 |
Questa pagina non richiede alcuna rilettura. | |
| 16 | famiano strada |
tandi, nempe ut militi persuaderent, bellum non tam a senatu populoque Quiritium, quam a caelesti deorum concilio esse decretum: nec tam ducibus pugnam placere quam diis victoriam cordi esse. Hinc dimicationi preces imperatorum praemissae, promissa diis munera, et in partem futurae praedae dii ante homines vocati. — Hinc repetitae in ipso pugnae discrimine preces ac vota palam concepta et instaurata. — Hinc ob rem bene gestam persoluta diis vota, tempia aedificata, spolia suspensa, additaeque litteris incisae tabulae, muneris deorum testes.
Nec divino tantum, sed etiam fiumano metu regenda est armata multitudo. Alibi princeps benevolentiae locum quaerat: inter arma timebit, nisi timeatur. Certe Romani duces ex hac disciplinae severitate, qua non minus suis quam hostibus terrori erant, omnes triumphos ac laureas tanquam e sinu victoriae deduxerunt. — Sed haec caute audienda, neque ego omnibus eadem perinde cano. Iis suadeo ducibus disciplinae severitatem, qui excellenti aliqua virtute iam pridem militum animos occuparunt. — Nimirum principi eatenus exigenda est disciplinae severitas, quoad aliis virtutibus comitata est. Si sola exserat aculeum ac sola exerceat imperium, periclitatur ipsa et corrumpit auctoritatem, cuius denique vis omnis sita est in consensu obedientium.
Subdam hoc loco aliquid alienum a sententia vulgi, plurisque idcirco faciendum, quia vulgare non sit. Tempus invadendae hostilis urbis non illud est, quum ea intestinis factionibus concutitur: quasi vero distractas vires prodigare ac rerum inclinationibus momentum addere facile sit, cum potius ex ea aggressione partes inter se pronius coëant, et ad vim hostilem illico retundendam animos, certe vires coniungant. Tum quod maioris mali metus cogit vel invitos, tum etiam quod unusquisque non gravate absistit a contentione, quam specioso patriae nomine deposuisse videri potest. — Quare alla potius est ineunda ratio opprimendae urbis civili discordia laborantis; in cuius tamen excidium non libido regnandi, sed ius fasque compellat. Permittendum est ut ipsa se civitas intestinis factionibus conficiat:
