Stattut criminal: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Mizardellorsa (discussione | contributi)
Nessun oggetto della modifica
Phe-bot (discussione | contributi)
m Mizardellorsa: match
Riga 17:
| URL della versione cartacea a fronte =
}}
 
==__MATCH__:[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/62]]==
34 Stattut criminal STATTUT CRIMINAL. [f. 42v] Stattut criminal. (Ineditum nach Ms. Msta.) Et segua üna letscha et stattut al qual ais stat praschaint il nœbel 5 et pusaunt Raduolf du [[da]] Schönenstain in noma dal autdemgischem princip Tomasch uvaischg du [[da]] Cuoyra tras sia füs. grazia ordina chiaschlaun â fürstenburg insemel con il honorat et saby Ambrosi Schgêr, da quel têmp mastral in la val da Mustair con [f. 43r] vollantat da quels dals Saidasch tschernüts dallas 4: vischnaunquas chi sun a qui nomnats, et haun sun ilg dy 10 dal Appostel St: Mathias tenor la vêgla fuorma, et usauntza quist staut danoff coregy et scrit gio sco a qui dauo sequa: et vain da püng in püng inclet. Et quist ais fat in il on 1650. [f. 43v] Quels dals Saidasch et quels chi sun ordinats dallas vischnanquas … haun ordina, che iminch on tenor la vêglia fuorma et usauntza, 15 sun il sur nomna di dal Apostel da gnir insemel dauo il velg rodal, nempe ils Sigrs dals Saidasch als quals vegnen tschernüts da lur wi[s]chnaunquas insemel con il Sigr. Chiaschlaun, et els per lur saramaint tscherner un mastral sigrs da da Comün guraders, pladaders, et scrivont, tuot quai chi fa basoing pro dret, mo ilg Chiaschlaun pol dar il saramaint al Mastral et [f. 44r] sia 20 wusch lapro mo sün ils auters uffitzis nun desal hauair da far inguotta, et quels güraders dess il Mastral dar il saramaint sco da vêlg et anticamaing. La prüma letscha dalg Statut in fats da criminal cumpilgia. 1. Quai chia l' hom inprometa. 25 [f. 44v] Il prüm ais ordina cura chün s' obligaya oder imprometa, in che guisa quella impromischiun davainta, schi dêss quel a pusaielmaing sieuer dauo: et saluâr pero paichgs malhonësts, quals fossen incunter il statut quay ais resalua e non dessen gnir saluats. [f. 45r] Mêlginauaunt cura üna tal in promischiun nun gnis saluada 30 è che la part pratendenta il apusaivel les scoder, et stoves agitar con dret, retscherchiont da quellas varts il stoves ir alla chiesa, ais quia ordina chia il Mastral a quel madem sco reo cun la bachietta et cun detta standida aueramaing il constrendscha al far praschentar siu [[sia]] roba o bains lura des il cradader hauair letta da tuott que la madema roba: o bains, il Mastral 35 et guraders dessen quella lura per lur saramaint prêtschar acio [f. 45v] chial cradader vegna sottisfat e schi non fos roba curainta oder mobillia âvaunt maun, mo stoves in sün il font qua pol il cradader far pretschiar orra las frügias infina taunt chi sottisfaun il dabit: Et quest da dret mo
 
PPN345572629_0036-0061.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/63]]==
 
Stattut criminal 35 cura il font è tarain crodas per il dabit, cioe, per il cappital: et quest da dret dico il quest dal Mastral hal termal 8: dits darchiau da schlobiar et scha quai nun davainta aint in quel temp, schi pol il cradader quella madema roba: oder sagurauntza [f. 46r] tor ainta maun: et retschaiver senza inguna contraditiun. Bains oder fadifs pol ün prossem ami in termal 5 dun on: oder in quel temp passar aint, et quay schlobiar, in tal möt eir il dabitader. 2. Cura ün nun preschantes sia roba. Mêlgsinauaunt cura chi sa chiatês chün oder plüss nun praschantessên 10 lur bains: oder roba, quels dessen inpestiont gnir schrâfats. [f. 46v] … 3. Curra chün cumaintza ün dâbatt u guerra. Mêlgsinauaunt ais ordina cura chün in nossa dratüra comontzes ün dabat o guerra saya terrer oder folaster, sea con plets: dits oder con fats è 15 chia quatras dauantes un don, quel dess tott portar gio, chai che da quellas giessen: oder ir podessen, inpro per racognoschentscha dalg drett. 4. Ingiün nun des tor part. [f. 47r] Mêlgsinauaunt ais ordina, cura chün grataya, che duos fessen 20 dismitzi[zi]a taunter peêr, sea con plêts oder con fats, oder chi fessen guerra schi non dess quel madem tor ingüna part dimpersai guardar da gnir âvaunt al mal. Et inpestiont desal domondar scüartats et ils atmonir per la penna 1: r [£] e cura quai nun davainta sobit la seconda et la terza iada sot pena da 50: marchias, et cura quels nun lessen obadir, schi 25 dessni gnir tuts in praschun, et dats ainta maun alla superioritat. [f. 47v] 5. Co tor sü süartats. Ittem las süartats dessen gnir tuttas sü dauo la veglia usauntza: et quors dalg pagais, nempe a quel che la part atriza ha roa: et praschainta 30 per süarta des quel chi piglia sü süarta, avisar et tagnir auaunt con il maun dalla fay in lö dal saramaint alla contrapart ne ad' amiss, oder amiss da amiss da deta sia contrapart, sea chi fossen in: oder or dal pagais, od co chi podessen esser: orvart dret, a non far inguotta, sot pena chi consta in ils sequaints articals. 35 [f. 48r] 6. Curra chün piglia part. Mêlgsinavaunt ais ordina cura chün piglia part, è chia quatras dauaintess qualche don, schi des quel sainza gratia ne remischiun portar gio tott don et quost. 40
 
PPN345572629_0036-0062.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/64]]==
 
36 Stattut criminal 7. Curra un nun fos bastont da spartir. Mêlgsinavaunt ais ordina cura chün fos ferm et bastont avonda da spartir, [f. 48v] ê non podess spartir, e chi fos ün auter spera, schi dess 5 el al tal atmonir per ün sücúorss, per dafender et gnir auaunt al mal et in dezent aschiassess, mo chia la giustigia haiga seis quors, et sche quel aint in quay non les gnir ad agüt schi desal gnir chiastigia per 10: R. 8. Surpasar sur süartats. 10 Melsinauaunt ais ordina, cura chün fossal terrêr: oder folastêr, chi surpasses sur süartats cun plets quay chi nun foss apusaivel, quel madêm [f. 49r] ais croda alla seperioritat 5: M. et gnir schraffa, è cura chün surpassess … pro ils plets: er con ils fats, ê quatras davaintes qualche don, schi des quel esser croda ün nember da seis corp. 15 9. Curra ün matza ün autter. Ittem cura chün matzes un auter et il piglies la vitta quel madem ais croda witta è corp et dess gnir surdat al maister, moa che mort el haigia merita, des star in racognoschentschia dal drett. 20 [f. 49v] 10. Schiandel et bragitzis. Mêlgsinavaunt ais ordina cura chün comainza una guerra: oder bragizi aint in nossa dratüra, chial sea terrer oder follaster e chi gnis quatras qualche homizidi: oder offaisas, ô chi gnis fat qualche auter don, è chi 25 gnis tut sü süartats, è chia las parts curissen insemel massa blers, plü co 5: persunas per part, quels sün scumondats sotta paina da 50: marchias, al metz partucka alles wischnaunquas et il mez al chiaschlaun. Dess gnir ratscherchia allas süartats per quellass. [f. 50r] 11. 30 Paisas et masüras. Sun er scomondadas â dovrar totta sort fassas masüras pass: et stadairas sot paina 5 R. et gnir scraffa 5: ons. 12. Maridar uffaunts dals autters. 35 Mêlgsinauaunt ais ordina et scomonda che ingün non doves maridar uffaunts dün autter, ne cusgliar sainza permischiũ oder sauair da seis vêlgs è proschem amis, overo dün avua, è cura chün in quel fat surpasses, schi desal gnir [f. 50v] chiastigia sainza gratia 5: Ma.: metz allas wischnaunquas et metz al chiaschlaun pro quai scraffa p 50 ons.
 
PPN345572629_0036-0063.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/65]]==
 
Stattut criminal 37 Ittem cura chi sa chiates chün fês quai oder tscherchies da maridar uffaunts dün auter sainza sauair et volanta sco sü sura ais dit è chia quel per malitzia è chial pigliess aint dunatifs quel des gnir chiastigia per racognoschentscha dal drett, pro quay esser scraffa per 3 onss. 13. 5 Baiuer gio süartats. [f. 51r] Mêlgsinauaunt ais ordina cura chi gratgies chün oder plüs fossen conpiglàts in suartats, et chi bavessen gio las süartats, schi dess la süarta esser largia, è cura quai non davantes, schischi des la süarta esser e restar in craf[t]. 10 14. [Ir in chiasa siont in süartats.] Et cura duoy: oder plüs fossen in süartats, è mangiessen è baivessen insemel, ò lün gies in chiassa da lautêr schi des quellas mademas süartats esser largiass. 15 [f. 51v] 15. Chi des tor praschûn. Ittem ais ordina, mentra chi gratgiaia chi sa sto tor praschun, schi des il Mastral: oder ilg Chiaschlaun tor quel, plünavaunt ais tschunck orra lura des ilg Mastral oder Chiaschlaun ilg surdar ad un auter tapfer hom 20 chi hagia saramaint pro drett. 16. Ingua ün des gnir mana praschun. [f. 52r] Mêlgsinavaunt ais ordina cura chun vain tut praschun, schi nun des el gnir mana da Fürstenburg sainza una santenzia in Müstayr, 25 mentra il praschunêr: oder sia parantella cloma sura. 17. Davart lays siont schlatta. Mêlgsinavaunt nun s' des ingiün compagniar il stadi dalla lay siont sovrins, mo ingua ün tal lai dauantes, quel madems sun crodats alla 30 superoritat 50: marchias è scomondats or dal pagais sco suvrinadi. [f. 52v] 18. Lay chi nun segnia aint. Ittem ais ordina ingua foss üna lay chi non foss sinada aint, quels dessen praschanter è laschiar sinar aint suot paina paina 2: r [£] quella falla 35 tucka allas wischnaunquas. 19. Quels chi chiasen insemel orvart lay. Ittem ais ordina cura duoy orvart la lay chiassesen insemel quels nun dessen gnir indürats: mo scomondats [f. 53r] et in term dun mais dals 40
 
PPN345572629_0036-0064.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/66]]==
 
38 Stattut criminal sparegliar ingua quai nun dauantes, schi desni gnir chiastigiats per 5: r [£] è cura als per un tal temp, et per ün tal chiastigiamaint nun s' lessen sparegliar, schi desni gnir tuts praschun è gnir mis in il tschôchg, et il mastral con intera [dertgira] dessan in tal môt far et handliar, et ingua ün a tals des 5 luschamaint des gnir chiastigia per 5: R. al mez al Chiaschlaũ et mez allas wischnaunquas. 20. Lay chiasont separadamaing. [f. 53v] Ittem cura üna lay sa spareglia è chiassen dauart schi desni 10 darchiau gnir insemel sot paina 1 r [£] al mais e cura els havessen il sen da schfar orra, è chi stoves gnir dovra il drett, schi esi la falla sco sü sura sta. 21. Davart ruffiaunts. 15 Ittem ais ordina chün ruffiaun et üna ruffiauna dessen gnir tuts praschun, è gnir mis in ilg tschörichgck l' hom des gnir sraffa per 5: ons et la donna gnir chiastigiada per 5: R. [f. 54r] 22. Armas scomondadas. 20 Ittem ais ordina et scomonda da totta sorts maniêras da trarr, et (et) autres manieras è sagürs è cruschs, è ballas da plom è pünchials sotta paina per inminchia iada 2 r [£] arsalf al Chiaschlaun ais concess il pünchial, è cura chi gnis ün eister in nossa drattüra cun da quella sort da armass scumondadas schi des il hêster far asavair che tallas armas sean scumondadas 25 taunt inauaunt che schal fulastêr haues in quay da [f. 54v] far, des la falla gnir partida per mez cioe metz allas wisnaunquas et il metz al Chiaschlaun. Manieras da ir aspas, sun dattas proa: et concessas. 23. Quel chi tirra üna spada. 30 Ittem ais ordina, cura chün tirra üna spada, sia chi el vöglia, mo non fa ingiün don, quel ais croda 18: r [£] mo con resalf mentra gnis tut auaunt per Unzucht scha quel porta la falla [f. 55r] al mastral allas 9: aunt metz di, schi ais el larg da tot quost pero schün tres la spada per gnir auaunt al mal aquel non doves gnir chiastigia. 35 24. Quel chi da cun puoings. Ittem ais ordina curra chün da ad ün autter cun puoings et non fa saungk ais croda falla 18: r [£] mo schel fa saungk schi des quel soainter il don esser croda la falla per cognoschentschia dal dret et schel non fa
Line 38 ⟶ 43:
PPN345572629_0036-0065.xml
 
Stattut criminal
Stattut criminal 39 ne don: ne saungk, et sainta 18: r [£] al Mastral daco che süsura sta, schi ais el largk da tot quost. [f. 55v] 25. Dauart ilg baiver. Ittem ais ordina: et scomonda chè ingiün lün da lautter non sa des 5 baiuer gio sotta paina 1 r [£] sainza gratia. 26. Dauart schmoarvfaduors. Ittem ais ordina cura duoy sa dischen mal et stiran auaunt plets ingüergus, è che tals per quels pleds haun da gnir auaunt ün Mastral et 10 2: güraders è quels dits plets piglen inauo, et nun staun [f. 56r] lasura, schi nun dessi dauo quai gnir chiastigia è sche eis lün oder ater laschen pro dits plets stont sü sura, dauainta lura quai che dret sea. 27. Dauart il giovar. 15 Mels inauaunt ais ordina et scomonda da totta sorts giös sot paina 1 r [£] auda allas wischnaunquas. 28. Dauart saltarötz. Melgsinauaunt ais scomonda tuot saltar et ballaröz suot pena 1: r [£] 20 per persona. [f. 56v] 29. Tschantschar mal apusaivel auaunt la bachietta. Mêlgsinauaunt ais ordina cura chün oder plüs mâl apusaivel tschantschesen … avaunt la bachietta, quels dessen inpestio[n]t gnir chiastigiats per 25 1 r [£] pol ün Mastral santar les bachietta e chiastigiar. 30. Cura ün pigla sü üna peidra. Mêlgsinauaunt ais ordina, curra chün siont in guerra con ün auter è pigla sü üna peidra, inpero chel nun la büta or da maun, schi dess 30 quel gnir chiastigia [f. 57r] per 18: r [£]. Mo schel fes don ò mal con tott schi des quel gnir chiastigia per racognoschentscha dal drett. 31. Davart folasters. Ittem ais ordina curra chün follastêr salascha gio aqui in nossa 35 drattüra, schi pol il Mastral il domondar sia fatcênda è sün seis dâr ad inclêer des il Mastral handliar quay che drett sea, mo scha quel nun sa fides da spetter il dret aqui, schi desal lura gnir dat comia.
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/67]]==
Stattut criminal 39 ne don: ne saungk, et sainta 18: r [£] al Mastral daco che süsura sta, schi ais el largk da tot quost. [f. 55v] 25. Dauart ilg baiver. Ittem ais ordina: et scomonda chè ingiün lün da lautter non sa des 5 baiuer gio sotta paina 1 r [£] sainza gratia. 26. Dauart schmoarvfaduors. Ittem ais ordina cura duoy sa dischen mal et stiran auaunt plets ingüergus, è che tals per quels pleds haun da gnir auaunt ün Mastral et 10 2: güraders è quels dits plets piglen inauo, et nun staun [f. 56r] lasura, schi nun dessi dauo quai gnir chiastigia è sche eis lün oder ater laschen pro dits plets stont sü sura, dauainta lura quai che dret sea. 27. Dauart il giovar. 15 Mels inauaunt ais ordina et scomonda da totta sorts giös sot paina 1 r [£] auda allas wischnaunquas. 28. Dauart saltarötz. Melgsinauaunt ais scomonda tuot saltar et ballaröz suot pena 1: r [£] 20 per persona. [f. 56v] 29. Tschantschar mal apusaivel auaunt la bachietta. Mêlgsinauaunt ais ordina cura chün oder plüs mâl apusaivel tschantschesen … avaunt la bachietta, quels dessen inpestio[n]t gnir chiastigiats per 25 1 r [£] pol ün Mastral santar les bachietta e chiastigiar. 30. Cura ün pigla sü üna peidra. Mêlgsinauaunt ais ordina, curra chün siont in guerra con ün auter è pigla sü üna peidra, inpero chel nun la büta or da maun, schi dess 30 quel gnir chiastigia [f. 57r] per 18: r [£]. Mo schel fes don ò mal con tott schi des quel gnir chiastigia per racognoschentscha dal drett. 31. Davart folasters. Ittem ais ordina curra chün follastêr salascha gio aqui in nossa 35 drattüra, schi pol il Mastral il domondar sia fatcênda è sün seis dâr ad inclêer des il Mastral handliar quay che drett sea, mo scha quel nun sa fides da spetter il dret aqui, schi desal lura gnir dat comia.
 
PPN345572629_0036-0066.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/68]]==
 
40 Stattut criminal [f. 57v] 32. Gnont ün largk dalla praschun. Ittem ais ordina cura chün vain mana praschun â Fürstenburg, è chia el dauo quai veng cognoschü inozaint da seis inditzis è vain largia 5 dalla praschun, lura desal stalgiar un Urfecht perche causa el sia tut praschun è chi sia dat pro dal dret, quai insternum, ne el ne ingiün dal seis, per mur da del quai chi ais trauascha con el, ne da pallesâr ne da inputtar per il iüramaint che la fat, e caso chel con santèntzia vain cognoschü inocaint è da bain et honnor schi desal gnir absolf da tot quosts. 10 [f. 58r] 33. Gnont porta chiarttas. Mêlgsinauaunt ais ordina, cura chi gnis porta o tramis naun pro chiarttas sigiladas in nossa drattüra, schi non sa dess ingiün intrameter quellas â davrir mo dessen gnir proppio in maun dal mastral. 15 34. Quaunt da strusch il dret des zeer. Mêlgsinauaunt ais ordina che ingiün Mastral, ne gürader non des setzer plü da strusch co sot il terz gra ne in criminal ne in ciuil, è curra chi vain tschernü ün gürader da noff chi ais in il tertz gra, schi des quel 20 podayr zeer mo rasalua al Mastral mentra las parts daun pro. [f. 58v] 35. Schlatta davart femnas. Mêlgsinauaunt ais ordina quay chi pertegnia schlatta dauart femnas, quay chi nun eis cusdrinadi dess podair zêetzer moa schi fuos filgs da 25 frars, quels non dessen podayr zêetzer. 36. Dits dal Chiaschlaun. Melgsinauaunt ais ordina cura il Chiaschlaun: oder Mastral tegnen Unzucht oder havessen fallas, schi dess il Chiashlaun in 3: ons, et il 30 Mastral intün on ratscherchiar, oder ma plü. [f. 59r] 37. Unna greva santentzia. Ittem ais ordina, cura ils sigrs dalg drett hauessen una greua santentzia da far, schi polni tòr agüt i lura pollan quels homens da quseilg con il 35 dret insemel definir: et manar la sententzia â sequtiun. 38. Süarta[t]s sün wantaigk. Ittem ais ordina che ingiün dret cioe ne gürader ne pladaders, ne
 
PPN345572629_0036-0067.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/69]]==
 
Stattut criminal 41 chi vess da dar pardütta, naun dess per üna [f. 59v] santentzia gragiar süarta sün vantaigk; oder sün oufschib. 39. Un chi schmoarv[l]a al dret. Ittem ais ordina, cura chi foss ün sea terrer: oder folastêr saya perche 5 occasion chia esser vöglia al mastral oder â güraders, overo a chi chia aqua foss constitui pro dret, chi con mal et schdengus plets conter lur honor tschanches, quel dess gnir tut praschun et gnir mis in il tschörchgk lura dauanta quay che dret sea. [f. 60r] 40. 10 Curra chün non vol dar süarta. Ittem ais ordina, cura chün nun vol dar süarta sün atmonition dal Sr: Comün: oder gürader, quel dess gnir mis in il tschö[r]chgk, infina chel veng da voglia: et containta a dar süarta schi dessi gnir tut maun è fay dad el. 41. 15 Dauart praptgias. Ittem ais ordina: et scumonda che ingiü nun dess far praptgias per gnir Mastral oder aters uffitzis, è cura che ün oder [f. 60v] plüs tscharchiessen quay da far, a quels nun dessi totta lur vitta gnir mir [[mis]] sün ingiün uffitzis. Et sün il dy dal Apostel in il qual dess gnir miss Mastral: et intera 20 … dratüra, schi dess il Chiaschlaun domondar prô dauo ordinauntza â quels dals Saidasch, per lur saramaint scha qualchün hauess fat qualche pra[p]tgia, et perquai ils far iürar con detta standüda per lur saramaint, mo cura chün in taunter dad els dal Saidasch savess pack oder blêr è nun pallassess, quel des gnir sraffa senza ingiüna gratzia. 25 [f. 61r] 42. Ittem et mêlgsinauaunt ais ordina chia sün il dy dal Apostel in tuot 4: Tersals dess inminchia Tersals büttar orra 4: tapfer homêns chi dessen zeetzer, inpero che quai dauainta saintza praptgias, è cura il Chiaschlaun gnis aparscheet, che quai nun dauantes tennor il puostapioder chi non 30 gnis salua, schi pol el chiastigiar sainza ingüna grazia. 43. Il Chiaschlaun pol dar vusch. Mêlgsinauaunt ais ordina, chia il Chiaschlaun possa dar vusch a santar [f. 61v] oder tscherner un Mastral, il dess er dar il saramaint. Mo 35 sün ils auter uffitzis nun desal hauair da far inguotta, als sigrs güraders des il Mastral dar il saramaint sco da vêlgmaing.
 
PPN345572629_0036-0068.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/70]]==
 
42 Stattut criminal 44. Ittem ais ordina, curra il Chiaschlaun oder Mastral atmoneschen ad ün hom dalla drattüra, schi dess quel madem chi vain atmoni hauair il prafiont. 45. 5 Sün il dy dal Apostel nun des ils Surcumüns. [f. 62r] Melgsinauaunt che sün il di dal apostel nun dess ils 4: S: Comüns hauair ingüna pusauntza da meter mastral ni auter Uffitzis. 46. Davart ils Surcumüns. 10 Melgsinauaunt ais ordina, cura chün Mastral hauess da far per ün basognus fat oder fatschenda, schi desal far banir ils 4 Sgrs Comüns insemel con il scriûont et il digaun, è qua nun dessni hauair ater co lur past è schi spendessen plü schi dessni pagiar s' vess. Ittem dessni sün il dy dal Apostel da tuott las fatschendas ch' ils ais 15 gnü orra [f. 62v] oder chi sun gnüts insemel tuot on orra dar quint per scrit plünauaunt ais paigass da sigrs: comünss zont da fat tschunchgk orra. 47. Mess sün puntstâg. Plüauaunt ais ordina, che taunt suvènt chi veng tschernü mess sün 20 puntstag: oder pytags, dess il Mastral dar il saramaint als Sigrs Comünss con detta stendüda, che ingiün nun haiga per quay fat pra[p]tgias ad ir mess, mo curra chi sa chiates chial Sr: Comünss vessen fat pratgias o vessen tut aint duns o prashaints els oder il Mastral, schi dessni inpestiont gnir sraffâts. 25 [f. 63r] 48. Davart pra[p]tgias. Ittem et medemamaing dess gnir sequi ün tal chiastiamaint, curra chün oder plüss fessen praptgias per gnir Surcumünss. 49. 30 Curra chün üna jada ais stat sün puntstag. Mêlgsinauaunt ais ordina et scomonda cura chün üna jada ais stat elet mess [f. 63v] saya sün punstag od pytags, schi nun dess quel in 3: ons gnir ellet plü è cura il Mastral: oder Sr. comüns quay non gnissen dauo oder saluessen schi sun: crodats allas wischnaunquas 40: R. zainza 35 ingüna gratzja. 50. Chay ün mes des havair. Mêlgsinauaunt ais ordina, cura chün vain tschernü mess, schi dess ün chi va a chiauay hauair ün curuna … al di, et ün chi va a pee ün R.
 
PPN345572629_0036-0069.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/71]]==
 
Stattut criminal 43 al di è cura chel tuorna a chiasa schi dess il Mastral et [f. 64r] Signurs comünss tor quint dad el per seis saramaint et con detta standüda al far gürar chel voglia dar quint che pagiass chi sea fat. Oder scha ad el fuoss schlögia fat qualche duns oder prasschainss, chi ais el colpont da dar quint als Comünss, è cura chi gniss asauayr 5 chel pack oder bler hauess inganna, schi desal inpestiont gnir scraffa. 51. Mastral ne Surcumüns nun s' dessen s' ves tscherner. Mêlgsinauaunt ais ordina che ingün mastral ne surcumüns nun s' dessen [f. 64v] tscherner s' vess sün ingiün punstag ne pytags sotta paina 40 R., 10 mo ais resalua allas wischnaunquas da ir sün digiettass a lur quost. 52. Darcheau davart süartats. Mêlgsinauaunt ais ordina cura chia ün oder plüss fossen in süartats è chia lüna part: oder la altra volles gnir via dad el per üna pardütta 15 chi ais quel colpont a dar perdütta. 53. Pardütta sün ingiôn. [f. 65r] Mêlgsinauaunt ais ordina cura chi sa chiates, chia ün oder plüss clomessen sura per süartats, è chia tallas dauantessen con ingion oder 20 gnissen datass sün quai chün non podess gnir pro raschun, schi dessi lura tenor cognoschentschia dal dret iüdicha (a)[u]trum schi ais ingion oder brichia. 54. Davart sgürauntzas. Mêlgsinavaunt ais ordina cura chün sagüra: oder scriva aint ad ün 25 âtêr ün schlap font, seis bain, roba, fits [f. 65v] oder quai chi foss avaunt maun, et chia davo quai s' chiatess chel hauess sgüra ad atra gliet lusura, è nun vess manefesta, tal dess gnir scraffa. 55. Davart pudastats et commissariss. 30 Mêlgsinauaunt ais ordina cura chia i tucka in nosssa dratüra ün pudasta: oder commissary, schi dess quel chi veng pudasta dar alla drattüra 50 r [£] et ün commissary 40 r [£] et il Mastral [f. 66r] insemel con ils Signurs Comünss sun colponts da s[c]oder aint int una soma ingua quai nun davantes schi dess ils Comüns Scod[er] dal Mastral et Surcumünss. 35 56. Davart leêr orra la drattüra. Mêlgsinauaunt ais ordina, de sün quel dy chi s' fa leer orra la drattüra, schi ha il M(r)astral et scrivont, amenduoy il past et inguotta auter.
 
PPN345572629_0036-0070.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/72]]==
 
44 Stattut criminal 57. Dauart lêer il stattut. Mêlgsinauaunt ais ordina chè a lêer il stat[t]ut avaunt ils Comünss ais il Mastral obligia et colpont da pagiar quel spendy. 5 [f. 66v] 58. Davart far sü roba. Ittem ais ordina che ingiün in noss duoy terzals ne tott la drettüra nun far sü roba ad ingiün è cura chün oder plüss fessen quay schi nun desni gnir salva. 10 59. Ils dal Saidasch nun pollan vuschar. Mêlgsinauaunt ais ordina, cura chi sa metta Mastral, schi nun aint in metter Mastral quels dals Saidaisch dal [f. 67r] dal quel Tersal chï a ilg Mastral tucka dar ingüna wusch. 15 60. Plünauaunt nun ha quels dalgs saidasch sün quel di chi s' metta ilg mastral ingüna pusauntza da sa tscherner: oder metter sa ves sun ingiün offitzis. 61. 20 Davart ils cuosts sün el dy dal Appostel. Ittem ais ordina, de sconbat il Mastral ais miss, schi dess il Mastral agnir a gast a quels dal Saidasch et sün il di che il Mastral da il saramaint … alla drattüra: et Sigrs da Comün des il anvolt tor sü il quost. [f. 67v] 62. 25 Un chi vain bani et nun conpâra. Ittem ais ordina, curra chün vain bany et nun compara auaunt dret siont el in la drattüra, è non vol conparair quel dess dalunga gnir chiastigia per 1 R. tuca als comünss 40 r [£] al rest al Mastral. 68. 30 Curra ün cunpra et nun ha da pagiar. [f. 68r] Ittem ais ordina, cura chün cumpra et nun ha da pagiar saya chel chiavalgies: oder giess a pee in la drattüra el qualchaussa conpress è nun hauess da pagiar è chia chi venda podess tschüffar qualchiassa da sia roba statta vendüda schi pol dalunga la tour, schabain da quella medema 35 che quella madema da robba foss vendüda, plünauaunt oder sagürada, overo baratada, mo scha quel chi havess conpra da üna sagürta qualla haiga da pagiar et sea bun per la roba schi passi via nun brich, schi dess quel gnir miss 6: dits in il tschöchgk et ilg dar per ün crüzer paun al di et ünguotta auter.
 
PPN345572629_0036-0071.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/73]]==
 
Stattut criminal 45 [f. 68v] 64. Davart il zool. Plunavaunt ais ordina, che quel il qual in nossa drattüra tschiarchiess da tour or damaun il zoll dals tray Tersals et per seis nütz tscharchiess da far pra[p]tgiass con noss uvaischs quel dess gnir chiastigar per 50: ∆ et 5 pro quay esser totta sia vita scraffa. 65. Davart üna lay chi veng insembel. Melgsinauaunt ais ordina cura duos parssumas giuvnas vengnen insemel … [f. 69r] in il stady dalla lay, schi dess il matt esser velg da 16: onss, 10 è la matta 14: onss weglia, è cura ün hom o donna sa impachiessen da maridar uffaunts dun autter sainza savair: et volonta da seis vêlgs tals dessen gnir chiastigiats per 50: r [£] daplü l' hom esser scraffa 3: onss. 66. Davart fatschendas da lays. 15 Mêlgsinauaunt ais ordina cura chi foss da far per fatschendas da lays, schi des il Mastral clomar ils güraders et spirituals dadaint Crusch pro els et aint in quay fetschen quai chi sea güst è drett, è qua nun des il Mastral ne ils güraders hauair plü co 12 r [£] al di per ün. [f. 69v] 67. 20 Darcheau davart lays. Ittem ais ordina davart lay (ais ordina), cura che duos persunas havêssen da far intaunter [lauter] per in fat da lay, è chi fossen per ir a dret, è chi non haun 2: tapfras et wardaivles perdüttas schi nun dessi esser vallit. 25 68. Davart dar vusch. Ittem ais ordina che tuots quels chi stovan ir a far lavur da Comün et pagiar taglia quels pollan dar [f. 70r] lur wusch inpero schi fossen massa iuvens e chi nun vessen lur sentimaint: oder intellet schi dess ün 30 avua: oder ün prossem amy overo la mama dar lur vusch mo plünauaunt ais tschunck orra. 69. Un chi blastemma bap, mama, sor oder sörra. Ittem ais ordina che ün chi blastemma bap o mamma, sör oder sörra, 35 overo u schlögia ils salvas mal, a tals sa dess d' sellusamaingk et sainza ingüna misericordia chiastigiar, saya via dalla vita, honnor: oder sun la roba soainter il fal o frâvel.
 
PPN345572629_0036-0072.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/74]]==
 
46 Stattut criminal [f. 70v] 70. Davart büttar orra quels dal 16. Anno 1597: et anno 1618 ais ordina chê inminchia Tersal in la val da Mustayr dessen buttar orra 4 tapfer homenss a metter Mastral, dretüra, 5 auter uffitzis dess er il Tersal da Tuver la mera part bütar orra 4 homenss lura des eir il Surcumün havair orra on sco ils auters Tersals. [f. 71r] 71. Inuva il Tersâl daint des comparair. Ittem il Tersâl daint des eir comparair int ün la Comün da seis Tersal 10 a büttar orra 4 homens tras ils Cuvits oder tras il Comün pövel inpero dess saimper gnir butta orra davo la mera part. 72. Tscherner güraders da nöff. Ittem ais ordina quel chi aquia in civil oder in criminal vol drettar, 15 et scha ün intaunter ils güraders haves scüssa, schi desi inpestiont gnir tschernü [f. 71v] aint ün auter in seis lœ acioe chial dret possa ir inauaunt inpero raselvont mentra quel gürader tschernü da nof foss taunt dalöintsch or chiasa chel non podes comparayr, schi desal gnir bany sun later dy. 73. 20 Davart manguel da pardüttas. Mêlgsinauaunt ais ordina, cura che duoy oder plüss dratessen lün incunter … l' auter è chi manglessen pardüttass schi dessen quels tras comont dal Mastral inpestiont comparair in il lœ ordina et sun Anzug et gegen Anzug [f. 72r] dallas parts dar pardütta per il saramaint soainter veglia usaunza 25 dal pagais et dalla dratüra. 74. Davart ils avuats. Mêlgsinavaunt ais ordina che ils avuats dessen gnir miss et constituits soainter dret stillo et iuradicamaingk gnir confirmats dessen er a seis temp 30 avaunt ün Mastral et dratüra render quint da lur fatschendass è manascho … da avuadya è caso quay non davantes schi des lura ün M et Uffitzi far una visita da quai et quels mademss far chiastigiar per racognoschentscha dal drett. [f. 72v] 75. 35 Davart ilgs scrivonts. Mêlgsinavaunt ais ordina che amenduoy scrivonts cioe que in criminall et quel in civil dessen gnir banits con la dratüra insemel, et havair lur pagia sco ün gürader, et dessen inminchia jada haver lur sta[t]tut pro els, et il preschantar avaunt drett.
 
PPN345572629_0036-0073.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/75]]==
 
Letschas criminallas 47 76. Item davart dar wusch. Melgsinavaunt ais ordina che ingünas femnas nun dessen [f. 73r] dar wusch, è scha üna doña haves 2 3: oder 4 ufaunts ciòe filgs, è chiasessen tuots insemel, e non vessen party la roba lün or da l' auter, schi dess il 5 plü vêgl dar wusch mentra l' agia 16: onss, nun brich schi des ün avua oder prossem da saungk dar wusch. 77. Co tour aint eisters waschin. Mêlgsinauaunt ais ordina che ingün Tersal in nossa drattüra dadaint 10 Crusch non dess tor aint ingüna eistra persona per waschin sainza savair: et motur qusailg da tots 3: Tersals, et tots quels chi nun s' havessen conprats aint, è chi nun sun [f. 73v] tuts sü per waschinss dessen gnir schatchiats et quels chi sun tuts aint per vaschinss dessen mannar per scrit et sigillat davart lur parschandüda et deportamaint lur et da lur vêlgs et 15 quel il qual vain tut aint ais colpont a dar a minchia Te[r]sal 30 R. pero sasalvont a minchia Te[r]sal seis drets. 78. Un chi porta la chüsa. Ittem ais ordina, che schün sea hom o duonna et chi el porta la 20 chüsa schi non dessni ne lün ne lauter podair dar pardütta. LETSCHAS CRIMINALLAS. [f. 76v] Let[s]chas criminallas [dals] Imperatuors romauns, previgillyadass als Uvaischs da Cuoira. (Ineditum nach Ms. Msta.) 25 1. Davart mordaretschs. Ais conclüt che ingio da qualche persona vain fat asavair al illme revamo Uvaisch oder seis hofmaisters il qual in fats temporals sco Mastral vain constitui [f. 77r] tras qualche process dal dret orvart nossa iuradiction 30 fats, oder schi giess ora la fama da qualche mordaretsch sea da quella persona: oder da auter depentẽts lura des üna tal personna tras il serviainss da Noff con cuseilg dal reverendissimo Uvaisch gnir tschüffa et gnir dat in maun dal dret dal Noff, et uschea dal dret cun et sainza tartura gnir examinada soainter beneplacito dalg dret et ingua tal persuna confases 35 davair comiss qualche mordaretsch lur dess la con santenzia tras maun dal boiger gnir condana alla mort cioe con la roba soainter il uiss et usauntza
 
PPN345572629_0036-0074.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/76]]==
 
48 Letschas criminallas observada supra tals mordaretsch inpero [f. 77v] soainter la quallita da dellit et cognoschentscha dal dret. 2. Davart ladranetsch. 5 Lais constitui che ingua chüna persona ingolles vallüta da 18: batz et da quander aval in prompt daner quella persona dess gnir chiastigiada sün la roba per cognition dal drett dal Noff, mo schella ingolles 20 batz oder supra infina 50 batz mentra il ladranetsch vain denuncia, lura des quella persuna gnir tschüffa et varda des gnir chiafvollada [f. 78r] ora sea cun 10 oder sainza tartura pro beneplacito dalg dret lura dess quella persuna per quel invol gnir chiastigiada supra la persuna honnor et roba, per cognition dret, mo scha quella persuna gnis convita da havair ingiolla batz 50: oder supra, talla persuna dess tras il boiger con la corda gnir pendüda chella sün la fuorchia moura, et a chi che quella persona ha ingiolla des tuot 15 gnir tournanta, et quai ultra quost et spaissas dal dret. 3. Davart sodomits chi vaun pro bestias, fals mone(s)taris et con ingion metten fœ per far arder. [f. 78v] Ais constitui scha qualchün … comettes puchia da sodomia: oder 20 maschdes chiarn con bestias, item falzigiess aur, argent: oder da autra sorts monaidas, item metes con ingion fö per arder et far don, et scha tal dallit pôl gnir verifichia a laut dal dret quella persuna dess gnir arssa in tschendra. 4. 25 Davart ün homizidi real. Ais constitui scha qualche persona realmaing matza ün auter aint in la juradiction da reverendmo: [f. 79r] Uvaisch da Cuoira talla des tras seis hoffmaister oder tras auters dal Hoff gnir tschüff salva sü et del dret con santentia gnir condana alla mort, inpero haviont respet dal möt et ocasion 30 dal dellit, et melginauaunt dess la gnir chiastigiada per 25 R. in prompt danner al Reardmo. 5. Curra ün homizider mütsches. Mo scha ün tal homizider mütsches lurra desal gnir bandi et davo 35 ün on et di proclama da totta la juridiction et supra da tot quai per cognition dal revadmo uaischg excepta. [f. 79v] 6. Curra ün matzes ün ater s' dafenndont. Scha qualchün matzes ün auter con sa dafender, ch' el pol provar 40 ch' el sa dafendont haiga fat quay, tal dess esser liber da paina et quost,
 
PPN345572629_0036-0075.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/77]]==
 
Letschas criminallas 49 moscha els duos sa mazessen taunta per lura dessi gnir güdichia mort per mort et la falla da amenduos des esser in cognitiun del drett. Scha qualchün gnis matza casi, et sainza gra, ne fraut quay des esser per cognitiun dal dret. [f. 80r] 7. 5 Davart ün homizidi nun real. Ais constitui schi gratgiess, parchüra Dieu che qualchün comettes ün homizidi nun real, in oder orvart la dratüra oder iuradictiun, tal des gnir tschüff et gnir giüdichia per cognitiun dal drett. 8. 10 Davart tradituors dalla patria oder signoriass. Ais statui che ingua inqual che [f. 80v] dratüra gnis chiata qualche traditur dalla patria oder signoria da Comünss [dellas] 3 ligiass, tal des gnir tschüff et con santêntzia gnir condanna alla mort, et gnir party in 4: parts per cognitiun dal drett. 15 9. Davart fass juramaints et fassas pardüttas. Ais stattui che curra qualche persona gnis convita da fass juramaints: oder fassa pardüta, a talla convita persona des gnir schmotta la leangua et portar orra il don causat tras sia falicita(l)[t] per cognitĩ dal drett. 20 [f. 81r] 10. Davart blasphemâders in Dieu oder Soinchs. Wain ordina scha qualche persona in qualche dratüra blasphames Dieu il bap, filg oder s. Spiert, tal persona des gnir chiastigia sün la honor mo scha e(t)[l] schmalledis Dieu, sia soinchia muma, oder qualchün or dals 25 soinchs tal des gnir chiastigia per plü: od: main da 100: batz inprompt soainter seis plets per cognitiun dalg drett. 11. [f. 81v] Davart donaunss chi stanschaintan … lur uffaunts oder chi daun cusailg oder agütt. 30 Ais dacretta scha qualche donna havess stanschanta: oder amatza uffaunt il somgliont scha ün hom: oder donna havesen dat pro quai cuseilg oder agut tallas dunaunss dessen gnir stansschantades in laqua et tal homens dessen gnir decapitats per cognitiun dal drett saimper. 12. 35 Davart quels chi batten bap, mamma, bapseinger, mamma, donna, sör è sœira. [f. 82r] Ais constitui scha qualche persona bates bab, mama, babseingner, … mama, donna, sör oder sœra maliziusamaing des gnir chiastigia Romanische Forschungen XXXVI. 4
 
PPN345572629_0036-0076.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/78]]==
 
50 Letschas criminallas sur dalla persuna honûr et roba, per cognitiũ dal drett habito raspet dalla persuna et soainter la qualita da quel chi batta, et chi vain batü, mo scha qualchün battes sör oder sœra malliziusamaing des gnir chiastigia sün la honnur et roba per cognitiun dal dret habito raspet da ambes parts. 5 [f. 82v] 13. Davart stermmâders. Ais constitui ingua che qualche persuna tres orra: müdes autro mates sacrætamaing ingianaivelmaing: et malitziosamaing qualche Termal: a quella persona des gnir tut il maun dret, et gnir chiastigiada per 12 R. bluots 10 per cognitiũ dal drett. 14. Curra chün battes ün autter. Ais ordina che scha qualche persona battes ün autter in la iuradiction dal uvaischg oder in il hoff dal vuaischg [f. 83r] con üna daiga, leing, 15 fier, pedra oder qualche ater cosimili instrumaint oder con ün puoing sainza far saungk des gnir chiastigiada per 5 M mo sont saungk per 10 M et meglinavaunt soainter la bota per cognition dal dret a quel chi ais battü satisfar tots seis donss. 15. 20 Curra chün schnüdes la spada. Scha qualche persona in il hof dal uvaisch schnüdes üna spada, püngal, curtê oder simille instrumaints con [f. 83v] malizia, nun batont ingiün des gnir chiastigia per 3: r [£] mo schel schnüdes ün curte, püngial: oder dagia zupada oder da quella sort dess gnir chiastia p: 5: r [£]. Mo 25 scha el dazess üna peidra, ün leng con simili et con atras ermas mallo animo vers ün ater tres des gnir chiastia p: 5 r [£]. 16. Cura chün cumanzes üna dispütta ò guera. Ais constitui che cura chi crasches qualche di[s]pita in taunter duos 30 parts modo tali cura che inqualchün contra ün auter comantzes cun pleds ingiergiüs fontmantir [[font mantir]] [f. 84r] oder auter fats consimiles cioe metont maun allas armas tront la spada oder batont sco eir comanzont aliquo modoco che esser poa quel chi comainza des pagiar la pena danaria da ambes parts dauart il plets s' lascha p: cognitiun dal dret. 35 17. Cur chün ad ün auter ingüergia. Scha qualchün bütes orra plets ingüergus conter ün auter persona scha tals plets con il saramaint oder tuckont la bachieta stovan gnir reclamâts talla persona des gnir chiastigiada p: 24: batz: et plüss soainter
 
PPN345572629_0036-0077.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/79]]==
 
Letschas criminallas 51 la qualita dals plets, mo schi non stovan gnir reclamats des gnir chiastigiada per cognitiun dal drett. [f. 84v] 18. Cura chün schforsses üna donna da bain. Scha qualchün schforsses üna honêsta donna guaifda maridada oder 5 giufna contra lur vollontat in la iuradiction dal uaischgiff tal des gnir chiastigia sura dalla persuna: hunur et roba, per cognitiun dal drett habito raspet alla quallita dal fat et conditiun dellas persunass. 19. Davart ils incœstuos et pitanoing in il saungk. 10 Qualla persuna chi comettes incœst [f. 85r] in la iuradiction dal uvaischgiff fina in il 3: grà tam dalla affinitat quam dalla sanginitat conclüt des gnir chiastigia sura dalla honor et roba per cognitiun dal dret soainter la qualitat dals grats, et dal fat. 20. 15 Davart quels chi piglen duos dunauns: oder duoy marits. Ittem scha qualche persúna dalla dratüra dal episcopat: oder uvaischgiff pigles duos dunaunss, oder scha qualchüna pigles duoi homenss vivont amo tots duoss et finalmaing gnir chiastigiada surra [f. 85v] dalla persona honor: et roba, per cognitiũ dal dret soainter la conditiun dal caas et fatu) 20 21. Davart quels chi sa lessen trar our suot. Ittem scha qualchün s' les trar or sot al revadmo Episcopo sua iuradiction oder particulary persona, tal des gnir tschüff et gnir chiastigia in vita honor oder roba per cognitiun dal dret et suainter la qualita dal 25 fat don oder nom. [f. 86r] 22. Davart quels chi s' clomen orra. Ittem ais daventa, scha qualchüna persuna in la iuradiction dal uvaischkg clomes orra oder disfes ünautra tal des gnir chiastia per batz 30 24: blots. 23. Davart quels chi matzan sues. Ais statui scha qualchün sa [mazess] sves che con il corp mort des gnir fat, et quanto alla sapultüra des star per cognitiun dal dret, considerat 35 la qualita dalla persüna et dal fat. [f. 86v] 24. Davart schfalciader da chiarttas. Ais statui che ingio gnis chiata qualchün in la iuradiction episcopalla, chi fess: od fes far qualche fassa scritüra oder qualche scritüra fata 40 4*
 
PPN345572629_0036-0078.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/80]]==
 
52 Letschas criminallas schfalciess, tal des gnir chiastia sün la pers(e)[o]na, honor et roba per cognitiun dal dret, ne gnir dat feda in ingiün fats ne in iuditzi ner or iuditzi. 25. Davart far dar sgürauntza. 5 Ingua chi gratgiess chi crasches qualche dismicitia: oder differentia inter [f. 87r] qualche parts oder personas in la iuradiction dal uvaischgck schi des scodüna persona chi ais pro per seis saramaint far sacurar les parts soainter fuorma da quistas letschiass. 26. 10 Curra qualchün nun wolles sagürar. Ingua che a qualche persuna dalla supra scrita juradiction foss üna oder plüss vouttas damonda sgurauntza et non les dar suarta, tal persona des gnir chiastiada per 30: batz è scha tal persona gratgiess in maun dals coniürâts è chia ad el oder alla part contraria gnis fat qualche don [f. 87v] 15 tal des gnir chiastia per 100: batz bluots et per plü soainter il don fat per cognitiũ dal dret. Melgsinauaunt scha tal quel chi non vol sagarar foss dalla iuradiction dal uvaischgiff et haves el comenza la differentia des gnir inpraschüna et tagni sü per cognition dal dret inpero scha tal sea terrêr oder follaster 20 nun haves el comanza la differenzia, quel des gnir salua sü et gnir rapreshenta al hoffmaister cun in quel chel possa far judicy, inpero scha un sacuress mo later na, et inpero fes don, des gnir chiastia sco per havair ruot sguraunza. [f. 88r] 27. 25 Dauart rumper sgürauntza. Ittem scha qualche persona rumpes sgüraũtza in la iuradiction episcopalla … cun plets ingiergiuss dschont, tu morder, lader, foss juratur, stemmader, chêtzers, dess gnir priva da fay et saramaint et mêlginavaunt chiastigia per 25 r [£]: mo scha el rumpa süartats batont et font saungk des gnir chiastia 30 sura dalla person et honor per cognitiun dal dret et melginauaunt per 50 r [£] blots mo schel haves rot süarta matzont, tal des gnir priva dalla vita per ün avert morder et gnir chiastia sulla roba per 25 r [£] bluots è scha el sa apsantes (dess) desal gnir [f. 88v] praclama sco ün morder. Et quai vain inclet taunt da terrêrss co da folastêrs et inhabitants in la iuradiction 35 episcopalla. 28. Che ingiün nun des tor part. Wain constitui che ingio in la iuradictiõ episcopalla intaunter duos parts crasches qualche differenzia ingiün dals praschaints sia chial saya 40 prossem da saungk od nun no des tor part sub pena da 20 batz bluots
 
PPN345572629_0036-0079.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/81]]==
 
… Letschas criminallas 53 scha el nun ha fat don mo scha el ha fat don pligont part des gnir chiastigia per cognitiun dal drett soainter la qualitat dal fat, et la prossemdat … da quel chi piglia part. [f. 89r] 29. Curra plüs corparats fessen mal è non havessen da pagiâr. 5 Et schi gratgies plüs conpoigns insemel chi comettessen qualche malefitium, od fessen qualche mancamaint il la iuradiction episcopalla et lura tots quels cumpoĩgs insollidom lün per later et scodün per tuots per la pena dænaria dal mal fat od malafici per tuots dependents per cognitiun dal dret. 10 30. Curra ün mütsches or maun dal dret. [f. 89v] Casu chial hoffmaister gies per tschüfar qualche persüna, et quella foss mütschada che ella nun gnis in maun dal hoffmaister des quella persona pagiar tots quosts its per quella causa, con quista conditiô che â 15 dita persona vegnia dat 3: mais spatzi inter quel che la s' praschainta al dret et allas inputatiuns, et acusatiũs rasponda, scha ella fa quay et al dret da contantetza des la gnir deliberada da tots dons et quosts. Mo scha ella intra deto term nun compara lura des la ultra ils quosts gnir chiastigiada per 5 r [£] et plü inavaunt proceder con ella per cognitiun dal 20 dret, mo scha ella per process da dret gnis la chiatada culpabla inqualche fat et per santentia, vain delibera(ra)da dela pagiar tuots donss. [f. 90r] 31. Ingiün nun des far pra[p]tgias con güraders per praschunêrs. Nulla persuna des praticieren cũ als güraders oder gudischs per 25 deliberar qualche praschunêr, oder per minuir las penas od fallas sea in civil oder criminal chi saun in maun dal dret, sub pena da 5 r [£] per imincha votta è per mincha persuna. 32. Chia ingün nun s' metta incôter ilg drett. 30 [f. 90v] Ittem ais dacretta, che ingiün nun s' des meter inconter al hoffmaister vel iuraduors da detta dratüra episcopala ne con plets ne dits ne con fats, et cõ ingüna accion sub pena tal pers(e)[o]na da gnir incarcerada, et gnir cusalvada cun schlecht tratamaint inpraschuns suot terra, per fina taût chella ha fat penitentia per cognitiun dal drett. 35 33. Cha ingiün nun des ad ün ingiergar per mur dals vêgls. Wain constitui che ingüna persuna obliada al episcopat possa ad ün auter per colomia da sia schlata oder parantella scha bain chia qualchün
=== no match ===
 
… Letschas criminallas 53 scha el nun ha fat don mo scha el ha fat don pligont part des gnir chiastigia per cognitiun dal drett soainter la qualitat dal fat, et la prossemdat … da quel chi piglia part. [f. 89r] 29. Curra plüs corparats fessen mal è non havessen da pagiâr. 5 Et schi gratgies plüs conpoigns insemel chi comettessen qualche malefitium, od fessen qualche mancamaint il la iuradiction episcopalla et lura tots quels cumpoĩgs insollidom lün per later et scodün per tuots per la pena dænaria dal mal fat od malafici per tuots dependents per cognitiun dal dret. 10 30. Curra ün mütsches or maun dal dret. [f. 89v] Casu chial hoffmaister gies per tschüfar qualche persüna, et quella foss mütschada che ella nun gnis in maun dal hoffmaister des quella persona pagiar tots quosts its per quella causa, con quista conditiô che â 15 dita persona vegnia dat 3: mais spatzi inter quel che la s' praschainta al dret et allas inputatiuns, et acusatiũs rasponda, scha ella fa quay et al dret da contantetza des la gnir deliberada da tots dons et quosts. Mo scha ella intra deto term nun compara lura des la ultra ils quosts gnir chiastigiada per 5 r [£] et plü inavaunt proceder con ella per cognitiun dal 20 dret, mo scha ella per process da dret gnis la chiatada culpabla inqualche fat et per santentia, vain delibera(ra)da dela pagiar tuots donss. [f. 90r] 31. Ingiün nun des far pra[p]tgias con güraders per praschunêrs. Nulla persuna des praticieren cũ als güraders oder gudischs per 25 deliberar qualche praschunêr, oder per minuir las penas od fallas sea in civil oder criminal chi saun in maun dal dret, sub pena da 5 r [£] per imincha votta è per mincha persuna. 32. Chia ingün nun s' metta incôter ilg drett. 30 [f. 90v] Ittem ais dacretta, che ingiün nun s' des meter inconter al hoffmaister vel iuraduors da detta dratüra episcopala ne con plets ne dits ne con fats, et cõ ingüna accion sub pena tal pers(e)[o]na da gnir incarcerada, et gnir cusalvada cun schlecht tratamaint inpraschuns suot terra, per fina taût chella ha fat penitentia per cognitiun dal drett. 35 33. Cha ingiün nun des ad ün ingiergar per mur dals vêgls. Wain constitui che ingüna persuna obliada al episcopat possa ad ün auter per colomia da sia schlata oder parantella scha bain chia qualchün
 
PPN345572629_0036-0080.xml