Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. II, 1936 – BEIC 1961223.djvu/294

Ius nexi Romae nativum.

[7] Tertius proprius iuris romani fons fuerat ius nexi mancipiique, in quo tradendo, uti dominus nuncuparit, ita ius esset. Quo iure stant clientelae, quas eruditi omnes ex Graecia non venisse fatentur, quanquam in eo errent: quod putent Romulum eas instituisse. Nam demonstravimus eas Romulum a maiorum iure gentium accepisse.

[8] Sed et, uti connubium, ex quo patria potestas nata una est, auspiciorum soboles, ita ius nexi mancipiique est auspiciorum progenies altera, ut supra demonstravimus.

Iura romana iuris nexi familia.

[9] Ex iure nexi mancipiique provenere res mancipi et nec mancipi et mancipatio, forma omnium ferme actuum legitimorum, quos transigere solis romanis ius erat, et ius quiritium privatum, sive ius optimum maiorum gentium vi adempta et, pro vera vi, certis, quae diximus, violentiae imitamentis inductum, quod dominii genus soli parabant romani. Eo autem quod uti lingua nuncupassit ita ius esset, continebatur stipulatio, quam supra demonstravimus maiorum gentium ruditate ortam, in quam omnia pacta et obligationes iuris gentium minorum, sive iuris naturalis posterioris, transfundebant, ut iure optimo haberent sibi obligatos debitores. Unde acceptilatio in actibus legitimis numerata.

Actus legitimi moribus Romae introducti —
Quid sint?

[10]1 Namque actus legitimi, de quibus neque lex decemviralis, neque lex ulla regia, neque consularis, neque tribunitia concepta est, sunt formulae agitandi romani iuris, a

  1. Nel 1731 questo e i tre paragrafi successivi furono inseriti testualmente dal Vico in un Ragionamento dintorno alla legge delle XII Tavole (cfr. nella presente edizione delle Opere, vol. IV°, capoverso 1428), ma con parecchie correzioni formali, riferite qui sotto nelle note [Ed.].