sch’i n’è vegnì concludì u sch’i n’è usità nagut auter u sch’i n’è determinà nagut auter tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, vala il salari retegnì sco garanzia per las pretensiuns dal patrun che resultan tras la relaziun da lavur e betg sco chasti convenziunal.

4. Gratificaziun II. Pajament dal salari 1. Termins da pajament 2. Retenziun dal salari Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 103 220

Art. 323b

1 Il salari en daners sto vegnir pajà al lavurant en valuta legala entaifer il temp da lavur, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità insatge auter; al lavurant stoi vegnir surdà in rendaquint en scrit. 2 Il patrun dastga mo scuntrar cuntrapretensiuns cun la pretensiun dal salari, sche quella è impegnabla; dentant dastgan pretensiuns d’indemnisaziun per donns ch’èn vegnids fatgs intenziunadamain vegnir scuntradas illimitadamain. 3 Cunvegnas davart l’utilisaziun dal salari en l’interess dal patrun èn nunvalaivlas.

Art. 324

1 Sche la lavur na po betg vegnir prestada per culpa dal patrun u sch’il patrun vegn per auters motivs en retard cun l’acceptaziun da la lavur, è el obligà da pajar il salari, senza ch’il lavurant saja obligà da prestar posteriuramain la lavur. 2 Il lavurant sto sa laschar deducir dal salari quai ch’el ha spargnà pervia da l’impediment da lavurar, gudagnà tras in’autra lavur ubain tralaschà intenziunadamain da gudagnar.

Art. 324a

1 Sch’il lavurant vegn impedì senza sia culpa da lavurar, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna, sco malsogna, accident, adempliment d’obligaziuns legalas u execuziun d’in uffizi public, sto il patrun pajar ad el il salari respectiv per in temp limità inclusiv ina indemnisaziun adequata per il salari en natiralias pers, sche la relaziun da lavur ha durà dapli che 3 mais u è vegnida concludida per dapli che 3 mais. 2 Sch’i n’èn betg determinads temps pli lungs tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar – durant l’emprim onn da servetsch – il salari per 3 emnas, e suenter – tut tenor la durada da la relaziun da lavur e tut tenor las circumstanzas – il salari per in temp adequat pli lung. 3 En cas da gravidanza da la lavuranta sto il patrun pajar il salari en la medema dimensiun.108 4 Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida ina regulaziun che divergescha da las disposiziuns qua survart, sche quella è almain equivalenta per il lavurant. 108 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923) 3. Garanzia dal salari III. Salari en cas d’impediment da lavurar 1. En cas da retard dal patrun 2. En cas da retard dal lavurant a. PrincipDretg d’obligaziuns 104 220

Art. 324b

1 Sch’il lavurant è – sin basa da prescripziuns legalas – assicurà obligatoricamain cunter las consequenzas economicas d’impediments da lavurar che resultan senza sia culpa, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna, na sto il patrun betg pajar il salari, uschenavant che las prestaziuns d’assicuranza che vegnan debitadas per il temp limità cuvran almain quatter tschintgavels dal salari pers. 2 Sche las prestaziuns d’assicuranza èn pli pitschnas, sto il patrun pajar la differenza tranter quellas ed ils quatter tschintgavels dal salari. 3 Sche las prestaziuns d’assicuranza vegnan concedidas pir suenter in temp da spetga, sto il patrun pajar per quest temp almain quatter tschintgavels dal salari.109 Art. 325110 1 Per segirar obligaziuns da mantegniment e da sustegn tenor il dretg da famiglia po il lavurant ceder u impegnar pretensiuns da salari futuras, e quai en quella dimensiun ch’ellas èn impegnablas; sin dumonda d’ina persuna participada fixescha l’uffizi da scussiun al domicil dal lavurant l’import che n’è betg impegnabel tenor l’artitgel 93 da la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889111 davart scussiun e concurs. 2 La cessiun e l’impegnaziun da pretensiuns da salari futuras per segirar autras obligaziuns èn nunvalaivlas.

Art. 326

1 Sch’il lavurant sto prestar – tenor il contract – exclusivamain lavur en accord mo per in patrun, sto quel assegnar lavur avunda. 2 Sch’il patrun n’è senza sia culpa betg en cas d’assegnar lavur en accord tenor il contract u sche las relaziuns en il manaschi pretendan transitoricamain da prestar lavur pajada tenor il temp, po il patrun assegnar al lavurant tala lavur. 3 Sch’il salari per temp n’è betg determinà tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar al lavurant il salari ch’el ha gudagnà fin alura en media per la lavur en accord. 109 Integrà tras la cifra 12 da l’agiunta tar la LF davart l’assicuranza d’accidents, en vigur dapi il 1. da schaner 1984 (CULF 1982 1676 1724 art. 1 al. 1; Fegl uffizial federal 1976 III 141) 110 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 14 da december 1990, en vigur dapi il 1. da fanadur 1991 (CULF 1991 974 975; Fegl uffizial federal 1989 III 1233, 1990 I 120) 111 CS 281.1 b. Excepziuns IV. Cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da salari V. Lavur en accord 1. Assegnaziun da lavurLescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 105 220

4 Sch’il patrun na po assegnar ni avunda lavur en accord ni avunda lavur pajada tenor il temp, è el tuttina obligà da pajar il salari ch’el avess da pajar cun assegnar lavur pajada tenor il temp, e quai tenor las prescripziuns davart il retard da l’acceptaziun.

Art. 326a

1 Sch’il lavurant sto prestar – tenor il contract – lavur en accord, sto il patrun communitgar al lavurant la tariffa dal salari, avant che quel cumenza cun la singula lavur.

2 Sch’il patrun tralascha da far questa communicaziun, sto el pajar il salari tenor la tariffa ch’è fixada per lavurs equivalentas u sumegliantas.

Art. 327 1 Sch’i n’è vegnì concludì u sch’i n’è usità nagut auter, sto il patrun equipar il lavurant cun ils utensils e cun il material ch’el basegna per lavurar.

2 Sch’il lavurant metta – cun il consentiment dal patrun – a disposiziun sez ils utensils u il material per exequir la lavur, sto el vegnir indemnisà adequatamain per quai, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità insatge auter.

Art. 327a

1 Il patrun sto indemnisar al lavurant tut las expensas necessarias che resultan tras l’execuziun da la lavur e – sch’el sto lavurar ordaifer il lieu da lavur – er las expensas ch’el dovra per ses mantegniment.

2 Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir fixada – empè da las expensas – ina indemnisaziun fixa, en spezial ina diaria u ina indemnisaziun emnila u mensila fixa, che sto dentant cuvrir tut las expensas necessarias.

3 Cunvegnas ch’il lavurant stoppia surpigliar cumplettamain u parzialmain sez las expensas necessarias, èn nunvalaivlas.

Art. 327b

1 Sch’il lavurant utilisescha per sia lavur – cun il consentiment dal patrun – in vehichel a motor ch’il patrun u ch’el sez metta a disposiziun, ston vegnir bunifitgadas ad el las expensas usitadas per il manaschi e per il mantegniment dal vehichel en la dimensiun che quel vegn duvrà per la lavur.

2 Sch’il lavurant metta a disposiziun sez in vehichel a motor cun il consentiment dal patrun, ston ultra da quai vegnir bunifitgadas ad el las taxas publicas per il vehichel, las premias per l’assicuranza da 2. Salari VI. Utensils da lavur, material ed expensas 1. Utensils da lavur e material 2. Expensas a. En general b. Vehichel a motorDretg d’obligaziuns 106 220 responsabladad ed ina indemnisaziun adequata per l’isada dal vehichel en la dimensiun che quel vegn duvrà per la lavur. 3 ... 112

Art. 327c

1 Sin basa dal rendaquint dal lavurant sto l’indemnisaziun da las expensas vegnir pajada ensemen cun il salari, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità in termin pli curt.

2 Sch’il lavurant sto far regularmain expensas per ademplir las obligaziuns contractualas, stoi vegnir pajà ad el in pajament anticipà adequat en tscherts intervals, dentant almain mintga mais.

Art. 328

1 En la relaziun da lavur sto il patrun respectar e proteger la persunalitad dal lavurant, prender adequatamain resguard da sia sanadad e procurar che la moralitad vegnia mantegnida. En spezial sto el procurar ch’ils lavurants na vegnian betg mulestads sexualmain e ch’i na resultian nagins ulteriurs dischavantatgs per las victimas da mulestas sexualas.113

2 Per proteger la vita, la sanadad e l’integritad persunala dals lavurants sto el prender las mesiras ch’èn necessarias tenor l’experientscha, applitgablas tenor il stadi da la tecnica ed adattadas a las relaziuns en il manaschi u en la chasada, sche quai po vegnir pretendì raschunaivlamain dad el, resguardond la singula relaziun da lavur e la natira da la prestaziun pretendida114. 115

Art. 328a

1 Sch’il lavurant viva en la chasada dal patrun, sto il patrun procurar per in’alimentaziun suffizienta e per in alloschi irreproschabel.

2 Sch’il lavurant vegn – pervia da malsogna u d’accident – impedì senza sia culpa da lavurar, sto il patrun conceder tgira e tractament medicinal per in tschert temp, e quai per 3 emnas durant l’emprim onn da servetsch, e suenter – tut tenor la durada da la relaziun da lavur e tut tenor las circumstanzas spezialas – per in temp adequat pli lung. 112 Abolì tras la cifra 12 da l’agiunta tar la LF davart l’assicuranza d’accidents (CULF 1982 1676 1724 art. 1 al. 1; Fegl uffizial federal 1976 III 141) 113 Integrà la segunda frasa tras la cifra 3 da l’agiunta tar la LF d’egualitad dals 24 da mars 1995, en vigur dapi il 1. da fanadur 1996 (CULF 1996 498; Fegl uffizial federal 1993 I 1248) 114 Correctura da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala (CULF 1974 1051) 115 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta tar la LF d’egualitad dals 24 da mars 1995, en vigur dapi il 1. da fanadur 1996 (CULF 1996 498; Fegl uffizial federal 1993 I 1248) c. Pajament VII. Protecziun da la persunalitad dal lavurant 1. En general 2. En la chasada dal patrun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 107 220 3 En cas da gravidanza e da pagliola sto il patrun conceder las medemas prestaziuns a la lavuranta. Art. 328b116 Il patrun dastga mo elavurar datas davart il lavurant, sche questas datas concernan sia qualificaziun per la relaziun da lavur u èn necessarias per realisar il contract da lavur. Dal rest valan las disposiziuns da la Lescha federala dals 19 da zercladur 1992117 davart la protecziun da datas.

Art. 329

1 Il patrun sto conceder al lavurant mintga emna 1 di liber, per regla la dumengia u – nua che las circumstanzas na permettan betg quai – in lavurdi entir.

2 Sut circumstanzas spezialas e cun il consentiment dal lavurant po il patrun excepziunalmain conceder ad el plirs dis libers in suenter l’auter u – empè dad 1 di liber – 2 mezs dis libers.

3 Al lavurant ston dal rest vegnir concedids las uras ed ils dis libers usitads e – suenter che la plazza è vegnida desditga – il temp ch’i dovra per tschertgar in’autra plazza. 4 Fixond il temp liber stoi vegnir tegnì quint adequatamain dals interess dal patrun sco er dal lavurant.

Art. 329a

1 Mintga onn da servetsch sto il patrun conceder al lavurant almain 4 emnas vacanzas, al lavurant che n’ha betg anc cumplenì 20 onns almain 5 emnas vacanzas.119 2 ... 120 3 Per in onn da servetsch incumplet ston las vacanzas vegnir concedidas proporziunalmain a la durada da la relaziun da lavur durant l’onn da servetsch respectiv. 116 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da zercladur 1992 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da fanadur 1993 (CULF 1993 1945; Fegl uffizial federal 1988 II 413) 117 CS 235.1 118 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 2923, 2004 6641) 119 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fanadur 1984 (CULF 1984 580 581; Fegl uffizial federal 1982 III 201) 120 Abolì tras la cifra I da la LF dals 16 da december 1983 (CULF 1984 580; Fegl uffizial federal 1982 III 201) 3. A chaschun da l’elavuraziun da datas da persunas VIII. Temp liber, vacanzas, congedi per lavur cun giuvenils e congedi da maternitad 1. Temp liber 118 2. Vacanzas a. Durada Dretg d’obligaziuns 108 220

Art. 329b

1 Sch’il lavurant è impedì da lavurar per atgna culpa, e quai en tut durant dapli che 1 mais entaifer 1 onn da servetsch, po il patrun reducir las vacanzas per in 12avel per mintga mais entir d’absenza.121

2 Sche l’impediment n’importa en tut betg dapli che 1 mais entaifer 1 onn da servetsch e sch’el è vegnì chaschunà senza la culpa dal lavurant tras motivs che sa chattan tar la persuna dal lavurant, sco malsogna, accident, adempliment d’obligaziuns legalas, execuziun d’in uffizi public u congedi per giuvenils, na dastga il patrun betg reducir las vacanzas.122

3 Il patrun na dastga er betg reducir las vacanzas, sch’ina lavuranta è impedida da lavurar fin 2 mais pervia da gravidanza u perquai ch’ella ha retratg l’indemnisaziun en cas d’ina maternitad en il senn da la Lescha dals 25 da settember 1952123 davart l’urden da cumpensaziun dal gudogn per persunas che prestan servetsch ed en cas d’ina maternitad (LCG).124

4 Tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida ina regulaziun che divergescha dals alineas 2 e 3, sche quella è tut en tut almain equivalenta per il lavurant.125

Art. 329c

1 Las vacanzas ston per regla vegnir concedidas en il decurs da l’onn da servetsch respectiv; almain 2 emnas da vacanzas ston suandar ina l’autra.126

2 Il patrun fixescha la data da las vacanzas, resguardond ils giavischs dal lavurant, uschenavant che quels èn cumpatibels cun ils interess dal manaschi u da la chasada.

Art. 329d

1 Il patrun ha da pajar al lavurant l’entir salari per la durada da las vacanzas ed ina indemnisaziun adequata per il salari en natiralias pers.

2 Durant la relaziun da lavur na dastgan las vacanzas betg vegnir cumpensadas cun prestaziuns finanzialas u cun autras prestaziuns. 121 Versiun tenor l’art. 117 da la LF davart l’assicuranza cunter la dischoccupaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1984 (CULF 1982 2184; Fegl uffizial federal 1980 III 489) 122 Versiun tenor l’art. 13 da la LF dals 6 d’october 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schaner 1991 (CULF 1990 2007; Fegl uffizial federal 1988 I 825) 123 CS 834.1 124 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923) 125 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fanadur 1984 (CULF 1984 580 581; Fegl uffizial federal 1982 III 201) 126 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fanadur 1984 (CULF 1984 580 581; Fegl uffizial federal 1982 III 201) b. Reducziun c. Coerenza e data d. Salari Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 109 220 3 Sch’il lavurant presta – durant las vacanzas – ina lavur pajada per ina terza persuna e sche quai violescha ils interess giustifitgads dal patrun, po il patrun refusar da pajar il salari da vacanzas e pretender enavos il salari da vacanzas ch’è gia vegnì pajà.

Art. 329e

127 1 Fin ch’il lavurant ha cumplenì il 30avel onn da vegliadetgna, sto il patrun conceder ad el durant mintga onn da servetsch in congedi per giuvenils da tut en tut fin 1 emna da lavur, e quai tant per l’activitad gratuita en ina funcziun da direcziun, da tgira u da cussegliaziun en il rom da la lavur cun giuvenils ordaifer la scola en in’organisaziun culturala u sociala sco er per la scolaziun e per la furmaziun supplementara necessaria.

2 Il lavurant n’ha betg il dretg da survegnir il salari durant il congedi per giuvenils. Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida in’autra regulaziun a favur dal lavurant.

3 Il patrun ed il lavurant sa cunvegnan davart la data e davart la durada dal congedi per giuvenils, resguardond ils interess da tuttas duas partidas. En cas ch’els na vegnan betg da sa cunvegnir, sto il congedi per giuvenils vegnir concedì, sch’il lavurant ha annunzià al patrun gia 2 mais ordavant l’intenziun da far valair ses dretg. Ils dis da congedi per giuvenils che na vegnan betg retratgs scrodan a la fin da l’onn chalendar. 4 Sin dumonda dal patrun sto il lavurant cumprovar sias activitads e sias funcziuns en il rom da la lavur cun giuvenils ordaifer la scola.

Art. 329f 128

Suenter la pagliola ha la lavuranta il dretg d’in congedi da maternitad d’almain 14 emnas.

Art. 330

1 Sch’il lavurant surdat al patrun ina cauziun per segirar sias obligaziuns che resultan tras la relaziun da lavur, sto il patrun tegnair separada la cauziun da sia facultad e prestar al lavurant ina garanzia persuenter.

2 Il patrun sto restituir la cauziun il pli tard a la fin da la relaziun da lavur, nun che la data da la restituziun saja vegnida suspendida tras ina cunvegna en scrit. 127 Integrà tras l’art. 13 da la LF dals 6 d’october 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schaner 1991 (CS 446.1) 128 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923) 3. Congedi per la lavur cun giuvenils ordaifer la scola 4. Congedi da maternitad IX. Ulteriuras obligaziuns 1. Cauziun Dretg d’obligaziuns 110 220 3 Sch’il patrun fa pretensiuns dispitaivlas che resultan tras la relaziun da lavur, po el retegnair la cauziun, fin che la chaussa è decidida; sin dumonda dal lavurant sto el dentant deponer l’import retegnì tar la dretgira. 4 En cas da concurs dal patrun po il lavurant pretender che la cauziun, che vegn tegnida separada da la facultad dal patrun, vegnia restituida, cun resalva da las pretensiuns dal patrun che resultan tras la relaziun da lavur.

Art. 330a

1 Il lavurant po pretender da tut il temp dal patrun in attestat davart il gener e davart la durada da la relaziun da lavur sco er davart sias prestaziuns e davart ses cumportament.

2 Sch’il lavurant dumonda explicitamain quai, sto l’attestat sa restrenscher a las indicaziuns davart il gener e davart la durada da la relaziun da lavur.

Art. 330b 129

1 Sch’ina relaziun da lavur è vegnida concludida per in temp illimità u per dapli che 1 mais, sto il patrun infurmar en scrit il lavurant il pli tard 1 mais suenter il cumenzament da la relaziun da lavur davart:

a. il num da las partidas contrahentas;

b. la data dal cumenzament da la relaziun da lavur;

c. la funcziun dal lavurant;

d. il salari ed eventuals supplements da salari;

e. il temp da lavur per emna.

2 Sch’i vegnan midads durant la relaziun da lavur elements dal contract che suttastattan a l’obligaziun da dar infurmaziuns tenor l’alinea 1, ston questas midadas vegnir communitgadas en scrit al lavurant il pli tard 1 mais suenter ch’ellas èn entradas en vigur. 129 Integrà tras l’art. 2 cifra 2 dal conclus federal dals 17 da december 2004 pertutgant l’approvaziun e la realisaziun dal protocol concernent l’extensiun da la cunvegna davart la libra circulaziun da persunas sin ils novs stadis commembers da la CE tranter la Confederaziun svizra d’ina vart e la communitad europeica e ses stadis commembers da l’autra vart sco er pertutgant l’approvaziun da la revisiun da las mesiras accumpagnantas concernent la libra circulaziun da persunas, en vigur dapi il 1. d’avrigl 2006 (CULF 2006 979 994; Fegl uffizial federal 2004 5891 6565)

2. Attestat

3. Obligaziun da

dar infurmaziuns Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 111 220

Art. 331

1 Sch’il patrun furnescha prestaziuns a la prevenziun dal persunal131 u sch’ils lavurants pajan contribuziuns per quest intent, sto il patrun transferir questas prestaziuns u contribuziuns ad ina fundaziun, ad in’associaziun u ad ina instituziun dal dretg public.

2 Sche las prestaziuns dal patrun e sche eventualas contribuziuns dal lavurant vegnan applitgadas per assicurar il lavurant cunter malsogna, cunter accidents, sur la vita, cunter invaliditad u en cas da mort tar ina interpresa ch’è suttamessa a la surveglianza da las assicuranzas u tar in’autra cassa da malsauns renconuschida, na sto il patrun betg transferir las prestaziuns u las contribuziuns tenor l’alinea precedent, sch’il lavurant ha ina pretensiun directa cunter l’instituziun d’assicuranza il mument ch’il cas assicurà capita.

3 Sch’il lavurant sto pajar contribuziuns ad ina instituziun da prevenziun, è il patrun obligà da pajar a medem temp contribuziuns ch’èn almain uschè grondas sco tut las contribuziuns da tut ils lavurants; las contribuziuns dal patrun ston vegnir finanziadas tras agens meds u tras reservas da contribuziuns da l’instituziun da prevenziun; las reservas ston vegnir accumuladas ordavant per quest intent e ston esser cudeschadas separadamain. Il pli tard la fin da l’emprim mais suenter l’onn chalendar u suenter l’onn d’assicuranza, per il qual las contribuziuns ston vegnir pajadas, sto il patrun transferir a l’instituziun da prevenziun la part da la contribuziun ch’è vegnida deducida dal salari dal lavurant, ensemen cun sia part da la contribuziun.132

4 Il patrun sto dar il scleriment necessari al lavurant davart ils dretgs ch’el po far valair cunter ina instituziun da prevenziun133 u cunter ina instituziun d’assicuranza.

5 Sin dumonda dal post central da la 2. pitga al furnescha il patrun las indicaziuns disponiblas ch’èn adattadas da chattar las persunas che han il dretg sin dabuns emblidads u las instituziuns che administreschan tals dabuns.134 130 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 131 Expressiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 132 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003 (1. revisiun da la LPP), en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 1677 1700; Fegl uffizial federal 2000 2637) 133 Expressiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 134 Integrà tras la cifra II 2 da la LF dals 18 da december 1998, en vigur dapi il 1. da matg 1999 (CULF 1999 1384 1387; Fegl uffizial federal 1998 5569) D. Prevenziun dal persunal I. Obligaziuns dal patrun130Dretg d’obligaziuns 112 220

Art. 331a 135

1 La prevenziun cumenza il di che la relaziun da lavur cumenza; ella finescha il di ch’il lavurant banduna l’instituziun da prevenziun.

2 Il lavurant profitescha dentant d’ina protecziun da prevenziun cunter las ristgas da mort e d’invaliditad fin a la conclusiun d’ina nova relaziun da prevenziun, maximalmain dentant durant 1 mais.

3 Per la prevenziun ch’è garantida suenter la finiziun da la relaziun da prevenziun po l’instituziun da prevenziun pretender contribuziuns da ristga dal lavurant.

Art. 331b136

Avant la scadenza na po la pretensiun da prestaziuns da prevenziun futuras ni vegnir cedida ni vegnir impegnada valaivlamain.

Art. 331c

137 Areguard las ristgas da mort e d’invaliditad dastgan las instituziuns da prevenziun far resalvas per motivs da sanadad. Questas resalvas dastgan durar maximalmain 5 onns.

Art. 331d 138

1 Fin 3 onns avant ch’il dretg da survegnir prestaziuns da vegliadetgna cumenza, po il lavurant impegnar ses dretg da survegnir prestaziuns da prevenziun u in import fin a l’autezza da sias prestaziuns da libra circulaziun per la proprietad d’ina abitaziun per l’agen basegn.

2 L’impegnaziun è er admissibla per acquistar certificats da participaziun d’ina societad per la construcziun d’abitaziuns u participaziuns sumegliantas, sch’il lavurant utilisescha sez l’abitaziun che vegn confinanziada en questa moda. 3 Per esser valaivla sto l’impegnaziun vegnir communitgada en scrit a l’instituziun da prevenziun. 135 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 136 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 137 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 138 Integrà tras la cifra II da la LF dals 17 da december 1993 davart la promoziun da la proprietad d’abitaziuns cun meds da la prevenziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2372 2378; Fegl uffizial federal 1992 VI 237) II. Cumenzament e fin da la prevenziun III. Cessiun ed impegnaziun IV. Resalvas per motivs da sanadad V. Promoziun da la proprietad d’abitaziuns 1. Impegnaziun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 113 220

4 Lavurants ch’èn pli vegls che 50 onns dastgan impegnar maximalmain la prestaziun da libra circulaziun, sin la quala els avessan gì il dretg a la vegliadetgna da 50 onns, u la mesadad da la prestaziun da libra circulaziun ch’è s’accumulada il mument da l’impegnaziun.

5 Sch’il lavurant è maridà, è l’impegnaziun mo permessa, sche ses conjugal dat ses consentiment en scrit. Sch’i n’è betg pussaivel da survegnir ses consentiment u sch’il consentiment vegn refusà ad el, po el appellar a la dretgira. La medema regulaziun vala confurm al senn per partenadis registrads.139

6 Sch’il pegn vegn realisà avant il cas da prevenziun u avant il pajament en daner blut, vegnan applitgads ils artitgels 30d–30f ed 83a da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982140 davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad.

7 Il Cussegl federal fixescha:

a. ils intents d’impegnaziun admissibels e la noziun «proprietad

d’abitaziuns per l’agen basegn»;

b. las premissas che ston esser ademplidas per impegnar certificats da participaziun d’ina societad per la construcziun d’abitaziuns u participaziuns sumegliantas.

Art. 331e

141 1 Fin 3 onns avant ch’il dretg da survegnir prestaziuns da vegliadetgna cumenza, po il lavurant far valair tar sia instituziun da prevenziun il dretg da survegnir in import per la proprietad d’ina abitaziun per l’agen basegn.

2 Fin al 50avel onn da vegliadetgna dastgan ils lavurants retrair in import fin a l’autezza da la prestaziun da libra circulaziun. Persunas assicuradas ch’èn pli veglias che 50 onns dastgan pretender maximalmain la prestaziun da libra circulaziun, sin la quala ellas avessan il dretg a la vegliadetgna da 50 onns, u la mesadad da la prestaziun da libra circulaziun ch’è s’accumulada il mument da la retratga. 3 Il lavurant po er duvrar quest import per acquistar certificats da participaziun d’ina societad per la construcziun d’abitaziuns u participaziuns sumegliantas, sch’el utilisescha sez l’abitaziun che vegn confinanziada en questa moda.

4 Tras la retratga vegn reducì a medem temp il dretg da survegnir prestaziuns da prevenziun confurm als reglaments da prevenziun e con- 139 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CS 211.231) 140 CS 831.40 141 Integrà tras la cifra II da la LF dals 17 da december 1993 davart la promoziun da la proprietad d’abitaziuns cun meds da la prevenziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2372 2378; Fegl uffizial federal 1992 VI 237) 2. Retratga anticipada Dretg d’obligaziuns 114 220

furm a las basas tecnicas da l’instituziun da prevenziun respectiva. Per evitar che la protecziun da prevenziun giaja a perder en cas da mort u d’invaliditad pervia d’ina reducziun da las prestaziuns, offrescha l’instituziun da prevenziun in’assicuranza supplementara u intermediescha ina tala.

5 Sch’il lavurant è maridà, è la retratga mo permessa, sche ses conjugal dat ses consentiment en scrit. Sch’i n’è betg pussaivel da survegnir ses consentiment u sch’il consentiment vegn refusà ad el, po el appellar a la dretgira. La medema regulaziun vala confurm al senn per partenadis registrads.142

6 Sch’ils conjugals divorzieschan avant ch’i dat in cas da prevenziun, vala la retratga anticipada sco prestaziun da libra circulaziun e vegn partida tenor ils artitgels 122 e 123 dal Cudesch civil svizzer143, tenor l’artitgel 280 da la Procedura civila144 e l’artitgel 22 da la Lescha davart la libra circulaziun dals 17 da december 1993145. La medema regulaziun vala per la schliaziun giudiziala d’in partenadi registrà.146

7 Sche la retratga anticipada u sche l’impegnaziun mettan en dumonda sia liquiditad, po l’instituziun da prevenziun suspender la liquidaziun da las dumondas correspundentas. En ses reglament fixescha ella in urden da prioritads per la suspensiun da questas retratgas anticipadas respectivamain da questas impegnaziuns. Il Cussegl federal regla ils detagls.

8 Dal rest valan ils artitgels 30d–30f ed 83a da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982147 davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad.

Art. 331f 148

1 En ses reglament po l’instituziun da prevenziun prevair che l’impegnaziun, che la retratga anticipada e ch’il rembursament pon vegnir restrenschids areguard il temp ed areguard l’import u vegnir refusads dal tuttafatg durant ina perioda da sutgaranzia.

2 Il Cussegl federal fixescha las premissas, sut las qualas las restricziuns tenor l’alinea 1 èn admissiblas, e determinescha lur dimensiun. 142 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CS 211.231) 143 CS 210 144 CS 272 145 CS 831.42 146 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 147 CS 831.40; ussa: art. 30d, 30e, 30g ed 83a 148 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 4635 4638; Fegl uffizial federal 2003 6399) 3. Restricziuns durant che l’instituziun da prevenziun n’è betg cuvrida suffizientamain Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 115 220

Art. 332149

1 Invenziuns e designs, las qualas u ils quals il lavurant fa u creescha ubain a la producziun da las qualas u dals quals el cooperescha exequind sias activitads da servetsch u ademplind sias obligaziuns contractualas, appartegnan al patrun, e quai independentamain da lur protegibladad.

2 Tras ina cunvegna en scrit po il patrun sa resalvar l’acquist d’invenziuns e da designs ch’il lavurant fa u creescha exequind sias activitads da servetsch, betg dentant ademplind sias obligaziuns contractualas. 3 Il lavurant che fa u che creescha ina invenziun u in design tenor l’alinea 2 sto communitgar quai en scrit al patrun; entaifer 6 mais sto il patrun communitgar en scrit al lavurant, sch’el vul acquistar l’invenziun u il design ubain al surlaschar al lavurant.

4 Sche l’invenziun u sch’il design na vegn betg surlaschà al lavurant, sto il patrun pajar ina indemnisaziun adequata ad el; fixond questa indemnisaziun ston vegnir resguardadas tut las circumstanzas, en spezial la valur economica da l’invenziun u dal design, la cooperaziun dal patrun e da sias persunas auxiliaras, il diever dals indrizs da manaschi, ils custs dal lavurant sco er sia posiziun en il manaschi.

Art. 332a150

Art. 333

1 Sch’il patrun transferescha il manaschi u ina part dal manaschi ad ina terza persuna, passa – il di dal transferiment – la relaziun da lavur cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns a l’acquistader, nun ch’il lavurant refusia il transferiment.152 1bis Sche la relaziun da lavur transferida è reglada tras in contract collectiv da lavur, sto l’acquistader observar quest contract durant 1 onn, nun ch’el fineschia avant pervia da scadenza u pervia da desditga.153

2 Sch’il transferiment vegn refusà, vegn la relaziun da lavur schliada cun la fin dal termin legal da desditga; fin a quest termin èn l’acquistader dal manaschi ed il lavurant obligads d’ademplir il contract. 149 Versiun tenor la cifra II 1 da l’agiunta tar la LF dals 5 d’october 2001 davart il design, en vigur dapi il 1. da fanadur 2002 (CULF 2002 1456; Fegl uffizial federal 2000 2729) 150 Abolì tras la cifra II 1 da l’agiunta tar la LF dals 5 d’october 2001 davart il design (CULF 2002 1456; Fegl uffizial federal 2000 2729) 151 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 152 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 153 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) E. Dretgs sin invenziuns e sin designs F. Transferiment da la relaziun da lavur 1. Effects151 Dretg d’obligaziuns 116 220

3 Il patrun vertent e l’acquistader dal manaschi stattan buns solidaricamain per las pretensiuns dal lavurant ch’èn scadidas avant il transferiment e che scadan pli tard fin al mument che la relaziun da lavur avess pudì vegnir terminada en moda regulara u vegn terminada en cas ch’il lavurant refusa il transferiment.

4 Dal rest na po il patrun betg transferir ad ina terza persuna ils dretgs che resultan tras la relaziun da lavur, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter u ch’i resultia insatge auter tras las circumstanzas.

Art. 333a 154

1 Sch’in patrun transferescha il manaschi u ina part dal manaschi ad ina terza persuna, sto el infurmar a temp, avant la realisaziun dal transferiment, la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs davart: a. il motiv dal transferiment; b. las consequenzas giuridicas, economicas e socialas dal transferiment per ils lavurants. 2 Sch’igl èn – pervia dal transferiment – previsas mesiras che concernan ils lavurants, ston la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs vegnir consultads a temp, avant la realisaziun dal transferiment.

Art. 334 155

1 Ina relaziun da lavur limitada finescha senza desditga.

2 Sch’ina relaziun da lavur limitada vegn cuntinuada taciturnamain suenter la fin da la durada fixada, vala ella sco relaziun da lavur illimitada.

3 Suenter la scadenza da 10 onns po ina relaziun da lavur limitada, ch’è vegnida concludida per pli che 10 onns, vegnir desditga da mintga partida contrahenta da tut temp per la fin d’in mais, observond in termin da desditga da 6 mais. 154 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 155 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 2. Consultaziun da la represchentanza dals lavurants G. Fin da la relaziun da lavur I. Relaziun da lavur limitada Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 117 220

Art. 335 156

1 Ina relaziun da lavur illimitada po vegnir desditga da mintga partida contrahenta da tut temp.

2 La partida che desdi sto motivar en scrit la desditga, sche l’autra partida pretenda quai.

Art. 335a 157

1 Per il patrun e per il lavurant ston ils termins da desditga esser identics; en cas d’ina cunvegna cuntradictorica vala il termin pli lung per tuttas duas partidas.

2 Sch’il patrun ha desditg la relaziun da lavur per motivs economics u sch’el ha communitgà ina tala intenziun, dastgan dentant vegnir concludids termins da desditga pli curts a favur dal lavurant tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur.

Art. 335b 158

1 Durant il temp d’emprova dastga la relaziun da lavur vegnir desditga da tut temp, observond in termin da desditga da 7 dis; sco temp d’emprova vala l’emprim mais da la relaziun da lavur. 2 Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur pon vegnir concludidas cunvegnas divergentas; il temp d’emprova dastga dentant vegnir prolungà a maximalmain 3 mais. 3 En cas ch’il temp d’emprova vegn effectivamain reducì pervia da malsogna, pervia d’accident u pervia da l’adempliment d’ina obligaziun legala che n’è betg vegnida surpigliada voluntarmain, vegn il temp d’emprova prolungà correspundentamain. Art. 335c 159 1 La relaziun da lavur po vegnir desditga durant l’emprim onn da servetsch observond in termin da desditga dad 1 mais, durant il segund fin e cun il 9avel onn da servetsch observond in termin da desditga da 2 mais, e suenter observond in termin da desditga da 3 mais, e quai mintgamai per la fin d’in mais. 156 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 157 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 158 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 159 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551) II. Relaziun da lavur illimitada 1. Desditga en general 2. Termins da desditga a. En general b. Durant il temp d’emprova c. Suenter il temp d’emprova Dretg d’obligaziuns 118 220 2 Quests termins dastgan vegnir midads tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur; sut 1 mais dastgan els dentant vegnir reducids mo tras in contract collectiv da lavur e mo per l’emprim onn da servetsch.

Art. 335d160

Relaschadas en massa èn desditgas ch’il patrun pronunzia en in manaschi entaifer 30 dis per motivs che na stattan betg en connex cun la persuna dal lavurant e che concernan: 1. almain 10 lavurants en manaschis che occupan per regla passa 20 e main che 100 lavurants; 2. almain 10 pertschient dals lavurants en manaschis che occupan per regla almain 100 e main che 300 lavurants; 3. almain 30 lavurants en manaschis che occupan per regla almain 300 lavurants.

Art. 335e

161 1 Las disposiziuns davart la relaschada en massa valan er per relaziuns da lavur limitadas, sche quellas fineschan avant la fin da la durada fixada. 2 Ellas na valan betg per manaschis che vegnan serrads sin basa da decisiuns giudizialas. Art. 335f 162 1 Sch’il patrun ha l’intenziun da pronunziar ina relaschada en massa, sto el consultar la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs. 2 L’emprim als dat il patrun almain la pussaivladad da far propostas per evitar las desditgas u per reducir lur dumber sco er per diminuir lur consequenzas. 3 A la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – als lavurants sezs sto el dar tut las infurmaziuns utilas e communitgar en scrit en mintga cas: a. ils motivs da la relaschada en massa; b. il dumber da lavurants che duain vegnir relaschads; 160 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 161 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 162 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) IIbis. Relaschada en massa 1. Noziun 2. Champ d’applicaziun 3. Consultaziun da la represchentanza dals lavurants Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 119 220 c. il dumber da lavurants ch’èn occupads per regla; d. la perioda, entaifer la quala las desditgas duain vegnir pronunziadas. 4 A l’uffizi chantunal da lavur trametta el ina copia da la communicaziun tenor l’alinea 3. Art. 335g163 1 Il patrun sto communitgar en scrit a l’uffizi chantunal da lavur mintga relaschada en massa previsa e sto trametter ina copia da questa communicaziun a la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – als lavurants sezs. 2 La communicaziun sto cuntegnair ils resultats da la consultaziun da la represchentanza dals lavurants (art. 335f) e tut las indicaziuns utilas davart la relaschada en massa previsa. 3 L’uffizi chantunal da lavur emprova da chattar soluziuns per ils problems che vegnan chaschunads tras la relaschada en massa previsa. La represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs pon inoltrar lur remartgas a l’uffizi chantunal da lavur. 4 Sche la relaziun da lavur è vegnida desditga en il rom d’ina relaschada en massa, finescha ella 30 dis suenter che la relaschada en massa previsa è vegnida communitgada a l’uffizi chantunal da lavur, nun che la desditga entria en vigur ad in termin posteriur tenor las disposiziuns contractualas u legalas.

Art. 336164

1 La desditga d’ina relaziun da lavur è abusiva, sch’ella vegn pronunziada d’ina partida: a. per ina raschun che sa chatta tar la persunalitad da l’autra partida, nun che questa raschun stettia en in connex cun la relaziun da lavur u disturbia considerablamain la collavuraziun en il manaschi; b. perquai che l’autra partida exequescha in dretg constituziunal, nun che l’execuziun da quest dretg violeschia in’obligaziun che resulta tras la relaziun da lavur u disturbia considerablamain la collavuraziun en il manaschi; c. sulettamain per impedir ch’i cumenzian pretensiuns da l’autra partida che resultan tras la relaziun da lavur; 163 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 164 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 4. Procedura III. Protecziun cunter la desditga 1. Desditga abusiva a. PrincipDretg d’obligaziuns 120 220 d. perquai che l’autra partida fa valair en buna fai pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur; e.165 perquai che l’autra partida presta obligatoricamain servetsch militar u servetsch da protecziun civila svizzer u servetsch civil svizzer ubain ademplescha in’obligaziun legala che n’è betg vegnida surpigliada voluntarmain. 2 La desditga da la relaziun da lavur tras il patrun è ultra da quai abusiva, sch’ella vegn pronunziada: a. perquai ch’il lavurant appartegna u n’appartegna betg ad ina federaziun da lavurants u perquai ch’el exequescha legalmain in’activitad sindicala; b. durant ch’il lavurant fa part – sco represchentant elegì dals lavurants – d’ina instituziun da l’interpresa u d’ina instituziun ch’è colliada cun l’interpresa, entant ch’il patrun na po betg cumprovar d’avair gì in motiv giustifitgà per pronunziar la desditga; c.166 en il rom d’ina relaschada en massa, senza avair consultà la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs (art. 335f). 3 Sch’il mandat d’in represchentant dals lavurants va a fin pervia dal transferiment da la relaziun da lavur (art. 333), cuntinuescha sia protecziun tenor l’alinea 2 litera b uschè ditg, sco quai ch’il mandat avess durà en cas che la relaziun da lavur na fiss betg vegnida transferida.167 Art. 336a168 1 La partida che desdi la relaziun da lavur en moda abusiva, ha da pajar ina indemnisaziun a l’autra partida. 2 L’indemnisaziun vegn fixada dal derschader, tegnend quint da tut las circumstanzas; ella na dastga dentant betg surpassar l’import che correspunda al salari dal lavurant per 6 mais. Pretensiuns d’indemnisaziun che resultan tras auters titels giuridics restan resalvadas. 165 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 6 d’october 1995 davart il servetsch civil, en vigur dapi il 1. d’october 1996 (CULF 1996 1445; Fegl uffizial federal 1994 III 1609) 166 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 167 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 168 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) b. Sancziuns Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 121 220 3 Sche la desditga è abusiva tenor l’artitgel 336 alinea 2 litera c, na dastga l’indemnisaziun betg importar dapli ch’il salari dal lavurant per 2 mais.169

Art. 336b170

1 Tgi che vul far valair ina indemnisaziun sin basa dals artitgels 336 e 336a, sto inoltrar ina protesta en scrit cunter la desditga tar l’autra partida, e quai fin il pli tard a la scadenza dal termin da desditga. 2 Sche la protesta è vegnida inoltrada valaivlamain e sche las partidas na sa cunvegnan betg da cuntinuar cun la relaziun da lavur, po la partida che ha survegnì la desditga far valair ses dretg da survegnir ina indemnisaziun. Sch’i na vegn betg purtà plant entaifer 180 dis suenter la finiziun da la relaziun da lavur, scada il dretg.

Art. 336c

171 1 Suenter la fin dal temp d’emprova na dastga il patrun betg desdir la relaziun da lavur: a.172 durant che l’autra partida presta obligatoricamain servetsch militar u servetsch da protecziun civila svizzer u servetsch civil svizzer e – sch’il servetsch dura passa 11173 dis – durant las 4 emnas avant e suenter; b. durant ch’il lavurant è – senza sia culpa – impedì cumplettamain u parzialmain da lavurar pervia da malsogna u d’accident, e quai l’emprim onn da servetsch durant 30 dis, a partir dal segund fin e cun il 5avel onn da servetsch durant 90 dis ed a partir dal 6avel onn da servetsch durant 180 dis; c. durant la gravidanza e durant las 16 emnas suenter la pagliola; d. durant ch’il lavurant sa participescha – cun il consentiment dal patrun – ad in servetsch che l’autoritad federala cumpetenta ha ordinà en il rom d’ina acziun d’agid a l’exteriur. 2 La desditga che vegn pronunziada durant in temp da bloccada tenor l’alinea 1 è nunvalaivla; sche la desditga è dentant vegnida pronunziada avant il cumenzament d’in tal temp da bloccada e sch’il termin da 169 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805) 170 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 171 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 172 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 6 d’october 1995 davart il servetsch civil, en vigur dapi il 1. d’october 1996 (CULF 1996 1455; Fegl uffizial federal 1994 III 1609) 173 Rectifitgà da la cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala [art. 33 LRC – CULF 1974 1051] c. Procedura 2. Desditga da temp maladattà a. Tras il patrun Dretg d’obligaziuns 122 220 desditga n’è betg anc scadì fin alura, vegn la scadenza dal termin interrutta e cuntinuada pir suenter la fin dal temp da bloccada. 3 Sch’i vala – per la fin da la relaziun da lavur – in termin final, sco la fin d’in mais u la fin d’ina emna da lavur, e sche quest termin final n’è betg identic cun la fin dal termin da desditga ch’è vegnì cuntinuà, sa prolunghescha il termin da desditga fin al proxim termin final. Art. 336d174 1 Suenter la fin dal temp d’emprova na dastga il lavurant betg desdir la relaziun da lavur, sch’in superiur cun funcziuns ch’il lavurant è en cas d’exequir, ubain sch’il patrun sez è impedì d’exequir l’activitad tenor las premissas da l’artitgel 336c alinea 1 litera a e sch’il lavurant ha da surpigliar questa activitad durant l’impediment. 2 L’artitgel 336c alineas 2 e 3 è applitgabel analogamain.

Art. 337

1 Per motivs impurtants po tant il patrun sco er il lavurant schliar da tut temp immediatamain la relaziun da lavur; la schliaziun immediata sto vegnir motivada en scrit, sche l’autra partida pretenda quai.175 2 Sco motiv impurtant vala en spezial mintga circumstanza che na permetta – tenor las reglas da buna fai – betg pli a la persuna che ha pronunzià la desditga da cuntinuar cun la relaziun da lavur. 3 Davart l’existenza da talas circumstanzas decida il derschader tenor ses appreziar; el na dastga dentant renconuscher en nagin cas sco motiv impurtant il fatg ch’il lavurant è stà impedì senza sia culpa da lavurar.

Art. 337a

Sch’il patrun daventa insolvent, po il lavurant schliar immediatamain la relaziun da lavur, nun ch’ina garanzia vegnia prestada ad el entaifer in termin adequat per sias pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

Art. 337b

1 Sch’il motiv impurtant per schliar immediatamain la relaziun da lavur è quel ch’ina partida contrahenta ha violà il contract, sto questa partida contrahenta indemnisar l’entir donn, e quai resguardond tut las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur. 174 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 175 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) b. Tras il lavurant IV. Schliaziun immediata 1. Premissas a. Per motivs impurtants b. Pervia d’insolvenza dal patrun 2. Consequenzas a. En cas da schliaziun giustifitgada Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 123 220 2 En ils auters cas fixescha il derschader tenor ses appreziar las consequenzas pecuniaras da la schliaziun immediata, tegnend quint da tut las circumstanzas. Art. 337c 176 1 Sch’il patrun relascha immediatamain il lavurant senza motivs impurtants, ha il lavurant il dretg da quai ch’el avess gudagnà, sche la relaziun da lavur fiss vegnida terminada observond il termin da desditga ubain a la fin da la durada determinada dal contract. 2 Il lavurant sto sa laschar deducir quai ch’el ha spargnà pervia da la fin da la relaziun da lavur sco er quai ch’el ha gudagnà tras in’autra lavur u ha tralaschà intenziunadamain da gudagnar. 3 Il derschader po obligar il patrun da pajar al lavurant ina indemnisaziun ch’el fixescha tenor liber appreziar, tegnend quint da tut las circumstanzas; questa indemnisaziun na dastga dentant betg surpassar il salari dal lavurant per 6 mais. Art. 337d 1 Sch’il lavurant na cumpara betg a la lavur u banduna la lavur senza motivs impurtants, ha il patrun il dretg da survegnir ina indemnisaziun che correspunda ad in quart dal salari per 1 mais; plinavant ha el il dretg da vegnir indemnisà per ulteriurs donns. 2 Sch’il patrun n’ha betg subì in donn u sch’il donn è pli pitschen che quel che correspunda a l’indemnisaziun tenor l’alinea precedent, po il derschader reducir l’indemnisaziun tenor ses appreziar. 3 Sch’il dretg da survegnir ina indemnisaziun n’extingua betg tras scuntrada, sto el vegnir fatg valair tras plant u tras scussiun entaifer 30 dis, dapi ch’il lavurant n’è betg cumparì a la lavur u ha bandunà la lavur; cas cuntrari scada il dretg.177 4 ... 178

Art. 338

1 Cun la mort dal lavurant extingua la relaziun da lavur. 2 Il patrun ha dentant da pajar il salari per 1 ulteriur mais e suenter 5 onns da servetsch per 2 ulteriurs mais, quintà dal di da la mort davent, sch’il lavurant lascha enavos in conjugal, in partenari registrà ubain 176 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) 177 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551); cuntrari al sboz dal Cussegl federal ha l’Assamblea federala acceptà in text ch’è dal tuttafatg identic cun la versiun oriunda 178 Abolì tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551) b. En cas da relaschada nungiustifitgada c. Betg cumparair a la lavur u bandunar la lavur senza motivs giustifitgads V. Mort dal lavurant u dal patrun 1. Mort dal lavurantDretg d’obligaziuns 124 220 uffants minorens u – per mancanza da quests ertavels – autras persunas, vers las qualas el ha ademplì in’obligaziun da sustegn.179 Art. 338a 1 Cun la mort dal patrun vegn la relaziun da lavur transferida als ertavels; las prescripziuns davart il transferiment da la relaziun da lavur en cas d’in transferiment dal manaschi èn applitgablas confurm al senn. 2 Sche la relaziun da lavur è vegnida concludida essenzialmain per resguard da la persuna dal patrun, extingua ella cun sia mort; il lavurant po dentant pretender ina indemnisaziun adequata per il donn che resulta per el, perquai che la relaziun da lavur è ida a fin anticipadamain.

Art. 339 1 Cun la fin da la relaziun da lavur ston vegnir pajadas tut las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur. 2 Per pretensiuns da provisiuns per fatschentas che vegnan ademplidas cumplettamain u parzialmain suenter la fin da la relaziun da lavur, po il pajament vegnir suspendì tras ina cunvegna en scrit, per regla dentant betg per dapli che 6 mais, en cas da fatschentas cun in adempliment successiv betg per dapli che 1 onn ed en cas da fatschentas d’assicuranza sco er en cas da fatschentas che dovran dapli che 1 mez onn per vegnir liquidadas, betg per dapli che 2 onns. 3 La pretensiun d’ina participaziun al resultat da la fatschenta sto vegnir pajada a norma da l’artitgel 323 alinea 3. Art. 339a 1 Il mument che la relaziun da lavur finescha ha mintga partida contrahenta da restituir a l’autra partida contrahenta tut quai ch’ella ha survegnì dad ella u da terzas persunas – per la durada da la relaziun da lavur – a quint da l’autra partida contrahenta. 2 Il lavurant ha en spezial da dar enavos vehichels e permiss da manischar sco er da restituir pajaments anticipads dal salari e d’expensas, sche quests pajaments surpassan sias pretensiuns. 3 Resalvads restan ils dretgs da retenziun da las partidas contrahentas. Art. 339b 1 Sche la relaziun da lavur d’in lavurant d’almain 50 onns finescha suenter 20 onns da servetsch u dapli, al sto il patrun pajar ina indemnisaziun da partenza. 179 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) 2. Mort dal patrun VI. Consequenzas da la fin da la relaziun da lavur 1. Pajament da las pretensiuns 2. Restituziun 3. Indemnisaziun da partenza a. Premissas Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 125 220 2 Sch’il lavurant mora durant la relaziun da lavur, sto l’indemnisaziun vegnir pajada al conjugal survivent, al partenari registrà ubain als uffants minorens u – per mancanza da quests ertavels – ad autras persunas, vers las qualas il lavurant ha ademplì in’obligaziun da sustegn.180 Art. 339c 1 L’autezza da l’indemnisaziun po vegnir fixada tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur; ella na dastga dentant betg sutpassar l’import che correspunda al salari dal lavurant per 2 mais. 2 Sche l’autezza da l’indemnisaziun n’è betg determinada, sto ella vegnir fixada dal derschader tenor ses appreziar, tegnend quint da tut las circumstanzas; ella na dastga dentant betg surpassar l’import che correspunda al salari dal lavurant per 8 mais. 3 L’indemnisaziun po vegnir reducida u stritgada, sch’il lavurant desdi la relaziun da lavur senza motivs impurtants u sch’il patrun schlia immediatamain la relaziun da lavur per motivs impurtants u sch’il patrun vegniss en ina situaziun d’urgenza, pajond questa indemnisaziun. 4 L’indemnisaziun sto vegnir pajada a la fin da la relaziun da lavur; il termin da pajament po dentant vegnir suspendì tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur ubain tras il derschader. Art. 339d 1 Sch’il lavurant survegn prestaziuns d’ina instituziun da prevenziun per il persunal, pon questas prestaziuns vegnir deducidas da l’indemnisaziun da partenza, uschenavant ch’ellas èn vegnidas finanziadas ubain dal patrun ubain da l’instituziun da prevenziun per il persunal sin basa da contribuziuns dal patrun.181 2 Il patrun n’ha er betg da pajar ina indemnisaziun, sch’el s’oblighescha da pajar al lavurant prestaziuns da prevenziun futuras u lascha garantir quai tras ina terza persuna. Art. 340 1 Il lavurant ch’è abel d’agir po s’obligar en scrit vers il patrun da desister suenter la fin da la relaziun da lavur da tut las activitads da 180 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) 181 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 25 da zercladur 1982 davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad, en vigur dapi il 1. da schaner 1985 (CS 831.40 [art. 1 al. 1 da l’ordinaziun dals 29 da zercladur 1983 davart l’entrada en vigur e l’introducziun da la LF davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad (CULF 1983 797 827 art. 1 al. 1; Fegl federal uffizial 1976 I 149) b. Autezza e pajament c. Prestaziuns da cumpensaziun VII. Scumond da concurrenza 1. Premissas Dretg d’obligaziuns 126 220 concurrenza, en spezial da manar sin agen quint ina fatschenta che stat en concurrenza cun la fatschenta dal patrun e da lavurar en ina tala fatschenta u da sa participar ad ina tala fatschenta. 2 Il scumond da concurrenza è mo liant, sch’il lavurant survegn – tras la relaziun da lavur – invista dal circul da clientella u da secrets da fatschenta e sche l’utilisaziun da questas enconuschientschas pudess donnegiar considerablamain il patrun. Art. 340a 1 Il scumond sto vegnir limità adequatamain areguard il lieu, areguard il temp ed areguard l’object per excluder in engrevgiament malgist da l’avegnir economic dal lavurant; il scumond dastga surpassar 3 onns mo sut circumstanzas spezialas. 2 Il derschader po restrenscher tenor ses appreziar in scumond excessiv da concurrenza, e quai tegnend quint da tut las circumstanzas e resguardond adequatamain in’eventuala cuntraprestaziun dal patrun. Art. 340b 1 Sch’in lavurant surpassa il scumond da concurrenza, sto el indemnisar il donn che resulta tras quai per il patrun. 2 Sch’in surpassament dal scumond è sancziunà cun in chasti convenziunal e sch’i n’è vegnì concludì nagut auter, po il lavurant sa deliberar dal scumond, pajond il chasti convenziunal; per mintga ulteriur donn sto el dentant star bun. 3 Sin basa d’ina cunvegna speziala en scrit po il patrun pretender – ultra dal chasti convenziunal e da l’indemnisaziun d’ulteriurs donns – ch’il stadi che violescha il contract vegnia eliminà, sch’ils interess violads u smanatschads dal patrun e sch’il cumportament dal lavurant giustifitgeschan quai. Art. 340c 1 Il scumond da concurrenza scroda, cur ch’igl è cumprovà ch’il patrun n’ha betg pli in interess considerabel da mantegnair quest scumond. 2 Plinavant croda il scumond, sch’il patrun desdi la relaziun da lavur, senza ch’il lavurant l’avess dà in motiv giustifitgà, ubain sch’il lavurant schlia la relaziun da lavur per in motiv giustifitgà ch’il patrun sto responsar. 2. Restricziuns 3. Consequenzas dal surpassament 4. Scrudada dal scumondLescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 127 220 Art. 341 1 Durant la relaziun da lavur e durant 1 mais suenter sia fin na po il lavurant betg renunziar a pretensiuns che resultan tras prescripziuns stringentas da la lescha u tras disposiziuns stringentas d’in contract collectiv da lavur. 2 Las prescripziuns generalas davart la surannaziun èn applitgablas per las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur. Art. 342 1 Resalvadas restan: a.182 las prescripziuns da la Confederaziun, dals chantuns e da las vischnancas davart la relaziun da servetsch da dretg public, nun ch’ellas concernian l’artitgel 331 alinea 5 ed ils artitgels 331a–331e; b. las prescripziuns da dretg public da la Confederaziun e dals chantuns davart la lavur e davart la furmaziun professiunala. 2 Sche las prescripziuns da la Confederaziun u dals chantuns davart la lavur e davart la furmaziun professiunala imponan al patrun u al lavurant in’obligaziun da dretg public, ha l’autra partida contrahenta il dretg da pretender l’adempliment sin via civila, sche l’obligaziun pudess esser ina part d’in contract individual da lavur.

Art. 343 183

Segund chapitel: Ils contracts individuals spezials da lavur

A.184 Il contract d’emprendissadi

Art. 344 Tras il contract d’emprendissadi s’oblighescha il patrun da scolar l’emprendist en moda cumpetenta per ina tscherta professiun, e l’emprendist s’oblighescha da lavurar per quest intent en il servetsch dal patrun. 182 Versiun tenor la cifra II 2 da la LF dals 18 da december 1998, en vigur dapi il 1. da matg 1999 (CULF 1999 1384 1387; Fegl uffizial federal 1998 5569) 183 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 184 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta tar la LF dals 13 da december 2002 davart la furmaziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schaner 2004 (CULF 2003 4557; Fegl uffizial federal 2000 56868) H. Nunpussaivladad da renunziar a la surannaziun I. Resalva dal dretg public e ses effects sin il dretg civil I. Noziun e furmaziun 1. Noziun Dretg d’obligaziuns 128 220 Art. 344a 1 Per esser valaivel sto il contract d’emprendissadi vegnir concludì en scrit. 2 Il contract ha da reglar il gener e la durada da la furmaziun professiunala, il salari, il temp d’emprova, il temp da lavur e las vacanzas. 3 Il temp d’emprova na dastga betg importar main che 1 mais e betg dapli che 3 mais. Sche las partidas contrahentas n’han betg fixà in temp d’emprova en il contract d’emprendissadi, vala in temp d’emprova da 3 mais. 4 Avant sia fin po il temp d’emprova vegnir prolungà excepziunalmain fin a 6 mais, e quai tras ina cunvegna da las partidas e cun il consentiment da l’autoritad chantunala. 5 Il contract po cuntegnair ulteriuras disposiziuns, en spezial davart l’acquist dals utensils da lavur, davart las contribuziuns a l’alloschi ed a l’alimentaziun, davart la surpigliada da premias d’assicuranza u d’autras prestaziuns da las partidas contrahentas. 6 Cunvegnas che restrenschan la libra decisiun da l’emprendist areguard sia professiun suenter la fin da l’emprendissadi, èn nunvalaivlas.

Art. 345

1 L’emprendist ha da far tut il pussaivel per cuntanscher la finamira da l’emprendissadi. 2 La represchentanza legala da l’emprendist ha da sustegnair il patrun il meglier pussaivel en l’adempliment da sia incumbensa ed ha da promover la buna enclegientscha tranter il patrun e l’emprendist. Art. 345a 1 Il patrun ha da procurar che l’emprendissadi stettia sut la responsabladad d’ina persuna dal fatg che posseda las abilitads professiunalas e las qualitads persunalas necessarias per quest intent. 2 Il patrun ha da conceder a l’emprendist – senza reducir il salari – il temp ch’è necessari per frequentar la scola professiunala spezialisada ed ils curs intermanaschials sco er per sa participar als examens finals d’emprendissadi. 3 A l’emprendist che n’ha betg anc cumplenì 20 onns ha el da conceder almain 5 emnas vacanzas per mintga onn d’emprendissadi. 4 El dastga engaschar l’emprendist per autras lavurs che las lavurs da sia professiun e per lavur en accord mo, sche talas lavurs stattan en connex cun sia professiun e na restrenschan betg la furmaziun. 2. Furmaziun e cuntegn II. Effects 1. Obligaziuns spezialas da l’emprendist e da sia represchentanza legala 2. Obligaziuns spezialas dal patrun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 129 220 Art. 346 1 Durant il temp d’emprova dastga la relaziun d’emprendissadi vegnir desditga da tut temp, observond in termin da desditga da 7 dis. 2 Per motivs impurtants en il senn da l’artitgel 337 po la relaziun d’emprendissadi vegnir schliada immediatamain, en spezial sche: a. la persuna dal fatg ch’è responsabla per la furmaziun n’ha betg las abilitads professiunalas e las qualitads persunalas necessarias per scolar l’emprendist; b. l’emprendist n’ha betg las disposiziuns corporalas u spiertalas ch’èn indispensablas per sia furmaziun ubain sia sanadad u sia morala è periclitada; l’emprendist ed eventualmain sia represchentanza legala ston l’emprim vegnir tadlads; c. la furmaziun na po betg vegnir terminada u po vegnir terminada mo sut cundiziuns considerablamain differentas da las cundiziuns previsas.

Art. 346a

1 Suenter la fin da l’emprendissadi ha il patrun da dar a l’emprendist in attestat che cuntegna las infurmaziuns necessarias davart la professiun emprendida e davart la durada da l’emprendissadi. 2 Sin dumonda da l’emprendist ubain da sia represchentanza legala sto l’attestat er infurmar davart las abilitads, davart las prestaziuns e davart il cumportament da l’emprendist. B. Il contract d’engaschament dal viagiatur da commerzi Art. 347 1 Tras il contract d’engaschament dal viagiatur da commerzi s’oblighescha il viagiatur da commerzi d’intermediar u da concluder – per in salari ed a quint dal possessur d’ina fatschenta da commerzi, d’ina fatschenta da fabricaziun u d’ina fatschenta commerziala d’auter gener – fatschentas da tut gener ordaifer las localitads da fatschenta dal patrun. 2 Il lavurant che n’exequescha betg principalmain in’activitad da viagiatur u che lavura mo occasiunalmain u transitoricamain per il patrun, na vala betg sco viagiatur da commerzi; il medem vala per il viagiatur che concluda fatschentas sin agen quint.

Art. 347a

1 La relaziun da lavur sto vegnir reglada tras in contract en scrit che duai en spezial cuntegnair disposiziuns davart: III. Fin dal contract 1. Schliaziun anticipada 2. Attestat d’emprendissadi I. Noziun e furmaziun 1. Noziun 2. Furmaziun e cuntegn Dretg d’obligaziuns 130 220 a. la durada e la fin da la relaziun da lavur; b. ils plainpudairs dal viagiatur da commerzi; c. la remuneraziun e l’indemnisaziun da las expensas; d. il dretg applitgabel e la dretgira cumpetenta, sch’ina partida contrahenta è domiciliada a l’exteriur. 2 Sche la relaziun da lavur n’è betg reglada tras in contract en scrit, vegn il cuntegn, ch’è circumscrit en l’alinea precedent, determinà tras las prescripziuns legalas e tras las cundiziuns da lavur usitadas. 3 La cunvegna a bucca vala mo per fixar il cumenzament da la lavur, il gener ed il territori da l’activitad da viagiatur sco per determinar ulteriuras disposiziuns che na stattan betg en cuntradicziun cun las prescripziuns legalas e cun il contract en scrit.

Art. 348

1 Il viagiatur da commerzi ha da visitar la clientella en la moda ch’è vegnida prescritta ad el, nun ch’in motiv giustifitgà sforzia el da far ina midada; senza la permissiun en scrit dal patrun na dastga el betg intermediar u concluder fatschentas, e quai ni per agen quint ni a quint d’ina terza persuna. 2 Sch’il viagiatur da commerzi è autorisà da concluder fatschentas, sto el observar ils pretschs ed autras cundiziuns da fatschenta ch’èn vegnids prescrits ad el, e per far midadas sto el resalvar il consentiment dal patrun. 3 Il viagiatur da commerzi sto rapportar regularmain davart sia activitad da viagiatur, sto transmetter immediatamain las empustaziuns al patrun e sto communitgar ad el ils fatgs relevants che concernan ses circul da clientella.

Art. 348a

1 Cunvegnas ch’il viagiatur da commerzi stoppia star bun per il pajament u per in auter adempliment da las obligaziuns da la clientella ubain haja da surpigliar cumplettamain u parzialmain ils custs per incassar pretensiuns, èn nunvalaivlas. 2 Sch’il viagiatur da commerzi ha da concluder fatschentas cun la clientella privata, po el s’obligar en scrit da star bun tar mintga singula fatschenta per maximalmain in quart dal donn che resulta per il patrun tras il nunadempliment da las obligaziuns, ma quai sut la cundiziun ch’i vegnia concludida ina provisiun adequata (delcredere). 3 En cas da contracts d’assicuranza po l’agent viagiatur d’assicuranzas s’obligar en scrit da surpigliar maximalmain la mesadad dals custs per incassar pretensiuns, sch’ina premia u sche parts d’ina premia na II. Obligaziuns e plainpudairs dal viagiatur da commerzi 1. Obligaziuns spezialas 2. Delcredere Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 131 220 vegnan betg pajadas e sch’el pretenda lur incassament tras in plant u tras in’execuziun sfurzada. Art. 348b 1 Sch’i n’è vegnì concludì nagut auter en scrit, è il viagiatur da commerzi mo autorisà d’intermediar fatschentas. 2 Sch’il viagiatur da commerzi è autorisà da concluder fatschentas, s’extenda ses plainpudair sin tut ils acts giuridics che resultan per ordinari tras l’execuziun da questas fatschentas; senza in’autorisaziun speziala na dastga el dentant acceptar nagins pajaments da la clientella e permetter nagins termins da pajament. 3 L’artitgel 34 da la Lescha federala dals 2 d’avrigl 1908185 davart il contract d’assicuranza resta resalvà. Art. 349 1 Sch’in tschert intschess u sch’in tschert circul da clientella è vegnì attribuì al viagiatur da commerzi e sch’i n’è vegnì concludì nagut auter en scrit, è el engaschà cun exclusiun d’autras persunas; il patrun ha dentant il dretg da concluder persunalmain fatschentas cun la clientella da l’intschess u dal circul dal viagiatur da commerzi. 2 Il patrun po midar unilateralmain la disposiziun contractuala concernent l’intschess u concernent il circul da clientella, sch’in motiv giustifitgà al sforza da far ina midada avant la fin dal termin da desditga; en quest cas resta dentant resalvà il dretg dal viagiatur da commerzi da pretender ina indemnisaziun e da schliar la relaziun da lavur per motivs impurtants. Art. 349a 1 Il patrun ha da pajar al viagiatur da commerzi in salari che sa cumpona d’in salari fix cun u senza provisiun. 2 Ina cunvegna en scrit ch’il salari sa cumponia exclusivamain u principalmain d’ina provisiun, è mo valaivla, sche la provisiun porta ina remuneraziun adequata per l’activitad da viagiatur da commerzi. 3 Per in temp d’emprova da maximalmain 2 mais po il salari vegnir fixà libramain tras ina cunvegna en scrit. Art. 349b 1 Sch’in tschert intschess u sch’in tschert circul da clientella è vegnì attribuì exclusivamain al viagiatur da commerzi, sto vegnir pajada ad el l’entira provisiun fixada u usitada per tut las fatschentas ch’el ubain 185 CS 221.229.1 3. Plainpudairs III. Obligaziuns spezialas dal patrun 1. Circul d’activitad 2. Salari a. En general b. Provisiun Dretg d’obligaziuns 132 220 che ses patrun concluda cun la clientella da ses intschess u da ses circul. 2 Sch’in tschert intschess u sch’in tschert circul da clientella n’è betg vegnì attribuì exclusivamain al viagiatur da commerzi, sto vegnir pajada ad el la provisiun mo per las fatschentas ch’el intermediescha u concluda. 3 Sche la valur d’ina fatschenta na po betg anc vegnir determinada exactamain il mument che la provisiun sto vegnir pajada, sto la provisiun l’emprim vegnir pajada sin basa d’ina valur minimala che vegn stimada dal patrun, ed il rest vegn pajà il pli tard, cur che la fatschenta vegn exequida.

Art. 349c

1 Sch’il viagiatur da commerzi è impedì senza sia culpa d’exequir sia activitad da viagiatur e sch’il salari al sto tuttina vegnir pajà sin fundament da la lescha u dal contract, vegn quest salari calculà sin fundament dal salari fix e sin fundament d’ina indemnisaziun adequata per la perdita da la provisiun. 2 Sche la provisiun importa main ch’in 5avel dal salari, poi vegnir concludì en scrit ch’i na stoppia betg vegnir pajada ina indemnisaziun per la perdita da la provisiun, en cas ch’il viagiatur da commerzi saja impedì senza sia culpa d’exequir sia activitad da viagiatur. 3 Sch’il viagiatur da commerzi survegn tuttina l’entir salari, en cas ch’el è impedì senza sia culpa d’exequir sia activitad da viagiatur, sto el – sin dumonda dal patrun – lavurar en ses manaschi, premess ch’el saja abel da prestar questa lavur e premess che questa lavur possia vegnir pretendida dad el. Art. 349d 1 Sch’il viagiatur da commerzi lavura a medem temp per plirs patruns e sche la repartiziun da l’indemnisaziun da las expensas n’è betg reglada tras ina cunvegna en scrit, sto mintga patrun indemnisar ina part eguala da las expensas. 2 Cunvegnas che l’indemnisaziun da las expensas saja inclusa cumplettamain u parzialmain en il salari fix u en la provisiun, èn nunvalaivlas. Art. 349e 1 Per segirar las pretensiuns che ston vegnir pajadas tras la relaziun da lavur ed – en cas d’insolvenza dal patrun – er per segirar las pretensiuns betg incassablas ha il viagiatur da commerzi il dretg da retegnair chaussas moviblas e vaglias sco er pajaments ch’el ha prendì en consegna da la clientella sin basa d’in plainpudair d’incassament. c. En cas d’impediment da viagiar 3. Expensas 4. Dretg da retenziun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 133 220 2 Il dretg da retenziun na po betg vegnir exequì sin permiss da manischar, sin tariffas da pretschs, sin glistas da la clientella e sin auters documents.

Art. 350

1 Sche la provisiun importa almain in 5avel dal salari e sch’ella è suttamessa a fluctuaziuns stagiunalas considerablas, dastga il patrun desdir la relaziun da lavur al viagiatur da commerzi, che ha lavurà per el dapi la fin da la stagiun precedenta, durant la nova stagiun mo per la fin dal segund mais che suonda il mais da la desditga. 2 Sut las medemas premissas dastga il viagiatur da commerzi desdir la relaziun da lavur al patrun, che l’ha occupà fin la fin da la stagiun, fin al cumenzament da la proxima stagiun mo per la fin dal segund mais che suonda il mais da la desditga.

Art. 350a

1 A la fin da la relaziun da lavur sto vegnir pajada al viagiatur da commerzi la provisiun per tut las fatschentas ch’el ha concludì u intermedià sco er per tut las empustaziuns che arrivan tar il patrun fin a la fin da la relaziun da lavur, e quai senza resguardar il mument da lur acceptaziun e da lur execuziun. 2 A la fin da la relaziun da lavur ha il viagiatur da commerzi da restituir ils musters ed ils models, las tariffas da pretschs e las glistas da la clientella sco er auters documents ch’èn vegnids mess a sia disposiziun per sia activitad da viagiatur; il dretg da retenziun restà resalvà.

C. Il contract da lavur a chasa

Art. 351

Tras il contract da lavur a chasa s’oblighescha il lavurant a chasa186 d’exequir sulet u cun agid da ses confamigliars lavurs pajadas per il patrun, e quai en sia atgna abitaziun u en in’autra localitad da sia tscherna.

Art. 351a

1 Avant che confidar la lavur ha il patrun da communitgar al lavurant a chasa las cundiziuns ch’èn relevantas per sia execuziun, en spezial ils detagls che n’èn betg reglads en las cundiziuns generalas da lavur; el sto inditgar il material ch’il lavurant a chasa ha da procurar sez e sto 186 Expressiun tenor l’art. 21 cifra 1 da la LF dals 20 da mars 1981 davart la lavur a chasa, en vigur dapi il 1. d’avrigl 1983 (CULF 1983 108; Fegl uffizial federal 1980 II 282); questa midada è resguardada en ils art. 351-354 ed en l’art. 362 al. 1 IV. Fin dal contract 1. Desditga speziala 2. Consequenzas spezialas I. Noziun e furmaziun 1. Noziun 2. Communicaziun da las cundiziuns da lavurDretg d’obligaziuns 134 220 communitgar en scrit tant l’indemnisaziun per quest material sco er il salari. 2 Sch’il salari e sche l’indemnisaziun per il material ch’il lavurant a chasa ha da procurar sez na vegnan betg communitgads en scrit avant che confidar la lavur, valan las cundiziuns da lavur usitadas.

Art. 352

1 Il lavurant a chasa sto cumenzar a temp cun la lavur surpigliada, la sto finir fin al termin fixà e sto surdar il product al patrun. 2 En cas che la lavur è vegnida exequida manglusamain per sia culpa, sto il lavurant a chasa curreger gratuitamain il product, sche la mancanza po vegnir eliminada tras quai.

Art. 352a

1 Il lavurant a chasa è obligà da tractar cun grond quità il material ed ils utensils da lavur ch’il patrun metta a sia disposiziun, da dar pled e fatg davart lur utilisaziun sco er da restituir il material restant ed ils utensils da lavur. 2 Sch’il lavurant a chasa constatescha – exequind la lavur – ch’il material u ch’ils utensils da lavur mess a disposiziun han mancanzas, sto el infurmar immediatamain il patrun e spetgar sias instrucziuns, avant che cuntinuar cun la lavur. 3 Sch’il lavurant a chasa ha donnegià per sia culpa il material u ils utensils da lavur ch’èn vegnids mess a sia disposiziun, sto el star bun vers il patrun maximalmain per l’import dals custs da remplazzament.

Art. 353

1 Suenter la furniziun sto il patrun controllar il product e communitgar al lavurant a chasa las mancanzas il pli tard entaifer 1 emna. 2 Sch’il patrun tralascha da communitgar a temp las mancanzas, vala la lavur sco acceptada.

Art. 353a

1 Sch’il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, sto il salari per la lavur prestada vegnir pajà duas giadas il mais u – cun il consentiment dal lavurant a chasa – a la fin da mintga mais, en ils auters cas mintgamai, cur ch’il product vegn furnì. 2 Cun mintga pajament dal salari sto vegnir surdà al lavurant a chasa in rendaquint en scrit che inditgescha il motiv per eventualas deducziuns dal salari. II. Obligaziuns spezialas dal lavurant 1. Execuziun da la lavur 2. Material ed utensils da lavur III. Obligaziuns spezialas dal patrun 1. Collaudaziun dal product 2. Salari a. Pajament dal salari Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 135 220

Art. 353b

1 Sch’il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, è quel obligà da pajar il salari a norma dals artitgels 324 e 324a, en cas ch’el vegn en retard cun l’acceptaziun da la lavur u en cas ch’il lavurant a chasa è impedì senza sia culpa da lavurar, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna. 2 En ils auters cas n’è il patrun betg obligà da pajar il salari a norma dals artitgels 324 e 324a. Art. 354 1 Sch’il lavurant a chasa survegn ina lavur d’emprova, vala la relaziun da lavur – cun resalva d’ina autra cunvegna – sco concludida sin emprova per in temp limità. 2 Sch’il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, vala la relaziun da lavur – cun resalva d’ina autra cunvegna – sco concludida per in temp illimità; en ils auters cas vala ella sco concludida per in temp limità. D. Applitgabladad da las prescripziuns generalas

Art. 355

Per il contract d’emprendissadi, per il contract d’engaschament dal viagiatur da commerzi e per il contract da lavur a chasa èn applitgablas cumplementarmain las prescripziuns generalas davart il contract individual da lavur. Terz chapitel: Il contract collectiv ed il contract normal da lavur A. Il contract collectiv da lavur

Art. 356

1 Tras il contract collectiv da lavur fixeschan d’ina vart ils patruns u lur federaziuns e da l’autra vart las federaziuns da lavurants communablamain disposiziuns davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur tranter ils patruns ed ils lavurants participads. 2 Il contract collectiv da lavur po cuntegnair er autras disposiziuns, sche quellas concernan la relaziun tranter ils patruns ed ils lavurants, u po sa restrenscher a la fixaziun da talas disposiziuns. b. En cas d’impediment da lavurar IV. Fin dal contract I. Noziun, cuntegn, furma e durada 1. Noziun e cuntegn Dretg d’obligaziuns 136 220 3 Il contract collectiv da lavur po plinavant reglar ils dretgs e las obligaziuns da las partidas contrahentas tranter ellas sco er la controlla e l’execuziun da las disposiziuns ch’èn menziunadas en ils alineas precedents. 4 Sche pliras federaziuns da patruns u da lavurants èn participadas ad in contract collectiv da lavur, saja tras quai ch’ellas l’han concludì u saja tras quai ch’ellas èn sa participadas posteriuramain a tal cun il consentiment da las partidas contrahentas, han ellas ils medems dretgs e las medemas obligaziuns ina visavi l’autra; cunvegnas divergentas èn nunvalaivlas. Art. 356a 1 Disposiziuns d’in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain sfurzar ils patruns u ils lavurants da sa participar ad ina federaziun contrahenta, èn nunvalaivlas. 2 Disposiziuns d’in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain excluder ils lavurants d’ina tscherta professiun u d’ina tscherta activitad ubain da la scolaziun ch’è necessaria per quest intent u che duain restrenscher els en quest reguard, èn nunvalaivlas. 3 Disposiziuns e cunvegnas en il senn da l’alinea precedent èn excepziunalmain valaivlas, sch’ellas èn giustifitgadas sin basa d’interess predominants ch’èn degns da vegnir protegids, en spezial per proteger la segirezza e la sanadad da persunas u la qualitad da la lavur; l’interess da tegnair davent novs commembers da la professiun n’è dentant betg degn da vegnir protegì.

Art. 356b

1 Cun il consentiment da las partidas contrahentas pon singuls patruns e singuls lavurants ch’èn en il servetsch da patruns participads sa participar al contract collectiv da lavur e valan sco patruns e sco lavurants participads. 2 Il contract collectiv da lavur po reglar ils detagls da la participaziun. Sch’el prevesa cundiziuns da participaziun inadequatas, en spezial disposiziuns davart contribuziuns inadequatas, po il derschader declerar quellas sco nunvalaivlas u reducir quellas a la mesira admissibla; disposiziuns u cunvegnas davart contribuziuns a favur d’ina singula partida contrahenta èn dentant nunvalaivlas. 3 Disposiziuns d’in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain sfurzar ils commembers da federaziuns da sa participar al contract collectiv, èn nunvalaivlas, sche questas federaziuns na pon betg sa participar al contract collectiv da lavur u concluder in contract analog. 2. Libertad da s’unir ad in’organisaziun e da pratitgar la professiun 3. Participaziun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 137 220

Art. 356c

1 La conclusiun dal contract collectiv da lavur, sia midada e sia aboliziun tras ina cunvegna da las partidas, la participaziun d’ina nova partida contrahenta sco er la desditga èn mo valaivlas, sch’ellas vegnan fixadas en scrit; il medem vala per la decleraziun da participaziun da singuls patruns e da singuls lavurants, per il consentiment da las partidas contrahentas tenor l’artitgel 356b alinea 1 sco er per la desditga da la participaziun. 2 Sch’il contract collectiv da lavur n’è betg vegnì concludì per in temp limità e sch’el na prevesa nagut auter, al po mintga partida contrahenta desdir da tut temp suenter 1 onn cun effect per tut las autras partidas, observond in termin da desditga da 6 mais. Questa disposiziun vala confurm al senn er per la participaziun. Art. 357 1 Las disposiziuns dal contract collectiv da lavur davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur valan – per la durada dal contract – directamain e stringentamain per ils patruns e per ils lavurants participads, nun ch’il contract collectiv da lavur disponia insatge auter. 2 Cunvegnas tranter ils patruns ed ils lavurants participads che cuntrafan a las disposiziuns stringentas, èn nunvalaivlas e vegnan remplazzadas tras las disposiziuns dal contract collectiv da lavur; cunvegnas divergentas pon dentant vegnir concludidas a favur dals lavurants.

Art. 357a

1 Las partidas contrahentas èn obligadas da procurar ch’il contract collectiv da lavur vegnia observà; per quest intent han las federaziuns d’intervegnir tar lur commembers ed – en cas da basegn – d’applitgar ils meds statutars e legals. 2 Mintga partida contrahenta è obligada da mantegnair la pasch da lavur ed en spezial da s’abstegnair da tut las mesiras da cumbat, sch’i sa tracta da chaussas ch’èn regladas en il contract collectiv da lavur; l’obligaziun da pasch vala mo illimitadamain, sche quai è fixà expressivamain.

Art. 357b

1 En in contract collectiv da lavur ch’è vegnì concludì tranter federaziuns pon las partidas contrahentas concluder ch’ellas hajan communablamain il dretg da pretender dals patruns e dals lavurants participads ch’il contract vegnia observà, sch’i sa tracta da las suandantas chaussas: 4. Furma e durada II. Effects 1. Per ils patruns e per ils lavurants participads 2. Per las partidas contrahentas 3. Execuziun communabla Dretg d’obligaziuns 138 220 a. conclusiun, cuntegn e fin da la relaziun da lavur; il dretg sa referescha dentant mo a la constataziun; b. contribuziuns a cassas da cumpensaziun ed ad autras instituziuns che concernan la relaziun da lavur, represchentanza dals lavurants en ils manaschis e mantegniment da la pasch da lavur; c. controlla, cauziuns e chastis convenziunals en connex cun las disposiziuns tenor las literas a e b. 2 Cunvegnas en il senn da l’alinea precedent pon vegnir concludidas, sche las partidas contrahentas èn autorisadas expressivamain latiers tras ils statuts u tras in conclus da l’organ suprem da la federaziun. 3 Per la relaziun da las partidas contrahentas tranter ellas èn applitgablas las prescripziuns davart la societad simpla confurm al senn, nun ch’il contract collectiv da lavur disponia insatge auter.

Art. 358

Il dretg stringent da la Confederaziun e dals chantuns ha la precedenza vers las disposiziuns dal contract collectiv da lavur; a favur dals lavurants pon dentant vegnir fixadas disposiziuns divergentas, nun ch’i resultia insatge auter tras il dretg stringent. B. Il contract normal da lavur

Art. 359

1 Tras il contract normal da lavur vegnan fixadas disposiziuns davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da singuls geners da relaziuns da lavur. 2 Per la relaziun da lavur dals lavurants en l’agricultura ed en il servetsch da chasa ston ils chantuns relaschar contracts normals da lavur che han da reglar en spezial il temp da lavur e da paus sco er las cundiziuns da lavur da las dunnas e dals giuvenils. 3 L’artitgel 358 è applitgabel per il contract normal da lavur confurm al senn. Art. 359a 1 Sch’il champ d’applicaziun dal contract normal da lavur s’extenda sin il territori da plirs chantuns, è il Cussegl federal cumpetent per relaschar il contract; en ils auters cas ha il chantun questa cumpetenza. III. Relaziun cun il dretg stringent I. Noziun e cuntegn II. Cumpetenza e procedura Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 139 220 2 Avant che relaschar il contract normal da lavur sto quel vegnir publitgà adequatamain, fixond in termin, entaifer il qual mintgin che po far valair vardaivlamain in interess, po prender posiziun en scrit en chaussa; ultra da quai ston vegnir tadladas las federaziuns professiunalas e las uniuns d’utilitad publica interessadas. 3 Il contract normal da lavur entra en vigur, suenter ch’el è vegnì publitgà tenor las prescripziuns che valan per las publicaziuns uffizialas. 4 Per abolir e per midar in contract normal da lavur vala la medema procedura. Art. 360 1 Las disposiziuns dal contract normal da lavur valan directamain per las relaziuns da lavur ch’èn suttamessas ad el, nun ch’i vegnia concludì insatge auter. 2 Il contract normal da lavur po prevair che cunvegnas, che divergeschan da singulas da sias disposiziuns, stoppian vegnir fixadas en scrit per esser valaivlas.

Art. 360a187

1 Sch’i vegnan pajads – en ina branscha u en ina professiun – repetidamain ed en moda abusiva salaris ch’èn pli bass ch’ils salaris ch’èn usitads al lieu, en la professiun ed en la branscha, e sch’i n’è betg avant maun in contract collectiv da lavur che cuntegna disposiziuns davart ils salaris minimals e che pudess vegnir declerà sco generalmain liant, po l’autoritad cumpetenta relaschar – sin dumonda da la cumissiun tripartita tenor l’artitgel 360b – in contract normal da lavur per ina durada limitada cun l’intent da cumbatter u d’impedir abus; quest contract ha da prevair salaris minimals ch’èn differenziads tenor la regiun ed eventualmain tenor il lieu. 2 Ils salaris minimals na dastgan ni cuntrafar a l’interess general ni violar ils interess giustifitgads en autras branschas u en auters circuls da la populaziun. Els ston tegnair quint adequatamain dals interess da las minoritads en las branschas u en las professiuns pertutgadas, sche quests interess èn il resultat da differenzas regiunalas u da differenzas en ils manaschis. 187 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128) III. Effects IV. Salaris minimals 1. PremissasDretg d’obligaziuns 140 220

Art. 360b188

1 La Confederaziun e mintga chantun institueschan ina cumissiun tripartita che sa cumpona d’in dumber egual da represchentants dals patruns, dals lavurants sco er dal stadi. 2 Areguard l’elecziun da lur represchentants tenor l’alinea 1 han las federaziuns da patruns e da lavurants in dretg da far propostas. 3 Las cumissiuns observan il martgà da lavur. Sch’ellas constateschan abus en il senn da l’artitgel 360a alinea 1, emprovan ellas per regla da sa cunvegnir directamain cun ils patruns pertutgads. Sche quai na reussescha betg entaifer 2 mais, proponan ellas a l’autoritad cumpetenta da relaschar in contract normal da lavur che prevesa salaris minimals per las branschas u per las professiuns pertutgadas. 4 Sche la situaziun sin il martgà da lavur sa mida en las branschas pertutgadas, propona la cumissiun tripartita a l’autoritad cumpetenta da midar u d’abolir il contract normal da lavur. 5 Per ademplir las incumbensas ch’èn vegnidas surdadas ad ellas han las cumissiuns tripartitas il dretg da survegnir infurmaziuns en ils manaschis e da prender invista da tut ils documents ch’èn necessaris per far la retschertga. En cas da dispita decida in’autoritad che vegn designada per quest intent da la Confederaziun respectivamain dal chantun. 6 Sche quai è necessari per far lur scleriments, pon las cumissiuns tripartitas retrair da l’Uffizi federal da statistica – sin dumonda – las datas da persunas ch’èn cuntegnidas en contracts da lavur collectivs da firmas.189

Art. 360c

190 1 Ils commembers da las cumissiuns tripartitas èn suttamess al secret d’uffizi; en spezial èn els obligads da taschair vers terzas persunas en chaussas dal manaschi u en chaussas privatas ch’els vegnan a savair en questa funcziun. 2 Questa obligaziun vala er suenter l’extrada or da la cumissiun tripartita. 188 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2003 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128) 189 Integrà tras l’art. 2 cifra 2 dal conclus federal dals 17 da december 2004 pertutgant l’approvaziun e la realisaziun dal protocol concernent l’extensiun da la cunvegna davart la libra circulaziun da persunas sin ils novs stadis commembers da la CE tranter la Confederaziun svizra d’ina vart e la communitad europeica e ses stadis commembers da l’autra vart sco er pertutgant l’approvaziun da la revisiun da las mesiras accumpagnantas concernent la libra circulaziun da persunas, en vigur dapi il 1. d’avrigl 2006 (CULF 2006 979 994; Fegl uffizial federal 2004 5891 6565) 190 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2003 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128) 2. Cumissiuns tripartitas 3. Secret d’uffizi Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 141 220 Art. 360d191 1 Il contract normal da lavur tenor l’artitgel 360a vala er per lavurants che lavuran mo transitoricamain en il territori, nua ch’il contract è applitgabel, sco er per lavurants emprestads. 2 Tras ina cunvegna na dastgi betg vegnir divergià dal contract normal da lavur tenor l’artitgel 360a a disfavur dal lavurant.

Art. 360e

192 Las federaziuns da patruns e da lavurants han in dretg da laschar constatar ina dretgira, sch’in patrun ademplescha il contract normal da lavur tenor l’artitgel 360a. Art. 360f 193 Sch’in chantun relascha in contract normal da lavur en applicaziun da l’artitgel 360a, trametta el in exemplar a l’uffizi federal cumpetent194.

Quart chapitel: Prescripziuns stringentas

Art. 361

1 Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur na dastgi vegnir divergià da las suandantas disposiziuns ni a disfavur dal lavurant ni a disfavur dal patrun: artitgel 321c: alinea 1 (lavur supplementara) artitgel 323: alinea 4 (pajament anticipà) artitgel 323b: alinea 2 (scuntrada cun cuntrapretensiuns) artitgel 325: alinea 2 (cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da salari) artitgel 326: alinea 2 (assegnaziun da lavur) artitgel 329d: alineas 2 e 3 (salari da vacanzas) artitgel 331: alineas 1 e 2 (prestaziuns a la prevenziun dal persunal) 191 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128) 192 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128) 193 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128) 194 Actualmain il Secretariat da stadi per l’economia (SECO) 4. Effects 5. Dretg da las federaziuns da purtar plant 6. Communicaziun A. Nunpussaivladad da midar las disposiziuns a disfavur dal lavurant e dal patrun Dretg d’obligaziuns 142 220 artitgel 331b: (cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da prestaziuns da prevenziun)195 ... 196 artitgel 334: alinea 3 (desditga d’ina relaziun da lavur da blers onns) artitgel 335: (desditga da la relaziun da lavur) artitgel 336: alinea 1 (desditga abusiva) artitgel 336a: (indemnisaziun en cas d’ina desditga abusiva u nungiustifitgada) artitgel 336b: (far valair l’indemnisaziun) artitgel 336d: (desditga da temp maladattà tras il lavurant) artitgel 337: alineas 1 e 2 (schliaziun immediata per motivs impurtants) artitgel 337b: alinea 1 (consequenzas en cas da schliaziun giustifitgada) artitgel 337d: (consequenzas, sch’il lavurant na cumpara betg a la lavur u banduna la lavur senza motivs giustifitgads) artitgel 339: alinea 1 (pajament da las pretensiuns) artitgel 339a: (restituziun) artitgel 340b: alineas 1 e 2 (consequenzas dal surpassament dal scumond da concurrenza) artitgel 342: alinea 2 (effects dal dretg public sin il dretg civil) ... 197 artitgel 346: (schliaziun anticipada dal contract d’emprendissadi) artitgel 349c: alinea 3 (impediment da viagiar) artitgel 350: (desditga speziala) artitgel 350a: alinea 2 (restituziun)198. 2 Cunvegnas e disposiziuns da contracts collectivs e da contracts normals da lavur che divergeschan da las prescripziuns numnadas qua survart a disfavur dal patrun u dal lavurant, èn nunvalaivlas. 195 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 196 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 197 Abolì tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) 198 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551) Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 143 220

Art. 362

1 Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur na dastgi betg vegnir divergià da las suandantas disposiziuns a disfavur dal lavurant:199 artitgel 321e: (responsabladad dal lavurant) artitgel 322a: alineas 2 e 3 (participaziun al resultat da la fatschenta) artitgel 322b: alineas 1 e 2 (cumenzament dal dretg da survegnir ina provisiun) artitgel 322c: (rendaquint da la provisiun) artitgel 323b: alinea 1 segunda frasa (rendaquint dal salari) artitgel 324: (salari en cas da retard dal patrun) artitgel 324a: alineas 1 e 3 (salari en cas da retard dal lavurant) artitgel 324b: (salari en cas d’ina assicuranza obligatorica dal lavurant) artitgel 326: alineas 1, 3 e 4 (lavur en accord) artitgel 326a: (salari per la lavur en accord) artitgel 327a: alinea 1 (indemnisaziun da las expensas en general) artitgel 327b: alinea 1 (indemnisaziun da las expensas per l’utilisaziun d’in vehichel a motor) artitgel 327c: alinea 2 (pajament anticipà per expensas) artitgel 328: (protecziun da la persunalitad dal lavurant en general) artitgel 328a: (protecziun da la persunalitad dal lavurant en la chasada dal patrun) artitgel 328b: (protecziun da la persunalitad a chaschun da l’elavuraziun da datas da persunas)200 artitgel 329: alineas 1, 2 e 3 (temp liber) artitgel 329a: alineas 1 e 3 (durada da las vacanzas) artitgel 329b: alineas 2 e 3 (reducziun da las vacanzas) artitgel 329c: (coerenza e data da las vacanzas) artitgel 329d: alinea 1 (salari da vacanzas) 199 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923) 200 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da zercladur 1992 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da fanadur 1993 (CULF 1993 1954; Fegl uffizial federal 1988 II 413) B. Nunpussaivladad da midar las disposiziuns a disfavur dal lavurantDretg d’obligaziuns 144 220 artitgel 329e: alineas 1 e 3 (congedi per giuvenils)201 artitgel 329f: (congedi da maternitad)202 artitgel 330: alineas 1, 3 e 4 (cauziun) artitgel 330a: (attestat) artitgel 331: alineas 3 e 4 (contribuziun ed obligaziun da dar infurmaziuns en connex cun la prevenziun dal persunal) artitgel 331a: (cumenzament e fin da la prevenziun)203 ... 204 artitgel 332: alinea 4 (indemnisaziun en cas d’invenziuns) artitgel 333: alinea 3 (responsabladad en cas d’in transferiment da la relaziun da lavur) artitgel 336: alinea 2 (desditga abusiva tras il patrun) artitgel 336c: (desditga da temp maladattà tras il patrun) artitgel 337a: (schliaziun immediata pervia d’insolvenza dal patrun) artitgel 337c: alinea 1 (consequenzas en cas da relaschada nungiustifitgada) artitgel 338: (mort dal lavurant) artitgel 338a: (mort dal patrun) artitgel 339b: (premissas da l’indemnisaziun da partenza) artitgel 339d: (prestaziuns da cumpensaziun) artitgel 340: alinea 1 (premissas dal scumond da concurrenza) artitgel 340a: alinea 1 (restricziun dal scumond da concurrenza) artitgel 340c: (scrudada dal scumond da concurrenza) artitgel 341: alinea 1 (nunpussaivladad da renunziar a la surannaziun) artitgel 345a: (obligaziuns dal patrun d’emprendissadi205) artitgel 346a: (attestat d’emprendissadi) 201 Integrà tras l’art. 13 da la LF dals 6 d’october 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schaner 1991 (CULF 1990 2007; Fegl uffizial federal 1988 I 825) 202 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923) 203 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 204 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533) 205 Ussa: dal patrun Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer 145 220 artitgel 349a: alinea 1 (salari dal viagiatur da commerzi) artitgel 349b: alinea 3 (pajament da la provisiun) artitgel 349c: alinea 1 (salari en cas d’impediment da viagiar) artitgel 349e: alinea 1 (dretg da retenziun dal viagiatur da commerzi) artitgel 350a: alinea 1 (provisiun a la fin da la relaziun da lavur) artitgel 352a: alinea 3 (responsabladad dal lavurant a chasa) artitgel 353: (collaudaziun dal product) artitgel 353a: (pajament dal salari) artitgel 353b: alinea 1 (salari en cas d’impediment da lavurar).206 2 Cunvegnas e disposiziuns da contracts collectivs e da contracts normals da lavur che divergeschan da las prescripziuns numnadas qua survart a disfavur dal lavurant, èn nunvalaivlas.