 |
Questa pagina non richiede alcuna rilettura. | |
hodie prosunt, eae ipsae cras nocebunt. Docti vero imprudentes, qui ad peculiaria a vero ex genere recta pergunt, per anfractuosa vitae perrumpunt. At sapientes, qui per agendorum obliqua et incerta ad aeternum veruni collimant, quia recta non possunt, circuniducunt iter; et consilia expediunt in temporis longitudinem, quantum natura fieri potest, profutura. Non recte igitur, per haec, quae diximus, ii faciunt, qui iudicandi rationem, qua utitur scientia, in prudentiae usuili transferunt: nani ii res recta ratione aestimant, et homines, cuni bona ex parte stulti sint, non consilio, sed libidine vel fortuna reguntur: ipsi de rebus iudicant, quales esse oportuerit, et res, ut plurimum, temere gestae sunt. Et cum sensum communem non excoluerint, nec verisimilia unquam secuti sint, uno vero contenti, quid porro de eo homines communiter sentiant, et an iis quoque vera videantur, nequicquam pendunt: quae res non solum privatis hominibus, sed principibus viris et summis regibus et summo vicio datuni est, et quandoque maximo damno maloque fuit. Cum Henricus tertius rex Galliarum, Henricum Guisium ducem, popularissimura principein, sub publica commeatus fide, et in mediis Galliarum conventibus morti dari mandasset, quamquam facto iustae subessent caussae, quia tamen non videbantur, re Romani periata, Ludovicus cardinalis Mandrutius, rerum publicarum prudentissimus, factum in ea verba notavit: «Principes non solum, ut res verae et iustae sint, sed ut tales quoque videantur curare oportere». Quod sapiens dietimi mala inde in Galline regno orta quain verissimum esse comprobarunt. Recte igitur sapientissimi Romani in prudentiae rebus quid videretur spectabant; et cum iudices, tuin senatores per verbum «videri» suas sententias concipiebant. Ut haec igitur omnia coinplectamur, philosophi, qui propter eximiam rerum maxiinarum scientiam «politici» ohm, universarum rerum publicarum nomine, vocabantur, postea ex parva urbis Athenarum particula, et loco ubi docebant, nomen habuerunt, ac Peripatetici et Academici dicti sunt, tum rationalem tum naturalem moralemque doctrinam ad civilem prudentiam apposite tradebant; hodie res nobis ad antiquos physicos reci-
