Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/629: differenze tra le versioni

Barbaking (discussione | contributi)
→‎Problematica: trascrivo
 
(Nessuna differenza)

Versione attuale delle 12:18, 1 ott 2021

1233 humatio humus 1234

uomini. Liv.: humano modo, in modo ragionevole, Quint.: sost., a) humanus, i, m., essere umano, creatura umana, uomo, possum falli, ut humanus, Cic.: Romulus humano major, Ov. b) humanum, i, n., umanità, umano sentire e sim., partic. nel genit. con aliquid, nihil e sim., p. es. si in Pompejo quid humani evenisset, Sall. fr.: humani nihil a me alienum puto, Ter.: plur., humana, ōrum, n., cose umane, circostanze, vicende, azioni, avvenimenti, casi umani, ecc., Cic. II) partic.: A) umano == cortese, affabile, amorevole (contr. inhumanus, superbus), erga alqm, Cic.: homo humanissimus, Cic.: ingenium, Cic.: sensus humanissimus, Planc. in Cic. ep. B) ben educato, colto, istruito, erudito (contr. immanis), gens humana atque docta (contr. immanis atque barbara), Cic.: Scipio homo humanissimus, Cic.

hŭmātĭo, ōnis, f. (humo), inumazione, seppellimiento, Cic. Tusc. 1, 102 e 104.

hūmecto, V. umecto.

hūmectus, V. umectus.

hūmĕo, V. umeo.

hŭmĕrus, V. umerus.

hūmesco, V. umesco.

hūmĭdŭlus, V. umidulus.

hūmĭdus, V. umidus.

hūmĭfĕr, V. umifer.

hŭmĭlis, e (humus, come χαμαλός da χαμαί), basso, I) propr.: a) basso in oppos. ad alto (contr. procerus, altus, celsus), arbores et vites et quae sunt humiliora, Cic.: turris, Caes.: casa, Verg.: muri, Ov.: munitio humilior, Caes.: poet. avis volat humilis, in basso, (== a fior d’acqua), Verg. Partic., α) di statura, basso, piccolo, corpusculum, Sen.: staturā esse humili et corpore exiguo, Nep.: quorum neminem adeo humilem esse, ut etc., Curt.: di piante, di basso fusto, myrica, Verg.: genista, Verg. β) di località, basso, posto in luogo basso, profondo, convallis, Auct. b. Hisp.: Italia, Verg.: Myconos, Ov.: solum humillimum, Justin. b) basso in oppos. a profondo, poco profondo (contr. altus), fossa, Verg. e Tac.: radix (insulae), Plin. ep. II) trasl.: A) di condizione, di grado, di credito, ecc., basso, umile, oscuro (contr. honestus, opulentus), a) di pers.: α) di stato e condizione, di grado, humilibus parentibus natus, Cic.: humillimus de plebe, Liv.: quis apparitor tam humilis etc., Cic.: ut allegemus pro honestis dignitatem, pro humilibus justitiam, Quint.: humiliores (contr. superiores), Quint. β) di credito, potenza, senza importanza, da poco, debole (contr. opulentus, potens), Cic. ed a.: civitas, Caes.: Cleonae, Ov.: alqm humiliorem redigere, Caes.: quos et quam humiles accepisset, come ed in quale grado di abbassamento, Caes.: sost., humiles, contr. praepotentes, Val. Max.: humiliores, contr. opulentiores, Hirt. b. G. γ) riguardo ai meriti, dappoco, senza credito, umile (contr. amplus), homines (contr. amplissimi viri), Balb. et Opp. ex Cic. ep. δ) rispetto a qualità intrinseche, mihi quidem videntur homines, cum multis rebus humiliores et infirmiores sint (siano inferiori e più deboli), hāc re maxime bestiis praestare, quod loqui possunt, Cic. ε) di uno scrittore, riguardo alla trattazione d’un argomento, pedestre, non elevato, Quint. 10, 1, 87. b) di sogg. inan. == basso, umile, comune, ignobile, admodum humili loco (condizione) natus, Val. Max.: loco non humili solum sed etiam sordido ortus, Liv.: humillimo loco natus, Aur. Vict.: humilis vestitus, Nep.: humilis ars, Cic.: humilis verbum, Cic.: curae humiles et sordidae, Plin. ep.: quae omnia apud nos partim infamia, partim humilia atque ab honestate remota ponuntur, Nep.: et obscena vitabimus et sordida et humilia (espressioni basse), Quint. 8, 2, 2. B) riguardo alla disposizione d’animo, a) rimesso, abbattuto, scoraggiato, prostrato, humili animo (con pusillanimità) ferre, Cic.: (consulum) humiles mentes, Cic. b) umile, modesto, supplichevole, detto di chi prega o del loro parlare, ecc., non ego dedignor humilis supplexque precari, Ov.: prece et obsecratione humili ac supplici uti, Cic.: orari humili et supplici oratione, Cic. c) sommesso, servile, vile, abbietto, spregevole, neque nos simus tam humiles, ut, quae laudamus, inutilia credamus, Quint.: assentator humillimus, Vell. C) dell’esporre, dello stile == senza slancio, rimesso, piano, umile (contr. sublimis), oratio humilis et abjecta, Cic.: demissus atque humilis sermo, lingua, parlare modesto, della vita quotidiana, Cic.: sost., sublimia humilibus miscere, parole altisonanti con parole basse, volgari, Quint. 8, 3, 60.

hŭmĭlĭtās, ātis, f. (humilis), I) bassezza in oppos. all’altezza, arborum, Sall.: navium, Caes.: animalium, piccola statura, Cic.: siderum, posizione bassa, Cic. II) trasl.: A) riguardo alla condiz., al credito, a) bassezza, ignobilità, umiltà, generis, Sall.: alcjs humilitatem despicere, sprezzare uno per la sua bassa condizione, Cic. b) rispetto al credito, al potere, debolezza, poca importanza, impotenza, bassezza, Caes. ed a.: contr. amplitudo, Quint. B) della disposizione d’animo, a) abbattimento, avvilimento, abbiezione, habet humilitatem metus, q c. di deprimente, d’umiliante, Cic. Tusc. 3, 27, b) l’essere umile, abbietto, vile, apparente umiltà (contr. magnificentia, arrogantia, superbia), saepe magnificentia plus proficit quam humilitas et obsecratio, Cic.: humilitas causam dicentium, Liv.

hŭmĭlĭtĕr, avv. (humilis), umilmente, trasl., I) in gen.: eadem enim facta claritate vel obscuritate facientium aut tolluntur altissime aut humillime deprimuntur, sono dispregiati al sommo grado, Plin. ep. 6, 24, 1. II) partic., abbicttamente, servilmente, vilmente, (contr. superbe), sentire, Cic.: servire (contr. superbe dominari), Liv.: ferre infamiam, Sen.

hŭmo, āvi, ātum, āre (humus) == ϑάπτω, seppellire, sotterrare (tanto l’intiero cadavere nel sepolcro, quanto le ceneri nell’urna), Cic. ed a.: caesorum reliquias uno tumulo, Suet.

hūmŏr, V. umor.

hŭmus, i, f., suolo, terra, I) propr.: humus injecta, Cic.: pabulum humi, erbe, ecc., Sall: humum mordere, mordere la terra, pel dolore, Verg.: repere per humum, sul suolo, al suolo, Hor.: fundit humo victum tellus (la Terra personificata), Verg.: propter humum volare, rasente terra, Ov.: quae humi arido atque arenoso gignuntur, Sall.: deicere in humum vultum, Ov.: quindi humi, come