Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/1440: differenze tra le versioni
mNessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Corpo della pagina (da includere): | Corpo della pagina (da includere): | ||
Riga 1: | Riga 1: | ||
stupris aut caedibus violati, {{Autore Citato|Tito Livio|Liv.}}: jus, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: amicitiam, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: oculos, ''offendere, danneggiare, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} |
|||
2855 |
|||
vipera |
|||
{{Ancora|vipera|<big>'''vīpĕra'''</big>}}, ae, f. (''forse inv. di'' vivipara, ''da vivus ''e'' pario, ''che partorisce il feto vivo), '''I''')'' '''vipera''', {{AutoreCitato|Plinio il Vecchio|Plin.}} [[:s:la:Naturalis_Historia/Liber_X|10, 169]] ''e segg. Proverb''., in sinu atque in deliciis viperam illam venenatam ac pestiferam habere, ''portare in seno o nutrire un serpente'', {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} [[:w:De haruspicum responsis|de har. resp]]. [[:s:la:De haruspicum responsis|50]]: ''come epiteto ingiurioso, '''vipera! serpe!''''' {{AutoreCitato|Floro|Flor.}} 4, 12, 37. '''''II''')'' trasl. == '''''serpente, biscia''' in genere'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}}, {{AutoreCitato|Quinto Orazio Flacco|Hor.}} ed {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} |
|||
Virgiliae |
|||
2856 |
|||
{{Ancora|vipereus|<big>'''vīpĕrĕus'''</big>}}, a, um (vipera), '''''I)'' vipereo, viperino, di vipera''' o '''serpente''', dentes, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: anima, ''alito avvelenato'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}}: crinis Discordiae, ''chioma di serpenti'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}}: pennae, ''ali dei serpenti'', {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} '''''II''') '''che ha, che porta serpenti''''', monstrum, ''testa di Medusa cinta di serpenti'', {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: sorores, ''le Furie con serpenti sul capo'', {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: canis, ''Cerbero'', {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} |
|||
stupris aut caedibus violati, Liv.: jus, Cic: |
|||
amicitiam, Cic: óculos, offendere, danneggiare, |
|||
{{Ancora|viperinus|<big>'''vīpĕrīnus'''</big>}}, a, um (vipera), '''''viperino, di vipera''' o '''di serpente''''', morsus, {{AutoreCitato|Lucio Accio|Acc.}} tr. fr.: cruor, {{AutoreCitato|Quinto Orazio Flacco|Hor.}}: caro, {{AutoreCitato|Plinio il Vecchio|Plin.}} |
|||
Ov. |
|||
vipera, ae, f. (forse inv. di vivipara, da |
|||
{{Ancora|Vipsanius|<big>'''Vipsānĭus'''</big>}}, ĭi, m., ''compiut''. M. Vipsanius Agrippa, ''V''. Agrippa, n° I, B. |
|||
vivus e pario, che partorisce il feto vivo), |
|||
I) vipera, Plin. 10, 169 e segg. Proverò., in |
|||
{{Ancora|Vipstanus|<big>'''Vipstanus'''</big>}}, i, m., ''compiut. Vipstanus Messala, '''''[[:w:Vipstano Messala|Vipstano Messala]]''', oratore e storico, intorno al 70 d. Cr. |
|||
sinu atque in deliciis viperam illam venenatam |
|||
ac pestiferam habere, portare in seno |
|||
o nutrire un serpente, Cic. de har. resp. 50: |
|||
come epiteto ingiurioso, vipera! serpe! Fior. |
|||
4, 12, 37. IT) trasl. = serpente, biscia in genere, |
|||
Verg., Hor. ed Ov. |
|||
viperei!!*, a, um (vipera), I) vipereo, viperino, |
|||
di vipera o serpente, dentes, Ov.: anima, |
|||
alito avvelenato, Verg.: crinis Discordiae, |
|||
chioma di serpenti, Verg.: pennae, ali dei |
|||
serpenti, Ov. II) che ha, che porta serpenti, |
|||
raonstrum, testa di Medusa cinta di serpenti, |
|||
Ov.: sorores, le Furie con serpenti sul capo, |
|||
Ov.: canis, Cerbero, Ov. |
|||
vfpèrìnus, a, um (vipera), viperino, di |
|||
vipera o di serpente, morsus, Acc. tr. fr.: eruor, |
|||
Hor.: caro, Plin. |
|||
YipsnnTiis, li, m., compiut M. Vipsanius |
|||
Agrippa, V. Agrippa, n° I, B. |
|||
Vipstanus, i, m., compiut. Vipstanus |
|||
Messala, Vipstano Messala, oratore e storico, |
|||
intorno al 70 d. Cr. |
|||
{{Ancora|vir|<big>'''vĭr'''</big>}}, vĭri, m., '''''uomo (come essere maschio), maschio''''' (''contr''. femina, mulier), '''''I''''') ''in gen''.: de viro factus femina, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: ambiguus modo vir modo femina, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: mulier conjuncta viro, {{AutoreCitato|Tito Lucrezio Caro|Lucr.}}: vir bonus et sapiens, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} (''cfr''. bonus): vir fortis, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: vir turpissimus, {{AutoreCitato|Gaio Sallustio Crispo|Sall.}}. '''''II''''') ''partic'': A) '''''uomo, marito''''' (''contr''. puer), {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} [[:w:Le metamorfosi (Ovidio)|met.]] [[:s:la:Metamorphoses (Ovidius)/Liber XIII|13, 397]]. {{AutoreCitato|Marco Giuniano Giustino|Justin.}} [[:s:la:Epitoma_Historiarum_Philippicarum_Pompeii_Trogi/III|3, 3, 7]]]. B) '''''uomo ammogliato, marito''''' (''contr''. uxor), meus vir, {{AutoreCitato|Publio Terenzio Afro|Ter.}}: vir etuxor, ''coppia'', {{AutoreCitato|Valerio Massimo|Val. Max.}}: hic est enim vultus semper idem, quem dicitur Xanthippe predicare solita in viro suo fuisse Socrate, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: ''e'' trasl. ''di drudi'', vir tuus, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: ''di animali'', vir gregis ipse caper, {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} C) ''enfat''., ''uomo riguardo alle sue prerogative'', '''''uomo''''' ''di carattere fermo, di coraggio, forza, energia, valore, ecc''., plane vir, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: tulit dolorem ut vir, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: te virum praebeas, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: si vir es, si vos viri estis, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: si quis male vir quaerit habere virum, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} D) ''come'' t. t. ''milit, al plur''. == '''''soldatesche, milizie''''', ''partic. in oppos. ad'' arma ''ed'' equi, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: ''e'' viri ''in oppos. alla cavalleria'', '''''fanti''''', ''comun. coord''. equites virique, eques virique, equi virique, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: ''e prov''., equis virisque ''e sim., V''. {{Pt|[[Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/483#equus|equus]]|[[Dizionario Latino-Italiano (Georges, Calonghi)/E#equus]]}}, ''n''° I, B, 2. E) ''come espressione più energica, invece del pronome'' is ''o'' ille, auctoritas viri moverat, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: hae tantae viri virtutes, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} F) ''il'' '''''singolo''''', ''il'' '''''singolo individuo''''', ''in locuzioni come'': vir virum legit, ''ognuno sceglie, elegge il suo (uomo), nell’elezione dei senatori'', {{AutoreCitato|Gaio Svetonio Tranquillo|Suet.}} [[:w:Vite dei Cesari|Aug.]] [[:s:la:De vita Caesarum libri VIII/Vita divi Augusti|35]]; ''nella lotta, nella battaglia, così come avversario'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} [[:w:Eneide|Aen.]] [[:s:la:Aeneis/Liber XI|11, 632]], ''che qual compagno con cui proteggersi a vicenda'', {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} [[:s:la:Ab Urbe Condita/liber IX|9, 39, 5]] ''e'' trasl. (''sarcastico''), {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} [[:w:Pro Milone|Mil]] [[:s:la:Pro Milone|55]]: ''e'' vir unus: cum viro congrediendo (''contr''. legiones legionibus experti), {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} [[:s:la:Ab Urbe Condita/liber XXXVIII|38, 17, 8]]. G) ''plur''. viri, ''poet''. trasl. == homines, '''''uomini''''' ''in contrapp. agli dei'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} [[:w:Eneide|Aen.]] [[:s:la:Aeneis/Liber VI|6, 553]]: ''in contrapp. alle bestie'' (pecudes), {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} [[:w:Le metamorfosi (Ovidio)|met.]] [[:s:la:Metamorphoses (Ovidius)/Liber I|1, 286]]. H) ''meton''., '''''virilità, virtù generativa, forza genitale''''', membra sine viro, {{AutoreCitato|Gaio Valerio Catullo|Catull.}} [[:s:la:Carmina (Catullus)/63|63, 6]]. |
{{Ancora|vir|<big>'''vĭr'''</big>}}, vĭri, m., '''''uomo (come essere maschio), maschio''''' (''contr''. femina, mulier), '''''I''''') ''in gen''.: de viro factus femina, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: ambiguus modo vir modo femina, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: mulier conjuncta viro, {{AutoreCitato|Tito Lucrezio Caro|Lucr.}}: vir bonus et sapiens, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} (''cfr''. bonus): vir fortis, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: vir turpissimus, {{AutoreCitato|Gaio Sallustio Crispo|Sall.}}. '''''II''''') ''partic'': A) '''''uomo, marito''''' (''contr''. puer), {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} [[:w:Le metamorfosi (Ovidio)|met.]] [[:s:la:Metamorphoses (Ovidius)/Liber XIII|13, 397]]. {{AutoreCitato|Marco Giuniano Giustino|Justin.}} [[:s:la:Epitoma_Historiarum_Philippicarum_Pompeii_Trogi/III|3, 3, 7]]]. B) '''''uomo ammogliato, marito''''' (''contr''. uxor), meus vir, {{AutoreCitato|Publio Terenzio Afro|Ter.}}: vir etuxor, ''coppia'', {{AutoreCitato|Valerio Massimo|Val. Max.}}: hic est enim vultus semper idem, quem dicitur Xanthippe predicare solita in viro suo fuisse Socrate, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: ''e'' trasl. ''di drudi'', vir tuus, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: ''di animali'', vir gregis ipse caper, {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} C) ''enfat''., ''uomo riguardo alle sue prerogative'', '''''uomo''''' ''di carattere fermo, di coraggio, forza, energia, valore, ecc''., plane vir, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: tulit dolorem ut vir, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: te virum praebeas, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: si vir es, si vos viri estis, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: si quis male vir quaerit habere virum, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} D) ''come'' t. t. ''milit, al plur''. == '''''soldatesche, milizie''''', ''partic. in oppos. ad'' arma ''ed'' equi, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: ''e'' viri ''in oppos. alla cavalleria'', '''''fanti''''', ''comun. coord''. equites virique, eques virique, equi virique, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: ''e prov''., equis virisque ''e sim., V''. {{Pt|[[Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/483#equus|equus]]|[[Dizionario Latino-Italiano (Georges, Calonghi)/E#equus]]}}, ''n''° I, B, 2. E) ''come espressione più energica, invece del pronome'' is ''o'' ille, auctoritas viri moverat, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: hae tantae viri virtutes, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} F) ''il'' '''''singolo''''', ''il'' '''''singolo individuo''''', ''in locuzioni come'': vir virum legit, ''ognuno sceglie, elegge il suo (uomo), nell’elezione dei senatori'', {{AutoreCitato|Gaio Svetonio Tranquillo|Suet.}} [[:w:Vite dei Cesari|Aug.]] [[:s:la:De vita Caesarum libri VIII/Vita divi Augusti|35]]; ''nella lotta, nella battaglia, così come avversario'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} [[:w:Eneide|Aen.]] [[:s:la:Aeneis/Liber XI|11, 632]], ''che qual compagno con cui proteggersi a vicenda'', {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} [[:s:la:Ab Urbe Condita/liber IX|9, 39, 5]] ''e'' trasl. (''sarcastico''), {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} [[:w:Pro Milone|Mil]] [[:s:la:Pro Milone|55]]: ''e'' vir unus: cum viro congrediendo (''contr''. legiones legionibus experti), {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} [[:s:la:Ab Urbe Condita/liber XXXVIII|38, 17, 8]]. G) ''plur''. viri, ''poet''. trasl. == homines, '''''uomini''''' ''in contrapp. agli dei'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} [[:w:Eneide|Aen.]] [[:s:la:Aeneis/Liber VI|6, 553]]: ''in contrapp. alle bestie'' (pecudes), {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} [[:w:Le metamorfosi (Ovidio)|met.]] [[:s:la:Metamorphoses (Ovidius)/Liber I|1, 286]]. H) ''meton''., '''''virilità, virtù generativa, forza genitale''''', membra sine viro, {{AutoreCitato|Gaio Valerio Catullo|Catull.}} [[:s:la:Carmina (Catullus)/63|63, 6]]. |