Pagina:Le opere di Galileo Galilei II.djvu/265: differenze tra le versioni

 
Stato della paginaStato della pagina
-
Pagine SAL 25%
+
Pagine SAL 75%
Corpo della pagina (da includere):Corpo della pagina (da includere):
Riga 1: Riga 1:
tror, qui credat, natatum aut volatum simpliciori aut faciliori modo exerceri posse, quam eo ipso, quo pisces et aves naturali instinctu utuntur.
262 DE MOTU ACCELERATO.

tror, qui credat, natatum aut volatum simpliciori aut faciliori modo exer-
Dum igitur lapidem, ex sublimi a quiete descendentem, nova deinceps velocitatis acquirere incrementa animadverto, cur talia additamenta, simplicissima atque omnium magis obvia ratione, fieri non credam? Idem est mobile, idem principium movens: cur non eadem quoque reliqua? Dices: eadem quoque velocitas. Minime: iam enim re ipsa constat, velocitatem eandem non esse, nec motum esse aequabilem: oportet igitur, identitatem, seu dicas uniformitatem, ac simplicitatem, non in velocitate, sed in velocitatis additamentis, hoc est in acceleratione, reperire atque reponere. Quod si attente inspiciamus, nullum additamentum, nullum incrementum simplicius inveniemus quam illud, quod semper eodem modo superaddit. Quod, ut me clarius explicem, facile intelligemus, maximam temporis atque motus affinitatem inspicientes : sicut enim motus aequabilitas et uniformitas per temporum spatiorumque aequalitates definitur ac concipitur (lationem, enim, tunc aequabilem appellamus, cum temporibus aequalibus aequalia conficiuntur spatia)<ref>Da ''lationem'' a ''spatia'' è aggiunto in margine.</ref>, ita per easdem temporis partium aequalitates, celeritatis incrementa simpliciter facta percipere possumus; intelligentes ac mente concipientes, motum illum uniformiter atque eodem modo continuo acceleratum esse, dum temporibus quibuscunque aequalibus aequalia ei superaddantur<ref>''superaddantur'' è sostituito ad altra parola, che presentemente è illeggibile.</ref> celeritatis additamenta. Adeo ut, sumptis quotcumque temporis particulis aequalibus a primo instanti in quo mobile recedit a quiete et descensum aggreditur, celeritatis gradus in prima cum secunda temporis particula acquisitus, duphis sit gradus quem acquisivit mobile in prima particula ; gradus itidem quem obtinet in tribus temporis particulis, triplus ; quem in 4, quadruplus eiusdem gradus primi temporis : adeo ut, si mobile lationem suam continuaret iuxta velocitatis gradum seu momentum in prima temporis particula acquisitum, motumque suum deinceps<ref>''deinceps'' è aggiunta interlineare, autografa essa pure, ma d’ altro inchiostro.</ref> aequabiliter cum tali velocitate extenderet, talis latio duplo esset tardior ea, quam iuxta gradum velocitatis in secundo tempore acquisitae obtineret.{{Vp|
ceri posse, quam eo ipso, quo pisces et aves naturali instinctu utuntur.

Dum igitur lapidem, ex sublimi a quiete descendentem, nova deinceps
{{Type|f=0.9em|17. ''aequabilem'' appellavi ''appellamus'' — 23. ''quotcumque'' particulis ''temporis'' — 24-25. ''in'' secundo tempore ''prima'' — 26. ''quem'' habuit ''aqquivisit'' — ''in'' primo tempore ''prima'' — 26-27. ''quem'' habet ''obtinet in'' tertio tempore ''tribus'' — 27. ''in'' quarto ''4 quadruplus'' — }}}}
velocitatis acquirere incrementa animadverto, cur talia additamenta,
simplicissima atque omnium magis obvia ratione, fieri non credam?
Idem est mobile, idem principium movens: cur non eadem quoque
reliqua? Dices: eadem quoque velocitas. Minime: iam enim re ipsa
constat, velocitatem eandem non esse, nec motum esse aequabilem:
oportet igitur, identitatem, seu dicas uniformitatem, ac simplicitatem,
non in velocitate, sed in velocitatis additamentis, hoc est in accelera- io
tione, reperire atque reponere. Quod si attente inspiciamus, nuUum
additamentum, nuUum incrementum simplicius inveniemus quam illud,
quod semper eodem modo superaddit. Quod, ut me clarius explicem,
facile intelligemus, maximam temporis atque motus affinitatem inspi-
cientes : sicut enim motus aequabilitas et uniformitas per temporum
spatiorumque aequalitates definitur ac concipitur (lationem, enim, tunc
aequabilem appellamus, cum temporibus aequalibus aequalia confi-
ciuntur spatia)^^^ ita per easdem temporis partium aequalitates, cele-
ritatis incrementa simpliciter facta percipere possumus; intelligentes
ac mente concipientes, motum illuni uniformiter atque eodem modo 20
continuo acceleratum esse, dum temporibus quibuscunque aequalibus
aequalia ei superaddantur ^^^ celeritatis additamenta. Adeo ut, sumptis
quotcumque temporis particulis aequalibus a primo instanti in quo
mobile recedit a quiete et descensum aggreditur, celeritatis gradus in
prima cum secunda temporis particula acquisitus, duplus sit gradus
quem acquisivit mobile in prima particula ; gradus itidem quem obti-
net in tribus temporis particulis, triplus; quem in 4, quadruplus eiusdem
gradus primi temporis : adeo ut, si mobile lationem suam continuaret
iuxta velocitatis gradum seu momentum in prima temporis particula
acquisitum, motumque suum deinceps ^^' aequabiliter cum tali veloci- so
tate extenderet, talis latio duplo esset tardior ea, quam iuxta gradum
velocitatis in secundo tempore acquisitae obtineret.
. aequabilem appellavi appellamus — 23. quotcumqiie particulis temporis — 24-25. in se-
cundo tempore prima — 26. qiiem habuit aqquivisit — in primo tempore prima — 26-27. quem
habet ohtinet in tertio tempore tribus — 27. in quarto 4 quadruplus —
^^^ Da lationem a spatia è aggiunto in parola, che presentemente è illeggibile,
margine. (3) deinceps è aggiunta interlineare, au-
(-' superaddantur è sostituito ad altra tografa essa pure, ma d' altro inchiostro.