Auisamaint: differenze tra le versioni
Porto il SAL a SAL 25% |
(Nessuna differenza)
|
Versione delle 09:32, 10 lug 2020
 |
Questo testo è incompleto. | |
| ◄ | Awysamaint |
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie| [f. 16b] | AUISAMAINT |
da chiosas duantædas dalg 1566 et alls 4 dys d’Suttembar mis: sas par scritt da cho chia qui zieua uain.
(Ineditum nach Ms. Gr.)
Ataidla scodüna Parsuna pür bain sü!
Cho dalg 1566 Dieu Omnipotaint
A nus in Ængedina zura ns’ho do ün grand auisamaint,
Greiuas, uisiblas parchiædas hauains aquaist ann hagieu,
Dieu anns uöelgia saimp spoartschar lg’agiüd sieu.
Lg’inuiern ais sto chiargio d’naiff,
10Chi nun ho parieu ne püst ne saiff;
Culms â strædas sun da tæl soart stædas assarædas,
Chia cun famailgia ê cun pissyr ê fadia sun stædas appalantædas.
Alls 18 dis da Martz sun ngidas gio Lawinas da tæl soart,
Chia pitschan ê grand ais sto schmoartt.
A laschær currar uschia straunamaing la Lawina.
La Prümawaira ais stæda aspra ê tardiua,
20Da fain mæ nun ais sto taunta chialastria,
Lo tiertz eir bleara granetza amanchio,
Chia (cun danærs) d’alchiün tiemp cũ danærs nun s’achiatto.
Pür Dieu cun nus ho druuo buntæd
A tscho chia nus uiauan in sieu saruetzi cun hunastæd.
25La fnæda ê stæda buna chiarinamaing,
E la granæda lg’sumgiauntamaing.
A uisibelmaing als 22, 28 ê 29. d’Auust uisitos,
30Chia p lg’vuatzun 3 ê 4 dijs p tuott la terra sains da stuorn sun stos sunos.
Puntts, chiæsas, hortts ê pröeuj & oattar blear hurdeng
Par foartza schiarpo ê mno dauend saintza astem,
35Punts ê lütschernas da soartt s’haun appalanto,
Nun poass eau scriuar par tschertia.
Pür zieua chia uain aratschuno,
40Schi ais sün Parsunas ê roaba plü dann duanto.
Pür par che Dieu ns do tæl auisamaint po scodün iudichær,
Bricchia p oattar cho in bain da noas mæl fær d’anns chiastiær;
Parche lg’muond in algurdienschia mæ nun ais sto uschia sün slasch
In tuottas puttröengias do aint saintza interlasch.
45Ilg pchio et malitzchia indüro zaintza tuorp,
Parthæl, O, Engedina zura, ualarusa terra uschi fraunckia,
50Alg lod (lod) da Dieu et eir lg’tieu adampchia!
Adritza bun huorden,
A tscho ch’la uirtüd ella hægia uitoargia
Cun lg’schmalgiantær ê cũ lg’noasch danær lg’dawaira nun schfoartza,
Parche l’Auaritzchia ns’ho uschia assuruo,
55Ch’ün pudess tschütschær saung da seis pssam füs bain acchiatto.
La Chiaritæd ê bainuulgienscha ais pür zund arfradæda,
60Zieua lg’Euangeli cun la buochia uulains tuotts yr,
Moa cun lg’dauaira della houfra ingün nun uoul cumplir.
La noascha martscha gula ho huossa tuott sur â maun,
Chia blears lur et aque d’lur mulgears ê pitschan infaunts trasatan â maũ â maun.
Tuanta schobedientzchia ais huossa ilg mund,
65Chia bastas, chia la radschun füss moartta zuond.
Chi da que ais Culpaunt?
LA CRONICA.
(Nach Ms. Pl., in der Zeitschrift für romanische Philologie IX p. 332 — 359 abgedruckt.)
Anno.
1575
[f. 23r]
1576
[f. 23v]
Cap. XII.
L'g graun es darchio in nossa terra mêl gratagiô,
Oür d'intuorn p ün hunest pritsch s'hol cumprô;
L'g uin d'Wuglina e tudaischg es zuondt bain
gratagiô,
Er par ün hunest pritsch s'holl cumprô.
Cap. XIII.
5A Venecia bjearas psunas dala glãda ês amañchio
Et à Milaun ho ella er bain lauuro,
A Basilea & in otters paiais tudaysch
Ho ella cûmanzo da frayschg,
In chesa Jan Janet da Schiãff ho ella cū grãda
forza cumãzo,
10In tuot quella Wschinaungia circa psas 64. mazô.
In Coïra es darchio bgearras chesas arzas in ün löech,
Er sün la part à Tisentis 14 chessas arzas dalg föech.
In Walzurt pungeschia es 6 humens miss uia,
Miss sün la rouda cun grãda paina & fadia;
15Tumaesch Fabiaū tres che ell ho cun sia Cusdrinã fallô,
Es sto inpraschū 8 digs, miss in stratutt & flor
20 chiastiô.
La Comedia da la praissa Babilōis es fatta
In Zernetz duos digs da lungia ella tratta;
La Comedia da la naschintscha da nos Saluader
20Es fatta in Celerina tres glieut da d'hunur.
In Zernetz ês l'g chiapitell sto
Da n° 65 predichiantzs raspô.
Vna drachiura da duottas 3 ligas alla punt de
chiamueschg ho sâtynciò,
Chia ails da Zuotz tuot lur dretts saia confermô,
25Süss Conmissaris ün p liga & trais Schwizers sun gneus ain,
Et s'haun 13 digs da lung schfadiô cun ardimaint,
Wüss tuot la terra & inclyt lùr ratschüns cun dilligyncia,
Mēse.
E augusti
6bris
15
7bris
21
24
12
24
Juni 17.
Mēse
.
Haun uulieu tuott drizer cun bain uulgyntscha,
Cunbain qui in guotta ho pudieu yr inauaunt,
30Haun els darchio 12 Artichels scritt auaunt;
Quels als zura hauessen bain plaschieu,
Ma l's da Zuôtz l's haun schplidyeu.
[f. 24r] Vn di da tuottas 3 ligas our in Tauho
8bris
Ho ails da Zuôtz tuot lur santyntias cufermo.
35In la dyfferyntia, chi es traunt l's zura et da Zuôtz
muuãto,
S' haun Schwitzers p l's cundür adün ãs bgear
schfadiô.
La prümauaira es zuondt tamperyua steda,
Ma l'g Votuon et la stedt zuondt durüwi è sulueda;
In las uals ho zuondt suuentz naiffô,
40Et la las alps s' ho zuondt mêl tscharpchio.
La granetza es gnida da Turich zuondt bun márchiô,
Ma l'g fain es p tout l'g paiais zuondt pochg stô,
L'g uin es da p tuot taunt aesch stô,
Che hum uigff meê s' hegia algurdô.
L'g Cudasth II. Da la Cronica.
[f. 24r] Cap. 1.
1577 Quaist an bgear graun & fain s' ho hagieu,
45Er bgear bun uin n's es naschieu;
L'g inuiern zuondt cun pochia naiff es stô,
Che l'g uair Dieu saie dalg tuott ludô. Amē.
July.
Cloet Rangyr gio zur la punt d' Yn es tumô 16
50Et our' in la resgia da Madulein muort pilgiô.
Vna filgia Jachiam Tschimū da Selg, ferma & bella
S' ho lascho yr ün chiarr d' Sternüm our' zur' ella,
Dalg quel ella s' ho stuuieu üna chiama in duos
toechs fer rasgêr,
Zieua muorta bain adinquot.
55Vna bella giufna grãda da Madulein, filgia da Jan
Don Aña,
S' ho gniandt our d' Chiamuera cun luotza ruot üna
chiama.
Sün la blais d' Alua da Zuotz es peider Vrsina Xbris
25.
Gniandt a chiatscha yeu in lauinã.
Mēse.
[f. 25r] Partuott la Lumbardia, Bga, Brescha & Millaū
60Ho la glanda hagieu fichg sur maun,
Er in Germania, Soloturn, Basel & sülg Bnayss
Dala glanda bgearra glieut es morta l'g paiais.
A Kertzers spêra Bn ün aquôl d' oúúa es stô,
Chi es duos huras zuondt in sauung mudô;
65A Kolmer, Bn, Fryburg granda terra trymbla es dô,
Quaela bgerr aedificys & murailgia ho ruuinô.
Vn Comet ê staila cun ïna lungia kua sün tschil
es parieu,
9bris
Che que manaigia, shô l'g uair Dieu.
A Tschan pyder ün giuuen da Kandultschin,
70L'g es in Zuotz scho ad ün laeder tschung l'g chio
bain ladin.
[f. 25v] L'g laech da Cuom ala pongia Resonika s' ho
gratagio,
Che es ieu suot üna naeff, chi ho 26 psunãs stūzãtô.
75Traunter quels dalg Euãgeli et reginã d' Frauntscha
Es fatt pasth, concordia et amichaunza.
Da tuottas 3 ligas es ala punt da chiamueschg
tratt santyncia
Trauter l's da Zuotz & sur Fōtãa Merla cun grãda
obedyncia.
Chia ludô saia l'g hutyschem uair Dieu,
80Quel fatt es üna geda d' finyeu,
Chi ho schpurtschieu sieu sainchg maun,
Che l'g fatt es gnieu ad ün bun paun;
Dalg quâl es stò grandt priguæl et schmerduna,
Chia detta our grandt mæl et fortuna,
85Ma plü cho bgear daners spēder nū ho custô,
L'g quæl tuot milg füs schpargniô.
[f. 26r] Cap. 2.
1578 Vn grandt spazi d' terrain ês fundô spert January
Spêra la chessa da la ryua Claueña cun oúúa
cuuiert. 7
In Coira auaunt tuottas 3 ligas es pilgiô sü la
sãtyncia
90Da l's da Zuotz ê Sur funtauna uerla cū obedyncia,
Er da uart l's cuosts, chi sun cun drett ciatschôs
Sün l's zura, uia l's da Zuotz p ∆ 1164 cundanôs.
Mēse.
L'g Comön grandt es darchio in Zuotz raspô Febr.
A metter officys scko d' uuilg inô. 24.
95Chiatrina pitzē da Schiãff er Anna Batrumieu Marty
S' haun melamaing langiô & battieu,
par la quela lur granda guerra
Es santyncio dalg drett da tuott la terra.
Jan Andreoscha giuuen da Samedê numno
100Ho dauart l'g matrimonj cū Anglina Stupaū bgear
dragiô;
Ma tres che bgear aint traunt es faflô,
S' haun els darchiô d' uölgia largô. —
[f. 26v] La filgia Jachiam Casp da Biuer numnô
Ho cū ün filg Jachiã Zuit da Schiãf p matrimonj
dragio;
105Quêls tuotz duos anumnos
Cùn santyncia sun deliberôs.
Tuot l'g mais Aprilis es taunt fraidt stô,
Ch' ell ho bgear bun früts d' frait pirãto.
M. Casp Harquin da Schuol es zuondt meel plagiô
110Da Thönj Wiolant giuuē da Ptaū et M. Casp
Lãdeffch da Sēt . . .
May
In Sameden a chiastyer p fallas s' ho cumãzo, 22.
Da tuot l'g drett da la terra daputô;
Antonj Trauers es in Zuotz praschunô,
Zieua siandt chiurlo er largio.
115Padreuot Curo da Chiamueschg ün hum uilg adyo Augusti
Es in spazi d' duos huras saun è muort stô.
[f. 27r] In S. Morezê chiargiãt fain üna filgia Jan Tumin
Es deda in auous gio dalg chiar et muorta bain
ladin.
Jan Aña pitzna da Biuer es in Sameden praschunô,
7bris
120Zieua cun glimpfft et hunur deliberô. 20
Crastophlet filg Andrea Tass da chiamueschg da
14 añs naschieu,
Wuliandt l'g yn spera l'g pu S. Andrea uarger
cun pochg partyeu,
L'g ho louua da sort schurrbudô,
Anno. Mēse.
Che el es our in Islas l'g per Jan güra muort
chiatô. —
125Quaist añ es pochg fain stô,
Ma la granetza bain bun marchiô;
L'g inuiern es sto pitschē infina Nadel,
Et uschi uulains Dieu dalg tuot ingracier. Amē.
[f. 27v] Cap. 3.
1597 Terra trimbla es dò da duos geidas u trais Jenuary
130Chi s' ho udieu par tuott l'g nos paiais.
Da tuottas 3 ligas es in Coira tscharnieu
Officiæls in Wugliña, che plaunt saia Dieu,
Chia tauntas pratchias es quhò chiatschô,
Che scodün hum da bain s' dess hauair truppagiô.
135Schimū Luzi plãta da Zuotz ho p matrimunj drachiô 24.
Cun la filgia Jan Don Aña da Madulein numnô.
Sur l'g Cuolm Vmbrailg es sto üna grãda fortöna, Febr.
Chia 80 chiauals & trais humens sun ieus in lauinã.
Zuondt saluedis è fraidts sun stôs, Aprilis, May,
Juny, quels mains,
140Chi ho murãtô l'g uin & oter bun früts in otter
paiais.
[f. 28r]
Jachiã del Januot de Bgalia ün hum prus & asludô Aprilis
Aint l'g gödt talgiant laina zainza otter quitô,
Schi l'g ho ün laing da dün otte in una chiama
pilgiô,
Træs quæl el ês stô lung tymp amalô,
145Et nùn pudiant brichia guarryr
Holl p quela chiaschū stuuieu muryr. —
Vn Chianzalyr dalg Impadúr fichg grandt numno,
S' ho in Turich spera l' hustaria dala Spieda vess
l'g læch stãzãtô.
Jachiam Tüchilg da Madulein cun una blatta giüvant ho dô
150A padruot Süth da la punt, chi l'g ho bunamaing
schiranthô;
p l'g qual Ms Jachiã a padruot rs. 28 stouua dêr,
Vltra rs. 17 cuost da drett holl stuuieu paiêr.