Opere minori 1 (Ariosto)/Poesie latine/Liber primus/Carmen IX

Carmen IX

../Carmen VIII ../Carmen X IncludiIntestazione 17 luglio 2015 75%

Liber primus - Carmen VIII Liber primus - Carmen X
[p. 336 modifica]

IX.

AD PANDULPHUM.1


Dum tu prompte animatus ut
     Si res cumque feret principe sub tuo,
Pandulphe, omnia perpeti2
     Quæris, qui dominæ crinibus aureis

[p. 337 modifica]

Fortunæ iniicias manus;3
     Nos grati nemoris rauca sonantium
Lympharum strepitus prope
     Umbrosas vacui quærimus ilices,4
Cannâ non sine dispari,
     Quæ flavæ Glyceres reddat amoribus
Cantatis suaves modos,
     Queis Panum invideat capripedum genus.
Nos longum genio diem
     Sacramus, penitus quid face posterâ
Mater Memnonis afferat,
     Securi roseis humida curribus;
Qui certantia purpurâ
     Dum vina in tenero gramine ducimus,
Vincti tempora pampino,
     Aut serto ex hederâ, sanguineâ aut rosâ,
Quod vel candida nexuit
     Phyllis, vel niveâ Philiroe manu.
Tum prædivitis haud movent
     Me vel regna Asiæ, vel ferus Adria
Quicquid puppe vehit gravi,
     Quare sæpe minas æquoris horream.
Ut me fictilia in quibus,
     Ulnis Philiroe5 candidulis, mihi
Lac formosa coëgerit,
     Delectant potius, quam siculi dapes
Regis, quas teneat nitens
     Aurum; sede licet collocer aureâ,
Quem circum pueri integri
     Adsint, ut veteris pocula massici
Propinent, docilis tulit
     Fontis quæ rigui lympha bibentibus.

[p. 338 modifica]

Inter læta rosaria
     Tristis cura magis tempora assyrio
Unguento madida insilit,
     Et sævit penitus, si furor, Alpibus
Sævo Flaminis impetu
     Iam spretis, quatiat celticus Ausones.6
Hic est qui super impiam
     Cervicem gladius pendulus imminet.




Note

  1. Il medesimo Pandolfo Ariosti, di cui nel Carme VII.
  2. Legge il Pezzana: Pandulphe, omnia perferas, Quæris etc.
  3. Pandolfo stava per cominciare una nuova carriera di servigio verso il duca Ercole; carriera probabilmente militare, e nella quale sperava di far fortuna. — (Baruffaldi.)
  4. Porto opinione che la deliziosa campagna dove Lodovico scrisse quest’ode, si fosse la villa de’ Malaguzzi detta il Mauriziano, nel distretto di Reggio. — (Baruffaldi.)
  5. Questo nome di Filiroe potrebbe insieme racchiudere e rivelare in parte un arcano, quando sia vero che Virginio, il figliuolo prediletto di Lodovico, fossegli nato d’una contadinella. Per questo sospetto, e perchè i lettori abbiano comodità maggiore di far confronti, facemmo qui precedere l’ode indirizzata a questa fanciulla.
  6. Allude agli eserciti francesi spinti verso di noi per istigazione singolarmente di papa Alessandro VI, appellato col nome di Flamine, cioè sommo sacerdote o pontefice. — (Baruffaldi.)