 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| caput ccxvii | 253 |
connubia plebi, ita romani postea cum sociis, quanquam maximis regibus, connubia fastidiere; et, uti optimi olim ius optimum utrumque nexis incommunicatum habuerant, ita romanis sociis, ut plurimum, habebant incommunicatum ius tum civitatis tum mancipi, ut socii dici possent nexi populi romani.
Italia ceu plebs imperii — Latium et municipia tanquam equester ordo romani nominis — Orbis terrarum quasi ingens Roma, et in eo una gens, romana — Vis romani nominis — Gentis romanae tanquam familiae, romanae coloniae.
[5] Sed, uti romani patres ius quiritium privatum, sive ius mancipi, plebi cessere, ita romani principio id cessere Latio. Deinde, imperio in provincias prolato, cessere Italiae, cuius fundi res mancipi facti sunt, ut Italia ferme esset plebs imperii romani; et, uti sublectiones senatus ex equestri ordine fiebant, ita postea ex Latio et municipiis, pro militiae meritis, in civitatem romanam adsciscebantur, ut Latium et municipia equester ordo populi romani viderentur; et, uti maiores gentes per familias dividebantur, ita gens romana coloniis divisa per orbem terrarum est. Atque adeo orbis universus iure gentium, sive victoriae iure, ingens Roma erat; in orbe una gens, in cuius nomen et imperium gentes victae abiere, romana — unde passim apud historicos legis victas gentes iure victoriae in romanum nomen imperiumque abiisse, — cuius familiae romanae coloniae fuere, quibus, infimae conditionis nexi, dediticii colebant agros; nexi mediae notae erant provinciae, quae agros colebant sibi; nexi notae optimae erat Italia; equester ordo municipia et Latium; quirites erant romani omnes.
Quando ius quiritium publicum ademptum romanis? —
Romanae reipublicae ad sua initia recursus.
[6] Tandem, attrita bellis civilibus romana virtute, romani iure quiritium cessere principibus, et, a Tiberio comitiis e campo in senatum translatis, non ultra romani appellati «quirites». Tandem, per Antoninum civitate romana per omnes
