Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Mizardellorsa (discussione | contributi)
Nessun oggetto della modifica
Mizardellorsa (discussione | contributi)
Nessun oggetto della modifica
Riga 229:
* c) i) d'offrir l'instrucziun da scola secundara en las linguas regiunalas u
minoritaras respectivas; u
:*ii) d'offrir ina part considerabla da l'instrucziun da scola secundara en las
linguas regiunalas u minoritaras respectivas; u
:*iii) da prevair – entaifer l'instrucziun da scola secundara – l'instrucziun da
la lingua regiunala u minoritara respectiva sco part integrala dal plan
d'instrucziun; u Arts. Cultura
:*iv) d'applitgar ina da las mesiras previsas sut las cifras i ed iii qua survart
almain per quels scolars che pretendan quai ubain dals quals las
famiglias pretendan quai – e sch'il dumber da scolaras e scolars vegn
Riga 240:
* d) i) d'offrir ina furmaziun professiunala en las linguas regiunalas u
minoritaras respectivas; u
:*ii) d'offrir ina part considerabla da la furmaziun professiunala en las
linguas regiunalas u minoritaras respectivas; u
:*iii) da prevair – entaifer la furmaziun professiunala – l'instrucziun da la
lingua regiunala u minoritara respectiva sco part integrala dal plan
d'instrucziun; u
:*iv) d'applitgar ina da las mesiras previsas sut las cifras i ed iii qua survart
almain per quels scolars che pretendan quai ubain –dals quals las
famiglias pretendan quai – e sch'il dumber da scolaras e scolars vegn
Riga 251:
* e) i) d'offrir ina instrucziun universitara ed autras furmas d'instrucziun
superiura en las linguas regiunalas u minoritaras; u
:*ii) d'offrir il studi da questas linguas sco roms da l'instrucziun universitara
e superiura; u
:*iii) sche, pervia da la rolla dal stadi envers las instituziuns d'instrucziun
superiura, las cifras i ed ii na pon betg vegnir applitgadas, d'encuraschar
e/u d'autorisar ina instrucziun universitara u superiura en las linguas
Riga 261:
furmaziun supplementara vegnian purschids curs che vegnan dads
principalmain u dal tuttafatg en las linguas regiunalas u minoritaras; u
:*ii) d'offrir talas linguas sco roms da la furmaziun da creschids e da la
furmaziun supplementara; u
:*iii) sche las pussanzas publicas n'han betg ina cumpetenza directa en il
sectur da la furmaziun da creschids, da favurisar e/u d'encuraschar la
purschida da talas linguas sco roms da la furmaziun da creschids e da la
Riga 295:
impediment per ina giurisdicziun regulara:
*a) en las proceduras penalas:
*:*i) da procurar che las dretgiras – sin dumonda d'ina da las partidas –
mainian la procedura en las linguas regiunalas u minoritaras; e/u
*:*ii) da garantir che l'accusada u l'accusà haja il dretg da s'exprimer en sia
lingua regiunala u minoritara; e/u
*:*iii) da procurar che las propostas ed ils mussaments, a bucca u en scrit, na
vegnian betg considerads sco inadmissibels mo per il motiv ch'els èn
formulads en ina lingua regiunala u minoritara; e/u
:*iv) da rediger, sin dumonda, en questas linguas regiunalas u minoritaras,
las actas che stattan en connex cun ina procedura giudiziala,
sche pussaivel da recurrer ad interpretas u interprets ed a translaziuns senza
ch'i resultian custs supplementars per las persunas pertutgadas;
*b) en las proceduras civilas:
*:*i) da procurar che las dretgiras – sin dumonda d'ina da las partidas –
mainian la procedura en las linguas regiunalas u minoritaras; e/u
*:*ii) da permetter cur ch'ina partida processuala sto cumparair persunalmain
davant dretgira, ch'ella s'exprimia en sia lingua regiunala u minoritara
senza che quai chaschunia custs supplementars per ella; e/u
Riga 316:
: sche necessari cun recurrer ad interpretas u interprets ed a translaziuns;
*c) en proceduras davant dretgiras per fatgs administrativs
*:*i) da procurar che las dretgiras – sin dumonda d'ina da las partidas –
mainian la procedura en las linguas regiunalas u minoritaras; e/u
*:*ii) da permetter cur ch'ina partida processuala sto cumparair persunalmain
davant dretgira, ch'ella s'exprimia en sia lingua regiunala u minoritara
senza che quai chaschunia custs supplementars per ella; e/u
Riga 346:
er quels che sa refereschan particularmain a las locuturas ed als locuturs da questas
linguas, nun che quests texts sajan gia disponibels autramain.
 
Art. 10 Autoritads administrativas e servetschs publics
 
1. Entaifer ils districts administrativs dal stadi, en ils quals il dumber da las
locuturas e dals locuturs da las linguas regiunalas u minoritaras giustifitgescha las
Line 353 ⟶ 355:
* a) i) da garantir che las autoritads administrativas dovrian las linguas
regiunalas u minoritaras; u
*:*ii) da garantir che lur agentas ed agents che han in contact direct cun il
public dovrian las linguas regiunalas u minoritaras en lur contact cun
las persunas che sa drizzan ad els en questas linguas; u
*:*iii) da garantir che las locuturas ed ils locuturs da las linguas regiunalas u
minoritaras possian far dumondas a bucca ed en scrit e survegnian ina
resposta en questas linguas; u
*:*iv) da garantir che las locuturas ed ils locuturs da las linguas regiunalas u
minoritaras possian far dumondas a bucca ed en scrit en questas
linguas; u
*:*v) da garantir che las locuturas ed ils locuturs da las linguas regiunalas u
minoritaras possian preschentar valaivlamain documents ch'èn vegnids
scrits en questas linguas; Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras
Line 429 ⟶ 431:
quint dal princip da l'independenza e da l'autonomia da las medias:
*a) sche il radio e la televisiun adempleschan ina incumbensa publica;
*:*i) da garantir almain in emettur da radio ed in chanal da televisiun en las
linguas regiunalas u minoritaras; u
*:*ii) d'encuraschar e/u da facilitar d'endrizzar almain in emettur da radio ed
in chanal da televisiun en las linguas regiunalas u minoritaras; u
iii) da prender mesiras adequatas per ch'ils emetturs da radio porschian
Line 437 ⟶ 439:
* b) i) d'encuraschar e/u da facilitar d'endrizzar almain in emettur da radio en
las linguas regiunalas u minoritaras; u
:*ii) d'encuraschar e/u da facilitar ch'i vegnian emess regularmain programs
da radio en las linguas regiunalas u minoritaras;
* c) i) d'encuraschar e/u da facilitar d'endrizzar almain in chanal da televisiun
en las linguas regiunalas u minoritaras; u
*:*ii) d'encuraschar e/u da facilitar ch'i vegnian emess regularmain programs
da televisiun en las linguas regiunalas u minoritaras;
*d) d'encuraschar e/u da facilitar ch'i vegnian producidas e transmessas
Line 450 ⟶ 452:
ii) d'encuraschar e/u da facilitar ch'i vegnian publitgads regularmain
artitgels da pressa en las linguas regiunalas u minoritaras;
* f) i) da cuvrir ils custs supplementars da quellas medias che dovran las
linguas regiunalas u minoritaras, sch'il dretg prevesa in agid finanzial
general a favur da las medias; u Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras
:*ii) d'extender las mesiras existentas da l'agid finanzial sin las producziuns
11
0.441.2
ii) d'extender las mesiras existentas da l'agid finanzial sin las producziuns
audiovisualas en las linguas regiunalas u minoritaras;
*g) da sustegnair la scolaziun da schurnalistas e schurnalists e d'auter persunal
da medias che dovran las linguas regiunalas u minoritaras.
 
2. Las parts contractantas s'obligheschan da garantir la recepziun libra e directa
d'emissiuns da radio e da televisiun dals pajais vischins en ina lingua che vegn
Line 475 ⟶ 476:
per impedir ch'i vegnian communitgadas novitads confidenzialas u per garantir la
reputaziun e l'imparzialitad da la pussanza giuridica.
 
3. Las parts contractantas s'obligheschan da garantir ch'ils interess da las locuturas e
dals locuturs da las linguas regiunalas u minoritaras sajan represchentads u vegnian
resguardads en structuras ch'èn eventualmain vegnidas creadas tenor lescha per
garantir la libertad e la pluralitad da las medias.
 
Art. 12 Activitads ed instituziuns culturalas
 
1. Areguard las activitads e las instituziuns culturalas – cunzunt bibliotecas,
videotecas, centers culturals, museums, archivs, academias, teaters e kinos sco er
Line 487 ⟶ 491:
vegnan duvradas e per quella dimensiun, en la quala las autoritads publicas han ina
cumpetenza, ina pussanza ed ina influenza sin quest champ:
*a) d'encuraschar l'expressiun ed iniziativas tipicas da las linguas regiunalas u
minoritaras e da promover ils differents meds d'access a las ovras producidas
en questas linguas;
*b) da promover ils differents meds d'access en autras linguas a las ovras
producidas en las linguas regiunalas u minoritaras, cun sustegnair e cun
sviluppar las activitads da translaziun, da sincronisaziun, da sincronisaziun
posteriura e da suttitulaziun;
*c) da promover ils access en las linguas regiunalas u minoritaras ad ovras ch'èn
vegnidas producidas en autras linguas, cun sustegnair e cun sviluppar las
activitads da translaziun, da sincronisaziun, da sincronisaziun posteriura e da
suttitulaziun; Arts. Cultura
*d) da garantir ch'ils organs ch'èn responsabels per organisar u per sustegnair
12
0.441.2
d) da garantir ch'ils organs ch'èn responsabels per organisar u per sustegnair
differentas furmas d'activitads culturalas integreschian en moda adequata
l'enconuschientscha ed il diever da las linguas e da las culturas regiunalas u
minoritaras en las occurrenzas ch'els inizieschan u ch'els sustegnan;
*e) da promover mesiras per garantir ch'ils organs ch'èn responsabels per
organisar u sustegnair differentas furmas d'activitads culturalas disponian da
persunal che dumogna la lingua regiunala u minoritara respectiva sco er la(s)
lingua(s) da l'ulteriura populaziun;
*f) d'encuraschar la participaziun directa da represchentantas e represchentants
d'ina tscherta lingua regiunala u minoritara cur ch'i vegnan instituidas e
planisadas activitads culturalas;
*g) d'encuraschar e/u da facilitar la creaziun d'in u da plirs organs ch'èn
responsabels per collecziunar, per tegnair en salv e per preschentar u per
publitgar las ovras ch'èn vegnidas producidas en las linguas regiunalas u
minoritaras;
*h) sche necessari, da crear e/u da promover e da finanziar servetschs da
translaziun e da retschertga terminologica, en spezial per mantegnair e per
sviluppar ina terminologia adequata en mintga lingua regiunala u minoritara
per ils secturs administraziun, commerzi, economia, societad, tecnica u
dretg.
 
2. Areguard auters territoris che quels, en ils quals la lingua regiunala u minoritara
vegn duvrada tradiziunalmain, s'obligheschan las parts contractantas d'autorisar,
Line 525 ⟶ 528:
lingua regiunala u minoritara giustifitgescha quai – activitads ed instituziuns
culturalas adequatas confurm a l'alinea 1 qua survart.
 
3. Las parts contractantas s'obligheschan da resguardar adequatamain las linguas
regiunalas u minoritaras e las culturas ch'ellas expriman en lur politica culturala a
l'exteriur.
 
Art. 13 Vita economica e sociala
 
1. Areguard las activitads economicas e socialas s'obligheschan las parts
contractantas per tut il pajais: