Pagina:Antonino Traina - Nuovo vocabolario siciliano-italiano.pdf/672

NSI — 654 — NTA


pass. ’nsimmulatu o ’nsimulatu: accoppiato. || Accomunato. Dal Lat. simul: insieme.

’Nsinga. V. ’nzinga.

’Nsinsatu. V. insensatu.

’Nsintinari. V. ’nzintinari.

’Nsinu. V. insina.

’Nsinuari. V. insinuari.

Nsinutu. V. insensatu.

’Nsipalari. V. nzipalari e simili.

’Nsipidu. V. insipidu.

’Nsiringari. V. insiringari.

’Nsiriri. V. inseriri.

’Nsirragghiari. V. ’nzirragghiari.

’Nsirratizzari. V. ’nzirratizzari.

’Nsirtari. V. ’nzirtari.

Nsiru. V. nziru.

’Nsita. V. nzita.

’Nsitamentu. V. innestamentu.

’Nsitari. V. innestari. || V. ’nzitari.

’Nsitu. V. innestu e ’nzitu.

’Nsituni. V. ’nzituni.

’Nsivari. V. ’nzivari.

’Nsivatu. V. ’nzivatu.

’Nsoffribbili. V. insoffribbili.

Nsòlia. V. nzolia.

’Nsosizzunari. V. ’nzosizzunari e simili.

’Nsu. Modo avv. in su.

’Nsubbordinatu. V. insubbordinatu.

’Nsucari. V. insucari.

’Nsulenti. V. insulenti e derivati.

’Nsullintari. V. insulintari.

’Nsultari. V. insultari.

’Nsumiriri. V. insumirari.

’Nsumma. V. insumma.

’Nsunnacchiamentu. s. m. Il sonnacchiare.

’Nsunnacchiateddu. dim. di ’nsunnacchiatu.

’Nsunnacchiatizzu. add. Mezzo addormentato: addormentaticcio, balogio.

’Nsunnacchiatu. add. Che ha gli occhi aggravati dal sonno: sonnacchioso, assonnato. Sup. ’nsunnacchiatissimu.

’Nsunnacchiatuni. accr. di ’nsunnacchiatu: di molto assonnato.

’Nsunnari. V. insunnari.

Nsunzari. V. nzunzari.

’Nsupirbiri. V. insupirbiri.

’Nsuppari. V. assuppari. || V. insuppari.

’Nsuppurtabbili. V. insuppurtabbili.

’Nsurdiri. V. insurdiri.

’Nsuspittiri. V. insuspittiri.

’Nsusu. Modo avv. in su.

’Nsusuliddu. dim. Del modo precedente: alquanto in su.

’Nsuvariri. V. ’nzuvariri e simili.

’Nta. V. ’ntra: in entro. V. anche ’nto’ o ’ntòn. (A. V. ital. into: dentro). || E anco contratto di ’nta la, ’nt’a: nella, entro la. E così ’nt’è: nelle, entro le. E ’nt’o: nel, entro il. || ’nt’on è contratto di ’nta un: in un. I Toscani hanno in dialetto simili idiotismi p. e. ne’ capelli, a volte dicono: n de’ capelli; in un fondo, dicono: n d’un fondo e simili, come dire in di un ecc.

’Ntabbaccarisi. V. intabbaccarisi e derivati tutti.

’Ntabbanari. v. a. Metter il gabbano. || rifl. si dice dell’aria, coprirsi: rabbujarsi. || V. allucchiri. P. pass. ’ntabbanatu.

’Ntabbaraniri. v. intr. Diventare stupido o insensato: sbalordire, smemorare. (Da tabbaranu. V.).

’Ntabbaranutazzu. pegg. di ’ntabbaranutu: smemorataccio.

’Ntabbaranuteddu. dim. di ’ntabbaranutu. smemoratino.

’Ntabbaranutizzu. add. freq. di ’ntabbaranutu.

’Ntabbaranutu. add. Di spiriti addormentati, contrario di vivace: smemorato, mogio. Sup. ’ntabbarunutissimu: smemoratissimo.

’Ntabbariniri. (An. M.) V. ’ntabbaraniri.

’Ntabbiatizzi. add. freq. di ’ntabbiatu.

’Ntabbiatu. add. Dicesi di terreno divenuto duro, secco: alidito. (Quasi come tabbia V.).

Ntabbisiri. V. nchiappuliari.

’Ntabbutari. V. intabbutari e seguenti.

’Ntacca. V. intacca. || V. sirratura al § 3º. || Solco traversale che hanno i caratteri verso il piede dall’una delle facce: tacca.

’Ntaccari. v. intaccari e seguenti.

’Ntacciari, 'Ntaccittari. v. a. Piantar bullette: imbullettare. || Ornar di bullette: bullettare. P. pass. ’ntacciatu: imbullettato, bullettato. (Da taccia).

’Ntaccunari. v. a. Far i tacconi: rattacconare. || Per acconciare. P. pass. ’ntaccunatu: rattacconato.

Ntaddari. v. intr. Far il tallo, dicesi delle piante: tallire. || Per sim. divenir robusto.

’Ntaddiri. V. sopra.

’Ntagghiari. V. intagghiari e derivati.

’Ntajari. (Scob.) V. arrimarrari. (Da taju).

’Ntali. avv. Onde, talchè. Abbreviatura di in tali modu.

’Ntalianarisi. V. intalianarisi.

’Ntalintari. V. intalintari.

Ntalmu. V. ntarmu.

’Ntamamentu. s. m. Lo sbalordire: sbalordimento.

’Ntamari. v. intr. Rimaner lì stupidito: sbalordire. V. in ’ntamatu l’etimologia.

’Ntamateddu. add. Alquanto sbalordito o sbadato: sbadatello.

’Ntamatizzu. add. Mezzo sbalordito.

’Ntamatu. add. Sbalordito. L’origine è dal Fr. entamer: intaccare, però Villani usò intamato nel senso di non mosso, lasciato lì; dove dice: non intamati, non toccati, del quale senso ritrae il nostro.

’Ntamentri. Modo avv. Voce composta. Nel mentre. (A. V. ital. domentre).

’Ntamià. (Mal.). V. cioè. Forse corruzione di quello intercalare nent’a mia che noi diciamo quando raccontando checchessia vogliamo ripigliarci.

’Ntammamari. V. ammarinari (Pasq. da nta e mari). || V. anche condiri.

Ntammaru. V. condimentu.

’Ntampanari. V. impantanari.

’Ntampanu. V. babbu.

’Ntamparaniri. (Calvino) V. ’ntabbaraniri.

’Ntampasiri, 'Ntampasuniri. v. intr. Diventar baggeo: stupidire, rimpinconire. P. pass. ’ntampasutu: stupidito, rimpinconito. Da tampasuni.

’Ntanari. V. intanari.

’Ntantareddu. V. tantareddu.

’Ntantari. V. tentari e seguenti. || V. anco stupidiri.