Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, I.djvu/784

Il cumin d' Ursera 1425
755
730Loschamein la rassa melna,
Rassa melna sco igl aur,
Surcusida cun in taur.
„Umens libers della Vall!
Sundel buca vies Mistral,
735Vai cheu nuot de commendar;
Mo astgias jeu cussegliar
Per vies bien e vies salit,
Per promover vies profit,
Sche stuess jeu dir a vus:
740„Menaschei e stei cun nus!“
Vossa vall ei situada
El ravugl de nossa tiara
E dependa, isolada
Tras montognas, per l' ujarra
745E pil transit e hanletg
Tuttafatg da nies schurmetg.
Tgei! leis currer sur l' Alp sura
Tras nevadas e lavinas
En miserias e furtinas?
750Stein nus bucca pli maneivel,
Fuss ei bucc pli commodeivel,
De haver in taur sin porta,
Schmanatschont la corna storta,
De haver igl uors de Berna
755E las puntgias de Lucerna
En agid, per sedefender,
Cur ch' in jester less offender
Vossas veglias libertats?
Voss avats ein eremits,
760Cultiveschan las vertits,
E lur propi ministeri
Ei converter ils pucconts
E spindrar ils perdavonts,
Or dil fiug dil purgatieri.
765Els ein buc in segneradi
Cudeschiu cul mund glenadi.
Per defender privilegis
Sto ins esser oz garmadis,
Star stinaus sco mez salvadis;
770Libertats ein garentidas
Mo cun forza, pugns e fridas.
„Noss avats ein nauschs
avunda!“
Ina vusch, che furibunda,
„Fridas bien amitg! podein nus
775Era parter ô pulit;
En quei grau, Mistral, havein nus.
Quettel jeu in bien credit.“
Tscheu e leu in scaffergnava,
Mo de Fries continuava
780„Ducas, conts e rechs baruns
Regian leu sin tuts cantuns
E sgurtegian la puraglia,
Mettan gl' um cumin en paglia.
Lunsch entuorn tut che suspira
785Sut il giuf dils gronds e plira.
Umens libers ded Ursera,
Possel buca far canera,
Lessel buca seludar;
Mo astgass ins domondar:
790Tgi defend' uss glinteress
Dils cumins cun bien success?
Tgi domogna la luschezia
Dils baruns e lur noblezia?
Tgi ha uss rut la tirannia
795E las tuors de garmaschia?
Cun in plaid tgi liberescha
Oz ils pievels e scaffescha
Sillas Alps la libertat.
Ed unescha cheu in stat,
800Nu' che pign e grond po viver
Seconvegn e resta liber?
Ina vusch recenta, gitta
Denteren, che seschluitta:
„Uih ils purs de Ligia Grischa
805Han e bucca l' ossa mischa.“
„Vossa ligia ei rest nova,
Ha aunc bucca fatg l'
emprova.“
Il mistral de Fries sedrova.
„Nossa ligia ei garantida
810E cun seung ferm entschallida.
Nus havein en tschien battaglias
Tuts baruns sdrenau en scaglias
E savein gidar scadin,
Che vul bucca far de fin,
815Vul cun nus sealliar,
Esser libers e ristar.
Umens libers della vall!
Tgei carteis vus aunc schi mal,

Tgei mungleis temer tenien?
820Nus vulein gie mo vies bien.
Lezas hurschas e sbarradas,
Las dispetas e sedadas
De nos vegls ein emblidadas
E ston uss vignir satradas.
825Vos avats han en quei grau
48*