Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. II, 1936 – BEIC 1961223.djvu/210

466 pars posterior - caput xxi

et «invadiare» (oppignorare). Nam eiusmodi clientelae quaedam maiorum gentium minuta feuda fuere.

Clientelarum et feudorura similitudines excussae —br>Militare servitium romanorum.

[42] Quare elegantes iuris feudalis scriptores recte et pro hac antiqua, quam natura ipsa linguae eos haec ignorantes docebat, origine, imprudentes, feuda «beneficia», seniores «patronos», vassallos «clientes», homagium «clientelam», fidelitatem «obsequium», militare servitium «operam militarem» dixere. Quam, edam republica diu libera, plebei patribus publice praestitere, ut de suo aere militarent: unde in iure feudorum sunt «miles» et «vassallus» synonyma.

Ut clientelae republica libera transformatae — «Comitatum» origo —
«Curiae», «curtes»— «Heroes», «viri», «barones».

[43] Deinde mansit sola obsequii obligatio, qua clientes Attam, Romani commigrantem, secuti sunt. Quae postea in republica libera in hunc morem conversa est: quo mane plebei togati ibant quisque suum salutatum patronum ea formula: «Ave, rex» (ita namque in antiqui regni heroici memoriam appellabant), eumque ducebant in forum, reducebantque domum: quibus, pro antiquo victu, patroni coenam dabant, pro qua postremo sportulas dividebant. Atque hi patronorum comites postea fuere «comites principum», et «comitatus» primi, latinae originis, tituli feudalium dignitatum fuere. Et «atria» patronorum barbaris fuere «curiae» seu «curtes» in re feudali, praetoria seu tribunalia seniorum. Et qui «optimi» priscis latinis gentibus, in re feudistica «meliores» dicti; et qui graecis «heroes», latinis «viri», barbarice «barones», viri fortes, potentes, optimates regnorum.

«Ager», «possessio» — «Alauda», «feuda» —
«Laudare auctorem» ex clientelis ortum — «Laudimia» — «Laudum».

[44] Sed ex hac earum maiorum gentium antiquitate, qua ager erat inclytorum, possessio clientum, in re feudistica pas-