Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. I, 1936 – BEIC 1960672.djvu/72

62 capita lvi-lviii

garis latina, sed origine satis sapienti, ut apud Terentium1 «vere vivere» pro «vivere convenienter rectae naturae», ut pater ostendat filio quanti eum pendat et filius illi credat, quae aequum est filium credere patri. Atque hoc illud est quod dicebat Varrò, et nobis haec scribendi initium fecit, «formulam naturae» esse ideam veri, quae nobis dictet ius naturale.

CAPUT LVI

IURISPRUDENTIAE ET MORALIS CHRISTIANAE
PRINCIPIUM ET FINIS IDEM

Societas humana2 in cognatione naturae fundata est. Quae cognatio, quantum animorum est, protinus est a Deo, ut diximus3; quantum sanguinis est, ab Ada, communi omnium parente, qui a Deo quoque creatus est4, ac proinde etiam a Deo est. Igitur principium et finis iurisprudentiae christianae et moralis christianae omnino idem, quae iubet christiano in omnes homines prae Deo charitatem.

CAPUT LVII

SUUM

Et hinc quoque prosperare licet suum quarn longe lateque pateat5. Cum enim verum sit obiectum mentis, bonum obiectum animi, suum complectitur omnia quae sunt mentis, omnia quae sunt animi, quatenus aliqua colendae societatis humanae obligatione afficiantur.

CAPUT LVIII

IUSTITIAE DEFINITIO

Sed ordo rerum aeternus, aeterna ratio, quatenus dictat aeternum verum menti, est aeternae mentis aeterna veritas;

  1. In Heautontimorumeno, act. I, sc. I.
  2. «Humana» è aggiunto nei due errata-corrige e nelle postille marginali [Ed.].
  3. Cap. XI.
  4. Cap. XIV.
  5. Cosí, nei due errata-corrige, emendato «pateant» del testo a stampa [Ed.].