Cudesch civil svizzer/Quarta part/1

by Confederazione Svizzera

La proprietad

../ ../2 IncludiIntestazione 24 giugno 2013 25% Da definire

Questo testo è incompleto.

-

Confederazione Svizzera - Codice civile

La proprietad

◄

Quarta part

Quarta part - 2

►

Quarta part: Ils dretgs reals

Emprima partiziun: La proprietad

Deschdotgavel titel: Disposiziuns generalas

Art. 641

1 Tgi ch’è proprietari d’ina chaussa po disponer libramain da quella entaifer ils limits fixads da la lescha.

2 El po pretender la chaussa da mintgin che la retegna senza dretg e dustar da quella mintga influenza nungiustifitgada.

Art. 641a403

1 Animals n’èn betg chaussas.

2 Sch’i n’existan naginas regulaziuns spezialas per animals, valan las prescripziuns ch’èn applitgablas per chaussas.

Art. 642

1 Tgi ch’è proprietari d’ina chaussa è quai per tut sias parts integralas.

2 Part integrala d’ina chaussa è tut quai che furma – tenor l’isanza dal lieu – in element essenzial da la chaussa e che na po betg vegnir separà da quella senza la destruir, la donnegiar u la midar.

Art. 643

1 Tgi ch’è proprietari d’ina chaussa è quai er dals fritgs natirals da quella. 402 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) 403 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) II. Regress sin ils cunertavels A. Cuntegn dal dretg da proprietad I. En general402 II. Animals B. Extensiun da la proprietad I. Parts integralas II. Fritgs natirals Cudesch civil svizzer 175 210

2 Fritgs natirals èn ils products periodics e tut quai che po – tenor l’isanza – vegnir racoltà d’ina chaussa tenor sia destinaziun.

3 Ils fritgs natirals furman ina part integrala da la chaussa uschè ditg ch’els n’èn betg separads da tala.

Art. 644

1 La disposiziun d’ina chaussa s’extenda er sin sias parts accessoricas, nun ch’i saja fixà insatge auter.

2 Las parts accessoricas èn las chaussas moviblas ch’èn tenor l’isanza dal lieu u tenor la clera voluntad dal proprietari da la chaussa principala destinadas permanentamain a l’explotaziun, a la giudida u a la conservaziun da tala e ch’èn unidas, adattadas u messas en autra moda en relaziun cun la chaussa principala, a la quala ellas han da servir.

3 Ina part accessorica resta ina tala, er sch’ella vegn separada da la chaussa principala per in temp.

Art. 645

Betg parts accessoricas èn las chaussas moviblas che vegnan duvradas mo transitoricamain u consumadas dal possessur da la chaussa principala u che na stattan betg en connex cun la particularitad da la chaussa principala, sco er talas che stattan en relaziun cun la chaussa principala mo per vegnir conservadas, vendidas u dadas en locaziun.

Art. 646

1 Sche pliras persunas han proprietad vi d’ina chaussa, mintgina per ina part e senza che la chaussa saja dividida materialmain, èn ellas cumproprietarias.

2 Sch’i n’è betg fixà autramain, èn ellas cumproprietarias da parts egualas.

3 Per sia part ha mintga cumproprietari ils dretgs e las obligaziuns d’in proprietari; el po alienar u impegnar quella e la part po er vegnir impegnada da ses crediturs.

Art. 647 404

1 Ils cumproprietaris pon far in urden d’utilisaziun e d’administraziun che divergescha da las disposiziuns legalas e fixar en quel ch’el possia 404 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) III. Parts accessoricas 1. Circumscripziun 2. Exclusiun C. Proprietad collectiva I. Cumproprietad 1. Relaziun tranter ils cumproprietaris 2. Urden d’utilisaziun e d’administraziunCudesch civil svizzer 176 210 vegnir midà cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris.405 1bis Ina midada da disposiziuns da l’urden d’utilisaziun e d’administraziun concernent l’attribuziun da dretgs d’utilisaziun exclusivs dovra ultra da quai il consentiment dals cumproprietaris pertutgads directamain.406

2 Els na pon betg abolir u limitar las cumpetenzas da mintga cumproprietari:

1. da pretender e sche necessari da far ordinar dal derschader

l’execuziun dad acts administrativs ch’èn necessaris per mantegnair la valur e l’utilitad da la chaussa;

2. da prender sez, sin donn e cust da tut ils cumproprietaris, las

mesiras che ston vegnir prendidas senza retard, per preservar la chaussa d’in donn pli grond u d’in donn che smanatscha.

Art. 647a 407

1 Mintga cumproprietari è cumpetent da far acts administrativs ordinaris‚ en spezial per far meglieraziuns sco er lavurs da cultivaziun, da racolta, da conservaziun e da surveglianza da curta durada, sco er da far contracts per quest intent e per exequir las cumpetenzas che resultan dals contracts da locaziun, da fittanza e d’execuziun da lavurs, inclusiv il pajament e la retschavida da daners per la cuminanza dals cumproprietaris.

2 La cumpetenza per tals acts administrativs po vegnir reglada autramain cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris, cun resalva da las disposiziuns da la lescha concernent las mesiras necessarias ed urgentas.

Art. 647b 408

1 Cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris che sto represchentar a medem temp la gronda part da la chaussa pon acts administrativs pli impurtants vegnir exequids, en spezial la midada da cultura u d’utilisaziun, la conclusiun e la schliaziun da contracts da locaziun e da fittanza, la participaziun a meglieraziuns dal terren e la 405 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 406 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 407 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 408 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 3. Acts administrativs ordinaris 4. Acts administrativs pli impurtants Cudesch civil svizzer 177 210 nominaziun d’in administratur, dal qual las cumpetenzas n’èn betg limitadas sin acts administrativs ordinaris. 2 Resalvadas restan las disposiziuns davart las mesiras architectonicas necessarias.

Art. 647c

409 Las lavurs da mantegniment, da reparaziun e da renovaziun ch’èn necessarias per mantegnair la valur e l’utilitad da la chaussa, pon vegnir exequidas cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris, uschenavant ch’ellas na dastgan betg vegnir fatgas da mintga singul perquai ch’i sa tracta d’acts administrativs ordinaris.

Art. 647d 410

1 Las lavurs da renovaziun e da midada ch’èn destinadas per augmentar la valur u per meglierar la rendita u l’utilitad da la chaussa, dovran il consentiment da la maioritad dals cumproprietaris che represchentan a medem temp la gronda part da la chaussa.

2 Midadas che engrevgeschan – en moda considerabla e permanenta – ad in cumproprietari da duvrar u da giudair ina chaussa per l’intent d’enfin ussa u che fan, che quai saja main economic, na pon betg vegnir exequidas senza il consentiment dal cumproprietari pertutgà.

3 Sch’ina midada pretenda d’in cumproprietari expensas che n’èn betg supportablas per el, en spezial perquai che quellas stattan en disproporziun cun la valur da facultad da sia part, po ella vegnir exequida senza ses consentiment mo, sch’ils auters cumproprietaris surpiglian sia part dals custs, uschenavant che quella surpassa l’import supportabel per el.

Art. 647e 411

1 Lavurs da construcziun che servan mo ad embellir, a meglierar l’aspect da la chaussa u a la cumadaivladad per il diever, dastgan vegnir exequidas mo cun il consentiment da tut ils cumproprietaris.

2 Sche talas lavurs vegnan ordinadas cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris‚ la quala represchenta a medem temp la gronda part da la chaussa, pon ellas er vegnir exequidas cunter la voluntad dad in cumproprietari che na dat betg ses consentiment, uschenavant che quel n’è betg pregiuditgà permanentamain en ses dretgs da 409 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 410 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 411 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 5. Mesiras architectonicas a. Necessarias b. Utilas c. Che servan a l’embelliment ed a la cumadaivladadCudesch civil svizzer 178 210 giudida e da diever, ed ils auters cumproprietaris al prestan ina indemnisaziun per il disturbi transitoric e surpiglian sia part dals custs.

Art. 648 412

1 Mintga cumproprietari ha il dretg da represchentar, da duvrar e da giudair la chaussa, uschenavant che quai sa cumporta cun ils dretgs dals auters.

2 Per alienar u per engrevgiar la chaussa sco er per midar sia destinaziun dovri il consentiment da tut ils cumproprietaris, nun che quels hajan fixà unanimamain in’autra regulaziun.

3 Sche parts da la cumproprietad èn engrevgiadas cun dretgs da pegn funsil u cun grevezzas funsilas‚ na pon ils cumproprietaris betg pli engrevgiar la chaussa sezza cun tals dretgs

Art. 649 413

1 Ils custs da l’administraziun, las taglias ed autras grevezzas che resultan da la cumproprietad u che sa basan sin la chaussa cuminaivla, vegnan purtads dals cumproprietaris tenor la proporziun da lur parts, nun ch’i saja fixà autramain.

2 Sch’in cumproprietari ha pajà pli che sia part vi da questas expensas, po el pretender dals auters ina indemnisaziun tenor la medema proporziun.

Art. 649a 414

1 L’urden d’utilisaziun e d’administraziun fixà dals cumproprietaris e lur decisiuns administrativas sco er las sentenzias e las disposiziuns giudizialas èn er liants per il successur legal d’in cumproprietari e per l’acquistader d’in dretg real vi d’ina part d’ina cumproprietad.

2 Els pon vegnir remartgads en il register funsil en cas da parts d’ina cumproprietad vi da bains immobigliars.416 412 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 413 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 414 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 415 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 416 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 6. Disponer da la chaussa 7. Purtar ils custs e las grevezzas 8. Obligaziun da regulaziuns e remartga en il register funsil415Cudesch civil svizzer 179 210

Art. 649b 417

1 Il cumproprietari po vegnir exclus da la cuminanza tras ina sentenzia giudiziala, sche tras ses cumportament u sche tras il cumportament da persunas, a las qualas el ha cedì il diever da la chaussa u per las qualas el è responsabel, obligaziuns vers tut ils cumproprietaris u vers singuls cumproprietaris èn vegnidas violadas uschè grevamain, ch’ins na po betg pretender da quels da restar en la cuminanza.

2 Sche la cuminanza cumpiglia mo dus cumproprietaris, ha mintgin dad els il dretg da purtar plant; en ils auters cas, e sch’i n’è betg vegnì fixà insatge auter, dovri – per purtar plant – l’autorisaziun da la maioritad da tut ils cumproprietaris cun excepziun da l’accusà.

3 Il derschader che pronunzia l’exclusiun condemna l’accusà d’alienar sia part ed ordinescha, per il cas che l’alienaziun na vegn betg fatga entaifer il termin fixà, l’ingiant public tenor las prescripziuns davart l’utilisaziun sfurzada da bains immobigliars cun excepziun da quellas concernent la schliaziun da la cumproprietad.

Art. 649c

418 Las disposiziuns davart l’exclusiun d’in cumproprietari èn applitgablas tenor il senn per il giudider e per il possessur d’auters dretgs da giudida reals u persunals ch’èn prenotads en il register funsil.

Art. 650419

1 Mintga cumproprietari po pretender che la cumproprietad vegnia schliada, nun che quai saja exclus tras in act giuridic, tras ina partiziun en proprietad da condomini u tras la destinaziun da la chaussa ad in intent permanent.

2 La schliaziun po vegnir exclusa tras ina cunvegna per maximalmain 50 onns; ella sto, sch’i sa tracta da bains immobigliars, vegnir fatga tras in act public e prenotada en il register funsil per esser valaivla.420 3 La schliaziun na dastga betg vegnir pretendida d’in temp maladattà.

Art. 651

1 La schliaziun vegn fatga tras la partiziun corporala, tras la vendita sin via privata u sin in ingiant cun la repartiziun dal retgav ubain 417 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 418 integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 419 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 420 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 9. Exclusiun da la cuminanza a. Cumproprietaris b. Possessurs d’auters dretgs 10. Schliaziun a. Dretg da partiziun b. Maniera da parterCudesch civil svizzer 180 210 uschia che in u che plirs cumproprietaris surpiglian l’entira chaussa e pajan ora ils auters. 2 Sch’ils cumproprietaris n’arrivan betg a sa cunvegnir davart la moda, co che la chaussa duai vegnir schliada, vegn quella partida en parts corporalas tenor la disposiziun dal derschader u, sche quai n’è betg pussaivel senza svalitar la chaussa considerablamain, ingiantada publicamain u mo tranter ils cumproprietaris. 3 Sche la chaussa po mo vegnir partida corporalmain en parts inegualas, vegn la differenza gulivada cun daners.

Art. 651a421

1 En cas d’animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn, attribuescha il derschader – en cas da dispita – la proprietad exclusiva a quella partida che garantescha a l’animal il meglier plazzament or dal puntg da vista da la protecziun dals animals.

2 Il derschader po obligar la persuna, a la quala l’animal vegn attribuì, da pajar ina indemnisaziun adequata a la cuntrapartida; el fixescha la summa tenor liber appreziar.

3 El prenda las mesiras preventivas necessarias, en spezial areguard il plazzament provisoric da l’animal.

Art. 652

Sche pliras persunas furman tenor la lescha u tenor il contract ina cuminanza e possedan sin basa da quella la proprietad d’ina chaussa, èn ellas proprietarias cuminaivlas ed il dretg da mintgin dad els s’extenda sin l’entira chaussa.

Art. 653

1 Ils dretgs e las obligaziuns dals proprietaris cuminaivels sa drizzan tenor las reglas stabilidas da la lescha u tenor contract e ch’èn liantas per la cuminanza. 2 Nun ch’i saja disponì autramain, dovri in conclus unanim da tut ils proprietaris cuminaivels per far diever da la proprietad e surtut per disponer da la chaussa.

3 Uschè ditg che la cuminanza exista, na po nagin dals proprietaris cuminaivels pretender la partiziun da la chaussa u disponer dad ina part da la chaussa.

421 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) c. Animals da chasa II. Proprietad cuminaivla 1. Premissa 2. EffectCudesch civil svizzer 181 210

Art. 654

1 La schliaziun vegn fatga cun l’alienaziun da la chaussa u cun la fin da la cuminanza. 2 La partiziun vegn fatga tenor las prescripziuns davart la cumproprietad, nun ch’i saja disponì autramain.

Art. 654a 422

Per schliar ina proprietad collectiva vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d’october 1991423 davart il dretg funsil puril. Deschnovavel titel: La proprietad funsila

Emprim chapitel: Object, acquist e perdita da la proprietad funsila

Art. 655 424

1 L’object da la proprietad funsila èn ils bains immobigliars.

2 Bains immobigliars en il senn da questa lescha èn: 1. las immobiglias; 2. ils dretgs independents e permanents ch’èn inscrits en il register funsil; 3. las minieras; 4. las parts da cumproprietad vi da bains immobigliars. 3 Sco dretg independent e permanent po ina servitut vi d’in bain immobigliar vegnir inscritta en il register funsil, sch’ella: 1. n’è vegnida constituida ni a favur d’in bain immobigliar che ha quest dretg ni exclusivamain a favur d’ina tscherta persuna; e 2. è fundada per almain 30 onns u per in temp nundeterminà.426 422 integrà tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’october 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1410; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 423 CS 211.412.11 424 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 425 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 426 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 3. Schliaziun III. Proprietad collectiva vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs A. Object I. Bains immobigliars 425Cudesch civil svizzer 182 210

Art. 655a427

1 In bain immobigliar po vegnir collià cun in auter bain immobigliar en quella moda ch’il proprietari respectiv dal bain immobigliar principal è mintgamai er il proprietari dal bain immobigliar collià cun quel. Quel parta il destin giuridic dal bain immobigliar principal e na po betg vegnir alienà, impegnà u engrevgià separadamain.

2 Sche la colliaziun vegn fatga per in intent duraivel, na pon il dretg da precumpra tenor lescha dals cumproprietaris ed il dretg d’abolir la cumproprietad betg vegnir fatgs valair.

Art. 656

1 Per acquistar proprietad funsila dovri l’inscripziun en il register funsil.

2 Tgi che acquista proprietad funsila tras appropriaziun, tras successiun d’ierta, tras expropriaziun, tras execuziun sfurzada u tras sentenzia giudiziala daventa ses proprietari gia avant l’inscripziun, el po dentant disponer da sia proprietad en il register funsil pir cur che l’inscripziun è vegnida fatga.

Art. 657

1 Il contract concernent il transferiment da proprietad funsila basegna ina documentaziun publica per esser liant.

2 La disposiziun per causa da mort ed il contract matrimonial ston vegnir fatgs tenor las furmas che vegnan prescrittas en il dretg d’ierta ed en il dretg dals bains matrimonials.

Art. 658

1 In bain immobigliar inscrit en il register funsil po vegnir acquistà tras appropriaziun mo, sch’i resulta dal register funsil ch’el saja senza patrun. 2 L’appropriaziun da terren betg inscrit en il register funsil è suttamessa a las disposiziuns davart las chaussas senza patrun.

Art. 659

1 Terren nov utilisabel che sa furma sin intschess senza patrun tras alluviuns, tras emplenidas e tras spustaments da terren, tras midadas dal curs u dal nivel d’ina aua publica u sin in’autra moda, appartegna al chantun territorial. 427 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) II. Proprietad dependenta B. Acquist I. Inscripziun II. Modas d’acquistar 1. Transferiment 2. Appropriaziun 3. Furmaziun da nov terren Cudesch civil svizzer 183 210 2 Ils chantuns èn libers da ceder tals terrens als proprietaris cunfinants. 3 Tgi che po cumprovar che parts dal terren èn vegnidas stgarpadas davent da sia proprietad, po reprender quellas entaifer in termin adequat.

Art. 660

1 Spustaments da terren d’in bain immobigliar sin in auter na chaschunan betg ina midada dals cunfins.

2 Parts da terren ed auters objects ch’èn vegnids transportads uschia d’in bain immobigliar sin in auter, èn suttamess a las disposiziuns davart las chaussas manadas natiers u davart l’uniun da las chaussas.

Art. 660a 429

1 Il princip, tenor il qual spustaments da terren na chaschunan betg ina midada dals cunfins, na vala betg per territoris cun spustaments permanents da terren, sche quests territoris èn vegnids designads uschia dal chantun.

2 Designond ils territoris sto vegnir resguardada la cumposiziun dals bains immobigliars pertutgads.

3 L’appartegnientscha d’in bain immobigliar ad in tal territori sto vegnir communitgada en moda adattada a las persunas participadas ed inscritta en il register funsil.

Art. 660b 430

1 Sch’in cunfin daventa inadattà pervia d’in spustament da terren, po mintga proprietari d’in bain immobigliar pertutgà pretender ch’el vegnia determinà da nov.

2 Ina plivalur u ina valur reducida sto vegnir gulivada. 428 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 429 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 430 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 4. Spustament da terren a. En general428 b. Spustaments permanents c. Nova determinaziun dals cunfins Cudesch civil svizzer 184 210

Art. 661

Sch’insatgi è vegnì inscrit nungiustifitgadamain en il register funsil sco proprietari, na po sia proprietad betg pli vegnir contestada, suenter ch’el ha possedì il bain immobigliar durant 10 onns da buna fai, senza interrupziun e senza esser vegnì contestà.

Art. 662

1 Tgi che posseda incontestadamain e nuninterruttamain in bain immobigliar betg inscrit en il register funsil durant 30 onns sco sia proprietad, po pretender da vegnir inscrit sco proprietari da quel.

2 Sut las medemas premissas ha quest dretg er in possessur d’in bain immobigliar, sch’il proprietari da quest bain immobigliar na po betg vegnir eruì or dal register funsil u era mort u vegnì declerà sco sparì al cumenzament dal termin da l’acquist tras giudida da 30 onns.

3 L’inscripziun dastga dentant mo vegnir fatga sin l’ordinaziun dal derschader e mo sch’i n’è betg vegnida fatga ina protesta entaifer in termin ch’è vegnì fixà tras ina publicaziun uffiziala u sche la protesta inoltrada è vegnida refusada.

Art. 663

Per calcular ils termins, l’interrupziun e la sistida da l’acquist tras giudida vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart la surannaziun da pretensiuns.

Art. 664

1 Las chaussas senza patrun e las chaussas publicas èn suttamessas a la suveranitad dal stadi, en il territori dal qual ellas sa chattan.

2 Cun resalva da mussaments cuntraris n’exista nagina proprietad privata vi da las auas publicas, vi dal terren nuncultivabel sco grippa, gondas, naiv perpetna e glatschers e vi da las funtaunas che naschan da quels.

3 Il dretg chantunal relascha las disposiziuns necessarias concernent l’appropriaziun da terren senza patrun, concernent l’explotaziun e concernent il diever general da las chaussas publicas sco vias e plazzas, auas e letgs da flums.

Art. 665

1 Il motiv d’acquist dat il dretg a l’acquistader da pretender ch’il proprietari fetschia far l’inscripziun en il register funsil; sche quel refusa quai, po l’acquistader dumandar il derschader che la proprietad vegnia attribuida ad el. 5. Acquist tras giudida a. Acquist tras giudida ordinari b. Acquist tras giudida extraordinari c. Termins 6. Chaussas senza patrun e chaussas publicas III. Dretg sin l’inscripziun Cudesch civil svizzer 185 210 2 L’acquistader po laschar far da sai anor l’inscripziun en cas d’ina appropriaziun, d’ina successiun d’ierta, d’ina expropriaziun, d’ina execuziun sfurzada u d’ina sentenzia dal derschader. 3 Las midadas vi da la proprietad funsila che resultan sin fundament da la lescha tras cuminanza dals bains u tras la schliaziun da quels, vegnan inscrittas en il register funsil sin dumonda d’in consort.431

Art. 666

1 La proprietad funsila prenda ina fin cun l’extincziun da l’inscripziun sco er cun la perdita totala dal bain immobigliar.

2 Per il cas d’ina expropriaziun fixeschan las leschas respectivas da la confederaziun e dals chantuns il mument, cur che la proprietad prenda ina fin.

Art. 666a 432

1 Sch’il proprietari inscrit en il register funsil na po betg vegnir identifitgà, sche ses lieu da domicil n’è betg enconuschent u sch’il num u il lieu da domicil d’in u da plirs da ses ertavels n’è betg enconuschent, po il derschader ordinar sin dumonda las mesiras necessarias.

2 En spezial po il derschader nominar in represchentant. Sin dumonda fixescha el la dimensiun da la pussanza da represchentanza. Sch’el na fixescha betg insatge auter, sa restrenscha questa pussanza a mesiras da mantegniment.

3 La dumonda d’ordinar mesiras po far:

1. mintga persuna che ha in interess degn da vegnir protegì;

2. l’uffizi dal register funsil al lieu dal bain immobigliar.

4 L’ordinaziun da mesiras n’interrumpa betg il termin per in acquist tras giudida extraordinari.

Art. 666b 433

Sch’ina persuna giuridica u in auter subject giuridic inscrit en il register funsil sco proprietari na dispona betg pli dals organs prescrits, po mintga persuna che ha in interess degn da vegnir protegì u l’uffizi 431 versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’october 1984, en vigur dapi il 1. da schaner 1988 (CULF 1986 122 153 art. 1; Fegl uffizial federal 1979 II 1191) 432 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 433 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) C. Perdita D. Mesiras giudizialas I. Proprietari nunchattabel II. Absenza dals organs prescrits Cudesch civil svizzer 186 210 dal register funsil al lieu dal bain immobigliar dumandar il derschader d’ordinar las mesiras necessarias areguard il bain immobigliar.

Segund chapitel: Cuntegn e restricziun da la proprietad funsila

Art. 667

1 La proprietad vi da funs e vi da terren s’extenda ensi vers il spazi d’aria ed engiu en il terren uschè lunsch ch’igl exista in interess d’exequir la proprietad.

2 Ella cumpiglia – cun resalva da las restricziuns legalas – tut las construcziuns, tut las plantas sco er tut las funtaunas.

Art. 668

1 Ils cunfins vegnan inditgads tras ils plans dal register funsil e tras ils terms sin il bain immobigliar.

2 Sch’ils terms e sch’ils plans dal register funsil sa cuntradin, vegni presumà ch’ils plans dal register funsil inditgeschian ils cunfins corrects.

3 La presumziun na vala betg per ils territoris cun spustaments da terren ch’èn designads dal chantun.434

Art. 669

Sin dumonda da ses vischin è mintga proprietari d’in bain immobigliar obligà da cooperar per fixar in cunfin intschert, saja quai per rectifitgar ils plans u per metter terms.

Art. 670

Sche mirs, saivs vivas, saivs u autras terminaziuns per separar bains immobigliars cunfinants stattan sin il cunfin, vegni presumà ch’els sajan cumproprietad dals dus vischins. 434 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) A. Cuntegn I. Dimensiun II. Cunfinaziun 1. Moda da marcar ils cunfins 2. Obligaziun da metter terms 3. Cumproprietad vi da terminaziuns Cudesch civil svizzer 187 210

Art. 671

1 Sch’insatgi dovra material ester per construir sin ses bain immobigliar u sch’el dovra agen material per construir sin in bain immobigliar ester, daventa il material ina part integrala dal bain immobigliar.

2 Sch’il material è vegnì duvrà senza la permissiun da ses proprietari, ha quel il dretg da pretender ch’il material vegnia zavrà e restituì sin donn e cust dal proprietari dal bain immobigliar, uschenavant che quai sa lascha far senza chaschunar in donn sproporziunà.

3 Sut la medema premissa po il proprietari dal bain immobigliar pretender ch’il material ester, ch’è vegnì duvrà senza ses consentiment, vegnia allontanà sin donn e cust dal construider.

Art. 672

1 Sche la zavrada dal material na vegn betg fatga, ha il proprietari dal bain immobigliar da prestar ina indemnisaziun adequata per il material.

2 Sch’il proprietari dal bain immobigliar ha construì da mala fai cun material ester, po el vegnir sentenzià da reparar cumplainamain il donn.

3 Sch’il proprietari dal material era en mala fai cur ch’el ha construì sin in bain immobigliar ester, po l’indemnisaziun vegnir limitada a la valur minimala che la construcziun ha per il proprietari dal bain immobigliar.

Art. 673

Sche la construcziun vala evidentamain dapli ch’il sulom, po quel che sa chatta en buna fai pretender che la proprietad vi da la construcziun e vi dal sulom vegnia attribuida al proprietari dal material cunter ina indemnisaziun adequata.

Art. 674

1 Construcziuns ed auters indrizs che tanschan sin in bain immobigliar vischin, restan ina part integrala dal bain immobigliar, sin il qual els èn construids, sch’il proprietari dal bain immobigliar posseda in dretg real sin lur existenza.

2 Il dretg da construir talas parts che tanschan sin in bain immobigliar vischin po vegnir inscrit sco servitut en il register funsil.

3 Sche las parts che tanschan sin in bain immobigliar vischin èn vegnidas construidas senza dretg e sch’il vischin donnegià n’ha betg fatg protesta a temp, schebain ch’el ha gì enconuschientscha da quest fatg, po il derschader attribuir al construider – sch’el è da buna fai e sche las circumstanzas giustifitgeschan quai – u in dretg real sin questas III. Construcziuns sin il bain immobigliar 1. Funs e material a. Relaziun da proprietad b. Indemnisaziun c. Attribuziun da la proprietad funsila 2. Construcziuns che tanschan sin in bain immobigliar vischin Cudesch civil svizzer 188 210 parts u la proprietad dal sulom, e quai cunter ina indemnisaziun adequata.

Art. 675

1 Ovras da construcziun ed auters indrizs ch’èn chavads en u ch’èn mirads si sin il sulom ester u ch’èn uschiglio colliads permanentamain cun quel, saja quai sur terra u sut terra, pon avair in agen proprietari, sch’els èn inscrits en il register funsil sco servituts.

2 In tal dretg da construcziun na po betg vegnir concedì a singuls plauns d’in edifizi.

Art. 676

1 Conducts dal provediment e da l’allontanament che sa chattan ordaifer il bain immobigliar, al qual els servan, tutgan al proprietari da l’ovra ed a l’ovra, da la quala els vegnan u a la quala els mainan, nun che quai saja reglà autramain. 435

2 Uschenavant ch’i na vegn betg applitgà il dretg da vischinanza, vegn il bain immobigliar ester engrevgià cun tals conducts cun constituir ina servitut.

3 La servitut nascha cun la construcziun dal conduct, sche quel è perceptibel da l’exteriur. Cas cuntrari nascha ella cun l’inscripziun en il register funsil.436

Art. 677

1 Chamonas, buttegas, baraccas e construcziuns sumegliantas mantegnan lur agen proprietari, sch’ellas n’èn betg construidas cun l’intent da las integrar durablamain sin terren ester.

2 Ellas na vegnan betg inscrittas en il register funsil.

Art. 678

1 Sch’insatgi metta plantas estras en ses agen bain immobigliar u atgnas plantas en in bain immobigliar ester, naschan ils medems dretgs e las medemas obligaziuns sco tar l’utilisaziun da material da construcziun u sco tar las construcziuns moviblas. 435 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 436 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 3. Dretg da construcziun 4. Conducts 5. Construcziuns moviblas IV. Plantaziuns sin il bain immobigliarCudesch civil svizzer 189 210 2 Ina servitut che correspunda al dretg da construcziun per singulas plantas e per plantaziuns po vegnir constituida per almain 10 onns e per maximalmain 100 onns.437

3 Avant la scadenza da la durada fixada po il proprietari engrevgià pretender che la servitut vegnia substituida, sch’el ha fatg cun il giudider da la servitut in contract da fittanza concernent l’utilisaziun dal terren e sche quest contract vegn schlià. Il derschader regla las consequenzas patrimonialas, considerond tut las circumstanzas.438

Art. 679

1 Tgi che vegn donnegià u periclità, perquai ch’in proprietari d’in bain immobigliar surdovra ses dretg da proprietad, po pretender da quel – ultra da l’indemnisaziun dal donn – ch’el dismettia il donn u prendia mesiras per prevegnir al donn smanatschant.

2 Sch’in edifizi u in indriz privescha in bain immobigliar vischin da tschertas qualitads, existan las pretensiuns menziunadas en l’alinea 1 mo, sche las prescripziuns che valevan il mument, che l’edifizi u l’indriz è vegnì construì, n’èn betg vegnidas observadas.440

Art. 679a 441

Sch’in proprietari da bains immobigliars chaschuna tar la cultivaziun legala da ses bain immobigliar, en spezial tar lavurs da construcziun, ad in vischin temporarmain dischavantatgs sproporziunads ed inevitabels e chaschuna el quatras in donn, po il vischin dal proprietari da quest bain immobigliar mo pretender l’indemnisaziun dal donn.

Art. 680

1 Las restricziuns legalas da la proprietad existan senza esser inscrittas en il register funsil.

2 Per las abolir u per las midar tras in act giuridic dovri ina documentaziun publica ed ina inscripziun en il register funsil, per che quai saja valaivel. 437 versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da zercladur 2003, en vigur dapi il 1. da schaner 2004 (CULF 2003 4121; Fegl uffizial federal 2002 4721) 438 integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da zercladur 2003, en vigur dapi il 1. da schaner 2004 (CULF 2003 4121; Fegl uffizial federal 2002 4721) 439 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 440 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 441 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) V. Responsabladad dal proprietari d’in bain immobigliar 1. En cas ch’il dretg da proprietad vegn surduvrà439 2. En cas d’ina cultivaziun legala dal bain immobigliar B. Restricziuns I. En general Cudesch civil svizzer 190 210 3 Las restricziuns da la proprietad ch’èn vegnidas stabilidas en l’interess public na pon betg vegnir abolidas u midadas.

Art. 681 442

1 Ils dretgs da precumpra legals pon er vegnir exequids tar l’ingiant sfurzà, dentant mo a l’ingiant sez e per las cundiziuns, per las qualas il bain immobigliar vegn attribuì a l’offerent; dal rest pon ils dretgs da precumpra legals vegnir fatgs valair sut las premissas che valan per ils dretgs da precumpra contractuals.

2 Il dretg da precumpra croda, sch’il bain immobigliar vegn alienà ad ina persuna che ha in dretg da precumpra dal medem rang u d’in rang superiur.

3 Ils dretgs da precumpra legals na pon ni vegnir ertads ni cedids. Els precedan ils dretgs da precumpra contractuals.

Art. 681a443

1 Il vendider sto infurmar ils titulars dal dretg da precumpra davart la conclusiun e davart il cuntegn dal contract da cumpra.

2 Sch’il titular dal dretg da precumpra vul far diever da quest dretg, sto el far valair quel entaifer 3 mais dapi l’enconuschientscha da la conclusiun e dal cuntegn dal contract. Suenter ch’igl èn passads 2 onns dapi l’inscripziun dal nov proprietari en il register funsil na po il dretg betg pli vegnir fatg valair.

3 Entaifer quests termins po il titular dal dretg da precumpra far valair ses dretg vers mintga proprietari d’in bain immobigliar.

Art. 681b 444

1 La cunvegna, cun la quala in dretg da precumpra legal vegn exclus u midà, basegna ina documentaziun publica per esser valaivla. Ella po vegnir prenotada en il register funsil, sch’il proprietari respectiv d’in auter bain immobigliar ha il dretg da precumpra. 442 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 443 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 444 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) II. Restricziuns dal dretg d’alienar; dretgs da precumpra legals 1. Princips 2. Diever 3. Midada, renunzia Cudesch civil svizzer 191 210 2 Suenter ch’il cas da precumpra è entrà, po il titular dal dretg da precumpra legal renunziar en scrit a l’execuziun da quest dretg.

Art. 682 445

1 Cumproprietaris han in dretg da precumpra vers tuttas terzas persunas che acquistan ina part dal bain immobigliar. Sche plirs cumproprietaris fan valair lur dretg da precumpra, als vegn attribuida lur part en la proporziun da lur parts da cumproprietad da fin ussa.447

2 Il proprietari d’in bain immobigliar ch’è engrevgià cun in dretg da construcziun independent e permanent ha er il dretg da precumpra vers mintga acquistader da quest dretg ed il possessur da quest dretg ha il medem dretg vi dal bain immobigliar engrevgià, uschenavant che quest bain immobigliar serva a l’execuziun da ses dretg da construcziun. 3 …448

Art. 682a 449

Per il dretg da precumpra vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d’october 1991450 davart il dretg funsil puril.

Art. 683 451

445 versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) 446 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 447 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 448 abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 449 integrà tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’october 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1410; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 450 CS 211.412.11 451 abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) 4. En cas da cumproprietad ed en cas da dretg da construcziun446 5. Dretg da precumpra vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs Cudesch civil svizzer 192 210

Art. 684

1 Faschond diever da sia proprietad ed en spezial manond ina interpresa u pratitgond in mastergn sin ses agen bain immobigliar è mintgin obligà d’evitar tut las immissiuns memia grondas sin la proprietad dal vischin.

2 Scumandadas èn en spezial tut las immissiuns nuschaivlas e betg giustifitgadas tenor la situaziun e tenor la qualitad dals bains immobigliars u tenor l’isanza locala tras impestaziun da l’aria, spizza, canera,

sun, vibraziun, radiaziun ubain privaziun dal sulegl u da la glisch.453 Art. 685

1 Cun chavar e cun construir na dastga il proprietari betg far donn al bain immobigliar vischinant muventond ses terren u mettend quel en privel u faschond donn ad indrizs existents.

2 Per construcziuns che cuntrafan a las prescripziuns dal dretg da vischinanza, vegnan applitgadas las disposiziuns concernent las construcziuns surpassantas.

Art. 686

1 Ils chantuns han il dretg da fixar las distanzas che ston vegnir observadas tar stgavaments e tar construcziuns.

2 Els pon fixar ulteriuras prescripziuns da construcziun.

Art. 687

1 Mintgin po tschuncar e salvar per sasez la roma che sa stenda en sia proprietad e las ragischs che penetreschan en ses terren, sche quella roma u sche questas ragischs fan donn a sia proprietad e na vegnan betg allontanadas entaifer in termin adequat suenter sia reclamaziun.

2 Sch’in proprietari d’in bain immobigliar tolerescha che roma sa stendia sur ses terren cultivà u surbajegià, ha el il dretg dals fritgs che creschan vi da questa roma.

3 Questas prescripziuns na vegnan betg applitgadas per guauds che sa cunfinan. 452 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 453 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) III. Dretg da vischinanza 1. Immissiuns exageradas452 2. Chavar e construir a. Regla b. Prescripziuns chantunalas 3. Plantas a. Regla Cudesch civil svizzer 193 210

Art. 688

Ils chantuns han il dretg da prescriver en tge distanza dal bain immobigliar vischinant ch’i dastgan vegnir fatgas plantaziuns prendend resguard da la qualitad dal funs e da las plantas; els pon er obligar ils proprietaris dals bains immobigliars da tolerar che roma u ragischs da bostgs da fritga tanschian vi en lur proprietad ed els dastgan reglar u abolir en quests cas il dretg da far diever da quests fritgs.

Art. 689

1 Mintga proprietari d’in bain immobigliar è obligà d’acceptar sin ses bain immobigliar l’aua che curra sin quel en moda natirala giu dal bain immobigliar sura, en spezial aua da plievgia, aua da naiv ed aua da funtaunas betg tschiffadas.

2 Nagin proprietari d’in bain immobigliar na dastga far donn al vischin cun midar il curs natiral da l’aua.

3 L’aua ch’è necessaria per il bain immobigliar sutvart dastga vegnir retegnida per il bain immobigliar survart mo uschenavant ch’ella è indispensabla per quel.

Art. 690

1 Il proprietari dal bain immobigliar sutvart è obligà d’acceptar senza indemnisaziun las auas da drenaschas dal bain immobigliar survart, uschenavant che quellas èn curridas en moda natirala gia avant sin ses bain immobigliar.

2 Sch’el patescha in donn tras questa drenascha, po el pretender dal proprietari sura ch’el fetschia sin agens custs in conduct tras il bain immobigliar sutvart.

Art. 691

1 Mintga proprietari da bains immobigliars è obligà da permetter cunter indemnisaziun cumplaina che bischens e conducts per il provediment e per l’allontanament vegnian mess en ses bain immobigliar, sch’in auter bain immobigliar na po uschiglio betg vegnir rendì accessibel u po vegnir rendì accessibel mo cun custs sproporziunads.454

2 La pretensiun da manar tals conducts tras bains immobigliars ester na po betg vegnir fundada sin il dretg da vischinanza en ils cas, per ils quals il dretg chantunal u federal renviescha a la via d’expropriaziun.

3 Sch’il proprietari autorisà u il proprietari engrevgià pretenda quai, vegnan ils conducts che traversan in bain immobigliar inscrits en il 454 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) b. Prescripziuns chantunalas 4. Deflussiun da l’aua 5. Drenaschas 6. Conducts a. Obligaziun da tolerarCudesch civil svizzer 194 210 register funsil sco servitut. Ils custs da l’inscripziun paja il proprietari autorisà. Envers in cumprader da buna fai po il dretg da metter conducts er vegnir fatg valair senza inscripziun.455

Art. 692

1 Il proprietari d’in bain immobigliar che sto tolerar il conduct, po pretender ch’i vegnia prendì adequatamain resguard da ses interess.

2 Sche circumstanzas extraordinarias giustifitgeschan quai, po el pretender che quel toc terren, che vegn pertutgà dal conduct sur terra, vegnia cumprà en ina dimensiun adequata e per in pretsch che l’indemnisescha cumplainamain.

Art. 693

1 Sche las relaziuns sa midan, po il proprietari d’in bain immobigliar pretender ch’il conduct vegnia dischlocà tenor ses interess.

2 Ils custs da la dischlocaziun porta per regla il giudider.

3 Nua che circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po ina part adequata da quests custs vegnir adossada al proprietari dal bain immobigliar.

Art. 694

1 Sch’il proprietari d’in bain immobigliar n’ha betg ina via suffizienta per arrivar da ses bain immobigliar sin ina via publica, po el pretender dals vischins ch’els al concedian in passadi necessari cunter pajament cumplain.

2 Questa pretensiun sa drizza en emprima lingia vers il vischin, dal qual il passadi necessari po vegnir pretendì il pli tgunsch, resguardond en quest connex las relaziuns anteriuras da proprietad e da vias, ed en segunda lingia vers il proprietari, al qual la via fa il main donn.

3 Fixond il passadi necessari, ston vegnir resguardads ils interess da tuttas duas varts.

Art. 695

Ils chantuns pon relaschar prescripziuns detagliadas che concernan il dretg dal proprietari d’in bain immobigliar da passar sin il bain immobigliar vischinant per pudair cultivar e meglierar ses agen bain immobigliar u construir sin quel; els pon er reglar il dretg da far diever dal bain immobigliar vischinant per arar, per bavrar, per traversar quel l’enviern, per trair u per runar laina e per chaussas sumegliantas. 455 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) b. Protecziun dals interess dal proprietari engrevgià c. Midada da las relaziuns 7. Dretgs da passadi a. Passadi necessari b. Auters dretgs da passadi Cudesch civil svizzer 195 210

Art. 696

1 Ils dretgs da passadi che vegnan stabilids directamain tras la lescha na ston betg vegnir inscrits en il register funsil.

2 Els vegnan dentant remartgads en il register, sch’els èn da natira permanenta.

Art. 697

1 Mintga proprietari paja sez ils custs per far saiv enturn ses bain immobigliar, cun resalva da las disposiziuns davart la cumproprietad vi d’indrizs da cunfin cuminaivels.

2 Ils chantuns mantegnan il dretg da reglar l’obligaziun e la maniera da far saiv.

Art. 698

Ils proprietaris da bains immobigliars han – en la proporziun da lur interess – da contribuir vi dals custs dals indrizs ch’èn necessaris per exequir ils dretgs da vischinanza.

Art. 699

1 Entaifer ils terms da l’isanza locala èsi permess a mintgin dad ir per guauds e per pastgiras sco er da tschertgar pumaraida selvadia, bulieus u fritgs selvadis sumegliants, uschenavant che l’autoritad cumpetenta n’ha betg relaschà scumonds limitads sin territoris determinads, e quai en l’interess da las culturas.

2 Il dretg chantunal po fixar prescripziuns detagliadas concernent l’access a bains immobigliars esters per exequir la chatscha e la pestga.

Art. 700

1 Il proprietari d’in bain immobigliar sto permetter a quel che ha il dretg da tschertgar e d’allontanar las chaussas transportadas sin ses bain immobigliar tras auas, tras suffel, tras lavinas u tras autras forzas da la natira u per pura casualitad, ed er animals ch’èn vegnids sin ses bain immobigliar sco muvel grond e manidel, pievels d’avieuls, giaglinom e peschs.

2 El po pretender ina indemnisaziun per il donn chaschunà ed ha in dretg da retenziun vi dals objects crudads en ses mauns.

Art. 701

1 Sch’insatgi po preservar sasez u auters d’in donn smanatschant u d’in privel preschent mo cun intervegnir en la proprietad funsila d’ina terza persuna, è quella obligada da tolerar quai, uschenavant ch’il pric. Remartga en il register funsil 8. Far saiv 9. Obligaziun da mantegniment IV. Dretg d’access e da defensiun 1. Access 2. Allontanament da chaussas e d’animals 3. Defensiun cunter privels e cunter donns Cudesch civil svizzer 196 210 vel u il donn che sto vegnir parà è considerablamain pli grond ch’il donn che vegn chaschunà al proprietari tras l’intervenziun en sia proprietad. 2 Per il donn che resulta qua tras sto vegnir prestada ina indemnisaziun adequata.

Art. 702

En l’interess general èsi reservà a la confederaziun, als chantuns ed a las vischnancas il dretg da fixar anc autras restricziuns da la proprietad funsila, sco en spezial concernent la polizia da construcziun, da fieu e da sanadad, concernent ils guauds e las vias, las vias da runar navs, il metter terms e la fixaziun da puncts trigonometrics, concernent las meglieraziuns e la parcellaziun dal funs, l’arrundaziun da cultiras ruralas e da terren da construcziun, concernent il mantegniment d’antiquitads e da monuments da la natira, concernent la protecziun da cuntradas e da puncts panoramics e concernent la protecziun da funtaunas mineralas.

Art. 703 456

1 Sche meglieraziuns dal terren sco correcziuns da las auas, drenaschas, indrizs per sauar, plantaziuns da guaud, vias, arrundaziuns dal terren e chaussas sumegliantas na pon betg vegnir realisadas tras ina interpresa cuminaivla e sche la maioritad dals proprietaris dals bains immobigliars participads, als quals appartegna a medem temp pli che la mesadad dal terren pertutgà, han dà lur consentiment a l’interpresa, èn ils proprietaris dals ulteriurs bains immobigliars obligads da sa participar a quella. Ils proprietaris dals bains immobigliars che na fan betg part da la decisiun, valan sco vuschs affirmativas. La participaziun sto vegnir remartgada en il register funsil.

2 Ils chantuns reglan la procedura. Els han da relaschar in urden detaglià en spezial per las arrundaziuns dal terren. 3 La legislaziun chantunala po facilitar anc pli fitg l’execuziun da talas meglieraziuns dal terren e declerar che las prescripziuns correspundentas stoppian vegnir applitgadas per territoris da construcziun e per territoris cun spustaments permanents dal terren.457 456 versiun tenor ll’art. 121 da la Lescha d’agricultura, en vigur dapi il 1. da schaner 1954 (CULF 1953 1073; Fegl uffizial federal 1951 I 130) 457 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404; Fegl uffizial federal 1988 III 953) V. Restricziuns da dretg public 1. En general 2. Meglieraziuns dal terren Cudesch civil svizzer 197 210

Art. 704

1 Las funtaunas èn parts integralas dals bains immobigliars e pon vegnir acquistadas sco proprietad mo ensemen cun il terren, or dal qual ellas naschan.

2 Il dretg vi da funtaunas che naschan sin terren ester vegn fundà sco servitut tras l’inscripziun en il register funsil.

3 Auas sutterranas han il medem status sco las funtaunas.

Art. 705

1 En l’interess general po il dretg chantunal reglar, restrenscher u scumandar la deviaziun da funtaunas.

2 Davart dispitas che naschan qua tras tranter chantuns decida il Cussegl federal definitivamain.

Art. 706

1 Sch’il proprietari u l’usufructuari d’in bigl u d’ina funtauna che vegn duvrada savens u ch’è vegnida tschiffada per l’utilisaziun, patescha donn, perquai ch’insatgi taglia giu, sminuescha u tartogna l’aua tras construcziuns, tras stabiliments u tras autras mesiras, po el pretender ina indemnisaziun per quai.

2 Sch’il donn n’è betg vegnì chaschunà intenziunadamain u per negligientscha ubain sch’il donnegià è sez la culpa, decida il derschader tenor ses appreziar, sch’i sto vegnir pajada ina indemnisaziun, e fixescha la maniera e la dimensiun da quella.

Art. 707

1 Sche funtaunas e bigls indispensabels per cultivar u per abitar in bain immobigliar u per spisgentar in conduct d’aua da baiver vegnan tagliads giu u tartagnads, poi vegnir pretendi da metter quels en il stadi anteriur, uschenavant che quai è insumma pussaivel.

2 En ils auters cas po il restabiliment vegnir pretendi mo, sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai.

Art. 708

1 Sche pliras funtaunas vischinantas, che appartegnan a differents proprietaris, vegnan spisgentadas or dal medem ravugl d’auas sutterranas e furman uschia ina suletta gruppa, po mintga proprietari pretender che las auas vegnian tschiffadas da cuminanza e distribuidas tranter tut ils proprietaris autorisads en la proporziun da la fermezza da las funtaunas da fin ussa. C. Funtaunas e bigls I. Proprietad e dretgs vi da funtaunas II. Deviaziun da funtaunas III. Funtaunas tagliadas giu 1. Indemnisaziun 2. Restabiliment IV. Funtaunas cuminaivlas Cudesch civil svizzer 198 210 2 Ils custs dal stabiliment cuminaivel vegnan pajads dals participads tenor la proporziun da lur interess.

3 Sch’in dals proprietaris autorisads fa opposiziun, po mintgin dad els tschiffar e manar natiers sia funtauna en moda regulara, e quai er alura, sche las funtaunas dals auters proprietaris vegnan pregiuditgadas qua tras; el ha da pajar ina indemnisaziun per quai mo uschenavant che sia funtauna è vegnida rinforzada tras ils novs indrizs.

Art. 709

Igl è resalvà al dretg chantunal da stabilir, quant enavant che vischins u autras persunas pon far diever da funtaunas, da dutgs e d’auals en proprietad privata per ir per aua, per bavrar e per intents sumegliants.

Art. 710

1 Sch’i manca ad in proprietari d’in bain immobigliar l’aua necessaria per la chasa e per la curt e sche quella na sa lascha betg procurar d’insanua auter senza fadias e senza custs sproporziunads, po el pretender dal vischin che quel laschia far diever da ses bigl u da sia funtauna cunter ina indemnisaziun cumplaina, uschenavant ch’el na basegna betg tut l’aua per sasez.

2 Fixond las modalitads, stoi vegnir prendì spezialmain resguard dals interess da la persuna che sto ceder l’aua.

3 Sche las circumstanzas sa midan, poi vegnir pretendi che l’urden stabilì vegnia modifitgà.

Art. 711

1 Sche funtaunas, bigls u auals portan a lur proprietari nagin u mo in pitschen niz cumpareglià cun quel ch’ins pudess trair da quai, poi vegnir pretendì dal proprietari ch’el cedia – cunter ina indemnisaziun cumplaina – il dretg da l’aua per provediments cun aua da baiver, per implants d’idrants u per autras interpresas d’interess general.

2 Questa indemnisaziun al proprietari po consister d’ina concessiun d’aua dal nov implant.

Art. 712

Ils proprietaris da stabiliments da provediment cun aua da baiver pon far expropriar il terren en ils conturns da las funtaunas che als furneschan l’aua, uschenavant che quai è necessari per proteger las funtaunas cunter contaminaziuns. V. Utilisaziun da funtaunas VI. Funtaunas necessarias VII. Obligaziun da ceder 1. Aua 2. Terren Cudesch civil svizzer 199 210

Terz chapitel:458 La proprietad en condomini

Art. 712a

1 La proprietad en condomini è la part da cumproprietad vi d’in bain immobigliar che dat al cumproprietari il dretg spezial da duvrar exclusivamain tschertas parts d’in edifizi e da las renovar a l’intern.

2 Il proprietari en condomini ha il dretg d’administrar e da duvrar libramain sias atgnas localitads sco er da concepir l’architectura da quellas; el na dastga dentant betg engrevgiar als auters cumproprietaris d’exequir il medem dretg ed el na dastga er insumma betg donnegiar las parts da l’edifizi, ils stabiliments ed ils indrizs cuminaivels u disturbar lur funcziun e lur parita exteriura.

3 El è obligà da mantegnair sias localitads sco quai ch’igl è necessari per garantir in stadi irreproschabel ed ina buna cumparsa da l’edifizi.

Art. 712b

1 Objects dal dretg spezial pon esser singuls plauns u parts da singuls plauns che ston furmar in’unitad sco abitaziun, sco localitad da fatschenta u sco localitad che serva ad auters intents e che ha in agen access; els pon dentant cumpigliar localitads accessoricas separadas.

2 Objects dal dretg spezial na pon betg esser:

1. il terren da l’immobiglia ed il dretg da construcziun, sin basa dal qual l’edifizi vegn eventualmain construì;

2. las parts d’in edifizi ch’èn impurtantas per il mantegniment, per la structura constructiva e per la stabilitad da l’edifizi u da las localitads d’auters cumproprietaris ubain che determineschan la furma exteriura u la cumparsa da l’edifizi;

3. ils stabiliments ed ils indrizs che servan er als auters proprietaris en condomini per l’utilisaziun da lur localitads.

3 En l’act da constituziun ed en la medema furma er tras cunvegnas posteriuras pon ils proprietaris en condomini declerar autras parts da l’edifizi sco cuminaivlas; sche quai n’è betg vegnì fatg, vegni presumà ch’ellas fetschian part dal dretg spezial.

Art. 712c

1 Tenor la lescha n’ha il proprietari en condomini betg il dretg da precumpra envers terzas persunas che acquistan ina part; in tal dretg da precumpra po dentant vegnir constituì en l’act da constituziun u en ina cunvegna posteriura ed inscrit en il register funsil. 458 integrà tras la cifra II da la LF dals 19 da december 1963, en vigur dapi il 1. da schaner 1965 (CULF 1964 993; Fegl uffizial federal 1962 II 1461) A. Cuntegn ed object I. Cuntegn II. Object III. Disposiziun Cudesch civil svizzer 200 210 2 Da medema maniera poi vegnir determinà che l’alienaziun d’in plaun ch’è engrevgià cun ina giudida u cun in dretg d’abitar e che l’affittaziun èn mo giuridicamain valaivlas, sch’ils ulteriurs proprietaris en condomini n’han betg fatg protesta cunter quai sin fundament d’in conclus ch’els han prendì, e quai entaifer 14 dis dapi ch’els han survegnì la communicaziun. 3 La protesta n’ha nagina vigur, sch’ella è vegnida fatga senza motivs relevants.459

Art. 712d

1 La proprietad en condomini vegn constituida cun l’inscripziun en il register funsil.

2 L’inscripziun po vegnir pretendida:

1. sin fundament d’in contract, nua ch’ils cumproprietaris sa cunvegnan da suttametter lur parts al reschim da la proprietad en

condomini;

2. sin fundament d’ina decleraziun dal proprietari da l’immobiglia u dal possessur d’in dretg da construcziun independent e

permanent per furmar parts da cumproprietad e per concepir quellas sco proprietad en condomini.

3 Per esser valaivel basegna l’act giuridic la documentaziun publica; sch’i sa tracta d’ina disposiziun per causa da mort u d’in contract d’assegnaziun da l’ierta basegna el la furma prescritta en il dretg d’ierta.

Art. 712e

1 En l’act da constituziun ston la repartiziun da las localitads e la quota da mintga plaun vi da la valur da l’immobiglia u dal dretg da construcziun vegnir inditgadas en parts cun in numnader cuminaivel.461

2 Midadas da las quotas da valur dovran il consentiment da tut las parts participadas directamain e l’approvaziun da la radunanza dals proprietaris en condomini; mintga proprietari en condomini ha dentant il dretg da pretender ina rectificaziun, sche sia quota è vegnida fixada per sbagl incorrectamain u sche quella è daventada incorrecta pervia da midadas vi da la construcziun da l’edifizi u vi da ses conturns. 459 versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta I da la Procedura civila dals 19 da december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221) 460 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 461 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) B. Constituziun e fin I. Act da constituziun II. Repartiziun da las localitads e quotas da valur 460Cudesch civil svizzer 201 210

Art. 712f

1 La proprietad en condomini terminescha cun la fin da l’immobiglia u dal dretg da construcziun e cun l’extincziun or dal register funsil.

2 L’extincziun po vegnir pretendida sin fundament d’in contract d’annullaziun e – sch’in tal manca – dad in dals proprietaris en condomini che unescha tut las parts en ses mauns; ella dovra dentant il consentiment da las persunas che possedan dretgs reals vi dals singuls plauns che na pon betg vegnir transferids senza dischavantatg sin l’entir bain immobigliar.

3 L’annullaziun po vegnir pretendida da mintga proprietari en condomini, sche l’edifizi:

1. è destruì per passa la mesadad da sia valur e sche la reconstrucziun n’è betg realisabla senza ina grevezza strusch supportabla per el; u

2. è repartì dapi passa 50 onns en proprietad en condomini e na

po betg pli vegnir duvrà tenor l’intent pervia dal nausch stadi architectonic.462

4 Ils proprietaris en condomini che vulan cuntinuar cun la cuminanza pon evitar l’annullaziun cun indemnisar ils auters.463

Art. 712g

1 Concernent la cumpetenza per acts administrativs e per mesiras da construcziun valan las disposiziuns davart la cumproprietad.

2 Uschenavant che questas disposiziuns n’excludan betg sezzas quai, pon ellas vegnir remplazzadas d’in auter urden, dentant mo en l’act da constituziun u cun il conclus unanim da tut ils proprietaris en condomini.

3 Dal rest po mintga proprietari en condomini pretender ch’i vegnia fatg in reglament davart l’administraziun e davart il diever e che quel vegnia inscrit en il register funsil; quel dovra per esser valaivel l’approvaziun da la maioritad dals proprietaris en condomini che ston a medem temp disponer da dapli che la mesadad da las parts; questa maioritad po er midar quest reglament, er sch’el è vegnì stabilì en l’act da constituziun. 462 versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) 463 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) III. Fin C. Administraziun ed utilisaziun I. Disposiziuns applitgablas Cudesch civil svizzer 202 210 4 Ina midada da la repartiziun reglamentarica dals dretgs exclusivs d’utilisaziun dovra ultra da quai il consentiment dals proprietaris en condomini pertutgads directamain.464

Art. 712h

1 Ils proprietaris en condomini ston prestar contribuziuns en la proporziun da lur quotas da valur vi da las grevezzas da la proprietad cuminaivla e vi dals custs da l’administraziun cuminaivla.

2 Talas grevezzas ed expensas èn spezialmain:

1. las expensas per il mantegniment current, per reparaturas e per

renovaziuns da las parts cuminaivlas dal bain immobigliar e da l’edifizi sco er dals stabiliments e dals indrizs cuminaivels;

2. ils custs da l’activitad administrativa inclusiv l’indemnisaziun

da l’administratur;

3. las contribuziuns e las taglias da dretg public che vegnan

imponidas al collectiv dals proprietaris en condomini;

4. ils tschains e las amortisaziuns che ston vegnir pajads als crediturs segirads tras l’impegnaziun da l’immobiglia u vers ils

quals ils proprietaris en condomini èn s’obligads solidaricamain.

3 Sche tschertas parts da la construcziun, tscherts stabiliments u tscherts indrizs servan mo fitg pauc u nagut dal tut a singuls cumproprietaris, sto quai vegnir resguardà tar la repartiziun dals custs.

Art. 712i

1 Per segirar ses dretg sin las contribuziuns dals ultims 3 onns, ha la cuminanza il dretg da pretender la constituziun d’in dretg da pegn legal sin la quota da mintga cumproprietari.

2 L’inscripziun dal dretg da pegn po vegnir pretendida da l’administratur u – en mancanza d’in tal – da mintga cumproprietari ch’è autorisà tras in conclus da la maioritad dals cumproprietaris u dal derschader sco er dal creditur, a favur dal qual il credit per contribuziuns è vegnì impegnà.

3 Dal rest èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart la constituziun d’in dretg da pegn da mastergnants da construcziun. 464 integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da december 2009 (brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 4637; Fegl uffizial federal 2007 5283) II. Expensas e grevezzas cuminaivlas 1. Definiziun e repartiziun 2. Garanzia da las contribuziuns a. Dretg da pegn legal Cudesch civil svizzer 203 210

Art. 712k

Per segirar ses dretg sin las contribuziuns dals ultims 3 onns, ha la cuminanza il dretg da retenziun sco in locatur vi da las chaussas moviblas che sa chattan en las localitads d’in proprietari en condomini e che appartegnan a l’indriz da quellas u che servan al diever dals proprietaris.

Art. 712l

1 La cuminanza acquista sut ses agen num la facultad che resulta da sia activitad administrativa, en spezial las contribuziuns dals cumproprietaris ed ils meds finanzials avant maun che vegnan realisads tras quellas, sco il fond da renovaziun.

2 La cuminanza dals proprietaris en condomini po purtar plant e stumar en ses num sco er vegnir accusada e stumada.465 Art. 712m 1 Ultra da las cumpetenzas numnadas en autras disposiziuns ha la radunanza dals cumproprietaris spezialmain las suandantas cumpetenzas:

1. decider en tut ils affars administrativs che n’èn betg chaussa

da l’administratur;

2. nominar l’administratur e survegliar sia activitad;

3. eleger ina cumissiun u in delegà, a la quala u al qual ella po

surdar incumbensas administrativas, sco en spezial sustegnair l’administratur cun pled e cussegl, examinar la gestiun da quel e far a la radunanza rapport e propostas en chaussa;

4. approvar annualmain il preventiv, il quint e la repartiziun dals

custs tranter ils proprietaris;

5. decider davart la creaziun d’in fond da renovaziun per lavurs

da mantegniment e da renovaziun;

6. assicurar l’edifizi cunter fieu e cunter auters privels e far las

assicuranzas da responsabladad usitadas, plinavant obligar il proprietari en condomini, che ha fatg expensas extraordinarias per render sias localitads architectonicamain pli bellas, da pajar in’ulteriura quota da la premia, nun ch’el haja fatg in’assicuranza supplementara sin agen quint.

2 Uschenavant che la lescha na cuntegna betg disposiziuns spezialas, vegnan las prescripziuns davart ils organs da las uniuns e davart la 465 versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829) b. Dretg da retenziun III. Abilitad d’agir da la cuminanza D. Organisaziun I. Radunanza dals proprietaris en condomini 1. Cumpetenza e stadi giuridic Cudesch civil svizzer 204 210 contestaziun da conclus d’uniuns applitgadas per la radunanza dals proprietaris en condomini e per la cumissiun.

Art. 712n

1 La radunanza dals proprietaris en condomini vegn convocada e presidiada da l’administratur, nun ch’ella haja decidì autramain.

2 Ils conclus ston vegnir protocollads e l’administratur u il cumproprietari che ha manà la radunanza sto tegnair en salv il protocol.

Art. 712o

1 Pliras persunas che possedan cuminaivlamain in plaun han mo ina vusch che vegn exprimida d’in represchentant.

2 Medemamain ston il proprietari ed il giudider d’in plaun sa cunvegnir davart l’execuziun dal dretg da votar; cas cuntrari ha il giudider il dretg da votar davart tut las dumondas concernent l’administraziun, cun excepziun da las mesiras da construcziun ch’èn mo nizzaivlas u che servan mo per embellir e per render pli cumadaivlas las localitads.

Art. 712p

1 La radunanza dals proprietaris en condomini è abla da decider, sche la mesadad da tut ils cumproprietaris che posseda a medem temp la mesadad da las parts, dentant sche almain dus proprietaris en condomini èn preschents u represchentads.

2 Sche la participaziun è insuffizienta, sto vegnir convocada ina segunda radunanza che na dastga betg avair lieu pli baud che 10 dis suenter l’emprima radunanza.

3 La segunda radunanza è abla da decider, sche la terza part, dentant sche almain dus da tut ils proprietaris en condomini èn preschents u represchentads.

Art. 712q

1 Sche la radunanza dals proprietaris en condomini na reussescha betg da nominar l’administratur, po mintga proprietari en condomini pretender ch’il derschader nomineschia l’administratur. 2 Il medem dretg ha er quel che ha in interess giustifitgà vi da quai, sco il creditur e l’assicurader.

Art. 712r

1 La radunanza dals cumproprietaris po revocar l’administratur da tut temp, cun resalva d’eventualas pretensiuns d’indemnisaziun.

2. Convocaziun e presidi 3. Execuziun dal dretg da votar 4. Abilitad da decider II. L’administratur 1. Nominaziun 2. Revocaziun Cudesch civil svizzer 205 210 2 Sche la radunanza refusa da revocar l’administratur senza resguardar motivs relevants, po mintga proprietari en condomini pretender entaifer 1 mais la revocaziun tras il derschader. 3 In administratur ch’è vegnì installà dal derschader na po – senza il consentiment da quel – betg vegnir revocà avant il termin ch’è vegnì fixà per ses engaschament.

Art. 712s

1 L’administratur exequescha tut ils affars da l’administraziun cuminaivla tenor las prescripziuns da la lescha e dal reglament sco er tenor ils conclus da la radunanza dals cumproprietaris e prenda da sai anor las mesiras urgentas per evitar u per reparar in donn.

2 El reparta las expensas e las grevezzas cuminaivlas sin ils singuls proprietaris en condomini, als dat il quint, incassescha lur contribuziuns, fa l’administraziun e dovra ils meds finanzials ch’èn avant maun tenor lur destinaziun.

3 El surveglia che las prescripziuns da la lescha, dal reglament e da l’urden da chasa vegnian observadas tar l’execuziun dals dretgs spezials e tar il diever da las parts cuminaivlas dal bain immobigliar e da l’edifizi sco er dals indrizs cuminaivels.

Art. 712t

1 L’administratur represchenta vers anor tant la cuminanza sco er ils proprietaris en condomini en tut ils affars da l’administraziun cuminaivla che tutgan tar sias incumbensas legalas.

2 Per manar in process civil, saja quai sco accusader u sco defensur, dovra l’administratur l’autorisaziun precedenta da la radunanza dals proprietaris en condomini, cun excepziun da la procedura summarica e cun resalva da cas urgents, per ils quals l’autorisaziun po vegnir dumandada posteriuramain.

3 Decleraziuns, pretensiuns, sentenzias e decisiuns ch’èn drizzadas a tut ils proprietaris en condomini pon vegnir communitgadas valaivlamain tras consegna a l’administratur en ses lieu da domicil u en il lieu, nua che la chaussa sa chatta. Ventgavel titel: La proprietad mobigliara

Art. 713

Objects da la proprietad mobigliara èn las chaussas corporalas transportablas sco er las forzas da la natira, uschenavant ch’igl è pussaivel d’acquistar dretgs vi da talas e ch’ellas n’appartegnan betg als bains immobigliars. 3. Incumbensas a. Execuziun da las disposiziuns e dals conclus davart l’administraziun e davart il diever b. Represchentanza vers anor A. ObjectCudesch civil svizzer 206 210

Art. 714

1 Per transferir la proprietad mobigliara èsi necessari da transponer quella en il possess da l’acquistader.

2 Tgi che survegn en buna fai ina chaussa movibla en proprietad, daventa il proprietari da quella chaussa, er sche l’alienader n’è betg autorisà da transferir la proprietad, cun resalva che l’acquistader saja protegì tenor las reglas dal possess.

Art. 715

1 Il patg, tras il qual l’alienader resalva la proprietad d’ina chaussa movibla ch’è vegnida transferida a l’acquistader, vala mo, sch’el vegn inscrit da l’uffizi da scussiun en il register public dal domicil respectiv actual da l’acquistader.

2 La resalva da la proprietad en cas dal commerzi da muvel è exclusa.

Art. 716

Il proprietari na po betg pretender enavos las chaussas ch’èn vegnidas transferidas cun resalva da la proprietad, nun ch’el restitueschia las ratas pajadas a l’acquistader suenter la deducziun d’in tschains da locaziun adequat e d’ina indemnisaziun per l’isada da las chaussas.

Art. 717

1 Sche la chaussa resta en possess da l’alienader sin fundament d’ina relaziun da dretg speziala, n’ha il transferiment nagin effect per terzas persunas, sch’el aveva l’intenziun da chaschunar in dischavantatg per quellas u da guntgir las disposiziuns davart il pegn manual.

2 Il derschader decida en chaussa tenor ses appreziar.

Art. 718

La proprietad d’ina chaussa senza patrun vegn acquistada tras quai, ch’insatgi s’appropriescha da quella cun l’intent da daventar ses proprietari.

Art. 719

1 Animals pigliads èn senza patrun, sch’els sa delibereschan puspè, nun che lur patrun als persequiteschia immediatamain e nuninterruttamain ed als provia da puspè pigliar.

2 Animals dumestitgads èn senza patrun, uschespert ch’els daventan puspè selvadis e na returnan betg pli tar lur patrun.

3 Pievels d’avieuls n’èn betg senza patrun sch’els sgolan sin terren ester. B. Modas d’acquistar I. Transferiment 1. Transiziun da la proprietad 2. Resalva da la proprietad a. En general b. En cas da pajaments en ratas 3. Acquisiziun senza possess II. Appropriaziun 1. Chaussas senza patrun 2. Animals senza patrun Cudesch civil svizzer 207 210

Art. 720

1 Tgi che chatta ina chaussa persa, sto communitgar quai al proprietari e, sch’el n’enconuscha betg quel, sto el u annunziar il chat a la polizia u publitgar sez il chat en moda adattada a las circumstanzas e far retschertgas per chattar il proprietari.

2 Sche la valur da la chaussa surpassa evidentamain 10 francs, è el obligà d’annunziar il chat a la polizia. 3 Tgi che chatta ina chaussa en ina chasa abitada u en in institut che serva al diever u al traffic public, sto consegnar quella al patrun-chasa, al locatari u a las persunas ch’èn incumbensadas cun la surveglianza.

Art. 720a 467

1 Tgi che chatta in animal pers, sto – cun resalva da l’artitgel 720 alinea 3 – communitgar quai al proprietari, e, sch’el n’enconuscha betg quel, annunziar il chat.

2 Ils chantuns designeschan il post, nua ch’il chat sto vegnir annunzià.

Art. 721

1 La chaussa chattada sto vegnir conservada en moda adequata.

2 Cun il consentiment da l’autoritad cumpetenta e suenter in clom public precedent dastga la chaussa vegnir ingiantada publicamain, sch’ella chaschuna in mantegniment char u sch’ella è en privel d’ir svelt en malura ubain sche la polizia u in’autra instituziun publica l’ha gia conservada pli che in onn.

3 Il retgav che resulta da l’ingiant remplazza la chaussa.

Art. 722

1 Tgi che ademplescha sias obligaziuns da chattader, acquista la proprietad da la chaussa, suenter ch’il proprietari n’ha betg pudì vegnir eruì entaifer 5 onns dapi la publicaziun u dapi l’annunzia. 1bis En cas d’animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn, importa il termin 2 mais.468 466 versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) 467 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) l’al. 2 vegn mess en vigur per il 1. d’avrigl 2004 468 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) III. Chat 1. Publicaziun, retschertga dal proprietari a. En general466 b. En cas d’animals 2. Conservaziun ed ingiant public 3. Acquisiziun da proprietad, restituziun Cudesch civil svizzer 208 210 1ter Sch’il chattader confida l’animal ad ina pensiun d’animals cun la voluntad da renunziar definitivamain a la proprietad da quel, po la pensiun d’animals disponer libramain da l’animal 2 mais suenter che quel è vegnì confidà ad ella.469

2 Sche la chaussa vegn restituida, ha il chattader il dretg da survegnir ina indemnisaziun per tut las expensas sco er ina recumpensa adequata.

3 Sch’ina chaussa vegn chattada en ina chasa abitada u en in institut che serva al diever u al traffic public, vegn il patrun-chasa, il locatari u l’institut resguardà sco chattader, senza ch’els hajan dentant il dretg d’ina recumpensa al chattader.

Art. 723

1 Sch’i vegn chattà in object da valur, dal qual ins sto supponer cun segirtad – tenor las circumstanzas – ch’el saja dapi lung temp stà sutterrà u zuppà e ch’el n’haja betg pli in patrun, vegn quest object resguardà sco stgazi.

2 Cun resalva da la disposiziun davart objects da valur scientifica tutga il stgazi al proprietari dal bain immobigliar u da la chaussa movibla, nua ch’el è vegnì chattà. 3 Il chattader ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata che na dastga dentant betg surpassar la mesadad da la valur dal stgazi.

Art. 724

1 Objects natirals u antiquitads senza patrun d’ina valur scientifica èn proprietad dal chantun, sin il territori dal qual ellas èn vegnidas chattadas.470 1bis Senza la permissiun da l’autoritad chantunala cumpetenta na pon tals objects betg vegnir alienads. Els na pon vegnir acquistads ni tras giudida ni da buna fai. Il dretg da vegnir restituids na surannescha betg.471 2 Il proprietari dal bain immobigliar, nua ch’i vegnan chattads tals objects, è obligà da permetter l’exchavaziun da quels cunter l’indemnisaziun dal donn chaschunà. 469 integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 2002 (artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806) 470 versiun tenor l’art. 32 cifra 1 da la LF dals 20 da zercladur 2003 davart il transferiment da bains culturals, en vigur dapi il 1. da zercladur 2005 (CULF 2005 1869; Fegl uffizial federal 2002 535) 471 integrà tras l’art. 32 cifra 1 da la LF dals 20 da zercladur 2003 davart il transferiment da bains culturals, en vigur dapi il 1. da zercladur 2005 (CULF 2005 1869; Fegl uffizial federal 2002 535) 4. Stgazi 5. Objects da valur scientifica Cudesch civil svizzer 209 210 3 Il chattader ed en cas dal stgazi er il proprietari han il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata che na duai dentant betg surpassar la valur dals objects.

Art. 725

1 Sch’i vegnan manadas natiers ad insatgi chaussas moviblas tras l’aua, tras il vent, tras lavinas u tras in’autra forza da la natira ubain per casualitad, u sche animals esters crodan en ils mauns d’insatgi, ha quel ils dretgs e las obligaziuns d’in chattader.

2 Sch’in pievel d’avieuls sgola en ina masaina estra populada, croda el al proprietari da quella, senza che quel è obligà da pajar ina indemnisaziun.

Art. 726

1 Sch’insatgi ha elavurà u transfurmà ina chaussa estra, tutga la nova chaussa a l’elavuratur, sche la lavur vala dapli che la materia, ed en il cas cuntrari al proprietari da la materia.

2 Sche l’elavuratur n’ha betg agì en buna fai, po il derschader attribuir la nova chaussa al proprietari da la materia, er sche la lavur vala dapli.

3 Resalvads restan ils dretgs d’indemnisaziun e d’enritgiment.

Art. 727

1 Sche chaussas moviblas da differents proprietaris vegnan maschadadas u unidas uschia, ch’ellas na pon betg pli vegnir separadas senza vegnir donnegiadas considerablamain u senza lavurs ed expensas sproporziunadas, daventan las persunas participadas cumproprietarias da la nova chaussa tenor la valur che las singulas parts possedevan il mument che las chaussas èn vegnidas unidas u maschadadas.

2 Sche duas chaussas vegnan maschadadas u unidas uschia, ch’ina para dad esser ina part integrala accessorica da l’autra, tutga l’entira chaussa al proprietari da la part principala.

3 Resalvads restan ils dretgs d’indemnisaziun e d’enritgiment. Art. 728 1 Tgi che posseda ina chaussa estra movibla en buna fai, nuninterruttamain ed incontestablamain durant 5 onns, daventa proprietari da quella tras giudida. IV. Chaussas manadas natiers V. Elavuraziun VI. Uniun e maschaida VII. Acquist tras giudida Cudesch civil svizzer 210 210

1bis En cas d’animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn, importa il termin 2 mais.472 1ter Cun resalva d’excepziuns legalas importa il termin da l’acquist tras giudida per bains culturals en il senn da l’artitgel 2 alinea 1 da la Lescha federala dals 20 da zercladur 2003473 davart il transferiment da bains culturals 30 onns.474

2 Ina perdita nunvoluntaria dal possess n’interrumpa betg l’acquist tras giudida, sch’il possessur reacquista la chaussa entaifer 1 onn ubain tras in plant ch’è vegnì inoltrà entaifer quest temp.

3 Per calcular ils termins, per interrumper e per suspender l’acquist tras giudida vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart la surannaziun da pretensiuns.

Art. 729

La proprietad mobigliara na finescha betg cun la perdita dal possess, mabain pir cur ch’il proprietari desista da ses dretg ubain cur ch’in auter acquista la proprietad.