Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/1440: differenze tra le versioni

Barbaking (discussione | contributi)
→‎Pagine SAL 25%: Creata nuova pagina: 2855 vipera Virgiliae 2856 stupris aut caedibus violati, Liv.: jus, Cic: amicitiam, Cic: óculos, offendere, danneggiare, Ov. vipera, ae, f....
(Nessuna differenza)

Versione delle 16:17, 8 mar 2021

2855 vipera Virgiliae 2856

2855 vipera Virgiliae 2856 stupris aut caedibus violati, Liv.: jus, Cic: amicitiam, Cic: óculos, offendere, danneggiare, Ov. vipera, ae, f. (forse inv. di vivipara, da vivus e pario, che partorisce il feto vivo), I) vipera, Plin. 10, 169 e segg. Proverò., in sinu atque in deliciis viperam illam venenatam ac pestiferam habere, portare in seno o nutrire un serpente, Cic. de har. resp. 50: come epiteto ingiurioso, vipera! serpe! Fior. 4, 12, 37. IT) trasl. = serpente, biscia in genere, Verg., Hor. ed Ov. viperei!!*, a, um (vipera), I) vipereo, viperino, di vipera o serpente, dentes, Ov.: anima, alito avvelenato, Verg.: crinis Discordiae, chioma di serpenti, Verg.: pennae, ali dei serpenti, Ov. II) che ha, che porta serpenti, raonstrum, testa di Medusa cinta di serpenti, Ov.: sorores, le Furie con serpenti sul capo, Ov.: canis, Cerbero, Ov. vfpèrìnus, a, um (vipera), viperino, di vipera o di serpente, morsus, Acc. tr. fr.: eruor, Hor.: caro, Plin. YipsnnTiis, li, m., compiut M. Vipsanius Agrippa, V. Agrippa, n° I, B. Vipstanus, i, m., compiut. Vipstanus Messala, Vipstano Messala, oratore e storico, intorno al 70 d. Cr.

vĭr, vĭri, m., uomo (come essere maschio), maschio (contr. femina, mulier), I) in gen.: de viro factus femina, Ov.: ambiguus modo vir modo femina, Ov.: mulier coDJuncta viro, Lucr.: vir bonus et sapiens, Cic. {cfr. bonus): vir fortis, Cic: vir turpissimus, Sali. II) partic: A) uomo, marito (contr. puer), Ov. met. 13, 397. Justin. 3, 3, 7. B)uomo ammogliato, marito (contr. uxor), meus vir, Ter.: vir et uxor, coppia, Val. Max.: hic est enim vultus semper idem, quem dicitur Xanthippe predicare solita in viro suo fuisse Socrate, Cic: e trasl. di drudi, vir tnus, Cic: di animali, vir ’ gregis ipse caper, Verg. C) enfat., uomo riguardo alle sue prerogative, uomo di carattere fermo, di coraggio, forza, energia, valore, ecc., piane vir, Cic: tulit dolorem ut vir, Cic: te virum praebeas, Cic: si vir es, si vos viri estis, Liv.: si quis male vir quaerit habere virum, Ov. D) come t. t. milit, al plur. = soldatesche, milizie, partic. in oppos. ad arma ed equi, Liv.: e viri in oppos. alla cavalleria, fanti, comun. coord. equites virique, eques virique, equi virique, Liv.: e prov., equis virisque e sim., V. equus, n° I, B, 2. E) come espressione più energica, invece del pronome is o ille, auctoritas viri moverat, Liv.: hae tantae viri virtutes, Liv. F) il singolo, il singolo individuo, in locuzioni come: vir virum legit, ognuno sceglie, elegge il suo (uomo), nell’elezione dei senatori, Suet. Aug. 35; nella lotta, nella battaglia, così come avversario, Verg. Aen. 1 1, 632, che qual compagno con cui proteggersi a vicenda, Liv. 9, 39, 5 e trasl. (sarcastico), Cic. MiL 55: e vir unus: cum viro congrediendo (contr. legiones legionibus experti), Liv. 38, 17, 8. G) plur. viri, poet. trasl. = homines, uomini in contrapp. agli dei, Verg. Aen. 6, 553: in contrapp. alle bestie (pecudes), Ov. met. 1, 286. H) meton., virilità, virtù generativa, forza genitale, membra sine viro, Catull. 63, 6. Virago, ginis, f. (virgo), virago, vergine forte, eroina, bello metuenda virago e flava virago, di Pallade, Ov.: Juturna virago, Verg. VirbìuS; ti, m. (secondo la derivazione comune da vir e bis), Virbio, soprannome d’Ippolito lacerato dai suoi cavalli, dopoché fu tornato in vita; quasi bis vir, Ov. met. 15, 544 e fast. 6, 756: parim. anche suo figlio, Verg. Aen. 7, 762. Vii-doiiifirus e Virdumàrus, i, m., V. Viridomarus. vi recium, i, n. (*virex [da vireo], come frutectum da frutex), luogo verde, erboso, luogo di verdura, virecta nemorum, il verde dei boschetti, Verg. Aen. 6, 638. vìrens, entis, part. agg. (da vireo), I) verdeggiante, verde, agellus, Hor.: hedera, Hor. IT) fig., fiorente, nel fior degli anni, giovanile, giovane, puella, Hor.: donec virenti canities abest morosa, Hor. VÌreO,ère, verdeggiare, esser verde, IJpropr.: arbores et vites virent, Cic: pectora felle virent, Ov.: serpens squama virere recenti solet, luccicare, cangiar colore, Ov.: fronde virentes thyrsi, dalle verdi frondi, Ov. II) fig., esser fresco, vigoroso; fiorire, virebat integris sensibus, Liv.: dum genua virent, cioè mentre siamo nel fior delVetà, Hor.: arx ingeniis opibusque virens (altri nitens), Ov. vìreseo, rui, ere (incoat. di vireo), diventa»* verde, cominciare a verdeggiare, virescunt gramina, Verg.: coepere virescere telae, Ov.: fig., populi Eom. adulescentia, qua maxime viruit, fiorì, Fior. 1, 22, 1. virga, ae, f. (vireo), I) ramoscello verde, sottile; virgulto, populi, ramoscello di pioppo, Plin.: turea, Verg.: viscata, pania, Ov.: fasces virgarum atque aridi sarmenti, Liv. II) meton.: A) ciò che si fa con un ramo: 1) talea, marza, Ov. met. 14, 630 dubbio (Merkél e Kom leggono lignum). 2) verga, bacchetta, bastone (sottile), a) per battere, partic. virgae, verghe pieghevoli nei fasci dei littori, con cui- si sferzavano i rei, Cic. e Liv.: quindi sing. collettivo per fasci, Ov. trist. 5, 6, 32. b) scudiscio del cavaliere per guidare e castigare il cavallo, virga, qua ad regendum equum usus est, Val. Max. e Frontin.: nobilis equus umbra quoque virgae regitur, Curt. e) verghe per spazzare, scopa, Ov. fast. 4, 736. d) verga magica, partic. di Mercurio, Verg. ed OV. B) ciò che è simile ad un ramoscello, striscia, a) in cielo, il COSÌ detto acquitrino od arcobaleno imperfetto, Sen. nat. qu. 1, 9 e segg. b) striscia colorita negli abiti, purpureis tingat sua corpora vivgis, porti abiti rigati, Ov. art. am. 3, 269. virgàlus, a, um (virga), I) formato, mti ceciato con verghe, calathisci, Catull. 64, 319. II) vergato, listato, sagula, a liste dì vario colore, Verg. Aen. 8, 660. virgetum, i, n. (virga), boschetto di salci, salceto, Cic. de legg. 2, 21. vil’geilS, a, um (virga), di legno di verghe, di bacchette, dì vimini, supellex, Verg.: fiamma, di verghe accese, Verg. YirgTITae, àrum, f., V. Vergiliae.