Cudesch civil svizzer/Segunda part/1
 |
Questo testo è incompleto. | |
| ◄ | Segunda part | Segunda part - 2 | ► |
'Segunda part: Il dretg da famiglia
Emprima partiziun: Il dretg matrimonial
Terz titel:121 La maridaglia
Emprim chapitel: Il spusalizi
Art. 90
1 Il spusalizi vegn fundà cun l’empermischun da lètg.
2 Persunas minorennas na pon betg s’obligar cun l’empermischun da lètg senza che lur represchentanza legala dettia il consentiment.122
3 Il spusalizi na dat betg il dretg da purtar plant vers in spus che na vul betg maridar.
Art. 91
1 En cas ch’il spusalizi vegn schlià pon ils spus pretender ch’ils regals, ch’els han fatg in a l’auter, vegnian restituids cun excepziun dals regals occasiunals normals, nun ch’il spusalizi vegnia schlià tras la mort.
2 Sch’ils regals n’èn betg pli avant maun, sa drizza la restituziun tenor las disposiziuns davart l’enritgiment nungiustifitgà.
Art. 92
Sch’in dals spus ha fatg spesas en buna fai en vista a la maridaglia, po el – en cas ch’il spusalizi vegn schlià – pretender da l’auter spus ina 121 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 26 da zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118; Fegl uffizial federal 1996 I 1) 122 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) B. Cumpetenza A. Empermischun da lètg B. Schliaziun dal spusalizi I. Regals II. ContribuziunsCudesch civil svizzer 34 210 indemnisaziun adequata, sche quai na para betg dad esser malgist en vista a tut las circumstanzas.
Art. 93
Las pretensiuns che resultan dal spusalizi suranneschan 1 onn suenter la schliaziun.
Segund chapitel: Las premissas per la lètg
Art. 94
1 Per pudair maridar ston ils spus avair cumplenì il 18avel onn da vegliadetgna ed esser abels da giuditgar. 2 …123 Art. 95 1 La maridaglia tranter parents en lingia directa sco er tranter fragliuns u mezs fragliuns è scumandada, e quai independentamain dal fatg sch’els èn parents in cun l’auter tras derivanza u tras adopziun.125 2 L’adopziun n’annullescha betg l’impediment per la lètg da la parentella tranter l’uffant adoptà e sia descendenza d’ina vart e tranter sia famiglia natirala da l’autra vart.
Art. 96
Tgi che vul maridar danovamain sto cumprovar che sia lètg precedenta saja vegnida declerada sco nunvalaivla u saja vegnida schliada.
Terz chapitel: Publicaziun e celebraziun da la maridaglia
Art. 97
1 La lètg vegn concludida davant il funcziunari da stadi civil suenter la procedura da preparaziun.
2 Ils spus pon maridar en il circul da stadi civil da lur tscherna. 123 abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) 124 versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2006 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) 125 versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2006 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) III. Surannaziun A. Abilitad da maridar B. Impediments per la lètg I. Parentella124 II. Lètg precedenta A. Princips Cudesch civil svizzer 35 210 3 Ina maridaglia religiusa na dastga betg vegnir fatga avant la maridaglia civila.
Art. 97a 126
1 Il funcziunari da stadi civil n’entra betg en la dumonda, sch’ils spus na vulan evidentamain betg fundar ina communitad da vita, mabain vulan guntgir las disposiziuns davart l’admissiun e davart la dimora da persunas estras.
2 Il funcziunari da stadi civil taidla ils spus e po procurar per infurmaziuns tar autras autoritads u tar terzas persunas.
Art. 98
1 Ils spus fan la dumonda per manar tras la procedura da preparaziun tar l’uffizi da stadi civil dal lieu da domicil da la spusa u dal spus.
2 Els ston cumparair persunalmain. Sch’els cumprovan che quai na po evidentamain betg vegnir pretendì dad els, vegni permess da realisar la procedura da preparaziun en scrit. 3 Els ston cumprovar lur persunalias cun documents e ston declerar persunalmain tar l’uffizi da stadi civil ch’els adempleschian las premissas per la lètg; els preschentan ils consentiments necessaris. 4 Spus che n’èn betg burgais svizzers ston cumprovar durant la procedura da preparaziun che lur dimora en Svizra saja legala.127
Art. 99
1 L’uffizi da stadi civil examinescha, sche:
- 1. la dumonda è vegnida inoltrada tenor l’urden;
- 2. l’identitad dals spus constat;
- 3. las premissas per la lètg èn ademplidas.
2 Sche questas pretensiuns èn ademplidas, communitgescha el als spus la terminaziun da la procedura da preparaziun sco er ils termins legals per la maridaglia.
3 En enclegientscha cun ils spus fixescha el il termin da la maridaglia en il rom da las prescripziuns chantunalas u emetta sin dumonda in’autorisaziun per maridar en in auter circul da stadi civil. 126 integrà tras la cifra II 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da december 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 5437; Fegl uffizial federal 2002 3709) 127 integrà tras la cifra I da la LF dals 12 da zercladur 2009 (impedir lètgs en cas da dimora illegala), en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 3057; Fegl uffizial federal 2008 2467 2481) Abis. Guntgida dal dretg da persunas estras B. Procedura da preparaziun I. Dumonda II. Realisaziun e terminaziun da la procedura da preparaziun Cudesch civil svizzer 36 210
4 L’uffizi da stadi civil communitgescha a l’autoritad cumpetenta l’identitad da spus che n’han betg cumprovà che lur dimora en Svizra saja legala.128
Art. 100
1 La maridaglia po avair lieu il pli baud 10 dis ed il pli tard 3 mais suenter che la terminaziun da la procedura da preparaziun è vegnida communitgada.
2 Sch’in dals spus è en privel da mort e sch’ins sto temair che la maridaglia na possia betg pli vegnir celebrada observond il termin da 10 dis, po il funcziunari da stadi civil scursanir il termin sin conferma dal medi u celebrar immediatamain la maridaglia.
Art. 101
1 La maridaglia vegn celebrada en il local da maridaglia dal circul da stadi civil ch’ils spus han tschernì.
2 Sche la procedura da preparaziun è vegnida fatga en in auter circul da stadi civil, ston ils spus preschentar in’autorisaziun da maridaglia.
3 Sch’ils spus cumprovan ch’i na po evidentamain betg vegnir pretendì dad els da sa render en il local da maridaglia, po la maridaglia vegnir celebrada en in auter lieu.
Art. 102
1 La maridaglia vegn celebrada publicamain ed en preschientscha da duas perditgas maiorennas ed ablas da giuditgar.129
2 Il funcziunari da stadi civil dumonda separadamain la spusa ed il spus, sch’els veglian s’unir tras il liom da la lètg. 3 Sch’ils spus dattan ina resposta affirmativa, declera il funcziunari da stadi civil che la lètg saja concludida en virtid dal consentiment vicendaivel.
Art. 103
Il Cussegl federal ed – en il rom da lur cumpetenzas – ils chantuns decreteschan las disposiziuns executivas necessarias. 128 integrà tras la cifra I da la LF dals 12 da zercladur 2009 (impedir lètgs en cas da dimora illegala), en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 3057; Fegl uffizial federal 2008 2467 2481) 129 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) III. Termins C. Maridaglia I. Lieu II. Furma D. Disposiziuns executivas Cudesch civil svizzer 37 210
Quart chapitel: La nunvalaivladad da la lètg
Art. 104
La lètg ch’è vegnida concludida davant il funcziunari da stadi civil po mo vegnir declerada sco nunvalaivla per in dals motivs ch’èn numnads en quest chapitel.
Art. 105
In motiv da nunvalaivladad è avant maun, sche: 1. in dals consorts130 è gia maridà il mument da la celebraziun da la maridaglia e la lètg da pli baud n’è betg vegnida schliada tras divorzi u tras la mort dal partenari; 2. in dals consorts n’è betg abel da giuditgar il mument da la celebraziun da la maridaglia ed el n’ha dapi lura betg pli recuperà l’abilitad da giuditgar; 3.131 la maridaglia è scumandada pervia da parentella tranter consorts; 4.132 in dals consorts na vul betg fundar ina communitad da vita, mabain vul guntgir las disposiziuns davart l’admissiun e davart la dimora da persunas estras.
Art. 106
1 Il plant sto vegnir purtà d’uffizi da l’autoritad chantunala cumpetenta al lieu da domicil dals consorts; ultra da quai po mintgin purtar plant che ha in interess londervi.
2 Suenter la schliaziun da la lètg na vegn sia nunvalaivladad betg pli persequitada d’uffizi; dentant po mintgin che ha in interess londervi pretender la decleraziun da nunvalaivladad.
3 Quest plant po vegnir inoltrà da tut temp.
Art. 107
In consort po pretender che la lètg vegnia declerada sco nunvalaivla, sch’el:
1. n’è betg stà abel da giuditgar il mument da la celebraziun da la maridaglia per in motiv temporar; 130 i sa tracta d’ina noziun giuridica fixa che cumpiglia persunas da tuttas duas schlattainas (cuntrari a noziuns sco «um» e «dunna») 131 versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2006 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288) 132 integrà tras la cifra II 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da december 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 5437; Fegl uffizial federal 2002 3709) A. Princip B. Nunvalaivladad illimitada I. Motivs II. Plant C. Nunvalaivladad limitada I. Motivs Cudesch civil svizzer 38 210
2. ha consentì per sbagl a la maridaglia, saja quai ch’el n’ha insumma betg vulì la lètg sco tala u ch’el n’ha betg vulì la maridaglia cun la persuna respectiva;
3. ha concludì la lètg, perquai ch’el è vegnì engianà intenziunadamain davart qualitads persunalas essenzialas da l’autra persuna;
4. ha concludì la lètg, perquai ch’el è vegnì smanatschà cun in privel grond ed imminent per la vita, per la sanadad e per l’onur da sasez u d’ina persuna che stat datiers ad el.
Art. 108
1 Il plant da nunvalaivladad sto vegnir inoltrà entaifer 6 mais dapi ch’il motiv da nunvalaivladad è vegnì enconuschent u dapi che l’influenza da la smanatscha è crudada davent, en mintga cas dentant avant la scadenza da 5 onns dapi la celebraziun da la maridaglia.
2 Il dretg da purtar plant na vegn betg transferì als ertavels; in ertavel po dentant cuntinuar cun il plant ch’è gia vegnì inoltrà.
Art. 109
1 Ina lètg daventa nunvalaivla pir suenter ch’il derschader ha pronunzià la decleraziun da nunvalaivladad; fin che questa sentenzia n’è betg pronunziada, ha la lètg – cun excepziun da las pretensiuns dal dretg d’ierta ch’il consort survivent perda en mintga cas – tut ils effects d’ina lètg valaivla.
2 Per las consequenzas da la decleraziun da nunvalaivladad giudiziala per ils consorts e per ils uffants valan tenor il senn las disposiziuns davart il divorzi.
3 La presumziun da paternitad dal consort scada, sche la lètg è vegnida declerada sco nunvalaivla, perquai ch’ella era vegnida serrada per guntgir las disposiziuns davart l’admissiun e davart la dimora da persunas estras.133
Art. 110134
133 integrà tras la cifra II 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da december 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 5437; Fegl uffizial federal 2002 3709) 134 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) II. Plant D. Consequenzas da la sentenzia Cudesch civil svizzer 39 210
Quart titel:135 Il divorzi e la separaziun da la lètg
Emprim chapitel: Las premissas per il divorzi
Art. 111 136
1 Sch’ils consorts dumondan cuminaivlamain il divorzi e sch’els inoltreschan ina cunvegna cumpletta davart las consequenzas dal divorzi, inclusiv ils mussaments necessaris e lur propostas cuminaivlas concernent ils uffants, als taidla il derschader separadamain ed ensemen. L’audiziun po cumpigliar pliras sesidas.
2 Sch’il derschader è sa persvadì ch’els hajan inoltrà la dumonda da divorzi e fatg ina cunvegna da libra voluntad e suenter madira reflexiun e che la cunvegna cun lur propostas concernent ils uffants possia vegnir approvada, pronunzia il derschader il divorzi.
Art. 112
1 Ils consorts pon dumandar cuminaivlamain il divorzi e declerar ch’els laschian giuditgar il derschader las consequenzas dal divorzi, tar las qualas els n’èn betg perina.
2 Il derschader als taidla – sco tar la cunvegna cumpletta – davart la dumonda da divorzi, davart las consequenzas dal divorzi, tar las qualas els èn perina, sco er davart la decleraziun da laschar giuditgar il derschader las ulteriuras consequenzas.
3 …137
Art. 113 138
Art. 114139
In consort po dumandar il divorzi, sch’ils consorts han vivì – al cumenzament da la litispendenza dal plant u tar la midada al divorzi sin basa d’in plant – dapi almain 2 onns separadamain. 135 versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 26 da zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118; Fegl uffizial federal 1996 I 1) 136 versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (temp da reflexiun en la procedura da divorzi sin dumonda cuminaivla), en vigur dapi il 1. da favrer 2010 (CULF 2010 281; Fegl uffizial federal 2008 1959 1975) 137 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 138 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 139 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 2003 (termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2004 2161; Fegl uffizial federal 2003 3927 5825) A. Divorzi sin dumonda cuminaivla I. Cunvegna cumpletta II. Cunvegna parziala B. Divorzi sin basa d’in plant d’in consort I. Suenter avair vivì separadamain Cudesch civil svizzer 40 210
Art. 115 140
Avant la scadenza dal termin da 2 onns po in consort dumandar il divorzi, sche la cuntinuaziun da la lètg è insupportabla per el per motivs gravants che na pon betg vegnir attribuids ad el.
Art. 116 141
Segund chapitel: La separaziun da la lètg
Art. 117
1 Ils consorts pon dumandar la separaziun sut las medemas premissas sco il divorzi.
2 …142
3 Il dretg da dumandar il divorzi na vegn betg tangà tras la sentenzia da separaziun.
Art. 118
1 Tras la separaziun cumenza tenor la lescha la separaziun dals bains.
2 Dal rest vegnan applitgadas tenor il senn las disposiziuns davart la protecziun da la cuminanza matrimoniala.
Terz chapitel: Las consequenzas dal divorzi
Art. 119 143
Il consort che ha midà ses num a chaschun da la maridaglia salva quest num suenter il divorzi; el po dentant declerar da tut temp al funcziunari da stadi civil ch’el veglia puspè purtar ses num da nubil. 140 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 2003 (termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2004 2161; Fegl uffizial federal 2003 3927 5825) 141 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 142 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 143 versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 2569; Fegl uffizial federal 2009 7573 7581) II. Insupportabladad A. Premissas e procedura B. Consequenzas da la separaziun A. NumCudesch civil svizzer 41 210
Art. 120
1 Per la liquidaziun dals bains matrimonials valan las disposiziuns davart il dretg dals bains matrimonials.
2 Ils consorts divorziads n’han nagin dretg d’ierta legal in visavi l’auter e na pon far valair nagins dretgs tras disposiziuns per causa da mort ch’els han constituì avant la litispendenza da la procedura da divorzi.
Art. 121
1 Sch’in consort è dependent da l’abitaziun da la famiglia pervia dals uffants u per auters motivs relevants, po il derschader attribuir ad el sulet ils dretgs e las obligaziuns che resultan tras il contract da locaziun, sche quai po vegnir pretendì raschunaivlamain da l’auter consort.
2 Il consort che n’è betg pli locatari stat bun solidaricamain per il tschains da locaziun, fin il mument che la relaziun da locaziun finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha, maximalmain dentant durant 2 onns; sch’el vegn cità davant il derschader per pajar il tschains da locaziun, po el scuntrar l’import pajà cun las contribuziuns da mantegniment ch’el debitescha a l’auter consort, e quai en ratas en l’autezza dal tschains da locaziun mensil.
3 Sche l’abitaziun da la famiglia appartegna ad in consort, po il derschader conceder a l’auter consort – sut las medemas cundiziuns – in dretg d’abitar per ina durada limitada e cunter ina indemnisaziun adequata u tegnend quint da las contribuziuns da mantegniment. Sche novs fatgs relevants pretendan quai, sto il dretg d’abitar vegnir restrenschì u abolì.
Art. 122
1 Sch’in u sche tuts dus consorts appartegnan ad ina instituziun da la prevenziun professiunala e sch’i n’è betg entrà in cas da prevenziun, ha mintga consort il dretg da la mesadad da la prestaziun d’extrada da l’auter consort, calculada per la durada da la lètg tenor las disposiziuns da la Lescha dals 17 da december 1993144 davart la libra circulaziun.
2 Sch’ils consorts han pretensiuns vicendaivlas, sto vegnir partida mo la differenza tranter questas pretensiuns.
Art. 123
1 En la cunvegna po in consort renunziar dal tuttafatg u per part a ses dretg, sch’ina prevenziun correspundenta per vegliadetgna e per invaliditad è garantida en autra moda. 144 CS 831.42 B. Dretg dals bains matrimonials e dretg d’ierta C. Abitaziun da la famiglia D. Prevenziun professiunala I. Avant l’entrada d’in cas da prevenziun 1. Partiziun da la prestaziun d’extrada 2. Renunzia ed exclusiun Cudesch civil svizzer 42 210
2 Il derschader po refusar dal tuttafatg u per part la partiziun, sch’ella fiss evidentamain malgista suenter il divorzi pervia da la liquidaziun dals bains matrimonials u pervia da las relaziuns economicas dals consorts.
Art. 124
1 Sch’igl è gia entrà in cas da prevenziun tar in u tar tuts dus consorts u sche pretensiuns or da la prevenziun professiunala, ch’èn vegnidas acquistadas durant la lètg, na pon betg vegnir partidas per auters motivs, vegn debitada ina indemnisaziun adequata.
2 Il derschader po obligar il debitur da garantir l’indemnisaziun, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.
Art. 125
1 Sch’i na po betg vegnir pretendì d’in consort ch’el surpiglia sez l’agen mantegniment duì, inclusiv ina prevenziun adequata per la vegliadetgna, al sto l’auter consort pajar ina contribuziun adequata.
2 Per decider, sch’ina contribuziun sto vegnir pajada, e – sche quai è il cas – per fixar l’import e la durada, ston vegnir resguardads en spezial ils suandants puncts:
- 1. la repartiziun da las incumbensas durant la lètg;
- 2. la durada da la lètg;
- 3. il nivel da vita dals consorts durant la lètg;
- 4. la vegliadetgna e la sanadad dals consorts;
- 5. las entradas e la facultad dals consorts;
- 6. la dimensiun e la durada da la tgira che sto anc vegnir purschida als uffants;
- 7. la scolaziun professiunala e las perspectivas da gudogn dals
consorts sco er ils custs probabels per l’integraziun professiunala da la persuna sustegnida;
- 8. las aspectativas da l’assicuranza federala per vegls e survivents e da la prevenziun professiunala u d’ina autra prevenziun privata u statala, inclusiv ils resultats previsibels da la
partiziun da las prestaziuns d’extrada.
3 Excepziunalmain po ina contribuziun vegnir refusada u reducida, sch’ella fiss evidentamain malgista, en spezial perquai che la persuna sustegnida:
- 1. ha violà grevamain sia obligaziun da contribuir al mantegniment da la famiglia;
- 2. ha chaschunà da levsenn sia basegnusadad;
II. Suenter l’entrada d’in cas da prevenziun u sche la partiziun n’è betg pussaivla E. Mantegniment suenter il divorzi I. Premissas Cudesch civil svizzer 43 210 3. ha commess in act chastiabel grev cunter il debitur u cunter ina persuna che stat datiers a quel;
Art. 126
1 Il derschader determinescha la contribuziun da mantegniment en furma d’ina renta e fixescha il termin, a partir dal qual la contribuziun sto vegnir pajada.
2 Sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po vegnir fixada er ina indemnisaziun empè d’ina renta.
3 Il derschader po colliar tschertas cundiziuns cun la contribuziun da mantegniment.
Art. 127
En la cunvegna pon ils consorts disponer che la renta fixada là na possia betg vegnir midada u possia vegnir midada mo per part.
Art. 128
Il derschader po ordinar che la contribuziun da mantegniment s’augmentia u sa reduceschia automaticamain en cas da tschertas midadas dals custs da viver.
Art. 129
1 Sche las relaziuns sa midan considerablamain u permanentamain, po la renta vegnir reducida, abolida u suspendida per in tschert temp; ina meglieraziun da las relaziuns da la persuna sustegnida sto vegnir resguardada mo, sch’ina renta che cuvra il mantegniment duì ha pudì vegnir fixada en la sentenzia da divorzi.
2 La persuna sustegnida po pretender per l’avegnir che la renta vegnia adattada a la chareschia, sche las entradas dal debitur èn creschidas en moda imprevisa suenter il divorzi.
3 Entaifer 5 onns dapi il divorzi po la persuna sustegnida pretender ch’i vegnia fixada ina renta u che quella vegnia auzada, sch’igl è vegnì menziunà en la sentenzia ch’i na saja betg stà pussaivel da fixar ina renta che basta per cuvrir il mantegniment duì, ma sche la situaziun economica dal debitur è sa meglierada en il fratemp.
Art. 130
1 L’obligaziun da mantegniment extingua tras la mort da la persuna sustegnida u dal debitur. 2 Cun resalva d’ina autra cunvegna extingua ella er, sche la persuna sustegnida marida puspè. II. Modalitads da la contribuziun da mantegniment III. Renta 1. Disposiziuns spezialas 2. Adattaziun a la chareschia 3. Midada tras sentenzia 4. Extincziun tras lescha Cudesch civil svizzer 44 210
Art. 131
1 Sch’il debitur n’ademplescha betg l’obligaziun da mantegniment, ha l’autoritad per la protecziun d’uffants145 u in auter post designà dal dretg chantunal da gidar en moda adequata e per regla gratuitamain la persuna sustegnida, che dumonda quai, a survegnir la contribuziun da mantegniment.
2 Al dretg public resti resalvà da reglar il pajament d’anticipaziuns, sch’il debitur n’ademplescha betg sia obligaziun da mantegniment. 3 Sche la cuminanza publica procura per il mantegniment da la persuna sustegnida, van las contribuziuns da mantegniment cun tut ils dretgs a la cuminanza publica.
Art. 132
1 Sch’il debitur tralascha d’ademplir l’obligaziun da mantegniment, po il derschader avisar ses debiturs da prestar ils pajaments dal tuttafatg u per part a la persuna sustegnida.
2 Sch’il debitur tralascha persistentamain d’ademplir sia obligaziun da mantegniment u sch’i po vegnir supponì ch’el prendia mesiras per fugir u ch’el sfarlattia u laschia svanir sia facultad, al po il derschader obligar da prestar ina garanzia adequata per las contribuziuns da mantegniment futuras.
Art. 133
1 Il derschader attribuescha la tgira genituriala ad in genitur e regla – tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza – il dretg sin ina relaziun persunala cun l’uffant e la contribuziun da mantegniment da l’auter genitur. La contribuziun da mantegniment po vegnir fixada uschia, ch’ella sto vegnir pajada er suenter ch’ils uffants han cuntanschì la maiorennitad.146
2 Per attribuir la tgira genituriala e per reglar la relaziun persunala cun l’uffant tegna il derschader quint da tut las circumstanzas ch’èn relevantas per il bainstar da l’uffant; el resguarda ina proposta cuminaivla dals geniturs ed – uschenavant sco pussaivel – l’opiniun da l’uffant.
3 Sch’ils geniturs èn s’accordads en ina cunvegna approvabla davart lur participaziun a la tgira da l’uffant e davart la repartiziun dals custs da mantegniment, lascha il derschader – sin dumonda cuminaivla dals 145 noziun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001); questa midada è vegnida resguardada en l’entir decret 146 versiun da la segunda frasa tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001)
IV. Execuziun
1. Agid d’incasso e pajaments anticipads
2. Avis als debiturs e garanzia F. Uffants I. Dretgs ed obligaziuns dals geniturs Cudesch civil svizzer 45 210 geniturs – la tgira genituriala a tuts dus geniturs, sche quai è cumpatibel cun il bainstar da l’uffant.
Art. 134
1 Sin giavisch d’in genitur, da l’uffant u da l’autoritad per la protecziun d’uffants sto la repartiziun da la tgira genituriala vegnir reglada da nov, sche midadas essenzialas da las relaziuns pretendan quai per il bainstar da l’uffant.
2 Las premissas per midar la contribuziun da mantegniment u il dretg sin ina relaziun persunala cun l’uffant sa drizzan tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.
3 Sch’ils geniturs èn d’accord u sch’in genitur è mort, è l’autoritad per la protecziun d’uffants cumpetenta per reglar da nov la tgira genituriala e per approvar in contract da mantegniment. En ils ulteriurs cas decida il derschader ch’è cumpetent per midar la sentenzia da divorzi.
4 Sch’il derschader ha da decider davart la midada da la tgira genituriala u da la contribuziun da mantegniment per l’uffant minoren, regla el sche necessari er da nov la relaziun persunala cun l’uffant; en ils auters cas decida l’autoritad per la protecziun d’uffants davart la midada da la relaziun persunala cun l’uffant.147
Quart chapitel:
Art. 135–149 148
Art. 150–158
abolì
147 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) 148 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) II. Midada da las relaziuns Cudesch civil svizzer 46 210 Tschintgavel titel:149 Ils effects generals da la lètg
Art. 159
1 La celebraziun da la maridaglia fundescha la cuminanza conjugala.
2 Ils consorts s’obligheschan da cooperar en armonia al bainstar da la cuminanza e d’avair quità cuminaivlamain dals uffants.
3 Els duain esser fidaivels ed assister in a l’auter.
Art. 160150
1 Mintga consort salva ses num.
2 Ils spus pon dentant declerar al funcziunari da stadi civil ch’els veglian purtar il num da nubil da la spusa u dal spus sco num da famiglia cuminaivel.
3 Sch’ils spus salvan lur num, fixeschan els, tgenin da lur nums da nubil ch’ils uffants duain purtar. En cas motivads po il funcziunari da stadi civil liberar ils spus da questa obligaziun. Art. 161151 Mintga consort salva ses dretg da burgais chantunal e communal.
Art. 162
Ils consorts fixeschan cuminaivlamain l’abitaziun conjugala.
Art. 163
1 Ils consorts procuran cuminaivlamain, mintgin tenor sias forzas, per il mantegniment adequat da la famiglia.
2 Els sa cunvegnan davart la contribuziun che mintgin duai prestar, numnadamain tras pajaments en daners, cun far il tegnairchasa, cun tgirar ils uffants u tras l’agid en la professiun u en l’interpresa da l’auter. 3 Faschond quai resguardan els ils basegns da la cuminanza conjugala e lur circumstanzas persunalas. 149 versiun dal tschintgavel titel tenor la cifra I 1 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191); vesair er ils art. 8–8b dal titel final qua sutvart 150 versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 2569; Fegl uffizial federal 2009 7573 7581) 151 versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 2569; Fegl uffizial federal 2009 7573 7581) A. Cuminanza conjugala; dretgs ed obligaziuns dals consorts B. Num C. Dretg da burgais D. Abitaziun conjugala E. Mantegniment da la famiglia I. En general Cudesch civil svizzer 47 210
Art. 164
1 Il consort che fa il tegnairchasa, che tgira ils uffants ubain che gida l’auter en la professiun u en l’interpresa ha il dretg da survegnir da l’auter in import regular ed adequat a libra disposiziun.
2 Tar la fixaziun da quest import ston vegnir resguardadas las atgnas entradas dal consort che ha il dretg da survegnir quest import ed ina prevenziun plain responsabladad per la famiglia, per la professiun u per l’interpresa.
Art. 165
1 Sch’in consort ha collavurà en la professiun u en l’interpresa da l’auter considerablamain dapli che quai che sia contribuziun al mantegniment da la famiglia pretenda, ha el persuenter il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata.
2 Quai vala er, sch’in consort ha prestà or da sias entradas u or da sia facultad vi dal mantegniment da la famiglia considerablamain dapli che quai ch’el era obligà da far.
3 In consort na po dentant betg pretender ina indemnisaziun, sch’el ha prestà sia contribuziun extraordinaria sin basa d’in contract da lavur, d’in contract d’emprest u d’in contract da societad ubain d’ina autra relaziun giuridica.
Art. 166
1 Durant la vita cuminaivla represchenta mintga consort la cuminanza conjugala per ils basegns currents da la famiglia.
2 Per ils auters basegns da la famiglia po in consort represchentar la cuminanza conjugala mo: 1. sch’el è vegnì autorisà latiers da l’auter consort u dal derschader; 2. sche l’interess da la cuminanza conjugala na tolerescha nagina suspensiun da l’affar e l’auter consort na po betg dar ses consentiment pervia da malsogna, pervia d’absenza u per motivs sumegliants.
3 Mintga consort s’oblighescha persunalmain tras ses acts ed el oblighescha solidaricamain er l’auter consort, uschenavant che ses acts na surpassan betg l’autorisaziun da represchentanza en moda vesaivla per terzas persunas.
Art. 167
Tar la tscherna e tar l’execuziun da sia professiun u da sia interpresa prenda mintga consort resguard da l’auter e dal bainstar da la cuminanza conjugala. II. Import a libra disposiziun III. Contribuziuns extraordinarias d’in consort F. Represchentanza da la cuminanza conjugala G. Professiun ed interpresa dals consorts Cudesch civil svizzer 48 210
Art. 168
Mintga consort po concluder acts giuridics cun l’auter u cun terzas persunas, sche la lescha na dispona betg autramain.
Art. 169
1 Senza il consentiment expressiv da l’auter consort na po in consort ni desdir in contract da locaziun ni vender la chasa u l’abitaziun da la famiglia ni restrenscher ils dretgs vi da quella tras auters acts giuridics.
2 Sch’il consort na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derschader.
Art. 170
1 Mintga consort po pretender da l’auter infurmaziuns davart sias entradas, davart sia facultad e davart ses debits.
2 Sin dumonda po il derschader obligar l’auter consort u terzas persunas da dar las infurmaziuns necessarias e da preschentar ils documents necessaris.
3 Resalvà resta il secret professiunal dals advocats, dals notars, dals medis, dals spirituals e da lur persunas auxiliaras.
Art. 171
Ils chantuns procuran ch’ils consorts possian sa drizzar cuminaivlamain u individualmain ad in post da cussegliaziun per dumondas da lètg e da famiglia en cas da difficultads en la lètg.
Art. 172
1 Sch’in consort n’ademplescha betg sias obligaziuns vers la famiglia u sch’ils consorts n’èn betg perina en ina chaussa ch’è relevanta per la cuminanza conjugala, pon els appellar cuminaivlamain u individualmain al derschader per ina intermediaziun. 2 Il derschader admonescha ils consorts d’ademplir lur obligaziuns ed emprova d’als reconciliar; cun lur consentiment po el consultar experts u recumandar als consorts da sa drizzar ad in post da cussegliaziun per dumondas da lètg e da famiglia. 3 Sin giavisch d’in consort prenda il derschader las mesiras ch’èn previsas da la lescha, sche quai è necessari. La disposiziun davart la proH. Acts giuridics dals consorts I. En general II. Abitaziun da la famiglia J. Obligaziun da dar infurmaziuns K. Protecziun da la cuminanza conjugala I. Posts da cussegliaziun II. Mesiras giudizialas 1. En general Cudesch civil svizzer 49 210 tecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns è applitgabla tenor il senn.152
Art. 173
1 Sin dumonda d’in consort fixescha il derschader las prestaziuns en daners per il mantegniment da la famiglia.
2 Medemamain sin dumonda d’in consort fixescha el l’import per quel consort che fa il tegnairchasa, che tgira ils uffants ubain che gida l’auter en la professiun u en l’interpresa.
3 Questas contribuziuns pon vegnir pretendidas per il futur e per l’onn avant l’inoltraziun da la dumonda.
Art. 174
1 Sch’in consort surpassa sia autorisaziun per la represchentanza da la cuminanza conjugala u sch’el sa mussa dad esser inabel da l’exequir, po il derschader – sin dumonda da l’auter consort – retrair ad el dal tuttafatg u per part l’autorisaziun da represchentanza.
2 Il consort che fa la dumonda dastga communitgar la retratga a terzas persunas mo cun in avis persunal.
3 Vers terzas persunas da buna fai vala la retratga mo, sche quella è vegnida publitgada sin ordinaziun dal derschader.
Art. 175
In consort ha il dretg da schliar la chasada cuminaivla per uschè ditg che sia persunalitad, sia segirezza economica u il bainstar da la famiglia è periclità seriusamain tras la convivenza.
Art. 176
1 Sche la schliaziun da la chasada cuminaivla è giustifitgada, sto il derschader sin dumonda d’in consort: 1. fixar las prestaziuns en daners ch’in consort debitescha a l’auter; 2. reglar l’utilisaziun da l’abitaziun e da la rauba da chasa; 3. ordinar la separaziun dals bains, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai. 2 Questa dumonda po in consort er far, sche la convivenza è nunpussaivla, en spezial perquai che l’auter la refusa senza motivs. 152 integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 23 da zercladur 2006 (protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fanadur 2007 (CULF 2007 137; Fegl uffizial federal 2005 6871 6897) 2. Durant la vita cuminaivla a. Prestaziuns en daners b. Retratga da l’autorisaziun da represchentanza 3. Schliaziun da la chasada cuminaivla a. Motivs b. Regulaziun da la vita separada Cudesch civil svizzer 50 210 3 Sch’ils consorts han uffants minorens, prenda il derschader las mesiras necessarias tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.153
Art. 177
Sch’in consort n’ademplescha betg sia obligaziun da mantegniment vers la famiglia, po il derschader ordinar a ses debiturs da prestar dal tuttafatg u per part lur pajaments a l’auter consort.
Art. 178
1 Uschenavant ch’igl è necessari per segirar la basa economica da la famiglia u per ademplir in’obligaziun da facultad or da la cuminanza conjugala, po il derschader – sin dumonda d’in consort – far depender dal consentiment da quest consort l’autorisaziun da disponer da tschertas valurs da facultad. 2 Il derschader prenda las mesiras segirantas adattadas. 3 Sch’el scumonda ad in consort da disponer d’in bain immobigliar, lascha el inscriver quai d’uffizi en il register funsil.
Art. 179 154
1 Sche las relaziuns sa midan, adatta il derschader – sin dumonda d’in consort – las mesiras ed abolescha quellas, sche lur motivs èn crudads davent; en quai che reguarda il contact persunal e las mesiras per la protecziun dals uffants resta resalvada la cumpetenza da l’autoritad per la protecziun d’uffants. 2 Sch’ils consorts cumenzan danovamain a viver ensemen, crodan davent las mesiras ch’èn vegnidas ordinadas per la vita separada, cun excepziun da la separaziun dals bains e da las mesiras per la protecziun dals uffants.
Art. 180 155
153 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) 154 versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118; Fegl uffizial federal 1996 I 1) 155 abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) 4. Avis als debiturs 5. Restricziuns da l’autorisaziun da disponer 6. Midada da las relaziuns Cudesch civil svizzer 51 210
Sisavel titel:
156
Il dretg dals bains matrimonials dals consorts
Emprim chapitel: Prescripziuns generalas
Art. 181
Ils consorts èn suttamess a las prescripziuns davart la participaziun als acquists, sch’els na fixeschan betg insatge auter cun in contract matrimonial u nun ch’els sajan suttamess a l’urden extraordinari dals bains.
Art. 182
1 In contract matrimonial po vegnir fatg avant u suenter la maridaglia.
2 Ils spus u ils consorts pon tscherner, annullar u midar lur urden dals bains mo entaifer ils limits da la lescha.
Art. 183
1 Tgi che vul far in contract matrimonial, sto esser abel da giuditgar. 2 Persunas minorennas sco er persunas maiorennas sut ina curatella che cumpiglia la conclusiun d’in contract matrimonial, dovran il consentiment da lur represchentant legal.157
Art. 184
Il contract matrimonial sto vegnir documentà publicamain e vegnir suttascrit da las persunas contrahentas sco er eventualmain da la represchentanza legala.
Art. 185
1 La separaziun dals bains vegn ordinada dal derschader sin dumonda d’in consort, sch’in motiv relevant è avant maun. 2 In motiv relevant è avant maun en spezial: 1. sche l’auter consort è surdebità u sche sia part dals bains cuminaivels vegn impegnada; 2. sche l’auter consort periclitescha ils interess dal petent u da la cuminanza; 156 versiun dal sisavel titel tenor la cifra I 1 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191); vesair er ils art. 9–11a dal titel final qua sutvart 157 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da december 2008 (protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001) A. Urden ordinari dals bains B. Contract matrimonial I. Cuntegn dal contract II. Abilitad da far in contract III. Furma dal contract C. Urden extraordinari dals bains I. Sin dumonda d’in consort 1. Ordinaziun Cudesch civil svizzer 52 210 3. sche l’auter consort refusa en moda nungiustifitgada l’approvaziun necessaria per ina disposiziun davart ils bains cuminaivels; 4. sche l’auter consort refusa da dar al petent infurmaziuns davart sias entradas, davart sia facultad e davart ses debits u davart ils bains cuminaivels. 5. sche l’auter consort n’è permanentamain betg abel da giuditgar. 3 Sch’in consort n’è permanentamain betg abel da giuditgar, po ses represchentant legal pretender er per quest motiv d’ordinar la separaziun dals bains.
Art. 186 158
Art. 187
1 Cun in contract matrimonial pon ils consorts decider da tut temp da reprender l’anteriur urden dals bains u da fixar in auter.
2 Sch’il motiv per la separaziun dals bains è crudà davent, po il derschader ordinar – sin dumonda d’in consort – che l’anteriur urden dals bains vegnia restabilì.
Art. 188 Consorts che han ina cuminanza dals bains vegnan suttamess tenor la lescha a la separaziun dals bains, sch’i vegn declerà il concurs dad in dad els.
Art. 189
Sch’in consort che viva en cuminanza dals bains è vegnì stumà pervia d’ina agen debit e sche sia part dals bains cuminaivels è vegnida impegnada, po l’autoritad da surveglianza en fatgs da scussiun pretender dal derschader d’ordinar la separaziun dals bains. 158 abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) 2. … 3. Aboliziun II. En cas da concurs e da sequestraziun 1. Concurs 2. Sequestraziun a. Ordinaziun Cudesch civil svizzer 53 210
Art. 190
1 La dumonda sa drizza cunter tuts dus consorts.
2 …160
Art. 191
1 Sch’ils crediturs èn cuntentads, po il derschader ordinar – sin dumonda d’in consort – che l’anteriur stadi dals bains vegnia restabilì. 2 Cun in contract matrimonial pon ils consorts fixar la participaziun als acquists.
Art. 192
En cas d’ina separaziun dals bains valan per la liquidaziun dals bains matrimonials las disposiziuns da l’urden vertent dals bains, sche la lescha na dispona betg autramain.
Art. 193
1 Cun stabilir e cun midar l’urden dals bains u cun liquidar ils bains matrimonials tranter ils consorts na dastgan ils crediturs d’in consort u da la cuminanza conjugala betg vegnir restrenschids en lur dretg da vegnir indemnisads or da la facultad dal consort u da la cuminanza conjugala.
2 Sch’ina tala facultad è passada en proprietad d’in consort, ha quel da pajar ils debits. El po però sa deliberar da questa obligaziun, sch’el cumprova che la facultad obtegnida na basta betg per pajar quests debits.
Art. 194 161
Art. 195
1 Sch’in consort ha confidà expressivamain u taciturnamain l’administraziun da sia facultad a l’auter, valan las disposiziuns davart il mandat, uschenavant ch’els n’han fixà insatge auter. 159 versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) 160 abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) 161 abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) b. Dumonda159 3. Aboliziun III. Liquidaziun dals bains matrimonials D. Protecziun dals crediturs E. … F. Administraziun da la facultad d’in consort tras l’auterCudesch civil svizzer 54 210 2 Las disposiziuns davart il pajament dals debits tranter consorts restan resalvadas.
Art. 195a
1 Mintga consort po pretender da tut temp da l’auter ch’el coopereschia ad inventarisar tras in document public lur valurs da facultad.
2 In tal inventari vegn considerà sco correct, sch’el è vegnì fatg entaifer 1 onn suenter che las valurs da facultad èn vegnidas appurtadas en la lètg.
Segund chapitel:
L’urden ordinari dals bains da la participaziun als acquists
Art. 196
L’urden dals bains da la participaziun als acquists cumpiglia l’acquist ed ils bains propris da mintga consort.
Art. 197
1 Acquists èn valurs da facultad ch’in consort acquista cunter pajament durant la durada da l’urden dals bains. 2 L’acquist d’in consort cumpiglia en spezial: 1. il gudogn tras sia lavur; 2. las prestaziuns d’instituziuns da prevenziun per il persunal, d’assicuranzas socialas e d’instituziuns dal provediment social; 3. las indemnisaziuns pervia da l’incapacitad da lavurar; 4. ils retgavs da ses bains propris; 5. ils bains acquistads en substituziun dals acquists.
Art. 198
Bains propris èn tenor la lescha:
- 1. ils objects che servan ad in consort exclusivamain per il diever
persunal;
- 2. las valurs da facultad che appartegnan ad in consort al cumenzament da l’urden dals bains u ch’el survegn pli tard tras
ierta u en in’autra moda gratuita;
- 3. pretensiuns da satisfacziun morala;
- 4. ils bains acquistads en substituziun da bains propris.
G. Inventari A. Relaziuns da proprietad I. Cumposiziun II. Acquists III. Bains propris 1. Tenor lescha Cudesch civil svizzer 55 210
Art. 199
1 Tras contract matrimonial pon ils consorts declerar sco bains propris valurs da facultad acquistadas ch’èn destinadas per exequir ina professiun u per manar ina interpresa.
2 Tras contract matrimonial pon ils consorts ultra da quai fixar ch’ils retgavs dals bains propris na furman betg ina part da l’acquist.
Art. 200
1 Tgi che pretenda ch’ina tscherta valur da facultad saja la proprietad d’in u da l’auter consort, sto cumprovar quai.
2 Sche quai na po betg vegnir cumprovà, vegn presumà che la valur da facultad saja en cumproprietad da tuts dus consorts.
3 Tut la facultad d’in consort vala sco acquist fin ch’igl è cumprovà il cuntrari. Art. 201 1 Mintga consort administrescha e giauda ses acquist e ses bains propris e dispona da quels entaifer ils limits da la lescha. 2 Sch’ina valur da facultad è proprietad da tuts dus consorts, na po in consort betg disponer da sia part senza il consentiment da l’auter, nun ch’els sajan sa cunvegnids autramain.
Art. 202
Mintga consort stat bun per ses debits cun sia entira facultad.
Art. 203
1 L’urden dals bains n’ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts.
2 Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pericliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 204
1 L’urden dals bains vegn schlià cun la mort d’in dals consorts u cun la cunvegna d’in auter urden dals bains.
2 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains cumenza la schliaziun dals bains retroactivamain il di che la dumonda è vegnida inoltrada.
2. Tenor contract matrimonial
IV. Cumprova B. Administraziun, giudida e disposiziun C. Responsabladad vers terzas persunas D. Debits tranter consorts E. Schliaziun da l’urden dals bains e liquidaziun I. Mument da la schliaziun Cudesch civil svizzer 56 210
Art. 205
1 Mintga consort prenda enavos sias valurs da facultad che sa chattan en possess da l’auter consort.
2 Sch’ina valur da facultad sa chatta en cumproprietad e sch’in consort cumprova in interess predominant, po el pretender ultra da las autras mesiras legalas, che questa valur da facultad vegnia attribuida cumplainamain ad el cunter indemnisaziun da l’auter consort. 3 Ils consorts reglan lur debits vicendaivels.
Art. 206
1 Sch’in consort ha gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair objects da facultad da l’auter senza cuntraprestaziun correspundenta e sch’igl exista ina plivalur il mument da la liquidaziun, correspunda sia pretensiun a la part da sia contribuziun ed ella vegn calculada tenor la valur actuala dals objects da facultad; sch’i resulta percunter ina valur reducida, correspunda la pretensiun a la contribuziun prestada.
2 Sch’in da quests objects da facultad è vegnì vendì avant, vegn la pretensiun calculada tenor il retgav ch’è vegnì cuntanschì tar la vendita ed ella sto vegnir pajada immediatamain.
3 Cun ina cunvegna en scrit pon ils consorts excluder u midar la part da la plivalur.
Art. 207
1 L’acquist ed ils bains propris da mintga consort vegnan liquidads tenor lur stadi il mument che l’urden dals bains vegn schlià.
2 La prestaziun da chapital ch’in consort ha survegnì d’ina instituziun da prevenziun u pervia d’incapacitad da lavurar, vegn attribuida als bains propris e quai per l’import da la valur chapitalisada da la renta che tutgass al consort tar la schliaziun da l’urden dals bains.
Art. 208
1 Als acquists vegnan attribuidas:
1. las donaziuns gratuitas ch’in consort ha fatg durant ils ultims 5 onns avant la schliaziun da l’urden dals bains senza il consentiment da l’auter consort, cun excepziun dals regals occasiunals usitads;
2. alienaziuns da facultad ch’in consort ha fatg durant la durada da l’urden dals bains per sminuir la part da l’auter consort.
2 …162 162 abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) II. Prender enavos valurs da facultad e regulaziun dals debits 1. En general 2. Part da la plivalur dal consort III. Calculaziun da l’avanzament da mintga consort 1. Liquidaziun da l’acquist e dals bains propris 2. Attribuziun als acquists Cudesch civil svizzer 57 210
Art. 209
1 Sch’igl èn vegnids pajads debits da l’acquist or dals bains propris u debits dals bains propris or da l’acquist d’in consort, exista ina pretensiun d’indemnisaziun en cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials.
2 In debit engrevgescha la massa da facultad, cun la quala el stat en in connex real, en cas da dubi engrevgescha el però l’acquist.
3 Sche meds finanzials dad ina massa da facultad han gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair objects da facultad da l’autra e sch’i resulta da quai ina plivalur u ina valur reducida, correspunda la pretensiun d’indemnisaziun a la part da la contribuziun ed ella vegn calculada tenor la valur dals objects da facultad il mument da la liquidaziun u da l’alienaziun.
Art. 210
1 L’avanzament è quai che resta da la valur totala da l’acquist, inclusiv las valurs da facultad e las cumpensaziuns quintadas latiers, suenter la deducziun dals debits che engrevgeschan l’acquist.
2 In deficit na vegn betg resguardà.
Art. 211
En cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials ston ils objects da facultad vegnir taxads per lur valur commerziala.
Art. 212
1 In manaschi agricul ch’in consort administrescha persunalmain vinavant sco proprietari u per il qual il consort survivent u in descendent pretenda motivadamain ch’el vegnia attribuì dal tuttafatg ad el, sto vegnir taxà per la valur da rendita tar la calculaziun da la part da la plivalur e da la pretensiun da participaziun.
2 Il proprietari dal manaschi agricul u ses ertavels pon far valair envers l’auter consort sco part da la plivalur u sco pretensiun da participaziun mo l’import ch’els han survegnì, cur ch’il manaschi agricul è vegnì mess a quint per la valur commerziala.
3 Las disposiziuns dal dretg d’ierta davart la valitaziun e davart la part dals cunertavels vi dal gudogn valan tenor il senn.
Art. 213
1 La valur imputabla po vegnir augmentada adequatamain, sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai.
3. Cumpensaziuns tranter acquist e bains propris
4. Avanzament IV. Taxaziun 1. Valur commerziala 2. Valur da rendita a. En general b. Circumstanzas spezialas Cudesch civil svizzer 58 210 2 Sco circumstanzas spezialas valan en spezial ils basegns da mantegniment dal consort survivent, il pretsch da cumpra dal manaschi agricul inclusiv las investiziuns u las relaziuns da facultad dal consort che posseda il manaschi agricul.
Art. 214
1 Il mument da la liquidaziun è il mument decisiv per la valur da l’acquist avant maun tar la schliaziun da l’urden dals bains. 2 Per valurs da facultad che vegnan attribuidas a l’acquist è decisiv il mument ch’ellas èn vegnidas alienadas.
Art. 215
1 Mintga consort u ses ertavels han il dretg da survegnir la mesadad da l’avanzament da l’auter.
2 Las pretensiuns vegnan scuntradas.
Art. 216
1 Tras contract matrimonial po vegnir fixada in’autra participaziun a l’avanzament.
2 Talas cunvegnas na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obligatorica dals uffants na cuminaivels e da lur descendents.
Art. 217
En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains valan cunvegnas davart la midada da la participaziun legala a l’avanzament mo, sch’il contract matrimonial prevesa quai expressivamain.
Art. 218
1 Sch’il consort debitur vegn en grondas difficultads da stuair pajar immediatamain la pretensiun da participaziun e da la part da la plivalur, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament. 2 Las pretensiuns da participaziun e la part da la plivalur ston vegnir tschainsidas a partir da la finiziun da la liquidaziun, nun che las partidas fixeschan insatge auter, ed ellas ston esser garantidas, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.
3. Mument decisiv V. Participaziun a l’avanzament 1. Tenor lescha 2. Tenor contract a. En general b. En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina separaziun giudiziala dals bains VI. Pajament da la pretensiun da participaziun e da la part da la plivalur 1. Suspensiun dal pajamentCudesch civil svizzer 59 210
Art. 219
1 Per ch’il consort survivent possia mantegnair sia moda da viver da fin ussa, al vegn concedì sin sia dumonda in dretg da giudida u in dretg d’abitar vi da la chasa u vi da l’abitaziun, nua ch’ils consorts han vivì e che appartegneva al consort mort, e quai cun l’imputaziun sin sia pretensiun da participaziun; resalvada resta in’autra cunvegna en il contract matrimonial.
2 Sut las medemas premissas po el pretender che la rauba da chasa al vegnia attribuida sco proprietad. 3 Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida – sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct – la proprietad da la chasa u da l’abitaziun empè da la giudida u dal dretg d’abitar.
4 Il consort survivent na po betg far valair ses dretgs vi da localitads, nua ch’il defunct ha exequì ina professiun u nua ch’el ha manà ina interpresa e ch’in da ses descendents dovra per cuntinuar cun la professiun u cun l’interpresa dal defunct; las prescripziuns dal dretg d’ierta puril restan resalvadas.
Art. 220
1 Sche la facultad dal consort debitur u sche sia ierta na cuvra betg la pretensiun da participaziun en cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials, pon il consort creditur u ses ertavels pretender da terzas persunas favurisadas da restituir las donaziuns imputablas a l’acquist, e quai fin a l’autezza da l’import mancant.
2 Il dretg da purtar plant scada 1 onn suenter ch’il consort u ses ertavels han survegnì enconuschientscha da la violaziun da lur dretgs, en mintga cas dentant 10 onns suenter la schliaziun da l’urden dals bains. 3 Dal rest valan las disposiziuns davart il plant da reducziun dal dretg d’ierta tenor il senn.163
Terz chapitel: La cuminanza dals bains
Art. 221
L’urden dals bains da la cuminanza dals bains cumpiglia ils bains cuminaivels ed ils bains propris da mintga consort. 163 versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) 2. Abitaziun e rauba da chasa 3. Plant cunter terzas persunas A. Relaziuns da proprietad I. Cumposiziun Cudesch civil svizzer 60 210
Art. 222
1 La cuminanza dals bains generala reunescha la facultad e las entradas dals consorts ad ina suletta facultad, cun excepziun dals objects che appartegnan tenor la lescha als bains propris. 2 Ils bains cuminaivels appartegnan nundivididamain a tuts dus consorts. 3 Nagin dals consorts na po disponer da sia part dals bains cuminaivels.
Art. 223
1 Tras contract matrimonial pon ils consorts limitar la cuminanza sin l’acquist.
2 Ils retgavs dals bains propris vegnan assegnads als bains cuminaivels.
Art. 224
1 Tras contract matrimonial pon ils consorts excluder da la cuminanza tschertas valurs da facultad u tscherts geners da valurs da facultad, sco bains immobigliars, l’acquist tras la lavur d’in consort u valurs da facultad, cun las qualas quel pratitgescha ina professiun u maina ina interpresa.
2 Ils retgavs da questas valurs da facultad na vegnan betg assegnads als bains cuminaivels, sch’i n’è betg fixà insatge auter.
Art. 225
1 Bains propris sa constitueschan tras contract matrimonial, tras donaziuns da terzas persunas u tenor la lescha.
2 Tenor la lescha cumpiglian ils bains propris da mintga consort ils objects che servan ad in consort exclusivamain per il diever persunal, sco er las pretensiuns da satisfacziun morala.
3 Quai ch’in consort po pretender sco part obligatorica d’ierta na pon ses parents betg al consegnar sco bains propris, sch’il contract matrimonial prevesa che questas valurs da facultad sajan bains cuminaivels.
Art. 226
Tut las valurs da facultad valan sco bains cuminaivels, uschè ditg ch’i n’è betg cumprovà ch’els èn bains propris d’in consort. II. Bains cuminaivels 1. Cuminanza generala 2. Cuminanza limitada dals bains a. Cuminanza d’acquist b. Autras cuminanzas dals bains III. Bains propris IV. Cumprova Cudesch civil svizzer 61 210
Art. 227
1 Ils consorts administreschan ils bains cuminaivels en l’interess da la cuminanza conjugala.
2 En ils limits da l’administraziun ordinaria po mintga consort obligar la cuminanza e disponer dals bains cuminaivels.
Art. 228
1 Cun excepziun da l’administraziun ordinaria pon ils consorts obligar la cuminanza e disponer dals bains cuminaivels mo cuminaivlamain u l’in mo cun il consentiment da l’auter.
2 Terzas persunas dastgan premetter quest consentiment, uschenavant ch’ellas na san betg u na duain betg savair ch’el manca.
3 Las disposiziuns davart la represchentanza da la cuminanza conjugala restan resalvadas.
Art. 229
Sch’in dals consorts pratitgescha sulet ina professiun u maina sulet ina interpresa cun il consentiment da l’auter e cun meds finanzials dals bains cuminaivels, po el ademplir tut ils acts giuridics ch’èn colliads cun questas activitads.
Art. 230
1 Senza il consentiment da l’auter na po in consort ni refusar ina ierta che vegniss assegnada als bains cuminaivels ni acceptar ina ierta surchargiada cun debits. 2 Sch’il consort na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derschader.164
Art. 231
1 Per acziuns che pertutgan ils bains cuminaivels è mintga consort responsabel tar la schliaziun da l’urden dals bains a medema moda sco in mandatari. 2 Ils custs da l’administraziun van a quint dals bains cuminaivels.
Art. 232
1 Mintga consort administrescha ses bains propris e dispona da quels entaifer ils limits da la lescha. 164 versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) B. Administraziun e disposiziun I. Bains cuminaivels 1. Administraziun ordinaria 2. Administraziun extraordinaria 3. Professiun u interpresa da la cuminanza 4. Refusa ed acceptaziun dad iertas 5. Responsabladad e custs administrativs II. Bains propris Cudesch civil svizzer 62 210 2 Sch’ils retgavs vegnan assegnads als bains propris, han quels da surpigliar ils custs da l’administraziun.
Art. 233
Mintga consort stat bun cun ses bains propris e cun ils bains cuminaivels:
1. per debits ch’el ha fatg exequind sia cumpetenza da represchentar la cuminanza matrimoniala u d’administrar ils bains cuminaivels; 2. per debits ch’el ha fatg exequind ina professiun u ina interpresa, uschenavant che meds finanzials dals bains cuminaivels vegnan duvrads per quai u sch’ils retgavs da quest engaschi vegnan assegnads als bains cuminaivels;
3. per debits, per ils quals er l’auter consort ha da star bun persunalmain;
4. per debits, tar ils quals ils consorts han concludì cun la terza persuna ch’il debitur stettia bun ultra cun ses bains propris er cun ils bains cuminaivels.
Art. 234
1 Per tut ils auters debits stat in consort mo bun cun ses bains propris e cun la mesadad da la valur dals bains cuminaivels.
2 Resalvadas restan las pretensiuns pervia d’enritgiment da la cuminanza. Art. 235 1 L’urden dals bains n’ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts.
2 Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pericliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 236
1 L’urden dals bains vegn schlià cun la mort d’in dals consorts, cun la cunvegna d’in auter urden dals bains u cun la decleraziun dal concurs d’in dals consorts.
2 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains
C. Responsabladad vers terzas persunas I. Debits integrals II. Agens debits D. Debits tranter consorts E. Schliaziun da l’urden dals bains e liquidaziun I. Mument da la schliaziun Cudesch civil svizzer 63 210 cumenza la schliaziun dals bains retroactivamain il di che la dumonda è vegnida inoltrada. 3 Per la cumposiziun dals bains cuminaivels e dals bains propris è decisiv il mument da la schliaziun da l’urden dals bains. Art. 237 La prestaziun da chapital ch’in consort ha survegnì d’ina instituziun da prevenziun u pervia d’incapacitad da lavurar e ch’è daventada bain cuminaivel, vegn attribuida als bains propris e quai per l’import da la valur chapitalisada da la renta che tutgass al consort tar la schliaziun da l’urden dals bains. Art. 238 1 En cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials existan tranter ils bains cuminaivels ed ils bains propris da mintga consort pretensiuns da cumpensaziun, sche debits ch’engrevgeschan la massa da facultad èn vegnids pajads cun meds finanzials da l’autra facultad. 2 In debit engrevgescha la massa da facultad, cun la quala el stat en connex, en cas da dubi engrevgescha el però ils bains cuminaivels.
Art. 239
Sch’ils bains propris d’in consort u sch’ils bains cuminaivels han gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair in object da facultad d’ina autra massa da facultad, valan tenor il senn las disposiziuns davart la part da la plivalur tar la participaziun als acquists.
Art. 240 Il mument da la liquidaziun è il mument decisiv per la valur dals bains cuminaivels avant maun tar la schliaziun da l’urden dals bains. Art. 241
1 Sche la cuminanza dals bains vegn schliada tras la mort d’in dals consorts u tras la cunvegna d’in auter urden dals bains, han mintga consort u ses ertavels il dretg da survegnir la mesadad dals bains cuminaivels.
2 Tras contract matrimonial po vegnir fixada in’autra partiziun.
3 Talas cunvegnas na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obligatorica dals descendents.
II. Attribuziun als bains propris
III. Cumpensaziuns tranter bains cuminaivels e bains propris IV. Part da la plivalur V. Determinaziun da la valur VI. Partiziun 1. En cas da mort u en cas da cunvegna d’in auter urden dals bains Cudesch civil svizzer 64 210 Art. 242 1 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u per cas che la separaziun legala u giudiziala dals bains va en vigur, prenda mintga consort enavos dals bains cuminaivels quai che fiss stà ses bains propris en l’urden dals bains da la participaziun als acquists. 2 Il rest dal bains cuminaivels survegnan ils consorts mintgamai per la mesadad. 3 Cunvegnas concernent la midada da la partiziun legala valan mo, sch’il contract matrimonial prevesa quai expressivamain.
Art. 243
Sche la cuminanza dals bains vegn schliada tras la mort d’in consort, po il consort survivent pretender ch’ils bains, che fissan stads ses bains propris en l’urden dals bains da la participaziun als acquists, al vegnian attribuids cun als quintar tar sia part.
Art. 244
1 Sche la chasa u sche l’abitaziun, nua ch’ils consorts han vivì, u sche objects da la rauba da chasa appartegnan als bains cuminaivels, po il consort survivent pretender che quests bains al vegnian attribuids cun als quintar tar sia part.
2 Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida – sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct – la giudida u il dretg d’abitar empè da la proprietad. 3 Sche la cuminanza dals bains na vegn betg schliada tras la mort, po mintga consort far questas dumondas, sch’el cumprova d’avair in interess predominant.
Art. 245
Sch’in consort cumprova d’avair in interess predominant, po el pretender che er autras valurs da facultad al vegnian attribuidas cun las quintar tar sia part.
Art. 246
Dal rest valan las disposiziuns davart la partiziun da cumproprietad e la realisaziun da la partiziun d’ierta tenor il senn. 2. En ils auters cas VII. Realisaziun da la partiziun 1. Bains propris 2. Abitaziun e rauba da chasa 3. Autras valurs da facultad 4. Autras prescripziuns da partiziun Cudesch civil svizzer 65 210
Quart chapitel: La separaziun dals bains
Art. 247
Mintga consort administrescha e giauda sia facultad e dispona da quella entaifer ils limits da la lescha.
Art. 248
1 Tgi che pretenda ch’ina tscherta valur da facultad saja la proprietad d’in u da l’auter consort, sto cumprovar quai.
2 Sche quai na po betg vegnir cumprovà, vegn presumà che la valur da facultad saja en cumproprietad da tuts dus consorts.
Art. 249
Mintga consort stat bun per ses debits cun sia entira facultad.
Art. 250
1 L’urden dals bains n’ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts.
2 Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pericliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 251
Sch’ina valur da facultad sa chatta en cumproprietad e sch’in consort cumprova in interess predominant, po el pretender – en cas da la schliaziun da l’urden dals bains – ultra da las autras mesiras legalas, che questa valur da facultad al vegnia attribuida cumplainamain cunter indemnisaziun da l’auter consort. A. Administraziun, giudida e disposiziun I. En general II. Cumprova B. Responsabladad vers terzas persunas C. Debits tranter consorts D. Attribuziun en cas da cumproprietadCudesch civil svizzer 66 210