Cudisch de Canzuns (surselvisch)

Il Cudisch da Priedis Die Weisen der Kirchenlieder
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. IV

[p. 264 modifica]

CUDISCH DE CANZUNS.

Canzuns devotivsas da cantar enten baselgia, Combel, G. G. Barbisch 1685.


[p. 8] Canzun digl soing Adalgot.


Vus Creatiras tuttas
Rogein, leies gidar,
Cun quella Canzun ussa,
Soing Adalgot lodar.

5 La sia soingia vita,
Lein nus dar d’entellir,
Sco quella nus descritta,
Afflein sin vegl Papir.

De giuven si ell’era,
10 Traigs bein de sees Parents
Cun la Dèvotiun vera,
Orava el Diu savens.

[p. 9] Il Mund fui el sco tissi,
E sias naradats,
15}} A Diu survesch el flissi,
Tegn nuot sin vanadat.

En schola ha el adina,
Giu emperneivel tgiau,
Che giud sia Doctrina,
20 Tuts han se smervegliau.

Mo tras quei ounca lura,
Supierbis era el buc:
Engrazieivels mintg ura,
A Diu er el per tut.

25 Soing Bernard per discipel,
Prend si soing Adalgot.
En Claustra, e Capitel,
Recieiva el quel dabot,

Ladinameing encieiva el,
30 Temer Diu prusameing:
Tuts Religius surventschel,
Cun viver soingiameing.

Fa buna obediencia,
E salva paupradat:
35 La ciuffa Carn survencia,
Cun vera Castiadat.

[p. 10] Sper Diu teign el char era,
Siu empermer Christiaun:
Per la Crediencia vera,
40 Gareg el sponder Saung.

O cons tras ses soings Priedis
Ha el de greu puccau:
Sco malsaun tras lur Miedis,
E prigels liberau.

45 Cun plaids, e faigs el deva,
In bien exempel clar,
A tuts cun quals el steva,
Tuts el tenevan char.

Pauc temps vargava via,
50 Ch’el ei prest vegnius,
Clamaus de Claustra sia,
En quei Desiert tier nus.

Duas Gnifflas port el era
Cun gronda Raritat,
55 Essent Vuesc de Cuera,
E de Muster Avat.

[p. 265 modifica]


Cun gronda Sabiencia,
Cun flis, e grond adaig,
Creschent el la Cardiencia,
60Conderscha bein tuts faigs.

[p. 11] Per tut nua ch’el mava,
Ei el staus bein vegnius,
II pievel el hondrava,
Per in soing Religius.

65La soingia Disciplina,
Manteign el oravont:
Che quella stetti adina;
Si dreig, è senza donn.

Von tut er el si sura,
70Ch"il soing servetsch de Diu:
Da tuts sin mingia ura;
Vegniessi compleniu.

Las Messas el fieva:
Cun gronda Devotiun,
75E cauldameing bragieva,
Fient el Oratiun.

Vigilgias salva el grevas,
Gigina streng savens,
Mortifichesch lau speras,
80Siu Chierp, e ses ciung sens.

Mi mounca temps, & uras,
De plinavon cantar,
Las autras ovras bunas,
Sto quellas tralaschar.

85[p. 12] Dà questa Vita pia,
Cun temps el cloma Deus,
Mussont à gli la via,
Tier il beau ruaus.

Cun laid setiarren era,
90Siu soing Chierp en Muster,
Canonics biars de Cuera,
En era stai lau tier.

Miraclas sin quei raras,
Hà Deus tras siu soing riug,
95Schau deventar zunt biaras,
Cau enten quei soing liug.

Siu Chierp entochen ussa,
Ei pli Che ciung cient ons,
Staus enten ina Fossa,
100Mess lau dals Perdavons.

Suenter quei ha pia,
Deus à nus quei mussau,
Et à nus cau d’envia,
Per in grond scazzi dau.

105Milli sijs cient siatonta,
E dus ons vein dumbrau,
Che quei cun gronda pompa,
Cau ei vegniu afflau.

[p. 13] In bien fried ord la Fossa,
110Sentevan val, e lau:
Ils quals la soingia Ossa,
En gliez liug han afflau.

Nus podei bucc’avunda,
Ringratiar à nies Diu,
115Per questa gratia gronda;
Che nus ven gliez Onn giu.

Quei Scazzi grond Deus pia,
Nus vegli schar guder,
Cun ruaus cau d’envia,
120À nus quei mantener.

Soing Adalgot zun niebel,
E grond Amic de Diu,
Dal Ciel sur tiu char Pievel,
Adina vardi giu.

125Tras tiu Soingia urbida,
O bien soing Adalgot,
Nus paupers Puccons gida,
Enten la nossa mort. Amen.

[p. 266 modifica]
[p. 17] In autra per Nadal.


O vus che dormeas en gronda sgirezia,
Arveit vos eigls con songia letezia.

Il Soleigl de giustitia qual ei naschius,
Tiran digl mund quel ei sperdius.

5 Tedleit inà nova da legerment,
La quala ven digl Firmament.

Quella en ils Aungels sez cantar,
Ca Ciel a Tiarra fan sa legrar.

Udits dels Aungels la gronda letezzia,
10 Ca contan gloria sill’altezzia.

(p. 18) La pasch termetten giu sin Tiarra
La quala ei fin de tutta viarra.

Cantein pia era nus quellas grondas enzennas,
Ca nus fan legrar culs Aungels ensemel.

15 Pertgiei il Messias quel ei vegnius,
Da’ dina niebla Purschialla eis el naschius.

Quel ei in Segniur sur tuts Segnurs,
Portau da Maria senza dolurs.

El ei in Reg da tutta gloria,
20 Ludaus ad undraus cun perpetna memoria.

Digls cors dels Aungels, eis el giu sabassaus
En la freida stalla eis el anflaus.

Enten in pursepi eis el schentaus,
(p. 19) En paupers ponzs eis el enzugliaus.

25 Digl Boof a gl’Asen eis el undraus,
Dels mals digl Mund ven el sbitaus.

Tras quei enzenas daventê grodas
Las neblas sameglian claras flommas.

Il Tempel da Roma ei giù spezaus,
30 Ch’igl jasters Deus ei staus bagegiaus.

Ina clara Steila ei si lavada,
Ca mussa als Regs la vera strada.

Anperneit pia era nus da questas enzeñas,
D’undrar nies Reg cun Soingias unfrendas.

35 Scha legrein er tuts culs soings Pasturs,
Scha pudein nus viver senza dolurs.

Sin questa aulta à soingia Fiasta,
Nus detti Deus sia soingia grazia.

Ca nus il podeien oz anflar,
40 A lura en Ciel cû el selegrar Amẽ.

[p. 267 modifica]
[p. 40] In autra.

O Jesu Christ seies ti ludaus,

Che per nus Christiaun eis

daventaus

[p. 41] A per nus giù de Ciel vegnius.

De Maria Purschalla eis ti

naschius.

5 Alleluja.
Ludada seies ti Purschalla,

Gloriusa à Diu chara a nuialla,

Da tei ei naschius nies Salvader

char,

Per nus paupers Christiauns

Spindrar,

10 Alleluja.
Ludai seies vus Aungels de Diu,
La naschienscha de quel veis

vus giu,

Cun grond legerment cantau,

A dulschameing veis el ludau,
15 Alleluja.
Ni Ciel ni tiarra han quel capiu,

Il qual nossa Donna ha parturiu,

In pitschen affond ei quel naschius,

Digl qual tut il mund ven

mantenius,

20 Alleluja.
[p. 42] La vera glisch ei tier nus

vegnir,


Cun nova clarezia ei il Mund

sclarir,

A mieza noig dat sia clarezia,

Il affont naschiu nus dat letezia,
25 Alleluja.
Pauper eis el sigl mund vegnius,

Per prender grond puccau de nus,
Ad enten Ciel per nus schentar,

A sees Aungels tuts far samegliar.
30 Alleluja.
Quei ha el tut per nus faig pilver,

La tras sia charezia faig da saver,

De quei dei scadin Christiaun

salegrar,

El lein nus semper mai engrazziar.
35 Alleluja.

[p. 58] Ina Canzun del soing Sacrament.


Nies Segner Jesus vein nus viu,
Quei grond a dulsch Segniur,
En quest Soing Offici si vnfriu,
Sia Saung de cor per nus spõdiu,
5 O Jesus dulsch, O Jesus char,
De Cor lein nus tei ludar.
O veer Christiaun, O veer cartent
Quei crei cun fundament,

Il siu plaid ei ver, quei dovein

nus crer,


10 Per ch’el sez ha gig pilveer,

O Jesus dulsch, O Jesus char,
De Cor lein nus tei ludar.
Tras quei regiert per nies confiert,
Sia vertit ha el mess vi tier,
15 Il siu plaid dovrau cau se midau,
Ord paun a vin siu Chierp ha faig
O Jesus dulsch, O Jesus char,
De Cor lein nus tei ludar.

[p. 59] O grond regiert, O gratias

grondas,

20 Fas mai ti à nossas paupras Olmas,

[p. 268 modifica]


Nus lein tedlar, a tuts tei ludar,
Seies en nos baseigns tuts gidar,
O Jesus dulsch, O Jesus char,
De Cor lein nus tei ludar.

25 Tiu plaid ei veer sun iau creer,
A gig de Cor pilveer,
De ti far sagirs stos à gli survir,
Biar bunas ovras à gli vnfrir,
O Jesus dulsch, O Jesus char,
30 De Cor lein nus tei ludar.

Cun il Cor lein tuts fig fa bassar,
Tiu num era tuts ludar,
Sut quest offici tei engraziar,
Tiu num cun nus bein tuts portar,
35 O Jesus dulsch, O Jesus char,
De Cor lein nus tei ludar.

[p. 60] O Segner Jesus glorius Segniur,
Vengonz de tuts honurs,
Nus lein bein tei de Cor rogar,
40 En questa val de petradat,
O Jesus dulsch, O Jesus char,
De Cor lein nus tei ludar.

Ina biada fin seies ti nus dar,
Tras tia gronda bontadat,

45 Ent il pung della mort nus dai

la glisch,

Da vegnir tier tei ent il soing

Parvis,

O Jesus dulsch, O Jesus char,

De Cor lein nus tei ludar,

Amē.



Consolaziun della olma devoziusa, Thront, Tier Nossa Donna dêlla Glish: Tras ils Religius degl Vorden de soing Benedeig; della Claustra de Mostér. 1690.

[p. 3] Canzuns per igl Advent.


En Gallilea á Nazareth,
Ina niebla Donshalla,
De gronda & aulta qualitat,
Nascida ei shi bialla:
5 Che la divina Majestát;
Per far con quell’ina Mistat,
Aunghels termett tier ella.

S. Gabriel termess de Dieu,
Prend si quella facienta;
10 Vont quella s’enshanuglia giu,
Gli di con reverenza;
Maria seies salidada;
De Diu soletta eis enflada,
Vengonza de tal hundriencia.

15 Maria di tgei salit ei quei?
[p. 4] Capesh buc tal facientà.
Mi dei curdar in Aunghel à pei?
Che sun mo pulvra è cendra:
Co mai quei possi daventar,
20 Ni sa’ entellir ni paterchiar,
Quei ven a mi dar stenta.

Igl Aunghel tier Maria di:
Ne vegnies tementada:
De pi che Deus per vult ashi,
25 Pir seias confortada,
Nies Signer ha legiu or’tei,
Che la Slateina humana dei,
Tras quei vegnir spindrada»

[p. 269 modifica]


Ti vens portonza d’in âffon,
30 In figl ven da tei nesher:
Quel ei pli gronds che Salomon,
Siu num quel sto cau quesher:
II Reig del Ciel à tutt il Mund,
Tutts reginavels van a funds.
35 Perpettens ven quel esser.

A mi di po char Aunghel miu:
[p. 5] Dei Momma daventare?
M[i]u purshalladi ault à Diu,
D’auters na vi spusare:
40 El cor hai iou in dubi grond,
Restar purshall’à ver in affont,
Tgi, tgi po quei tshaffare?

Lai il quittau de d’ina vard,
Maria; en Diu te fida;
45 She gie de tei nigin ha part,
Vens esser bucca vida:
De d’in soing frig ent il tiu bist,
Ver Diu nies Signer Jesus Christ,
Pursialla benedida.

50 La tia parenza Elisabeth,
Ei er’d’in figl portonza:
Shi bein che quella de quei vèt,
Vivont giu dubitonza.
Sys meins ei shon de lundernau,
55 Ch’ell’ha siu fritg ell bist portau,
Tutt pleina de speronza.

Nies Signer ei cun tei restar,
[p. 6] Segirameing mi creies:
Sontg Spirt ven tei ad vmbrivar,
60 Che pleina de grazja seies:
Contutt lau tier la veglia dai,
Momma de Diu eis semper mai,
De quei ne dubiteies.

Maria agl Aunghel tuorna di:
Glei memmia grond’hondriencia,
Mo she Deus vol dhaver eshy
Gli vi far obediencia,
A mi daventi suenter tiu plaid;
Miu Diu quel spindri de tutt laid,
70 La sia suruienta.

Maria à ti sei laud, honur,
Che ti eis se rendida,
La grazia à nus per ti’ amúr,
Ei vegniu compartida;
75 Ti has nies Diu el bist portau,
II qual nus ha puspei turnau,
La grazia shon perdida.

Maria lein tutts salidar,
[p. 7] Dēcormeing tuttavia,
E lein savens agli de char,
80 Dir quest’Ave Maria,
Che tras siu frig tont benediu,
Nus meini vont la faccia de Diu,
En la perpetna legria. Amen.

[p. 17] In’autra canzun de Nadal


SHeit nus gl’affont Jesus itar,
Nies cor el pursepi inclinar,
Col spiert lein selegrare,
L’Affont lein nus lodare,
5 O Jesu charin ò jesu charin!

Quei dulsh affont lein venerar,
Survetsh & honur agli far,
Nus lein gli jubilare,
Con el lein triumphare,
10 O Jesu charin ôjesu charin!

[p. 270 modifica]


Nus lein agli affont cantar,
Onfrendas agli presentar,
Tont sco nus ei posseivel,
Gli ei tutt emperneivel,
15 O Jesu charin, ò jesu charin!

[p. 18] Sees peis è mauns lein nus

bicciar,

Siu cor zunt dulsh lein salidar,
Agli lein dar honure,
Sco nies Deus è Signure,
20 O Jesu charin ô Jesu charin!

La nossa vush lein nus alzar,
Agli affont ei quei zunt char,
Musseien gli charezia,
El ven rir con letezia,
25 O Jesus charin ô Jesu charin!

Nus lein quei dulsh affont vestgj,
Con ina rassa de veli,
Scacciar lein la ferdalgia,
El ven nus dar pagalgia.
30 O Jesus charin ò Jesu charin!

Nus lein lg’affont fitar si bi,
Nos nausha vez lein nus shar ì,
Enceiver vita buna,
A nus el tutt perduna,
35 O Jesus charin ò Jesu charin!

[p. 19] Nus lein quei char affont

spisgiar,


Tutts ils poccaus de nus scatsar,
Con e’il mund sprechare,
Dal Ciel mo paterchiare,
40 O Jesu charin ò Jesu charin.

Nus lein quei dulsh affont portar,
Per sia amur gli ringraziar,
Lein coshentar el via,
Con far la veglia sia,
45 O Jesu charin, ô Jesu charin.

Lein quei divin affont hundrar,
Nos cors agli complein surdar,
Ch’el nus a Diu presenti,
Cou siu chierp nus nus spisgenti,
50 O Jesu charin 6 Jesu charin.

O niebel a divin affont,
En quei pursepi endiront,
Ti mussas mi las vias,
Tier las richezias,
55 O Jesu dulshett o Jesu dulshett.

[p. 20] O Jesu dulsh ô miu confiert,
Soletta vita de min Spirt,
En tia amur divina,
Gareig iou star adinna,
60 O Jesule dulsh ô Jesule dulsh.

Amen.

[p. 32] Ina autra Canzun de Nadal.


Miu cor à Ti vi iou surdar,
O Jesus! mia flur:
A ti vi iou quel presentar,
Prend pó si per honur,

Miu cor sei tees perfecchiameing,
II tiu sei mês compleinameing,
II tiu e’l miu, sei mo in cor,
O Jesus mia flur.

[p. 271 modifica]


Miu cor se spiarda per dolur,
10 O Jesus miu charin,

Quel ard’en mei per spir’

amur,

O Jesus scazi fin!
Cur iou deciartameing pertraig,
Vid tiu pursepi con adaig,
15 Cur iou tei vez shi mal vestjus,
Gie tutta via nius.

[p. 33] Mo tgi hà tei shi mal salvau,
O Jesus mi shi char:
Tgi ha po tei talmeing sforzau
20 Da tiu Ciel bandonar?
La forza gronda della amur
Ha faig vegnir tei en dolur,
Mo per charezia digl poccout,
Vegnius eis in affon.

25 O char affont, charin affont
O trost, ò miu confiert,
O crett affon, o dulsh affont,
O vita dil miu spiert,

Miu cor quel liuva sco la neif,
30 Vont la calira digl Soleigl:
Nin po mai crer, quei che iou sent,
O bein in dulsh torment.

Con tutt il cor teng iou tei char,
O bialla glish digl Mund,
35 Tei vi iou mai, mai emblidar,
Shi dig sco iou vif sil Mund,
Ent tiu pursepi metter vi,

[p. 34] Miu cor spèr tei con in

Ciupi,

Miu cor à ti vi prèsentar,
40 O Jesus miu shi char.

Jou sun vss tês, sun ca pli mês
O Jesus mia flur:
Miu cor has priu, & iou il tiu,
Tgei trost, ô tgei honur,
45 Quei che ti has, dai ti à mi,
Quei che iou hai, dun iou à Ti:
Cor, olm’è chierp bein & honur,
Prend pò si per amur.

Amen.


[p. 34] Canzun(s) per d'An nief.


JESVS ei in dulsh Num guiss,
Sh’enzegi mas à gl’encurriss,
Vegniss il Bab à perdonar,
Entras Jesum il siu figl char,
5 O Jesu char tei lei nus lodar.

Alleluia.



[p. 35] O Jesus tgi vult tei encurir,
La grazia de Diu ven el vrbir,
Gie Soings ên quels, ch’han

endamet,


10 Quei dulsh Num Jesus adin’el

senn.

O Jesus char tei lein nus lodar.

allelu.



O Jesu à tes peis lein curdar,
A lein er’tei shi dig rogar,
15 Con Magdalena sco pocconts,

Perduna ils nos poccaus shi

gronds,


O Jesus char tei lein nus lodar.

allel.


O Jesu mia trost eis ti,

20 Cur ch’iou hai tei tgei vi

iou pli?

La grazia vens ti mi emprestar,
Als inimigs de contrestar.

O Jesu char tei lein nus lodar.

alleluia.

[p. 272 modifica]


25 O Jesu co’ l tiu tgietshen saung,
Nus has spindrau à garegias

aunc,


De nus gidar ê pertgirar,
Perquei douein nus t’engraziar.

O Jesu char, tei lein nus lodar.

alleluia.


[p. 36] O Jesu tgei grond dulsh

bien maun,


Ei quei pò mai à gli Christgiaun,
Segira trost à nies confiert,

Nies legrament à dulsh regiert,

35 O Jesu char tei lein nus lodar.

alleluia.


Laud seig à soingia Trinitat.
Vss & enten la perpetnadat,

S. Pader S. Figl & èr à

S. Spirt,


40 Diaus nossa trost è nies confiert.
O Jesu char tei lein nus lodar.

alleluia.


[p. 64] Ina autra Canzun per la Quareisma, con la quala l Olma che ei en grazia de Diu, suspira tier siu Spus.


SHi hauld ch’il di serumpa si
Et ei la noig passada,

Velg iau tier Diu sin miu

char Diu,


Dun iau gl’emprima oegliada.

5 Jeu veilg tier Diu, tier tei

miu Diu,


Mes oelgs tier tei iau volua,
Suenter tei, pos bein dir quei,
Ha gronda seit mia olma.
Con suspirar van biaras gà
10 Las larmas giu per vista,
[p. 65] Miu Jesus ēi cagiun de quei,
Murt ell sun iau tont trista.
Nagin ruaus á mi ven daus
Jau pos ne star, ne ire,
15 De pic’il miu cor ha sentiu
O Jesu ti, calira.

Miu cor de mei, va tutt

tier tei

O Jesu glish sereina,

Mo ti’ amur, mi fa dolur
20 O ve, tgei dulcia peina.

Con ti’ amur, ò miu Signur
Sun iau per tut ligada,
Ruauss, empauc, shaliog sto iau
Morir con ina gada.

25 O dulsh baliet! ah salua mied
O trost de mia vita,

Sti vens aunc pli, sto iou

morir


She gie nagina quitta.

O ver amigg, ti fas aunc dig
30 [p. 66] De dar letezia vera.
Pos vess specchiar, è sto luar
Mi’ olma sc’ina cera.

Me lamentau & er plirau
Hai iau bear milli gadas,
35 Ch’ei sei nagin che detti fin
À mês torments ê plagas.

[p. 273 modifica]


Con quels balliets, hai iau miu pez
Mai voliu, shar surprender,
Po ei nin liug, nu possi buc’
40 L’amur vegnir suenter.

Sh’iau vi vntgir, per non sentir
En mei las dulces deglies,
Siud’ella mei, satiuva mei
Sh’ei fuss gie milli meglies.

45 Jau hai per quei ord buna fei
Voliu fugir de d’ella;
Mo vallelau, er ella cau
E stett sin sentinella.

[p. 67] L’amur ēi fiug é lai per tutt
50 Da ora sias brinzles:
La brisia tutt, en minggia liuc
Sh’ei fuss gie lau mo zinzles.

O sh’iau saves nu in podess
De quell vntgir davenda;
55 Less iau quei far, è bucca shar
Per breigia, ne per stenta.

O Jesu char, sin questa mar
Seies po la mia susta,
Per dulcia mort per chara sort
60 Il cor vult ir’en frusta.

Sti vens puspei, she scauldas mei.
Pigliont en tia braccia,
Sti vas da vent, en mei iau sent
Il cor freid sc’ina glaccia.

65 Miu cor ei sauns, gl’affect
malzauns
O Jesu miu baliester:
Gl’affect ei sauns, il cor malzauns
Ei va tutt sil siniester.

[p. 68] Il cauld ei freid, la fom ei seit
70 La glish ei sco l’vmbriua,

II ciel ei bass, il fier ei glass
La mort ei era viua.

En in moment, iau mal me sent
Dun giu è sun malzauna,
75 En in moment, iau bein me sent
Stunt si è viua sauna.

Nagin pò crêr nin po savèr
Co quei cun mei daventa,
Hai mai saviu, vess mai cartiu
80 Ch’amur fuss tont possenta.

Per legraments ven iau savens
Entuorn, entuorn manada,
Tgi po mai crer, she quei ei ver
D’amur sun iau plagada.

85 Po mei legrar è consolar
O Jesu ti’ memoria:
Cur iau el sen quella manten
[p. 69] Hai iau honur è gloria.

Tiu niebel num gareg iau zunt
90 E tia bialla faccia:
O miu charin, ò scazi fin
Tier tei stend iau la braccia.

Per grõd’amur, cun bialla flur
Miu cor vssa verdeigia,
95 De tei godèr, è tei savèr
Mi’ olma zund garegia.

Cur iau pertraig tei, con adaig
Miu cor tier tei suspira:
Pertgei che ti das era mi
100 Ventira sur ventira.

O miu Spuset! ô laderet!
Miu cor engolas via,
II miu sei tês, il tiu sei mês
Adinna cau den via.

[p. 274 modifica]


105 Prend via mei, ê trai tier tei
O trost o mi’ legria.
[p. 70] Con grond deleg, iau quei gareg
De d’esser tutta via.

Ai, ai, con mal, fa quel il qual
110 Baliet il cor, mi fora,
Sh’iau pos ch’vntgir ù cul

fugir


Miu pez sto rumper ora.

O cauld’amur, o bialla flur
Con tei sun iau spusada:

115 O castia flur, ò dulsh’amur
Da tei sun iàu pigliada.

Tras ti’ vertit e gronda agit
Miu cor ei sc’ina sala,
Vess mai quittau, vess mai traggiau
120 Vid’ina forza tela.

Per quei à ti; me render vi
Et esser tutta tia,
Shi dig sco iau hai bucc’efflau
Miu JESVS à MARIA.

Amen.


[p. 82] Canzun de s. Fossa.


PAupers Orfans sper la Fossa,
[p. 83] Digl nies char Bab lein la nossa,
Chershedegna palesar.

Per la nossa cuolpa ei stada,
5 Gli la mort shi pitra dada,
Bein cagiun de kumbriar.

Detten liug alla tristezzia,
Ils nos Cors che per grauezzia,
Digls puccaus l’han sotterau.

10 Shai la Membra tut plagada.
Gnarfs ad ossa ord liug scarpada,
Nus vein el shi bein saluau.

O dolurs! ò grondas peinas!
Tut il saung dellas Aueinas,
15 Digl siu Chierp ei or curriu.

Tgei fontauna nus refunda,
Larmas per bargir avunda,
Tala mort digl figl de Diu.

Contas Plagas à Punshidas?
[p. 84] Contas nodas dellas fridas?
O marteri dolorûs.

En tal visa ha ’l dau la vita,
Per stizzar la giesta gritta,
De siu Bab encunter nus.

25 Spiars Solegl á spiars la Glina,
Mo la faccia pli carina,
De nies Bab zuppada vi.

Tutta stgira á tutta nera,
Questa screschentusa sera,
30 Nina glish compara pli.

Quei shi marviglius exempel,
Quei shi soing custeiuel Tempel,
Dals Giedius tut ruinaus.

Non ei mied ni temps ni spacci,
35 Che se possi shi grond scazzi,
Puspei esser turnentau.

[p. 275 modifica]


Shai mazzada la Persuna,
[p. 85] Che convegn portar la Cruna,
Da perpetnadat ennau.

40 Quel che regie Ciel à Tiarra,
Quel che arua il Ciel à siarra,
Ei shi streig seraus en ciau.

Fin la Tiarra sgermischeshe,
Della angussha che pitesshe,
45 La Diuina Maiestat.

Gie la crappa se resenta,
Rump’á frust’á se lamenta
De tenien crudeivladat.

Ach puccons er nus rumpeien,
50 Enten larmas à rendeien,
11 tribut de compassiun.

O ti tutt pussent Dershader,
Seies pò grazius Saluader,
Preing erbarm, dai remisshiun.

55 Ach pērduni tutta via,
[p. 86] Nossa cuolpa per la tia,
Dolorusa pitra mort.

Preing scadin per tiu artauel,
Lai digl tiu soing Reginauel,
60 Pò tuccar à tuts la sort. Amen.

In'autra canzun de Paschias.


[p, 89] MAgdalen’a treis Marias,
Con custeivlas spezerias,
Tier la fossa van merueigl,
E con prezius balsam vnsher,
5 Vulten il soing chierp del Signer,
Aunca sei leuaus soleigl.

En in di de gronda fiasta,
Sin il temps de biallas Paschias,
Ellas van cun gronds quittaus,
10 Shent: Tgi dat nus tonta possa,
De dustar giu della fossa,
Quei grond crap si sur shentaus.

En quei ch’ellas han merueiglias,
Vidennau mirauan ellas,
15 En la fossa van las ent,
In bi giuven clar (preng mirâ),
Ent in’alua vesteadira,
[p. 90] Vesen ellas lau sesent.

Giu de quei las soingias femnas;
20 Han pigliau zund grondas temas,
Della gronda terlishur,
Mo il Aungel di ad ellas,
Buc temeies vus per quellas,
Ch’encurrits il vies Signiur.


25 Jesus ei da mort en vita,
Si leuaus senza despitta,
Quei ch’iau dig à mi carteit,
Cau ei vids il liuc ch’el era
Soteraus; ei caussa vera,
30 Vegnit sezas à vardeit.

Meit vus vi’ à deit las nouas,
A musseit si quellas provas,
Ch’iau vus dun à sês giufnals,
Er agli soing Pieder quellas,
35 Shi legreivlas deit nouellas,
Et a tuts Christiauns.

En Galilea dein spetgiare,
[p. 91] Lau ad els vult el mussare,
Siu soing chierp glorificau,
40 Sco las caussas pli nomnadas,
El ad els shon biaras gadas,
Ha en vita giu mussau.

Lau ven el la sia faccia,
Vus shar ver, è con la braccia,
45 Benedir a compigliar,
Et á quel, che bein merita,
Ven el dar perpetna vita,
E sin ciel con el alzar. Amen.

[p. 276 modifica]
[p. 107] Canzuns de Soing’il CHRIST.

Il Lauda Sion en Ramonsh.


[p. 108] LAuda Sion tiu Saluader,
Lauda tiu Reig è Spindrader,
Con Canzuns è devoziuns.
Tont sco glei à ti posseiuel,
5 Aunc bia pli ei meriteiuel,
Quei soing Sacrament shi buns.

La materia speciala,
De lodar en visa tala,
Paun è vin ven mess auont,
10 Quei ch’als dudesh frars à ceina,
Christus det con grazia pleina,
Nin de quei sei dubitont.

Sei laud pia sei letezia,
Nies cor sei pleins de dulcezia,
15 Grau, amur, è legramènt,
Pertgei oz ven regordada,
Quella prima si shentada,
Dil santissim Sacrament.

Veglias leges en cassadas,
20 Nouas Pascas si shentadas,
[p. 109] D’in nief Reg è Testament,
Sco ’l soleigl prend la sgirezia,
E l’vmbriua la clarezia,
Glish la noig fa ir’nauent,

25 Quei che Christus sin la Ceina,
Nus ha faig per in’enzenna,
Co nus era deien far,
Sco nus mussa la Scrittira,
Miden paun ê vin natira,
30 Tras ils plaids de consecrar.
Quei ven á scadin fideiuel,

Digl ver Diu mussau carteiuel,
A quei ch’el di, quei ei ver,
Or’del vin ven saung; & era,
35 Or dil paun ven ei carn vera,
Sco nus Christus dat de crer,

Cau ei quei, che ti smeruelgias,
Differentes sutt semelgias,
Christus stat zuppadameing,
40 Quei sco paun, ei carn viuonda,
Quei sco vin, ei saung bevronda,
[p. 110] Quei ti creies fermàmeing.

Chi cli’ el beiua chi ch’el malgia,
Non el sparta non el talgia,
45 Sonder prend antirameing,
In el prendi, prendien milli,
Tont sco quel suruegnien milli,
Priùs rest’el compleinameing.

Glieut receiu’ el buna é mala,
50 La mercei han mal vuala,
Ner la vita ner la mort:
Il paruis ils buns meritten,
Mort perpetna ils mals sagitten,
O cont mala vuala sort?

55 Rumpes ti la soingia Blada,
Mingia part shi separada,
Tutt contên sco vidauout,
She la blada ven spratida,
Christus tras quei nuot se mida,
60 Rest’entirs pertuttenauont.

Quest ei paun soing è custeiuel,
[p. 111] Spisa soingia digl fideiuel,
Paun digls Aungels prezius,
Figuraus sin grondas fiastas,
65 Tras il Agnus dellas Pasgias,
Et il Manna dels Giedius.

O bien Jesu paun dils Aungels,
Gida nus en tutt nos maungels,
Meini nus ent igl ruaus,
70 Con quei soing paun nus spisgenta,
Tier la tia meisa shenta,
Enten ciel con ils Beaus. Amen.

[p. 277 modifica]
[p. 141.] Canzun de nossa Donna.

IN bi Jert de Jesse,
Ha ina Rosa portau;
Che tutt il Ciel confessa,
Lau si mai ver enflau;
5 Shi meruegliusa flur,
Ch’ils Aungels sasmarueiglen
Giud ina tala colur.

Lei alua, cotsna, blauva
In fried misterius,
10 Che larma ora in auua.
Medishina á tuts mendus,
Che vegnien tuts gidai,
Ord’tuttas sorts malzoignias,
Sh’ei en de quella lauai.

15 La colur alua ei dada
[p. 142] Da si siubradat
La blauua ei malegiada,
Dil freid a nuiadat:
La cotsna ven damaun,
20Pli clar vegnir sprengida,
Con siu custeiuel saung.

In fried shi delechieuel,
Ha mai nagin sentiu,
Nin balsam tont custeiuel,
25Ei mai s’enflau nagliu;
Che sei shi bein ferdar,
Gie tuttas specerias,
Dei quella Rosa vargar.

Da quella Rosa nessha
30Ina diuina vertit:
Che tgiche sasuruessha,
Da quell’affla il salit;
A ven tutt renouaus,
Ord in damnau perpetten,
35In member dels beaus.

En tuttas bein perinna,
[p. 143] Las flurs dil çiel de dar,
Il tittel de Regina,

A tei encoronar;
40O gloriusa flur,
Ti eis bein meruegliusa,
Da ver la pli gronda honur.

Adaig che ti ne crodas,
O Rosa giu dil bist,
45La spada de Herodes
Tei enquere cun grond list;
Te mett en liug sagir
La cruna ei tont stimada,
Ch’el vên ti quella scuir.

50Ei bucca fauoreiuel
Il lufft de Nazareth,
Ti pos curdar maneiuel,
Enten prigel à suspett;
Te lai portar dauent,
55Da luns enten Egipta
A stai in temps lien.

Gronds suffels en à strada
[p. 144] Da tuts cantuns rimnai
Cun forza congirada,
60Encunter tei rabiai
Cun quels stos vregiar,
A biar stampradas auras,
Vegnen sur tei à curdar.

Vrticlas hessegiusas
65D’entuorn tei cresshensi,
Che vegnien dolorusas
Molestias fan a Ti,
A tei terdidameing,
Encoronar con spinas,
70Sil pli crudeivlameing.

Qual vra ventireivla,
Ven tshau ti dar confiert,
Ad esser vaseivla
En quest saluadi Desiert;
75Ti vens ver paucs buns dis
Shi dig sco ti na midas,
El Jert dil tiu Paruis. Amen.

[p. 278 modifica]

Canzun de nossa Donna.


[p. 129] AH con de dig hai shon voliu
Maria tei lodar!

Mo pos buc tont sc’il Figl de

Diu,

E ils Soings en tei hondrar,
5 Miu entelleig
Ei malperfeigs,
La citra ei mal temprada;
Ei glei B dur
[p. 130] Teidl’auncalur,
10Migeivla eis semper stada.

Decormeing sun tei salidar
Preing si en bien quest tòn,
A bucca seigies quel sbitar
Jau sun il tiu affon,
15Quel ha cerniu,
Tei or legiu,
Per sia Mumma chara:
Shi bials sc’el ei
Tralish’en tei
20T’eis quella steila clara.

Tut bi ch’il mund sa po càtar
A quei tutt suruegnir,
Que’ encunter tei considerar
Ven prest tutt terladir,
25Perchiei tutt tutt,
Jau ment guiss bucc,
Che bi ei stau en ella:
L’ha parturiu
Pursialla Diu,
30Mumma Mari’ ei quella.

[p. 131] Frig de Annä al tiu affont
Ei bucc’de comparar,
Sara tiu Figl consideront
Sto qeul er ruffidar:
35O Rachel pli
Pli biall’eis Ti,

Jacob la tia Spusa:
Mo ’ncunter Tei
Maria crei,
40Ei sco Lia larmusa.

Abigail cun siu plidar
Ha ’l Dauid giu surpriu,
Rabeccha cun da beiuer dar
Il(l) Esau suruenciu,
45Judit piluêr
S’ha faig valêr,
Gl’Holofern il tgiau prend via
Mo ch’iau patraig
Mo empauc tiu faig,
50Biar pli ei ’l tiu Maria.

Quei h’emprou il Lucifer
[p. 132] A tuts ils sees compogns,
Quel ha sper ault Diaus voliu ser
Sc’in auter Dieus shi gronds,
55Has cun tiu krafft
Scacciau siu pracht,
E sia garmashia,
Gli siarp il chiau
Has ti smacau,
60Rutt sia Tyrannia

Ti Soliman eis er pērciarts
Shon quei von biar onns staus,
Per esser ti memia gagliarts
Ell’mar eis smarshentaus;
65Ti Tirck, ti chiaun
Avunda saung,
Has vss’bubiu fideiuel
Fai vss’il sech
Suolper â pech,
70Ei ti pinau snueiuel.

Tgi ha gli Tirck tutt priu siu

gnierf

Ch’el po nus nuotta far?

[p. 279 modifica]


A tuts Haeretics dost il mierf,
[p. 133] Sha ei en samuentàr?
75Ti ti piluer,
Che has Sisare
Siu chiau fitgiau en tiarra,
O Jahel ti
Con tiu manti,
80Has ti cattau la viarra.

O Salomon has aunc vss bucc’
La Donna ferma enflau,
Che sei lodada shon per tutt,
Ch’ha cor de d’vm portau;
85Glei biaras guiss
Ch’han portau Riss,
Mo iau las nuott shezege
Mo Tei maneg
Tiu Figl ei reig,
90Che Ciel à tiarra rege.

O Mardochee seies pèr
La Ester si fittar,
Agli Assuero po plashèr
Mo l’has bucc’tont sc’ei par,
95Fai tutt siu ziert,
[p. 134] Cun perlas tier,
Ad aur tutt en sazegia,
Mari’ il tiu
Bi ciel veschiu,
100Zunt pauc á nuot shazegia.

Sh’in Aungel shess à mai

cushess,


Da dir fuss mai calar,
Tutt il siu laud quei fuss aunc

pauc



Il biar fuss aunc restar,
105Sc’il clar soleigl
Senza pareigl,
Ei pli che mo l’vmbriua,
Shi vargas Ti,

Per bia bia pli
110Ch’in miert; persuna viua.

En tuorn siu chiau ei tralishar
Da dudish glish sclarir,
A quei ei tutt il lur de far
Nagin po quei ’mpedir,
115Nagin hai mai
Laschiau dir stai,
Tont stiff en haregiare,
[p. 135] Rumpes on eun.
Il firmament,
120Ca glina fuss fermare.

O tgei letezi’ à legrament
Ei mo da quei mirar,
O gronda grazi’, ah tgei present,
In cha po quei shegiar;
125Tutt bien, tutt bi
En ell’à ti,
Sa mai viu quella guisa,
Tgi tei vdir
Semper de dir,
130Ven da quei mai vnfisa.

O niebla palm, a bi pumer
Custeivl ’ei tia flur,
Las iuuas Cipri, sai piluer
Han mai giu quella mur,
135Quei frig, quei pum
Quei tont dulsh Num,
Lai ti guder Maria
Fui cau en sutt
Tamer nuott
140[p. 136] Sti fas la veglia sia.

Tutta charina t’eis mussar
Ti tuba senza fell,
Tu[t]s plaids migeiuels ch’eis

ti dar


Vargan per biar il mel,

[p. 280 modifica]


145Glei shuber tutt
Rasalf nagutt,
Defect nigin el veua
Gliemprim puccau
Cha tutt tuccau,
150Agli negin don deua.

O niebla figlia chiei po mai
Fiasta vens celebrar,
Sina quei di, cur ch’ei à ti plai
Con in de te spusar,
155Tiu spus tiu char
Ven lur cantar,
Cul Ciut canzun shi fina,
Pôs lez’vdir
Vi iau bi rir,
160Questa ven bucc’perina.

[p. 137] Preing quella buc lai ir

nauend


Las sas aunc vss bucc
La figlia de Jerusalem
Prend ella cun in zuc,
165Glei pli per tei
Jau dig de fei,
Da tuttas finadina,
Spus’ha negin
Shi bialla nin,
170Sai prender or bucc ina.

Quell’ei il laud dil Paradis
Siu Jert quel ei saraus,
Enten il qual ord il paruis
Jesus ei ti plantaus,
175Quella ten char
Cugli fidar,
Ell’ei da tutta amure,
Glei tutt beau
Senza puccau,
180Cau vens bucc’enzanure.

Maria ha la meglier part
[p. 138] Sco glei scritt oz legin,

Da d’in ch’ei staus da sia vart
A cuglì mai falliu,
185Cau temmi nuot
Mai bucc in guot,
M’olma sigerada,
Fai à siu sen
Tei gid’ell’en,
190En ciel: & eis beada.

Cun quei sun iau recommendar
A ti tutt il miu faig,
Per autras caussas lêf dichiar
Dil mund ver pauc adaig,
195Lust legrament
Tutt ha dament,
Jau tutt nauent termetta
Ti dai à mi,
Il tiu ani,
200In Adamant en detta.

Maria quei sei ti fidau
A bucc’mi lai ’ngaldir,
Con bein quei seigi bagegiau
[p. 139] Sodales san quei dir,
205Cul mal el leg
Mei ferma fig
Ch’iau pos nuott muontare
Mi tucc’il puls
Lai buci persuls,
210Mi gidi vregiare.

Cur sper miu leg la candeila art
Els els quels en stizar,
Culs auters lain mei dinauart
Ils gnarfs tuts saratrai,
215Lura cun zunt
Sin quei gref pung,
Pursialla benedida,
Bucc’bandunar
Lai bucc’curdar,
220Creta quei bucc’emblida.

[p. 281 modifica]


Vi ver rogau, à Ti fidau
Maria miu salit,
Fai sco ti plai, megliur gie mai
Sti eis mo’ l miu agid,
225Cur mes ciunc sens,
[p. 140] En tuts nauend
Lin di encunter gl’auter:
Vss’ei el vi,
Glei nuota pli,
230Sauein vss nuot far auter.

Ven à finir, ei vult stemprar
La corda dil miu pez,
Che vult era cun mei sonar
La citra compri sez
235Per dai si lur,
Fai far romur,

Lai ver sh’ell’ei temprada
Semid’il tôn
Sai bucc sc’ei vom,
240Sh’ella sei regulada.

Nus gidi Thron, de Salomon
Vegnin fig molestai,
Spichiein tiu riug, stizent’il fiug
A nus banduna mai.
245Nus gida bein
Nus tuts munglein,
O nossa trost beada,
[p. 141] Nus gid’en Ciel
Tier tiu char figl,
250O Mumma bein vengiada.

Amen.



Canzun de nossa Donna.


<poem>

[p. 180] Olma mia con Maria
Gloriusa fiasta fai,
Bein meritta sia vita
Ch’iu la laudi semper mai.

5Si’ altezia, con letezia
Vens mirar à smeruagliar
Tont legreiula, à ventireiula
Che nagin sa declarar.

Quella roghi, ch’ella loghi
10Tei dils lasters lunsh dauen,
Clommi ella, che la vella
Dils mals vez ne rumpi en.

Si’ vrbida favurida
Duns da ciel nus ha portau,
15Sco Regina con Diuina
Grazia nus ha terlishiau.

Liunga mia laudi pia
La Pursiall à Muma fig,

[p. 181] La mordida smaladida
20Scaccia quella con siu frig.

Seies adina la Regina
Dil Paruis ault honorar,
Semper laudi, che tutt audi
Tei ses niebels duns cantar.

25Se recordeies, à porsheies
Tuts mes sens honur à gli,
Lei beada ton vndrada
Che se pò mai dir de pli.

Mai fauialla ton nuialla
30Doi sauer shi bein plidar,
Ni ver mittels de ses tittels
Sco la meritesshe, dar.

Tuts la lauden quels che gauden
A gli portan deuoziun,
35Nin motiui, chei arriui
Tier si’ aulta perfecziun.

[p. 282 modifica]


Mo nizeiuel, à plessheiuel
[p. 182] Sco ei ven da tuts cartiu,
Ch’iau dei prender laud à render
40Alla Mumma dil miu Diu.

Tuttavia sa Maria
Nin vengonzamein lodar,
Auncalura vans fuss, cura
Ch’in voless eil’emblidar.

45La Doctrina â disciplina
Dil Paruis ha la mussau,
A cun quella la rebella
Heresia ciessentau.

Sia vita sco flurs fitta
50La Baselgia merueglius,
Si’ isonza, da manonza
Plaids à faigs, tuts ei grazius.

Per la greua culpa ha Eva
Dil Paruis tuts giu priuau,
55La crediensha ad obediensha
De Maria ha tornentau.

[p. 183] Eva mâua, à manaua
Ses Affons en perdiziun.,
Tras Maria han ei la via
60De vegnir a remisshiun.

Nin dei senza reuerenza
A charezia la lodar,
Tuts rogeien, à gli leien
Nies salit recommendar.

65Quell’vrbesshi, ch’iau suruesshi
A siu Figl fideivlameing,
Ch’iau cun ella el en ciella
Vita vesi dulciameing. Amên.

[p. 230] Canzun de SS. Apoftels.


SOings Apoftels Mess de Diu,

Or legiu,


[p. 231] Mavas or sil mund perdiu,
Predicavas, è mussavas,
5Als Pagauns sin ils plauns,
Et els bategiavas.

Bein vus esses shentai ent,

Fundament,

Ent il Ciel è firmament,
10Biallas pedras pitgias vedras,
Si figgiai â shentai
Sco perdiggias veras.

Vossa nus Victoria,

Gloria,

15Oz ven â memoria.
O Sholdada de Diu dada:
L’inimig temma fig,
Vossa soingia spada.


Esses nos Imperadurs,

20

Defensurs,


A fideivels Mussadurs,
En la viarra sin la tiarra;
Cont il mund, il abgrund,
[p. 232] II vies guault vi siarra.

25Terlishontas esses glishs,

Dil Parvis,


A dil Ciel arveits ils ishs,
Gli Cardiencia con prudiencia,
Che veiz dau è mussau,
30Dein nus suotiencia.

La vertit à potestat,

Chrsftus dat,


D’a nus dar la sanadat,
De malsognias e mongognias,
35Nus libreit, à shirmegeit
De sventiras grondas.

[p. 283 modifica]


Vus ha Christus dau las Clafs,

De far salfs,

O de far perpetten sclafs,
40Tutt damonda, Culpa gronda,
Perduneit, è slargeit,
Dil strof che suonda.

Il vies Meister vus rogeit,
[p. 233] Nus gideit,
45Ch’el nus spindri de tutt leid,
Tier nus stetti, nus termetti,
Siu agid, siu meritt,
À nus Christus detti.

Cur che Christus ven dershar,

50E truar,

Or dils mals els buns zavrar,
Nus perduni, nus coruni,
El Parvis, è per guiss,
Zeivri del Demuni.

55Sco dershaders de vegnir,

Veiz segir,

Sin il Giuvenessen di,
Als fideiuels deit migeiuels,

Lauaments, pagaments,
60Partit als Carteiuels.

Ent il Ciel nus si maneit,
Compogneit,
Denter’ls Aunghels nus shenteit,
Che lau steien è lodeien,

65[p. 234] Nies Diu char, el

mirar,

Con vus meriteien.

Con vus star perpetnament,

Legramment,

Ver en Ciel perfeggiament,
70Con letezia, contentezia,
Cols beaus, el ruaus,
Star con sigerezia.

Deien laud gli Deitat,

Trinitat,


75Enten la perpetnadat,
A S. Pader, al Saluader,
Æternal, adual,
Agli Trostegiader.

Amen,


[p. 236] Canzun de S. Catharina.


SOingia Catharina sabi spirt,
Ti piggia de fermezia,
De duns à tugens floriu iert
A spiegel de bellezia,
5Ti defensiun de Religiun
De comportonza exempel,
De castiadat â soingiadat
Dubel custeivel Tempel.

[p. 237] Siattonta sabis fauls Docturs
10A tiu muossar se renden,
Enconoscient lur ciocs errurs,
De tei la glish emprenden,
She giè il Tyran ils caccia maun

Cun fiug â lur persunas,
15Tiu confortar ils fa portar
Victoriusas crunas.

Per tia soingia taffradat
Sin roda vens ligiada,
D’esser della crudeivladat
20En milli frusta scarpada,
Mo tras tiu Spus miraculus
Naginas peinas sentas,
A tras vertit dil siu agit
La roda entoccs siglientas.

25Po bucca la rabia dil Tyran
Surfrir pli liunga urialla,

[p. 284 modifica]


La seit de tiu soing giuven saung
O aulta niebla Pursialla,
Tiu sabi tgiau ven giu tigliau
30[p. 238] Mo merveglius Misteri,
Per saung das laig da gielgia faig
Ti rosa dil Marteri.

Tiu chierp dels Aungels ven

portaus



Cun pompa mervegliusa,
35Sil soi(o)ng culm Sinai cientaus
T’ia olma gloriusa,
Gauda lau si dubel ciupi
Ault enten ciel portada,
Cun siu char Spus miraculus
40Perpetnameing beada.

Amen.


[p. 240] Ina autra Canzun della Mort.


Iau sto navent tilar,
II Mund sto bundauar,
Tut tutt sto iau valvss dar si,
Godêr pos iau mai quei vss pli,
5Ah nott mi fa la Mort.

Tutt quei ch’iau hai giu,
A zunt er’ault teniu,
Sto iau quei tutt davos lasshar,
Pos nuott vssa cun mei
portar?
10O paupra mia sort.

A rauba & honur.
Ei tutt stau sc’ina flur,
Levada si ei bein marveigl,
[p. 241] La sera aber scol’soleilg,
15Ei ida da rendius.

Amiggs a tutts Parens,
Ils quals iau tont savens,
Hondrau & era respettau,
Et aunc tier quels biar spisgentau,
20Persuls mei laien vss.

Respettt iau dil Signur,
Cuida er’dil pur,
Sin quest mund dig à liung godiu,
Mo tutt ei vss davent fugiu,
25Dapi ch’iau sto morir.


La Doña ch’iau hai giu,
A quella survegniu,
Con tont contrast, à grond quittau,
Ha vssa shon mei emblidau,
30A bucca fa de rir.

Et er’ils mes affons,
Ils quals ah perdauons,
Teniu ils hai pir memia char,
[p. 242] Quels pon vss mei nuott gidar,
35Ah bein pos iau bargir.

Agid enquir per tutt,
Mo affla nagliu nauutt,
Vard iau engiu & er’ensi,
Via, è nau, è nu ch’iau vi,
40Da tuts sun bundanaus.

Sai bucca tgi clamar,
Sai bucca tgi rogar,
Erbarm che prendi vss de mei,
Cert quell havess de quei mercei,
45Ah, nu’ ei el zuppaus.
Per esser malvegnius,
She sun iau mal vesius,
Vont Diu, il qual ei semper gists,
A droua bucca negins lists,
50Ah quei mi fa grond mal.

[p. 285 modifica]Consolaziun della olma devoziusa 1690 285


Hai faig zund biar poccau,
Cun quels miu Diu sterdau,
Asgh bucca vssa quel rogar,
[p. 248] E stun ashi per desperar,
55Per esser staus in tal.

In mittel vi provar,
Po forsa gartegiar,
Vi encurir aunc in agid,
Del qual solet iau vss pli fid,
60Solet quel po gidar.

Quei mittel vi iau dir,
Crei bucca de fallir,
Pertgei che iau ha bear vdiu.
Et ei auuc tier de tutt cartiu,
65Bessai po esser ver.

Maria ei miu agid,
De quella iau mi fid,
Biars han quella shon emprováu,
A mai nagin ha enganau,
70Cun quella vi tener.

Maria gida mei,
Da cormeing iau rog tei,
Ah veglias po à mi vrbir,
[p. 244] Che vss iau possi bein morir,
75Maria gida mei.

Maria gida mei;
De cormeing iau rog tei,
De tiu soing Filg en mia mort,
Vrbeschi ina buna sort,
80Maria gida mei.

Maria gida mei,
Decormeing rog iau tei,
Dai ricl’à laid dels mes puccaus,
Dils quals ieu sun tutt grauegiaus
85Maria gida mei.

Maria gida mei,
Dacormeing rog iau tei,
Che shuber possi confessar,

Et ils puccaus tuts giu lauar,
90Maria gida mei.

Maria gida mei,
Dacormeing rog iau tei,
Che iau receiui il ver saung,
[p. 245] Et il soing chierp de Jesus

Maria gida mei. 95[aunc,


Maria gida mei,
Decormeing rog iau tei,
Als naussha spiarts de contrastar,
A tuts quels era domagniar,
100Maria gida mei.

Maria gida mei.
Dacormeing rog iau tei,
Mi gida po el soing Pervis,
Mi spindri po dals mes mals dis,
105Con bien fuss quei per mei.

Maria gida mei,
Dacormeing rog iau tei,
Ch’en ciel iau possi tei lodar,
Ed er’tener adina char,
110Desshent fuss era quei.

Maria gida mei,
Dacormeing rog iau tei,
Ch’iau possi Deus perpetnameing,
[p. 246] Cun tei lodar ensemblameiug,
115Miu oblig fuss er’quei.

Maria gida mei,
Dacormeing rog iau tei,
Ch’il pli davos miu suspirar,
Quei seig’á ti per ringraziar,
120A ti er’auda quei.

Maria gida mei,
Dacormeing rog iau tei,
Mi olma vult nauent tilar,
Ah! ti la veglias si pigliar,
125Con bein stess ei con mei.

Amen.

[p. 286 modifica]
[p. 101] Canzuns de Ciunqueismas.


Ven nies Scaffider char S. Spiert,
Nus dai, troft, grazias à confiert
Visitta nus ô dun de Diu,
Nos cors ils quals ti has scaffiu

5Ven nies confiert o char soing

Spiert.



II Troftegiader vens nomnaus,
In dun digl Bab nus shengiaus,
Fontauna viua, fiuc, amur,
Digl Bab perpetna terlishur,

10Ven nies confiert o char soing

Spiert.



Siat duns das ti à tes Cartens,
In det digl maun de Diu possens,
Ils tes giufnals eis ti mussar,
Con tutta sorts lungaigs plidar,

15Ven nies confiert o char foing

Spiert.



Nos cors enuida con la glish,
[p. 102] Della charezia digl paruis,
Conforta nossa fleivladat,

Das à nos corps la siubradat,

20Ven nies confiert a char soing

Spiert.



Nos inimigs fai lunsh dauent,
Nus dai la paish compleinament,
Nies bien Mussader va avont,
La soingia via nus mussont.

25Ven nies confiert a char soing

Spiert.



Tras tei nus empernein il Bab,
Et ilg soing Figl cognoscer clar,
Tei sco soing Spiert da domãs dus
Cartein è confesseien nus,

30Ven nies confiert a char soing

Spiert.



Sei laud gli Bab celestial,
Gli Figl, à gli soing Spirt dual,
Sei laud à soingia Trinitat,
En tutta la perpetnadat,
35Ven nies confiert a char soing

Spiert. Amen.


[p. 28] Il Puer natus, en Ramonsh.


JESVS nascius en Bethlehem,
En Bethlehem.

De quei se legra Jerusalem:
De quei se legra Jerusalem.

5Ent il pursepi vssa shai, ij.
Quel ch’ha de reger semper mai. ij,

Igl bof è gl’asen han cognosciu, ij.
Lur ver Patrun, Signur, à Diu. ij.

[p. 29] Treis Regs de Saba vegnien nau, ij.
10Aur, Mirrha, Inceins, hâ presentau.ij.

Enten la casa van ei ent, ij.
Salidan quei nief Reg possent.

Maria ei, la Mumma de Diu,
Cha senza gl’Vm ha parturiu. ij.

15Quei ch’ha scaciau la gronda fiarp, ij.

[p. 287 modifica]


Ei faigs Christiaū cô olma è

chierp. ij.


L’ei daventaus à nus dual, ij.
Prend or’ils poccaus è tutt il

mal. ij.


Che nus vegnien gli dual, ij.
20Ent’il Paruis celestial,

Ent quei legreiuel temps

Nadal, ij.


Lodeien il Bab celestial. ij.
Sei laud à soingia Trinitat,
Per tutta la perpetnadat.

Amen.


Consolativn della olma devotivsa, uss de nief squiciau à Panadutz de Peter Moron 1703.

[p. 31] Canzun(s) de Nadal.


De Nadal noig en miu ruaus
Era jeu val bein dormentaus
D’in sien de tutta dulzzecia
Dormeua bein, miu Cor fu plein
5Ded’ina gronda letezzia.

Somgnaua sco schin Aungel man
En Bethlahem à mi mussass,
Ina caussa meruigliusa,
Ina visiun, ina Canzun,

10De Fiasta gloriusa.
In bi legreiuel niebel Affon,
A dus Thiers schentaus auon
En ina freida Stalla.
Che fu tut niûs, à val naschius,
15Dad ina niebla Purschalla.

[p. 32] Dūviern de noig dil temps

pli criu

Quei zart Affon sil fein schi niu,
Tremblav’à suspiraua,
Solettamein sin piccien Sein,
20La grond amur scaldaua.

O tgei carin amoreiuel Affon,
Tgei bialla Facci à serein Fron
Ils Eegls sco biallas Steilas,

She per vegnir en quei liug stgir,
25Surueuan per candeilas.

Scadin Christgeū per crius che sei,
Vesend quei dulsch Affon quel dei
Portar tier Ell carezzia,
ei smeruigliar, à se legrar
30Giu d’ina tala bellezzia.

Con tutt’honur, à schubradad,
[p. 33] Con tutt amur à soingiadad
La Mum il benedeua,
Agl Figl de Diu, agl car

Figl sieu


35Sil pli schentil surueua.

O Noig legrieula pli ch’nin Gi
Ch’ensemel eran leu sclari,
Solegl a Steilas, à Glina,
Quels een legrar, à terlischar,
40II Ciel à Tiarr’adina.

Fertont che ieu gl’Affon mirai

Da Ciel biars Aungels een

sgolai

Per gli vrar ventira;
Sco’l qual duess, solet pudess,
45Spindrar l’humana natira.

[p. 288 modifica]


Vend adorau cun tutt’honur,
Il Chor dels Aungels siu Segnur
Con aulta vusch cantaua.
[p. 34] Gloria à siu Altissim Diu,
50Alla Tiarra paasch vraua.

O bein legreiula à soingia canzun,
Ch’à tuts ils Cors dat consolatiun,
Sin questa gronda naschenscha.
Quels dein ludar, ad engratiar
55A dar agli vndrienscha.

O benediù à car Affon,
Vengnius per nus sligiar dil bon,
De perpetna perschunia,
nus puspei ded ir tier tei,
60Mussar la vera via.

Dai pō à nus grati’ ad agid
Ded ir per via dil Salid
A veer de tei memoria,
e lai anflar, seis nus menar
Enten perpetna Gloria. Amen.

[p. 55] In’autra canzun de Nadal.


O Tgei buntad, tgei charitad,
Dieus ei cun nus siu tiarra,
Encunt ’il mund, garegel zund,
D’a nus mussar la guiarra.

5Per spira mur, ei nies Segnur,
[p. 56] Vegnius en questa Hitta
La bondonau il Ciel, è dau,
A nus la vera vita.

O tgei favur, tgei gronda

honur,


10Dieus ei naschius sin Tiarra,
La Maiestad, la Deitad,
En in pursepi el siarra.

O dulsch Affon, carin Affon,
Lai po veer tia faccia,
15Tei carezar, à tei portar,
Vi jou sin mia braccia.

Tgei Scazi gron, tras tiu Affon,
Nus has ti dau Maria,
Pertgei tier nus, quel ei vegnius,
20Per dar la gratia sia.

O Bethlahem, o Bethlahem,
[p. 57] Giu has ti la ventiru,
Il Mund per quei aunc oz siu ei
Ha tutta sia mira.

25O tgei tremblar, tgei endirar,
Stos ti cou mia vitta,
Miu Jesus car, stad per schelar.
En questa freida Hitta.

Cau eis ti staus murt mes puccaus
30En questa freida Stalla,
De tuts sbittaus à bandonaus,
Per questa pitna vrialla.

O Miu Diu grond, à car Affon,
De Diu fig carezeivel,
35Perduni mes puccaus schi grefs,
O miu frar bontadeivel.

Ach mei si prend, perpetnamein
En tiu soing Reginauel.
[p. 58] Ch’jau possi clar, tei

lau mirar,


40Sco ventirau artauel. Amen.

[p. 289 modifica]

[p. 173] In’autra Canzun della Passiun. Stabat Mater dolorosa.


SVt la Crusch la Mumma steva,
Pitras larmas lau spondeva,
Per siu Figl crucifigaus.

O bein ina scharffa Spada,
5Tras siu char dulsch cor passada,
Ver il Figl per tut plagaus.

Qual Christgiaun che non suspira
A cun cauldas larmas mira,
Quel dulsch cor ton cumbriau.

10 Tontas peinas lau pitiv’el,
Per la cuolpa dil siu pievel,
Che vef el schi mal stridau.

[p. 174] Tgei crudeivla mort senteva,
Siu char Figl che lau moreva,
15 Bandonaus dil Ciel agl Mund.

O ti Mumma de charezzia,
Partgi er con mei tristezzia,
A surtrai con laid miu frun.

Fai miu cor ver charezzader,
20 De tiu Figl miu dulsch Salvader,
Ch’jau gli possi complascher.

Figgi collas sezzas guottas,
Dil tiu Figl las plagas tuttas,
En miu cor, à fai dolêr.

25 Dil tiu Figl las grondas peinas,
Veglias con mesiras pleinas,
Oz à mi er compartgir.

[p. 175] Fai adina mei contonscher,
Sut la crusch per tiu Figl plonscher
30 Pitrameing cun tei bargir.

Il miu cor d’amur envidi,
Ch’jau la Crusch portar gli gidi,
Per complir siu gargiament.

O Purschalla veglias prender,
35 Sut tiu schirm à mei defender,
Sil grond di de Truamen.

Sut la crusch digl Figl sagiri,
Da tuts prigels mei partgiri,
Veglias gratia à mi vrbir.

40Fai ch’all’Olma vegni dada,
La perpetna glisch beada,
Cur miu chierp ha da morir.

Amen.


[p. 225] Canzun dellas soingias ciung Plagas meriteiulas.


O Plagas meriteivlas,
Perpetnamein ludeivlas,
Tgi po ver per memoria,
Ton bien, che da vus crescha,
5Da vus la gratia, à gloria,
En Ciel, sin Tiarra nesche.

Tons Aungels ch’en Ciel gauden,
Ensemlamein vus lauden,
Engratian à confessan,

10Ch’els il lur stand legreivel,
Buc’autra visa vessen,
Che muort vies Saung custeivel.

Fontaunas d’aua viva,
Tut bien de vus deriva.
15[p. 226] Ils Affons sets recieiven,
Suenter il soing Batten,
Con luft quell ’aua à beiven,
Ch’els nina seit pli catten.

[p. 290 modifica]


Era à soing Gion veseivel,
20In Pievel non dumbreivel,
Che veva stolas alvas,
Da quei soing Saung lauadas,
Tuttas natiuns ch’en salvas,
Tras quel een saluadas.

25Grond diember de Purschallas,
Ton mervigliusas biallas,
A tut il Ciel plascheivlas,
Cun bials Ciupials floridas,
Lur biallas flurs legreivlas,
30Een or da vus pruidas.

Soings Confessurs che statten,
[p. 227] En ault’honur, à datten,
Clarezzia merveglusa,
Lur faccias een vegnidas,
35Da vossa gloriusa
A soingia glisch sclaridas.

Ils Martirs portan biallas,
Crunnas de Reigs nuiallas,
Che mana vegnen vedras,
40Da Pedras d'Aur luvradas
Quei aur, à quellas pedras,
Een enten vus cauadas.

Il titel ault de Mumma,
De Diu, chei cuorta summa,
45Da tutta la grondezia,
Dil maun de Diu scafida,
Quella schi niebla altezzia,
Ei er da vus vegnida.

Quella gronda Regina,
50[p. 228] Pleina d’gratia Divina,
Sur tuttas Creatiras,
Vengonzamein schentada,
Gaude tontas ventiras,
Muort vus privilegiada.

55Christus l’autra Persunna,
Divina ha la Crunna,
La quala tutta via
Per lur ei or vencida,
60Chur ch’enten vus ei sia,
Victoria finida.

O Plages milli gadas,
Perpetnamein beadas,
Che tutta la natira,
65Muort vus ei ventireivla,
Tier vus sei nossa mira,

Perpetten engratieivla.

Amen.


[p. 229.] Canzvn della soingia Crvsch.


Milli gà seies salidada
Soingia Crusch cheis vivon stada
Sin quest Mund ton hassegiada
Vss’alzada en tont’honur,
5Milli gà seis benedida
Cheis da Diu ton favorida
Da perpetten neu legida
Per triumph de nies Segnur.

Milli gadas seis ludada
10Soingia Crusch cheis ambraciada

A digl Figl de Diu portada
Si pil Cuolm con tont’amur
Milli gà seis reuerida
Nu la vitta ei pendida
15[p. 230] A la mort da lunsch

vntgida


A finida la dolùr.

Milli gadas engratiada
Che tras tei ei la beada
Soingia gratia tornentada,

[p. 291 modifica]


20A con quella tutt confiert,
Milli gadas engrandida
Che tras tei ei survencida
La pussonza ton terdida
Dil crudeivel nauscha Spirt.

25Milli gadas seis vndrada
Che tras tei ei medegada
Nossa Plaga tussagada
Che nus deva guissa mort,
Milli gadas seis vnfrida

30Agl soing bab ad en Ciel

prida

Che tras tei vein nus vrbida
De ton ventireivla sort.

[p 231] Milli gadas seis bicciada
Ad da gloria encoronada
35Gie perpettnamein beada
Che tras tei ven nies Salit
Milli gadas ventireivla
Sils Altars per tut veseivla
A per nus semper friggeivla
40Della gratia, trost, agit.

II Luff Jnfernal tumentas
A da lunsch naven fugentas
Quel vid las cadeinas rentas
Chel po bucca morder pli,
45A la Nuorsa miez scarpada
Ei tras tei vss scampentada
A dal bien Pastur portada
Tier las autras sin Schui.

Eis la Scola da Sabienscha
50De patienzia ad vbedienscha
[p, 232] Fundament della Cardieuscha
A la scala dil Parvijs
La Scancialla de Doctrina
Bucc’humana, mo Divina

55Nunder siu soing plaid adina
Christus preggia con tut flis.

Eis la nossa ferma Schonza
Cientament della speronza
Dil Salit buna sigronza
60A confiert dils cumbriaus,
Eis la Plonta della vita
Portas frig de tal valita,

Ch’enten Ciel zun bein

meritta

Legrament à tuts Beaus.

65Fas della Passiun memoria
Eis il Fendli de Victoria
Eis à Christo Thron de gloria
Con veer el vid tei alzau,
Eis dil Saung de quel bugnada
70[p. 233] A per quei vens adorada
Enten logs pli aults cientada
Chas il Figl de Diu portau.

Eis la Naf ded’ir à riva
Nua ch’il soing Spirt umbriva
75Tier quella fontauna viua
Or da questa pitra Maar,
Eis compogna dil Salvader
Claf dil Ciel pil Triumphader
Ad enzenna dil Derschader
80Cur El ven il Mund truar.
Fai po gratia Jesus pia
Che nus meien per la via
Per tes pass à muort la tia
Mort pitida vid la Crusch,
85Meini per la via streiggia
A nus cienti de vard dreiggia
Nua tuts ils Cors deleggia
Tia benedida Vusch,

Amen.

[p. 292 modifica]
[p. 246] In’autra Canzun della SS. Trinitad.


IN ch’en treis Persunas stat,
Che tut bien ha dau, à dat,
Ei la soingia Trinitad,
Stada da perpetnadat.

5Treis Persunas esser in,
Dieus perpetten senza fin,
Ei la soingia Trinitad,
Che stat perpetnadat.

[p. 247] Bab, Figl, Spirt soing non

mortal,


10Sin tuts graus tut adual,
Laud sei en perpetnadat
Alla soingia Trinitad.

Da sasez siu esser ha,
Clarmein tuttas caussas sa,
15Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

In ven esser, in bien Spir[t],
Che ven mai à sminuir,
Laud sei en perpetnadat
20Alla soingia Trinitad.

In solet ver Diu vivent,
A perpetten tut possent,
Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

25[p.248] Quei grond esser stat entir,
En sesez ven mai spartgir,
Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

Enten Maiestad de Reig,
30Sin tuts graus sur tuts perfeig,
Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad,

Senza fin ha perfectiuns,
Senza fin vertits à Duns,

35Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

Tutta gloria hal endadens,
Che contén tuts legraments,
Laud sei en perpetnadat
40Alla soingia Trinitad.

[p. 249] El ei tut, à de pertut,
Ha scafiu tut ord nuot,
Laud sei en perpetnadat,
A la soingia Trinitad.

45Ciel à Tiarra hal scafiu
Cun bi vorden disponiu,
Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

Cun bia caussas hal quels dus,
50Logs ornau zun merviglius.
Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

L’ei l’enciatta, ad ei la fin,
Nunder, nua nus vegnin,
55Laud sei en perpetnadat,
A la soingia Trinitad.

[p. 250] Gl’esser, viver dad’el ven,
Tut carschent’el à mantén,
Laud sei en perpetnadat,
60A la soingia Trinitad.

Tuttas sorts à nus hal mess,
Creatiras en posses,
Laud sei en perpetnadat
Alla soingia Trinitad.

65El partgie ora da sees Duns,
Part de sias perfectiuns,
Laud sei en perpetnadat,
Alla soingia Trinitad.

[p. 293 modifica]


Ei vangonz de tutt’honur,
70Reverenza, à tutt’amur,
Laud sei on perpetnadat
Alla soingia Trinitad.

[p. 251] Tut il Ciel ha per favur,
De poder gli dar honur,
75Lauda en perpetnadat,
La santisma Trinitad.

La Divina Humanitad,
Ault schentada en Maiestad,
Lauda en perpetnadat,
80La santisma Trinitad.

L’Arca, il Thron ault benediu,
Muma dil soing Figl de Diu,
Lauda en perpetnadat,
La santisma Trinitad.

85Tuts ils Aungels cun affect
Reuerenza à grond respect,
Laudan en perpetnadat,
La santisma Trinitad.

[p. 252] Tuts ils Soings, à tuts beaus
90Enten lur beau ruaus,
Lauden en perpetnadat,
La santisma Trinitad.

Tuts Christgiauns dein er cantar,
Cun cumina vusch ludar,
95Vss’ad en perpetnadat,
La santisma Trinitad.

Dein er nus cun legramen,
Laud, honur, engratiamen,
Oz ad en perpetnadat
100Alla santisma Trinitad. Amen.

[p. 498] Canzun De ina Perdunonza.


Flasta gronda nus camonda
La Baselgia oz de far,
Che s’enclina la Diuina
Maiestad per la spusar.

05Per charezzia la richezzia,
Dil Parvijs ha el portau,
Ad ha quella tutt’ad ella
Presentau, à schengegiau.

Tgei custeivla, à tgei legreivla
10Vestgiadira hal dau agli,
Tut ornada à racamada,
De vertits’à gratia bi.

Nozzas biallas zun nuallas
[p. 499] Dil Celestial Agni,
15Che cieu spusa sia Spusa
Con schi pretius Anì.

Glei bein ina caussa fina
Siu schi bi floriu Ciupi

Ton custeivel, deleggeivel
20Che se po mai gir de pli.

El ornesche, honoresche
Con cadeinas d’Aur pli fin,
A con biaras pedras caras,
Larmas de siu frunt carin.

25Ault ludeivels zun nizzeivels
Duns à gratias hal partgiu,
Las pli finas gie Divina
Perfectiuns gli concediu.

Tontas Traggias schentil faiggia

30[p. 500] Porta cieu sin quest

gron Past

La favialla, ch’een la bialla
Viarua de quei niebel gast.

Tuttas visas soingias spisas
Che cieu een cientadas si
35Varga adina la Divina
Carn à saung dil dulsch Agni.

[p. 294 modifica]


Deleggeivel à friggeivel
Siu Curtin, Vigna, ad' Jert
Nua cresche, à fluresche
40Tut spiritual confiert.
 
El schenzegia à schermegia
Da tuts prigels à tuts dons
Che figessen schei podeschen
Enemigs schi biars à gronds.

45El conforta chella porta
Cruschs bugien de mintgia sort
[p. 501] El cungiesche, che cha dulciesche
Fin la mirra à pitra mort.

Sche'en Cadeinas ad en peinas
50El ton bein sa trostiar
Tgei letezzia à tgei dulciezzia
Ven el en Parvijs à dar. Amen.

[p. 504] Canzun della Doctrina Christiana.


TEnei endament adina,
O chars Affons de Diu,
Sche vus veits la Doctrina,
[p. 505] De Christus bein empriu,
5La muossa la Cardienscha,
Chei glisch en quest Desiert,
A porta la sabienscha,

Cun tuts Duns dil soing Spirt,

Kirie eleison.



10Quella Doctrina avisa,
Dil mal ch' in dei fugir,
A muoss' enten tgei visa,
In po da quel vntgir,
Ch' in vommi buc per via,
15De lasters à puccaus.
Che meinan en Galia,
De paupers Condemnaus.

Kirie eleison.



Quella Doctrina muossa
20De far il nies dover,
Tut quei ch' in dei far vssa,
[p. 506] Che sei a Diu plascher,
Ch' in dei portar charezzia,
Tier el, agli survir,
25Muort el tutta grauezzia,
De cruschs bugien surfrir.

Kirie eleison.



La di che nus dueien,
Il proxim tener char,
30Che nus andreig saveien,
Sin Tiarra conversar,
Las mendas à tristezzias.
In gl' auter compatir,
Ventiras à letezzias,

35Tut auter bien cuir.

Kirie eleison.



La porsche medeschina,
Encunter tuts puccaus,
Enuida ils giests tier ina,
40[p. 507] Vivonda de Beaus,
À semna flurs legreivlas,
Las flurs dellas vertits,
A fa quellas friggeivlas,

De tuttas sorts merits.

45Kirie eleison.



La dat guissa sigronza,
Per miez dell oratiun,
Che tuts pon ver speronza,
De sia empermischun,
50La dat agit als fleivels,
Lefgia ils engreuiaus, .
Trostegia ils comporteivels
Conforta ils cumbriaus.

Kirie eleison.

[p. 295 modifica]


55Pudein bein quella pia,
Enprender cun gref flis,
Ell ei la vera via,
[p. 508] Che meina enten Parvijs,
Nu’ in po viver senza,

60Contrast, à munglamen,
A veer la beadezza,
Cun tut ver legramen.

Kirie eleison.

Amen.


[p. 508] Canzun della Paupradad voluntaria.


O Cara pupira, ti gronda

ventira

Ti eis il miu grond confiert
Tei clom jau per Mumma per
trost ad ina Summa,
5Sche tiu maun mi meina, tiu
schos mi enseina,
Sti miras adina con faccia carina,
Sche hai jau perpetna pasch.

Pli car che Scarlatta eil vestgiu

de bisacca,

10[p. 509] Chil Suffel bigiatta tras,

Sot questa endirada, la freida

envernada,

Ei ver ina spira divina calira

La Rassa stercida de Lazarus

mida

En puorpra de Reig enten Ciel.

15La cozza cunciada, la tastgia

svidada,

Ei tutta la richezzia, ei vera

contentezzia

Quei Scazzi schezzegia miu Cor

à garegia,

Sin quest mund il Pauper gudogn’

enten gl' auter,

La richa perpetnadat.

20Nin Lader garegia, nin Mord er

legegia,

[p. 510] De far mi enzetgei à da laid,

Ami ei sagira la strada ded’ira

Per tutta la Tiarra, negin mi

empiarra,

Nu vas? tgei bardeglias, ù

autras merveglias,

25De mia pupira ha negin.

Iau dierm ruansseivel, in sien

dellegeivel,

A senza negin quittau,

Nuot m’engravegia, nuot mi

blogegia

Negin mi molesta, negin mi

dedesta,

30La buna conscientia, mi dat

contentienscha

Adina per dì à per noig.

Il ceder ch’ault cresche, quel

persequitesche,

Il suffel à bitta entuorn.

[p. 511] Mo tgei deil encieiver, cul

piccien gineiver,


35Che cresche per Tiarra, à vult

bucca viarra,

A mia bassezia, po nina loschezia
V jastra scuidonza tier.

Co sa la natira portar pli ventira,
Che gl’esser en piccien stand,
40La humilitonza, ei guissa sigronza
Ded’esser artavel, dilg soing
Reginavel,

[p. 296 modifica]296 Cudisch de Canzuns


Tgi s’aulza ei per cassa, à tgi

che se bassa,

Quel ven à vegnir alzaus.

Ventira mundana, ei bucca mo

vana,


45Mo enzenna de perditiun,

Perquei schai en flomma, il rich

Vm à cloma,

[p. 512] Cun vusch lamenteivla,

d' arsira snueivla,

Ven buc frestgentada la Liunga

enflammada,

Pertgei l’ha giu vi siu bien.

50Mo bein bialla caussa, mirei

nu ruausa,

Quei pauper Lazarus,

Dals Aungels ei stada, sia Olma

portada,

Cun gronda letezzia, ord’tutta

gravezzia,

Egl soing ventireivel, beau,

amureivel,

55Ruogl ded’Abraham,

Tetlei Vaschins vssa, co Lazarus

muossa,

Il bien della paupradad,

[p. 513] Sco Dieus mi camonda, ei

mia damonda,


Schel vult ch’iau suspiri, sil

Mund ad endiri


60Miseria, travaglia, fom, seit, à

ferdaglia,

Sun jau paregiaus tier tutt.

Amen.


[p. 554] Canzun dil Purgatieri.


O Pussent maun de Diu,
Con grefs eis mai cieu giu,
Che das schi gron marteri
O con sto jau pitir,
5O co sto jau pitir,
En quest scharf Purgatieri.

Jeu less silmeins pudêr
Per vus far à savêr
[p, 555] Las peinas per scritt metter,
10Mo stun enten perschun,
Senz’esch, senza barcun,
Pos mai la bref termetter.

Negin po declarar,
Negin sa patertgiar,
15La gronda mazgaria,
Che ven cieu giu dovrau,
Per il pli lef puccau,
En quests dijs de Giustia.

Pertraggi tuttas sorts,
20De stermentusas morts,
Da tuts Tirans anfladas,
Vegnessen auncalur,
Per la mendra dolur,
Da questas schezziadas.

25Sun senza nin confiert
[p. 556] Tut dat à mi gl’entiert,
Clei tut che mi dolenta,
Ven viulta sil burniu,
Schi dig sc’ei plai à Diu,
30Nagin il mi stizzenta.

Dal mund hagl Chierp vrbiu,
Per ver gli dig surviu,
Pagaglia ina scrotta,
Pli mal hal mei terdiu,
35Con ver daven bandiu,
En questa stgira grotta.

[p. 297 modifica]


Jeu hai mai voliu creer,
Quei ch’jau sto vss savêr,
En questa grimma fravia,
40Sur massa à sut marti,
Egl liug ded’enciali
Davent jau bein pli sabia.

Spendev’en vita il temps
[p. 557] Cun dar volusts als Sens,
45Tras quei miu Diu stridaua,
Vssa sto jau brischar,
Il deivet giu pagar,
Qual jau schi rar quintaua.

Ils Duns che Dieus ha dau,
50Hai jeu savens dovrau,
En causas malnizeiulas:
Vss sto jau tutt turnar,
Manedlamein pagar,
Con peinas smisereivlas.

55Mes Eegls de cioccadad,
Tier mintgia vanadad,
Lur strolas schaven scuorrer,
Han vss mai fin de schar,
En questa pitra mar,
60Buglientas larmas cuorrer.

A bein sunar, cantar,
[p. 558] A mintgia sort cionciar,
Dev’jau vreglia pleina,
Aud vss mo ina vusch,
65Che dat mi gronda crusch,
Vae, vae, la gronda peina.

Tut bien lev’jau far dar,
Tut dulsch lev’jau schigiar,
En pasts de mintgia visa,
70Vss sto jau en quest liug,
Ver suolper, rascha, à fiug,
Per fried, buvronda a spisa.

Mo zartt lev’jau tuccar,
En plimmas ruaussar,
75Ad esser carrezzada,
Ven vss biars dijs ad ons,
Sut siblas á taglionts,
Manedel menizada.

En mals patertgiamens,
80[p. 559] Schi libers à savens,
Miu entelleig sgolaua,
Rentada ciau schi streig,
Vid la cadeina speig,
Sch’entgin il cugn or cava.

85Mia memoria zun
Figgiada en faigs dil Mund,
Dil Ciel tut emblidusa,
Regor cun zenur,
Sto cun tutta dolur,
90Il temps pers render vssa.

La veglia de volêr,
Agl Chierp far de plaschêr,
Ad in’era enclinada,
Lau tras la libertad,
95Vendiu en pitradad,
A ven vss blut pagada.

La liunga she schi bia,
[p. 560] Con mintgia sort cioncia,
Manava vi l’vrialla,
100Vssa de dumbrar si,
Las peinas mo d’in di,
Gli maunca la favialla.

Mi leua tener si,
Cun loschamein vestgi,
105De mintgia narra moda,
Vss traig jau en sil niu,
La Puorpra dil burniu,
A tuts torments stun noda.

[p. 298 modifica]


Miu Cor siu legramon,
110Veva enten gargiamen,
De lauds, honurs, richezzias,
Mo vss termette spirs,
Plonschs, larmas à suspirs,
Pleins riglas à tristezzias.

115Ils paupers cun rogar,
[p. 561] Figeuan mei serar,
Vréglias, buorsa, à porta,
Vss ven rendiu raschun,
Perquei che l’Oratiun,
120Ch’jau fetsch von tuts ei morta.

En staigl survir à Diu,
Hai jau agl Chierp surviu,
Cun star en marschedegna,
Pò vss mai si levar,
125Negin mi vult gidar,
Ord questa grevedegna.

Las Cruschs che ha dau,
Hai jeu savens portau,
Con mala comportonza,
130Mo vssa senza fin,
In buordi cruschs surin,
Portar sun bein vengonza.

O vess jau regordau,
[p. 562] Las Olmas lu gidau,
135Gliez temps ciau en fermonza
Vess jau d’haver agid,
Per ir prest tiel salid,
Dil Ciel agl mund speronza.

O rog ô viandond,
140Mi veglias po fertond,
Far in’ovra de carezzia,
Sche vi jau regordar,
Ad er per tei rogar,
Cur ch’iau sun en letezzia.

Amen.


[p. 593] Canzun dellas caschuns dels Condemnaus.


TEdleit vss las caschuns
Che vidavon een stadas
De tuttas perditiuns
De quellas desparadas
5A persas creatiras
Cheen or dil meun de Diu
Sur sezzas traig burniu
Gie traig tuttas sventiras.

[p. 594] Tut sa co il rich Vm
10Custeivlamein vestgieva,
A meisa il pli sum
A tut agli surveua,
Quel veva tgei ch’el leva
De beiver à migliar,
15Sur tuts da comondar
Tut bien dil mund gudeva.

Mo co eis ei midau
El brischa en fiug à flomma,
II mund l’ha engannau
20Scol auters biars engonna,
Siu bien sia ventira
L’ha egl Vffiern,
Giu funs lau satterau
Nu el tut mal endira.

25L’in gi per in muriet
Sun sau vegnius da quella,
[p. 595] Per in deleiget schliet
De mia Carn rebella,
A gl’aunter per losehezzia,
30II tierz per streuniadat,
II quart per faulzadad,
II quint per ver richezzia.

[p. 299 modifica]


Quest per ver pli che Diu
Giu car tal creatira,
35Lez con ver giu scuiu
Al proxim la ventira,
A tschel con enguordegna
Surbeivser surmagliar.
A quel cun hassegiar
40Auters con martschadegna.

Tgi per ver faig machiert
Con Bab à Mumma adina,
Tgi per ver faig entiert
V esser mal perina
45Tgi con far mal giuidicis
[p. 596] Tgi cons mals gargiaments
Con mals petargiaments
Tgi eer per spir caprizzis.

Cau schain ils desperaus
50Gronds morders schelms à laders
Cieu ils enteressaus
Fauls malizius Derschaders,
Leu gronda Signuria
Chan bucca priu puccau,
55Faig forza ad han dovrau
Cols piccens tirannia.

Tals han giu entardau
De far ils lur Vfficis,
Tals han er surdovrau
60Lur Duns à beneficis,
Tals schau scher nonfriggeivels,
Talents à qualitads,
Tals sfaig en vanadats
Lur Duns sco malnizzeivels.

65[p, 597] In tal che fu culpons
Ha schau sot l’ovra buna,
In auter ha faig dons
Vid ra(n)[u]ba, honur, persuna;
Biars en autra visa
70Glei tontas milli sorts;

Puccaus, à tontas morts
Ch’in ven de gir enfisa.

Bab, Mumma, à lur Affons
In gl’auter smaladeschen,
75In gl’[a]uter perdauons
La cuolpa emputeschen,
Aschi tuts quels, à quellas
Ch’een bein perina stai,
Cur chei een surpassai
80Fierren avon de quellas.

Pli fig fa desperar
Chei han anconoshensha,
[p. 598] Chei vessen purdiu far
Maneivel penetienza,
Ad esser en letezzia
Mo vss cumpli els quei,
Pertraggian, senten ei
Che cresche lur stertezzia.

Con ina riegla laid
90Tier la gratia Divina
Confessar in plaid
Con Diu fuven perinna,
Ach vss schei gie pluvessen
Pli larmas che la mar,
95Che Dieus less perdunar
Nuot vrbir pudessen.

O paupers condemnaus
Tgei liunga perschunia,
Mai ver nagin ruaus
100Mai fin de tirannia
Cura maneits à riva,
[p. 599] Vossa perpetnadat?
Saveits la cuozza grad
Schi dig sc’en Ciel Dieus viva.

105Cur cient ons een passai
Sche veits de star eung milli,
Culs milli een vargai

[p. 300 modifica]


Stueits spiggiar diesch milli,
Lu milli cienteneras
110Per lu diesch milliuns
Per lu cient milliuns,
Lu milliuns millieras.

Meit schia vinavon
Cur quels Ons tuts fineschen,
115Nollas multiplicond
Nonder ils diember creschen,
Ami schei po mai cura
Ei ven à pigliar fin?
Ei sa quintar negin,
120Chei vegni il meins d’in vra.

[p. 600] Il spazzi grond che sut
Il Ciel à Tiarra stende,
Emplenit ora tut
Con tons sabluns sc’in prende,
125Vegnig ina Schualmetta
Minca cient milli ons,
Per in sablum, ontons
Portass naven soletta.

Denton il fil filei
130Ton liung, à smisereivel,
Cun picchels quel nodei
Schi spess sco pusseivel,
Per ziffers quels quinteias
Ei possi daventar,
135Che vus quei fil plagar
Sin in cani pundeias.

Figei cani vargar
La cugla smisereivla
[p. 601] Dil Ciel agl mund, quei fa
140La summa non dumbreivla,
Auter che Dieus leu reiuer
Fuss mai pusseivel,
Mo la perpetnadad
Vegniess eung mai encieiver.

145Sei cugla dad’accial
Sco diemant de direzzia,
Sei quella adual
Agl Ciel enten grossezzia,
Lu sgoli mai ina gada
150En milli ons ù pli,
A detti in Veci
Solett’ina picclada.

Pli prest ven in afflar
Naven cugla isada
155Da quella schi derar
Leva picclada dada,
[p. 602] Che seigi encorschida
Della cuzzeivladad
Della perpetnadad
160Ina minuta prida.

Jeu sai nuot portar
De metter en sameglia,
Che possi mesirar
Con temps quella compagnia,
165Ach Dieus solett capesche
Con dig la dei cuzzar,
Schi dig sc’el Dieus ven star
Con quella mei finesche.

Jau sai Ord quella mar
170Mai mi menar à riva,
Mi vulten se stunclar
La plimma agl meun che scrive,
O vae tgei pauper viver
Ei en quella perschun,
175De tonta confusiun,
[p. 603] Pudess con larmas scriver.

Con tut sche petartgein
Nus ch’essen cieu sin via,
Endreig il temps spendein
180Glei bucca val aschia,
Mein per la via streiggia
Con riggla dil puccau,

[p. 301 modifica]


Con temma à gron quittau,
Sche mein nus da vard dreiggia.

185Glei gleiti surpassau
In pass ord quella strada,
À mo per in puccau
Ven l’Olma condemnada,
Ach Bab de Ciel nus gidi
190Che nus sco gleil duer,
Figieien tiu voler
Negina tei pli stridi.

Fai gratia dai perdun
[p. 604] Bab misericordeivel,
195Muort la pitra Passiun
A Seung dil Figl cussteivel,
Che nus ti obedien
De cor teneien char,
Con bunas ovras far
200Fideivlamein surveien.

Che cur la guissa sort
La vita nus ciencuna,
Sill’vra della mort
Seien con tei en buna
205En gratia bein murien
A meien cau naven,
En tiu soing legarmen
Tei semper benedien.

A sina quei grond dij
210Che Christus ven à trova;
Pudeien nus vdi
Quella legreivla nova
[p. 605] De quella schi carina
A dulcia vusch che di,
215Vegni vus benedi

Per star con mei adina,

Amen.


[p. 611] Canzun del Parvijs.


SEi vssa megls lubiu à mi
De vus vrar ventira,
Dil bien che vus gudeits

leu si


Alzai sur la natira,
5Dieus tut pussent dat legarmen
Suenter la grondezzia,
A partia or con in bien Cor
De mintgia sort ricliezzia.

Quei Reginavel merviglius
10Bi gron giè smisereivel,
Ei de richezzia emplanius
De legarmen cuzzeivel,
Quei bi Marcau ei bagegiau
D’aur à custeivlas Pedras,
15A quel menten che mana ven
Neginas caussas vedras.

[p. 612] Sche bein nus legra il

firmamen


Chei à nos egls veseivel,
Quel ei dil Ciel il fundamen
20Scheis ei giè bein carteivel,
Che leudensi sei bia pli bi
Bellezia ton nuialla,
Ch’in de mirar lai semegliar,
Zun cuorta la vrialla.

25Quels niebels Burgers caramein
Fan tutta cortesia,
Viven schentil ensemblamein
En dulcia gastaria,
Ten tuts à gast en quei grond past
30La Maiestad Divina,
Negina crei con dulsch quei ei
Ad ei cuzzar adina.

[p. 302 modifica]


Leu esses tuts privilegiai
De gratias maiestusas,
35[p. 613] A tuts sco Reigs

encoronai


Con Crunnas gloriusas,
Tuts leu florits tuts leu sclarits
D’ina tenient bellezzia,
Che tut perdess sche speras stes
40II Solegl la clarezzia.

Leu ei dij en perpetnadat
La noig ei bandischada,
Mai nin vnviern, adina stad
Nin’aura leu stemprada,
45Ei mai nivliu, ei mai stgiriu
Solegl terlischa adina,
Pertgei leu clar lai Dieus mirar
La Faccia ton carinna.

Negin bargir à suspirar
50Nin cumber ni stertezzia,
Negin surfrir ad’endirar
Leu ei spira letezzia,
Tut mal ha fin een à scadin
[p. 614] Las larmas schigentadas,
55Persecutinus, tribulatiuns
Ch’eran vi von, passadas.

Leu een saglir bundonzamein
Fonteunas d’Aua viva,
Nua che mai perpetnamein
60Negina seit ariva,
L’Aua pudeits ton sco vus leits
En schalas d’aur recieiver,
A con bien luft sco vus veis gust
Da quell’avunda beiver.
65Con bein vegnits à selegrar
Con la Mumma Maria.
Cun tuts ils Soings cols Aūgels

star


Adin’en compagnia,

Che con sunar à dulsch cantar
70Dieus en perpetten lauden,
Che dat deleig à tuts perfeig
Ch’ensemblamein leu gauden.

[p. 615] Da Ciel in Aungel per scacciar,
Ina malenconia,
75A soing Francesc volent sunar
La sia melodia,
Vet strusch tucau la harfa empau
Che soing Francesc senteva,
Tenien cōfiert che bauld siu spirt
80Per spir deleig stuleua.

Mai negin elg sil mund ha viu
Caussas aschi custeivlas,
Negin’vreglia mai vdiu
Canzuns aschi legreivlas,
85Nin Cor ei stau chagi schagiau
D’ina tenien dulciezzia
Ch’ei pon guder à lur plascher
Tutta vera letezzia.

Tut quei ch’il Cor sa garegiar
90Compleinamein leu gaude,
[p. 616] La Lieunga ha gust particular
Ch’en gratia Diu à laude,
O tgei deleig ha gl’entelleig
Che vesa quella faccia,
95O tgei bien star ei ruaussar
En quella soingia b[r]accia.

Ton grond deleig ei d’entellir
Quels merviglius Misteris,
Che perness vi tut il sentir
100Fin dils pli scharfs marteris,
Co Dieus ei veer, tgeil ha gudêr
Capir sia grondezzia,
A siu saver, à siu pudêr
Po bein dar contentezzia.

[p. 303 modifica]


105Soing Steffan cur el ha giu viu
Chen Ciel aviert leu steva,
Speras siu Bab il Figl de Diu,
Ton legarmen gudeva
Chel lau mirond à petertgiont,
110[p. 617] La Crappa ton senteva
Che leudenvi sc’in Aungel bi
Sia faccia floreva.

Tonta dulciezzia veramein
Enten Parvijs flussegia
115Che patertgiond de quella bein
Soing Augustin maneigia,
Schin daguottet crodass solett
Giu da quella letezzia,
Duess stizziar à tut midar
120Gl’Vffiern enten dulciezzia.

She mo in deguott podess dulcir
Schi pitra mar de peinas,
Sche tgei grõd gust dein quels

sentir


Che con mesiras pleinas,
125De quei Ual Celestial
Pon beiver deggia avunda,
Che per tut plein perpetnamein
De quella Aua refunda.

[p. 618] En mai sil mund sco

Lazarus


130Schi paupra creatira,
Siu miser stant ei finius vss
El gaude la ventira,
Din bien ruaus cun ils Beaus
Or de tutta travaglia
135El ha giu biar de comportar
Mo vss ton pli pagaglia.

Nuot sil mund ven mai afflau
De metter en sameglia,
Con quei grõ bien che lau vẽ dau
140Chei de tonta merveglia,

Che tgi schigiass ad empruass
Con bien il Ciel contenta,
Vegness sbittar à bandunar
Tut bien chil mund presenta.

145II mund schezzeigia niebladad
Honur, gron num, richezzia,
[p. 619] Bellezzia, laud, perdertadat,
Klig, sanadat, fermezzia,
Reputatiun, conseruatiun.
150A pompa bein ornada,
Auctoritat à maiestad
De tut il mund vndrada.

Sei sco dil temps d’Assuerus

Reig


Custeivlas gastarias,
155Gaudi suenter siu deleig
De tuttas ordenias,
Beivi scadin de quei dulsch Vin
Ton sco mai gli deleggia,
A siu voler à bein plascher
160Sei mintgia caussa dreiggia.

Tut quei meritta zun nuot
De metter per memoria,
Senza fin varga mo’ in deguott
Della perpettna gloria,
165Ton bien ton bi sco glei leu si
[p. 620] Sa nina plima scriuer,
O tgei buns dijs ei en Parvijs
Tgei legarmen de viver.

Sche bien sa esser patertgiau
170Chei veramein legreivel,
Tut ei ensemel lau rimnau
A quei ei tut cuzzeivel,
O glorius stand des Legius
O vitta consolada,
175O legarmen, ò gudamen,
Perpetnadad beada.

[p. 304 modifica]


Sche pia Dieus ils sees Beaus
Schi caramein trostegia,
En quei perpetten soing ruaus
180sche paga ei bein la breigia,
De gli survir, muort el pitir
Qual caussa, schin meritta,
Sco l’ha empermess tut l’interess
Della beada vitta.

185[p. 621] Con tut con bein fa

tgi cieu giu



Bugien portar flissegia,
II giuf dils Condaments de Diu
Che ton pauc engravegia,
Tgei bien barat fa el, chei dat
190In augenblik de stenta,
Per in ruaus che sin tuts

graus


Perpetnamein contenta,

Amen.


[p. 419] Canzun de S. Martin.


Sin tgei fuorma ei plascheivel,
Soing Martin ton meriteivel,
Desser sin tuts ludaus
Sin Cavagl sche ti schentas,
5Ne sut gnifla representas,
De vertits eil tut ornaus.

Ils sees Ons de giuventegna
Bucca senza carschedegna,
Mein’el vita de Schuldau:
10Mo da Christus schont sut scriver
Sut la Regla de bein viver,
[p. 420] Pil Parvis h’al vregiau

La charezzia ch’enten Viarra,
Pauc suenter in empiarra,
15Hal perfeiggiameing empriu,
Sia Schuldada, sia entrada,
Ei dad’el bein applicada,
L’ha partiu per amur de Diu.

En tal liug fa ina cuorsa,
20Senz’haver daners en buorsa,
Vese in pauper mal starciu:
Chem tremblava da ferdaglia,

Cun la Spad’el per miez taglia,
Siu Manti, à corcl’il niu.

25Per tal’ovra de charezzia,
Christus sez ei cun letezzia,
L’autra noig gli comparius;
Cun ludar co el vestgeigi,
[p. 421] Con bugien el dad’el seigi
30Con quei frust Manti vestgius.

Christus pli navont emprova,
Siu Schuldau, à megls promova,
En pli aulta dignitad:
A Turon Vuesch daventa,
35Dovre tutta breigi’ à stenta,
En viglionza à soingiadat.

La Bigietta Pastorala,
A possonza triumphala,
Ha el ton deciert dovrau,
40Chel dals Luffs à Bestias malas
A molestias Infernalas,
Ha las Nuorsas scampentau.

Lasters, vezs malas jsonzas,
Enten bunas demanonzas,

[p. 305 modifica]


45A vertits, hal faig midar,
[p. 422] Lavan giu las jastras Maclas,
Giu vertit de bia Miraclas,
Aunc dellas pli grondas far.

Fiug, ad Aua gl’obedeschen,
50Sin pli graus à gli surveschen,
Sco schei vessen entelleig,
Biars mendûs tras el megliuraven
Biars malsauns tras el procuran,
Lur megliuramen perfeig.

55Vin ad Jeli tras el cresche,
A fontauna nova cresche,
A stamprada Aura fui:
Siarps, Vccials da nus fugienta,
Flurs avont il Temps creschenta,
60A treis morts laventa si.

De vertits schi bein richida,
D’Ovras soingias emplenida,
[p. 423] Olma ha Dieus voliu clamar,
Chei veseivla à Ciel sgolada,
65A dals Aungels compognada,
Con celestial cantar.

Soing Martin ti has sin tiarra,
Dau agid de Ciel en Viarra,
A tals tes chars devotius,
70Nos monglus Eegls sin tei

miran,


A nos Cors tiers tei suspiran,
Cun tiu riug schurmegi nus.

Amen.




[p. 473] Canzun da S. Scolastica.

<poem>

SColastica in vif maleig
Dil glorius soing Benedeig,
Vera Sora schumialla,
[p. 474] Veva tuts Duns, à perfectiuns
5D’ina soingia Purschalla.

Siu num da scola ei naschiu
En quella ha la bein empriu
La Diuina Sabienscha
Autras mussau, à flanzigiau
10La regla d’obedienscha.

En quella sco ent in bi Jert
De legermen à grond confiert,
Tuttas vertits floreschen
Che sco in bi floriu Ciupi
15La Religiun ornesche.

En ell’han mess bien fundamen
Priu residenzza à loschamen,
Carezzia, Humilitonza,
Mieivladad, à Castiadat
20Fermezza, à Comportonza.

[p. 475] En ella stat perdertadad
Tempronza, à custumeivladad,
Giustitia, Cardienscha,
Fideivladad, statteivladad,
25Speronza, ad Obedienscha.

En ell’ha liug la devotiun
La streingia mortificatiun,
Bien fliss buna viglonza
Libralitad, ifriadad,
30Tut soingia demanouza.

Siu entelleig era tier Diu,
Siu cor agli adin’vnfriu,
Ils Eegls tier el alzaua
Siu plaid à faig cun tut adaig
35Tier el tut endrizaua.

La sia liung’era en ludar
[p. 476] Diu benedir ad engratiar
Siu temps ton bein spendeua
Che de quel tut negliu nuot
40A piarder ir pudeva.

[p. 306 modifica]


L’haveva nin discurs mundan
Negin plaid scandalus, ù van
Discurs che confiert deva,
Spiritual Celestial
45Cun siu soing Fra figeva.

Fu denter autras ina gà
Da soing Benedeig siu car Fra,
Vegnida visitada
A da spezial Spiritual
50Confiert bein trostiada.

Volent la sera il Soing partir
La Soingia non pudent vrbir,
Chel pli vreglia detti,
[p. 477] Ha ell’vrbiu, cha empediu
55II Ciel, ch’el aung megls stetti.

Roga chil Ciel dei entardar
A far aneiggiamein crudar
Teniena daracada
Ch’il Soing sto star, la consolar
60Sco la suenttra gada.

Vend tutta noig entocca dijs
Menau discurs dil soing Parvijs.
En Clauftra ei turnada
Ha priu cummiau, à bandunau
65II Frar bein consolada.

L’ha terlischau de siu mervegl
Entocca sera scol Solegl,
Ora ad en il Tempel
En professiun de Religiun
70Cun merviglius exempel.

[p. 478] Passan treis dijs chell’hal

Fra viu


Che quei Solegl va à rendiu,
A tier in’autra vita
Tgei bialla fin, po crer scadin
75Ella de far meritta.

Ell’ha bein cun legarmen
Enten perpetten salvamen
In bien sagir viadi
Chell’ha tons ons portau shi

grős


80Frigs enten purschalladi.

Ha senza fal aunca morir
La buna Muma faig vegnir
Las sias Religiusas
Faig endamen per Testamen
85Bia caussas meruiglinsas.

Co ellas dein bein salvar
[p. 479] La Regla, à tuttas ovras far
Che quell’endreig camonda,
Vend benediu, ellas à Diu
90De cormein racamonda.

Encunter Ciel aulza sees Eegls
A sezza recamonda megls
Cun tutta confidonza
Ad ha tier Diu la via priu
95Tut leda de speronza.

Quei bi soing Jert de flurs ornau
Quei bi Curtin de frigs cargau
Vult Dieus sco per sigronza,
Prender tier el, à gudér quel
100Sco legreivl’affdonza.

Perdeggia dat soing Benedeig
Che ent il Spirt ha entelleig
La mort de sia Sora
[p. 480] Tge segn l’ha faig pon

tuts cõpaig


105Bein prender lunderora.

Cun legarmen vese il soing Frar
Quell’Olma bialla à Ciel sgolar
Sco ina Tuba alva
Ven bein cartiu chella von Diu
110Ent’in ault Thron sei salva.

[p. 307 modifica]


Pare d’vdir Dieus enuidar
A cun carina vusch clamar
Vegn Tuba tier la Crunna
Sco en lectiuns dellas canzuns
115Soingias, pli ch’in text suuna.

Sche sgoli Tuba ord il Sindfluss
De questa Mar de larmas vss
Cul rom dellas Oliuas,
Ti pos cientar à ruessar
120Ell’Arca d’auas vivas.

[p. 481] Prein mira il Bab Celestial
Sco Noe il maun or da siu Sal,
Tier la Tubetta stende
Cun legarmen fa bein vegnend,
125A enten l’Arca prende.

Dieus ha en Ciel ault liug gli dau
Che sco Schuolmeistra ha mussau
Vertits en sia Scola
Muort in shi soing à gron gudogn
130La dublameing consola.

Di Soingia con gron diember ei
Scolaras ch’een suenter tei,
Vegnidas, ad aung vegnen,
Che oz il di, à caudenui
135La tia Regla tegnen?

Ti à tiu Fra soing Benedeig
[p. 492] Gudeits in legarmen perfeig
II qual aung engrondeschen
Voss Religius ch’a Diu tras vus
140Survevan, à suruessen.

Scolastica tegn scola à nus,
Muossi ded’esser devotius,
Ad autras vertits speras,
Ti sas bein ton sco vidauon
145Cur ti sin Tiarra eras.

Von Diu has grond’auctoritad
Gidi la nossa fleivladad,
Che nus endreig vivien
A tras tiu riug er nus in liug
150En Ciel bauld surveguien.

Amen.


[p. 433] Canzun de S. Bistgiaun.


O soing Bistgiaun ti has venciu,
Tirans à Tirannia,
[p. 434] Lau tras en Ciel vss survegniu,
Schi soingia compagnia,
5La tia mort, de tala sort,
Crudeivla, à dolorusa,
Ha tiu soing Tgiau encoronau,
Cun Crunna gloriusa.

Has surportau il ruch Vnviern,
10De plieuia sanganusa
Sco da tonts Heinchers dil Vffiern
Has tia Carn pretiusa,
Schau sgemiar, scarpar, sitar,
Vss in, bauld gl’auter Nember,

15Vssa pos ti guder lau si,
Perpetten rich Settember.

Tia Perschun ei ent in Jert,
De soingias flurs midada,
La carschedegua en confiert,
20II sgir en la glisch beada,
[p. 435] Eis ord ils mauns de quels

tireuns


A star en Compagnia,
Dils soings Beaus, cha sin tuts
Fan tutta cortesia. [graus
25Cun las Cadeinas, chan ligiau,
Cieu giu tia Persuna,

[p. 308 modifica]


Has uss la libertad comprau,
A pretiusa Crunna,
Sugas chan traig, à fiers chan faig
30La Nembra à Carn à frusta,
Han in vestgiu de Puorpra ordiu,
Che milli Scazzis cuosta.

Era vi von plascheivla à Diu,
La vita a demanonza,
35Pli bein ha aung la mort

plaschiu,


En soingia comportonza,
Has ent’il Saal Celestial
Grondezzia principala
[p. 436] Eis denter tons Martirs

dils grons,


40En Cuort Celestiala.

Il gron strapaz, greva zenur,
Tuttas dolurs à peinas,
Han vssa fin, portan honur,
Consolatiuns compleinas.
45Sco gle’ il duêr, eis ei er vêr,
Suenter la trauaglia,
Ch’in ha portau ven miserau,
Confiert, deleig, pagalia.

Viui selegri semper mai,
55Cun Christo enten gloria,
Ils dijs dil Sclacht en bein passai,
Ti has portau victoria,
Laud ad honur sei agl Signur,
Engratiament charezzia,
05Il qual ha dau, à siu Schuldan
Agid triumpf, letezzia. Amen.

[p. 93] In’autra Canzun della vanadat.


Va mundana, ti vana ventira,
Che corrumpes l’humana natira,
Va ò mund ti malgiest marcadon
Ti mi portas bucc’auter che don.

5Ils nos cors ch’en ton perlas

custeivlas

Per comprar il Paruis meriteivlas,
Cauas gui et engonnas nus zun,

Con tiu hrom schi fauls martsch

à malmun.



Vanadat ei la loscha bellezzia,
10Vanadat la grimaggia fermezzia

Lezza ei ch’auter che spir

schorvamen,

[p. 94] Questa stat sin nagin

fundamen.



Vanadat la priglusa grondezzia,
Vanadat ei l’enguorda richezzia,

15L’ina fa ton pli ault nus crodar,

Lautra fa ton pli bass nus

fundar.



Vanadat las honurs ad vfficis,

Grons nugers de nuschs senza

lamizzis,

Che fan ch’auter che rumper

ils dens


20Ad han lura nuot en dedẽs.

Vanadat tuts spass giugs à

letezias


Vanadat tuts volust à dulciezzias
Che passadas lain ch’auter fistiz,
Chil cor trurig à gref il culiez.

25Vanadat ei per fin l’amicitia,
Che nutresche zuppada malitia,

[p. 95] Clara glisch, à schi dig, sc’ell

ha grass

Senza quel semida ell’enten hass.

[p. 309 modifica]


Sut il ciel s’affla mai contentezzia

30Tuttas caussas schendreschen

tristezztia,



Va nauen pia mund terditur,

Dieus solet, eil ver centrum

d’amur. Amen.


[p. 149] Canzun(s) della Passivn.


CHristus vér Figl de Diu vivent,
Vendius per trenta daners davent,
La noig suenter egl Jert loschaus,
[p. 150] Ell oratiun per remischiun,
5Dels nos puccaus ei tut cumbriaus.

Il pitter Calisch de Pasiun
Vens mess avont ien quell oratiun,
Per beiver ora silla damaun,
Quella dolur, moua savur,

10Ded Aua à Saung, ca cuorra

giun plaun.



La pli caschun de quei suar,
Ei buc la mort ch’el ha d’endirar,
Mo bein che schia senz’entelleig,

Il mal Christgiaū, sieu niebel

saung

15Schezegia mēder chin sliet

deleig.



Il terditur ven naunavond,

La grima armada Giedius

manōd,

Dals quals el ven scharfamein

ligiaus.

Pli mal deschent chin malficient
20Tut bãdunaus lau davên manaus.

[p. 151] Tut mal chei han mai

patertgiau,

Han ei de far zun nuot

spargniau,

Spidau, sclamau, turpigiusamein,

Stuschau, runau, pitgiau, plagau
25Martirizau sil pli crudeivlamein.

Aunc bucc’avunda mortiraus,

Ven vid la pitgia per lur

ligiaus,

Cō scharfas geislas da mintgiamaū
Da quels Giadius schi dig battius

30Ch’el samegliaua strusch pli

Christgiaun.



Schi bein ornada la Persunna
Va pli navon encunter la cruna.
La cruña d’spinas han ei schentau
Sil tgiau dil Reig de tuts Reigs,
35A noua pliefgia de saung torclau.

Per lu da tuts ven ina Vusch
[p. 152] Ch’el dei morir si vid ina

Crusch,


La quala el sto [ô crudeivladat]
Sin sez cargar, naven portar,

40Si per in cuolm en tonta

fleivladat.



Si vid la crusch ven el alzaus,

Denter dus morders à miez

schentaus,

O dir morir ent’il leg schi dir,
O grond’amur de nies Segnur,

45Che vult per nus, si vid la

crusch morir.

Amen.

[p. 310 modifica]
[p. 369] Canzun de tvts ils Soings.



O vus grōds soings Amigs de Diu
Con ault ei vus po Dieus

hondrar,


Ch’à vus en Ciel ei tut lubiu
Quei che vies Cor po garegiar
5Cun vus veis tut vies Diu char
Che fa vies Cor semper legrar,
Negin leid vus po compegliar.

Vus terlischeits sc’il bi Soleigl,
[p. 370] Avont vies Bab calestial,
10Pli bi che l’alva de merveigl,
Nin legrament ei adual,
Vestgij cun gronda terlischur,
En Casa de vies Diu Signur,
Lodeits quel à gli deits honur.

15Cun Diu in Reginavel veits,
Et El compleinameing gudeits,
De sia Meisa vus migleits,
Sia beadadat bueits,

In di con vus bia pli bien ei,
20Che milli giu sin Tiarra sei,
Quei mi carteit de buna fei.

La faccia vus veseits de Diu,
Che vus sclarescha bi è clar,
Grond legrament veits lundergiu
25Che nin Christiaū po quei ciaffar
Quei cha nin Eigl mortal mai viu,
[p. 371] Negina oreglia mai audiu
Quei ch’à nus empermett nies Diu.

Ensemblameing nus tuts rogein,
30A nus po veglias vus orbir,
Che cur che nus navent tilein,
Podeien ent’il Ciel vegnir,
O Dieus nus veglia po tedlar,

Tras ring dils tes soing[s] nus

salvar,

35Per Jesum Christum tiu Figl char.

Amen.


Consolatiun della olma devotiusa la secunda gada quicciau ent’la prĩcip. Claustra da Mustê de Franz Anton Binn gl’On 1731.

[p. 532] Canzun de soing Gion Baptista.


Mettein bucc’en emblidonza
Il ault glorius S. Gion Baptist
Dil qual senza dubitonza
Cun cuorts plaids l’Evangelist

5[p. 533] Bein respũde à tgi

ch’empiarra:

Nu pli grond ei levau si
Che S. Gion Baptist sin tiarra
Denter tuts ils figls ch’en da
Donnau[n]s naschi.

Ent il bist da sia Mumma
10Aunca concepir privilegiau

Sin quei gi che Nossa Dunna
Ha giu ella visitau,
Eil tras grazia speciala
Mervigliusamein libraus
15Dalla cuolpa Originala,
Aũca nescher pia eis el santificaus.

Soingia Mumma parturesche

Alla glisch dil Mund il niebel

Mess

Quel che per perdeiggia nesche
20Della glisch dil Ciel, termess

[p. 311 modifica]


Cun la nova cha faig sera
Il gref veder Testament
Porta à dat perdiggia vera
Della gratia, à dig spetgiau

nief Cientament.



25[p. 534] De siat ons il Mund

banduna


Ad affdonza enquere ent in

desiert


Nua el mai hagi persuna
Che gli seigi de confiert,
En vault scarschentus arriva
30Tuttas auras stò pegliar
Denter thiers selvadis viva
Tuttas sorts molestias stò lou

endirar,



Il siu viver pli ded’Aungel
Gi à noig siu conversar cun Diu
35Il siu tgierp patesche maungel
Pial camel ei siu vestgiu,
Mel salvadi sia spisa
Salips tosts een siu bersau
Aua per buvronda stgisa

40Mai ni vin, ni pier, ni semegliont

schagiau.



O con streingia ei la gigina
Con savens, à liung il siu urar,
A con ault ei stau adina,
Nina sà, siu meditar,
45[p. 535] Il siu viver ei patientia,
Siu ruaus pli en vegliar,
Il siu studi penetientia,

Chel encieiva bauld al pievel

perdagar.



Sia vusch encieiva pia
50Or de siu desiert de dault clamar,
Che tuts dejen grada via
Agl Messias paregiar,

Tras la penetientia vera
Per haver perdunamen
55Dels puccaus, pils quals el

miera


Vid’la crusch per complenir

il spindramen.



Senza tema bein turzegia
Dil puccau Herodes scharfamein
Mò quei paug agl reig nizzegia
60El fa metter streiggiamein,
A ligiar enten cadeinas
A bittar enten perschun
Per far quescher tras las peinas

Chel pli asgi bucca gir sia

raschun.



65[p. 536] Mo soing Gion nuotta

daitgia

Mette avõ aung megls il

condam[e]nt


Per la tirannia faitgia
Perde bucca il ardiment:
Tocca la mala tissunza,
70Giramên dil reig urdiu,
Cha traig en sia saltunza,

A lau tras il tgiau de Gion Baptist

hà priu.



Ven sin meisa en gasteria
Il soing tgiau dil Martir presentau
75Ad à quella tirannia
Per la meglra traitgia dau,
In saltar pia caschunâ
Ad il pli grond soing la mort,
Mò per el ei quella buna,
80Che merita vita à gli d’in’

autra sort.



O Soing Gion enten grondezzia
Enten Ciel sur tuts ils soings

cientaus

[p. 312 modifica]


Nus cuin tia letezzia
Enten in schi ault ruaus;
85[p. 537] Per nus rogi, à defendi
Dal Herodes infernal

Che nagin de nus offendi
Nies char Dieus mai, cun negin

puccau mortal.

Amen.




[p. 529] Canzun de S. Gion Evange.


O bien S.: Gion Evangelist,
Cusrin dil Signer Jesus Christ,
[p. 530] Per in Apiestel or legiu
Dal ver Messias Filg de Diu.

5Tei ha nies Signer sper la mar,
Clomau che dejes suondar,
Ladinameing has bandonau,
Tiu Bab, la reit, e suondau.

Murt tiu soing Purschalladi clar,
10Ha Jesus tei teniu zunt char,
Sin ravugl schau ruossar,
E sees misteris or tsicciar.

Denter ils Soings Evangelists
Eis ti il Adler grond à gists,
15Survargas tuts cun Majestat,
Declaras la Divinitat.

In Doctur vens ti bein nomnaus,
In grond Profet en Patmos staus,
Lau has zun gronds Misteris vin,
20Ch’à tgi ha revelau nies Diu.

La cruna digl Martiri tiu,
[p. 531] Has survegniu cur char bubiu,
Il calisch digl jeli buglient,
Ent il qual els han tei mess ent.

25Vivont eis staus martirizaus,

Cur che ti sut la crusch eis

staus,

Vesent tiu Meister lau morir,
E sia chara Mumma bargir.

Bein has ti lau er’meritau,
30Che Jesus ha la Mumma dau,
A tgi, è tei siu figl nomnau,
Et ella à tgi recommendau.

Il calisch has ti er’bubiu,
Cur ch’ei han tissi à li porschiu,
35Eis pia quater gadas staus,
Per Christi amur martirizaus.

Treis crunas has pi’ meritau,
La prima ha’l purschalladi dau,
L’autra à ti la doctrina dat,
40La tiarza pil martiri stat.

[p. 532] O contas pedras has

schentau,


En quellas crunas fediau,
Cun infinitas bein lavurs
De d’Ons novonta noff savurs.

45Uss’eis ent Ciel zunt gloriùs,

Purschals sper tiu Meister

è Spus,


Doctur, Profet Evangelist,

E Martir grond de Jesus

Christ.



Ei pia mai emblidi nus,
50E cun merit schi preziùs,
Hagies de nus memoria,

Enten perpetna gloria.

Amen.

[p. 313 modifica]
[p. 526] Canzun de soing Vigili.


Soing Vigieli pli che milli
Gadas sejes salidaus,
[p. 527] Per nus rogi, che nus logi
Dieus en Ciel cun ils Beaus.

5Ti eis semper en igl tempel,
Staus Vigili vigielons,
Per tiu Pievel bein fideivel
Di à noig eis staus urons.

La sabienscha è cardienscha
10Ch’il Papa en Tei ha viu,
A Trient Vvesc Tei schenta,
Che has mò veing ons lur’giu.

En quell’tiarra gliaut zun biara
Cul Marcau has convertiu,
15Tier la vera à sincera
Conoschienscha digl vêr Diu.

Perdagavas, è mussavas
Igls malsauns has madegau,
Biaras gadas mal spertadas
20Has persunas liberau.

Trient, Brescha, Diu surveschà
[p. 528] E Verona convertiu,
Cun bia stenta has lau trenta
Schon Baselgias si derschiu.

25Millieras caussa vera
Has lau convertiu Pagauns,

Fauls Dieus spazas, il nausch

scacias

Ord siu tempel cun tês mauns.

Tutt la tiarra senza viarra
30Paganiglia has survegniu,
E plantavas or rasavas
La cardienscha digl vêr Diu.

Aung la cruna bialla buna
Digl martiri vengs urbir
35En Rendena uval terena
Quellas vengs ti survegnir.

Ei restava quella grava
Aung à Diu far verdegar,
Ugegiavas è sprovavas,
40Quell’à Diu aung gudegniar.

Bien exempel das el tempel
[p. 529] Igl Saturn has bis giun plaun,
E sin pradas perdegavas
A quei pievel grond Pagaun.

45Mo stinada ei quell’stada
Sin la Paganeglia lur
Ei rimnada la Bargada
Per mazar lur bien Pastur.

Crappa ciaffan, fc’soing stiaffan,
50Fieren ei crudeivlameing,
Quei surfiera, è bein miera
Soing Vigieli legrameing.

Soing Vigieli ord l’exili
Viglias pò per nus rogar,
55Nus urbeschi che Dieus fetschi
Nus en Ciel tier Tei menar.

Amen.



[p. 541] Canzun de S. Lieci Uvesc e Martir.


TUts enten Diu ludejen
Soing Lieci niess Patrun

Ensemlamein cantejen
A gli questa canzun,

[p. 314 modifica]


5Glei il duer d’haver in fresc
[p. 542] Regierd de niess emprim Uvesc
Tras el ha la cardienscha
En nus sia naschenscha.

De Christus niess Salvader
10 Or dad in reig pagaun
Daventa suendadar
A mette il mund d’in maun,

Ten bucca quint dil siu ault

stand

De reig, sco l’era, d’Engeland
15Muort Christo sia cruna
El bein bugien banduna.

Dat si tutta richezzia
Tut pracht, à grond’honur
A sbitta la grondezzia
20Vult esser in pastur,
Enquere in stand per el pli gist
Baratta il scepter per in Fist
Se mette sin viadi
Encunter quest Salvadi.

25Si per la tiarra encieive
Soing Lieci à vegnir,
[p. 543] Tier noursas persas reive
Per quellas encurir
Bein biars muort siu perdagar
30Entuorn Augspurg se lain anflar
A gli fan obedienscha
Emprenden la cardienscha.

Mo ven lau auncalura
Dals mals zun mal salvaus
35Cun tala procedura
Da quels persequitaus
Cun crappa lau daven scacciaus
En ina stiarna ven bittaus
Nu el per quiss negava
40Sche nin daven gidava.

Sper tonta stenta à breigia
Hal ton stuju endirar,
Pli biar patir garegia
Per nuorsas gudognar
45Tier Christus enflammaus d’amur
Sc’in Apostolic bien pastur
Contens de dar la vita.
Schel occasiun meritta.

[p. 544] Va vinavon empiarra
50Per tut sil meglier grau
Suenter nossa tiarra
Cun iffer, à quittau,
Mo affla quella cun schnavur
Star senza Diu, ir en errur
55Pleina de mermaniglia
De ciocca paganiglia.

El tafframein resolve
De quella reformar
Deciartamein se volve
60Tier Diu, chel dei gidar,
Chel possi volver quels pagauns
Enten fideivels buns Christiauns
Per quels decormein ura
A gig, à noig lavura.

65Riva cun sia flotta
Pleina de soingiadad
Sur Cuera ent’ina crotta,
La glisch della vardad
Sco in folegl termett’el or
70[p. 545] II plaid de Diu cun

ton bien cor


Ord quella crotta preitgia
Gudogn ded’Olmas spetgia.

lI siu bein gir confrunta
Il siu bien demanar,
75II bien exempel munta
Per auters muentar,

[p. 315 modifica]


Cun tut biars ventireivlamein
A gli cartevan fermamein
Pertgei quei chel plidava
80La vita confirmava.

La sia vusch tetlavan
Sco vusch dil ver pastur
Bià nuorsas che balavan
Tier Diu il ver Segnur,
85Enconoschend da sia vusch
Il grond Misteri della crusch,
A sal della Divina
Salideivla Doctrina.

La Sora soingia Mierta
90Ha era tut dau vi
[p. 546] La temporala jerta
Als paupers, à priu si
Viadi per suenter ir
A siu soing Frar lunsch

encurir,


95Affl’el bein consolada
En crotta sur numnada.

Engratian Diu à lauden
Cun gronda devotiun
Il bien confiert, chei gauden,
100En lur soingia oratiun,
Mond soingia Mierta vinavon
Il Evangeli perdagon
Per quei ven bauld tgisada
Ad en Termin brischada.

105II Iffer de soing Lieci
Nuotta lai muncar
De far il siu uffici
A Christum perdagar,
El ha contrast, contradictiun
110Zun senza fuorma de raschun
Perquei nuot zagegia
Dils lasters scharff turzegia.

[p. 547] Sper quei chel staign uregia
Culs lasters mintgiagi
115Ell’Oratiun harregia
Biá noigs senza dormi
El prende pauc, à schliet ruaus
Denter dus craps sin crap

loschaus,


El viva en gigina
120Fa vita strengia dina.

Cun devotiun perfeiggia
Soings sacrificis fá
Avon per via dreiggia
Las sias nuorsas vá
125Sco ver Pastur el quellas mai
De siu agit privadas lai
Paschenta; à bein tier mira,
Defende, à las pertgira.

Dentuorn igl’on, ù denter,
130Cient à oitgionta dûs
Sco ven dumbrau suenter
Che Christus ei naschius,
Cun el tal vissa ils pagauns
[p. 548] Per gir pli bein crudels tirauns
135Vegnend enten dispitta
Lagegian silla vita.

Sche giè miraclas devan
Perditgia de vardad
A tarlischar fievan
140La sia soingiadad,
Han auncalur sur maun ils mals
Cioccai en lur errurs mortals
Egl mal pli s’endireschen,
Ad il persequiteschen.

145Cun forza peglian meinan
Soing Lieci en Perschun
Process sin el ordeinan
Senza nina raschun,

[p. 316 modifica]


Ven alla mort ual lau truaus
150Chel deigi esser encarpaus,
Sot titel d’enganader
Ded’Olmas surmenader.

Ei lets della sentenza
Chel Martir pò morir

155[p. 549] En stand ded innocenza
Et el la mort patir
Sco Christus ha per sia amur,
Cun titel ded’in bien pastur,
Ent’il casti de Cuera
160Per sias nuorsas miera, Amen.


{{RigaIntestazione|[p. 549] Canzun de Soing Florin.

Flur enten tal Jert cresche
Numnada soing Florin,
Ch’en bi’a vertits floresche
Scò bi floriu curtgin,
5De giuvens ons nutresche
El gronda sointgiadat,
Mentên & offeresche
Perfeiggia castiadad.

En el ha la cardienscha
10Perfeiggia tarlischau,
Patienzia, & obedienscha
statteivel plaz anflau,
En el ei cultuada
La sointgia devotiun
15[p. 550] Adina conservada
Per miez dell’Oratiun.

El ha l’humilitonza
Statteivlamein plantau
A sin sia speronza
20Bien fundament cientau,
Adina ella charezzia
Dil proxim envidaus
Cun gronda contentezzia
De far dil bein pinaus.

25A siu Patrun portava
In flesch cun vin si maun,
Tal paupra quei rogava
Per siu mariu malsaun,

El ha per la malsauna
30Persuna il vin porschiu
Siu flesch sut la fontauna
Cun aua empleniu.

Prein mira cun tgiei gronda
Miracla Deius ha rendiu
35A gli quella buvronda
[p. 551] Dada per l’amur Diu,
L’aua ei en vin midada
En bien custeivel vin,
Perdiggia vera stada,
40Con soings sei soing Florin.

Spiritual daventa,
Ded’Olmas bien pastur,
Cun gronda breigia, à stenta
Cun zêl, à cun fervur,
45Nurssa el turzegia, preitgia,
Il pievel cun tut flis
Meina per via dreitgia
Per via dil Parviis.

A tuts grond bien exempel
50En siu Uffici dat
Cun devotiun egl tempel
Particulara stat,
Suenter siu Uffici
Finiu perfeitgiamein
55Fà el il Sacrifici,
La messa Soingiamein.

[p. 317 modifica]


[p. 552] II plaid de Diu semnava
Per tut fritgeivlamein
Soingias vertits plantava
60En auters aultamein
Era, sco soing Paul scheva,
De Christus in bien fried
Gudogn à Diu fieva
Ded’Olmas cun grond ried.

65Vend faig fadigia avunda
Ven el à Ciel clamaus
Il soing survient responda
Ded’esser paregiaus,
La mort gli revelada
70Mort d’ina tala sort
La vita soingia stada
Suonda soingia mort.

Cun quels dil liug dispittan
Per siu soing Tgierp haver
75Ils sees parens che quittan
De quei per dreigs guder,
Cun list ven bein schau ira
[p. 553] Il siu vaschi mussau
Cun sia vestgiadira,
80Mo’l Tgierp ei lau restau.

Suenter bein bia spazzi
De temps ven emblidaus,
Quei grond custeivel scazzi
A resta à tuts zuppaus,
85Mo soing Florin compara
Ad in Spiritual
A per siu Tgierp declara
In liug pli principal.

Quei soing Tgierp meriteivel
90D’haver pli grond’honur
En liug pli honoreivel
Portaus, porta favur,

Pertgiei tras el survegnen
Malsauns megliuramen
95Pucconts che tier el vegnen
Da Diu perdunamen.

Han ina malspirtada
Tier quei soiug Tgierp menau
[p. 554] Chei lau bein liberada:
100De quei ha smervigliau
In tal de mala vita
Barûn de Vaz, che vá
Tiel soing, il soing meritta
Chel penetienzia fâ.

105Canonicads de Cuera
Han dalla soingiadad
Da soing Florin la vera
Emprima niebladad,
Han per honur, à gauden
110Titel de soing Florin
Per lur Patrun quel laudan
Plantai en siu cortgin.

En frig ei madirada
Questa Divina flur,
115Celestiala ei stada
Sin tiarra la favur,
Giè in pomee statteivel
Tut temps cuzzeivlamein
De flurs, à frigs friggeivel
120Sin tiarra ensemblamein.

[p. 555] Havend sil mund cun tonta
Friggeiveladad floriu
Sche co ven questa plonta
Plantada en Ciel da Diu
125Lau esser benedida
Florir à verdegar
Haver per nus urbida
En noss basegns rogar.

[p. 318 modifica]


O soing Patrun lein pia
130A tgi congratular
La gratia, à gloria tia,
A nus recomendar.
Veglias, che nus vivien

En gratia, nus gidar,
135Ad en vertits florien
Per niess salit rogar.

Amen.




[p. 558] Canzun de soing Gaigl a soing Otmer patruns della baselgia de Laax.


VOn temps en digindat à per
Dus soings Avads vivevan
Per num soing Gail à soing Otmer
Ch’en soingiadad florevan
5La Religiun de lur Patrun
Soing Benedeig, ornavan
Dus Religius miraculus
Tuttas vertits plantavan.

Sco ceders aults egl soing cortgin
10Tuts suffels retenevan
Lur intentiun tier buna fin
Cun iffer promovevan
Nìna lavur nina rigur
Nagin contrast tumevan
15Tuts tentaments, impediments
Tuts enemigs vincievan.

[p. 559] Per gi per noig en oratiuns
Cun devotiun vegliavan
Cun autras mortificatiuns
20Adina giginavan
Sche d’enqual chils leva mal
Persequitai vegnevan
Dals buns ton pli per soings teni
Ton pli à Diu survevan.

25Soing Gail cun priedis biars

pagaũs

Ha viult tier la cardienscha
A. S. Otmer traig mals Christiauns
Tier Diu en obedienscha

Lur soingiadad han cun verdad
30Lur vitas exemplaras
Bein terlischau, à confortau
Sco duas perdiggias claras.

Cun la doctrina grond agit
Soing Gaigl al proxim deva
35Gronda charezzia per salit
Ded’Olmas el porscheva

Tier tuts muglus, malsaũs,

mendûs

[p. 560] Veva soing Meer la mira
Per quels survir, spisgiar, vestgir
40Cun aigna vestgiadira.

In Vuors sia crudeivladad
Sia natira mida
Avon soing Gaigl la grimmadad
Siu natural emblida,
45F’a nin de laid, mò sin siu plaid
Gli porta nau tier lenna
Mussa perquei con gron soing sei
Soing Gaigl cun clara enzenna.

A siu commond han obediu
50Las siarps naven retraiggias
La tras per Religius podiu
Lou zellas vegnir faiggias:
Ha longaniu in lenn cuort, priu
Per metter vid caplutta
55Vend misirau, à quei dovrau
Hai pli muncau nuotta.

[p. 319 modifica]


Lambertus Muni malizius
Che faulsamein tgisava
[p. 561] Soing Meer din laster turpius
60Che fig il cumbriava
Ven strofigiaus da Diu, sforzaus
Sc’in tier embrauncas ira
A cun zenur render l’honur
Dil grond entiert seplira.

65Quests soings ded’esser honorai
Da tuts, een meriteivels,
Essend ella Baselgia stai
Exempels schi veseivels
Lur vita à Diu ha bein plaschiu
70Lur mort stada pretiusa
Midada bein perpettnamein
En vita gloriusa.

Nua chels eran sotterai
Lou eran glischs anfladas
75Sura lur corps lou conservai
Da sezzas envidadas,

Libraus dal fiug l’ornad dil ling
Nua soing Gaigl pessava,
Candeilas sper il tgierp d’S. Meer
80Nin suffel giu stizzava.

[p. 562] Glisch giu da Ciel ha honorau
Soing Gaigl en sia fossa.
La naf chel tgierp d’soing menau
Entaupa pliefgia grossa,
85Tucca nuot negin deguot
La naf cul soing cargada,
Divinamein la seit zun bein
Als navadurs dostada.

O soings Patruns urbí tras riug
90Che vegni mantenida
Nossa Cardienscha en quest liug
Frigleivamein florida:
Che nus ciou giu vivend cun Diu
Cul proxim en charezzia
95Cul temps er nus anflejen vus
Perpettens en letezzia. Amen.

[p. 572] Canzun de Soing Murezzi à sia Compagnia.


O glorius Capitani S. Murezzi
Cun tia taffra Compagnia,
Cun tgiei bien cor veits per

vaffens piert vusezzi

Per uregiar cun tirannia,

5Sche gie de mintgia diesch’il

tgiau



[p. 573] Maximian vus hà diesmau
A per tribut de siu gron hass
Fiualmein tuts ciũcau sco miass,
Hal vid de vus negin possess,

10Havend faulsch en miass jastra

mess.



Quei eer de spigias schi biallas

bein madiras

Ei eer de Christus Niess Salvader,

In eer cargau de compleinas

spigias spiras


Senza sarclim dil mal tentader,
15Ha bein la spada dil tiraun

Las spigias faig crodar giun

plauu,


Mo Christus sin carr triumfal
Quella salin per siu iral
Ha sco patrun naven manau
20Cun legarmen en siu clavau.

[p. 320 modifica]



Quella salin ei crodada en

tiara à morta

[p. 574] A cun siu aigen Saung

schuada,

Enten patientia siu frig cient

dubel porta

En l’autra vita bein midada,
25Enten substanza d’in vif frig
A tuts tirauns per in despig
Ils Martirs stai vivon mortals
Terrai, à ciepicciai dals mals
Victorius een si levai
30Viven en Ciel encoronai.

Maximian per ver giu victoria

en viarra

Als Dieus sacrificar cammonda,

Nu sei Murezzi cun sees schuldaus

empiarra,

Pertgiei ne vegnen els, damonda?
35Eer els bassai dein engratiar

Ils Dieus, ad er sacrificar.
Havent Els tuts gli respondiu
Nua adorein in auter Diu,
A quel duein nus obedir,

40Muort quel da tiu camōd

untgir.



[p. 575] Havend udiu il tiraun tala

resposta

Ha el cun gritta rabbiada

La sia armada tutta termess

à posta

Tuts faig passar per fil de spada:
45Mo els per quei han’gudognau

Ils niebels dreigs dil soing

marcau

A gauden quels cun bien ruauss
Perpetnemein cun tuts Beaus,
Terlischan tuts vestgi de Reigs

50Posseden gauden tuts deleigs.

Amen.


[p. 571] Canzun della soinghiadat dils Ss. Patruns.


O Soings Patruns en ault’honur
De nossa Tiarra terlischur
Sur rosas gielgias dat de ried
La vossa soingiadad bien fried.

5Sils pass de Christus veits

mirau


Perfeiggiamein quel suondau
Crudeivels plaids nuot tumiu
Peinas patientamein surfriu.

Ussa podeits en Ciel legrar
10A gloriusamein cantar
Tut legarmen ven lou gudiu
Avon la Faccia dil vif Diu.

Nus ciou cun larmas suspirein
Vossa Soingia Ossa honorein
15Bucca segirs de niess salit
De cor rogein per viess agit.

[p. 572] Sin nus mireit cun eegls carins
Nus essen paupers pelegrins,
La dreiggia via nus mussei,
20A de vegnir tier vus gidei.

Vegnig da tuts ô Christus Diu,
A tgi, à tiu Soing Bab rendiu
Ad agl Soing Spirt fideivlamein
Laud, ad honur perpetnamein.

Amen.

[p. 321 modifica]

Consolaziun della olma devoziusa. La quarta editiun, Stampau a Dillingen tier Leonard Bronner Stampadur de l' Universitat gl' Onn 1796.


[p. 397] Canzun de serecomendar a Diu.


Jeu creig en tei miu Diu,
Il qual has mei scafiu,
En tei hai jeu mia speronza,
En tei hai jeu mia fidonza,
5Ei vens mei a gidar.

Ti eis il miu confiert
Ti eis il miu regiert
Ach ves jeu tei adina tumiu,
Ti chas mei adina regiu,
10En bien has mei manau.

Tei vi jeu adorar
Cheis il Solet pli char,
Les che ves tei mai stridau
Ach ves jeu mai faig in puccau
15Enconter tei miu Diu.

Per tei us charazar
Vi mitels us dovrar,
[p. 398] Pertgei che ti eis bein vengons
De charazar tutts gis et ons
20Cheis solets il ver Diu.

Miencresch de haver stridau
Lait de ver faitg puccau
Pertgei che eis la buentat

La vera seza Soingiadat
25Eis spirameing tutt buns.

Sun ussa restigiaus
Sun ussa parigiaus
De conplenir il tiu voler
De conplenir il tiu plischer
30Chei il megler per mei.

O Diu cheis tutt pussent
Dai bien entil miu sen
Seigias ti po il miu agit
E meina mei tier il salit
35Denter tes soings beaus.

Per leu cun quels poder
Tei il ver Diu guder
Che eis la gloria a tutts leu si
Che tutt bien veng leu mai fini
40Per tutta perpetnadat.

Sei po tutt miu de fa
De leu si ariva
Per tutt bien leu tei engratiar
Enten perpeten tei adorar
45Cheis a tutts il ver bien.

[p. 399] Canzun della purificatiun de nossa Duna S. M.


Dei ina gliada tras las steillas
Vus Soings Burgars dil parvis.
Envidei vossas caudeillas
Tutts, che sin quest Mund vivis,
5Nossa Duna oz cun mei
En il tempel conpignei
Sei laud al Bab celestial
Ailg filg, al Spirt Soing adual.

Ella ei zvar bialla sensa moda
10Il Soing spirt ha umbrivau
Concepiu ha tras miracla

Nin Um ha mai mai toccau
Tonaton vul observar
La lescha de purificar.

15Va per quei sco oz eilg tempel
Pren cun ella siu filg char
Per a tutts dar bien exempel
Vul a Diu quel presentar

Unfrescha era leu cun gronda

amur,


20Dues tubetas ailg Signiur.

[p. 322 modifica]


Mo unfrenda pli custeivla
Porscha a Diu per tutt il Mund
Unfrenda la pli enperneivla
Ina unfrenda niebla zun
25Siu soing filg unfrescha si
Il tschiut senza macla bi.

[p. 400] Quest unfrenda ha las figuras
Dil temps veder conpleniu
Quest veng avegnir zecuras
30Sin in len unfrida a Diu
Vegn suenter a restar
Nossa unfrenda sil Altar.

Gronda ei la ventira pia
Dil bien giest soing Simeon
35De poder sin bratschia sia
Prender quest divin affon
Dat per quei a siu Signiur
Laud, engratiamend, honur.

Lai siu Surviend us pia
40En pasch ir enten ruaus
Mai che jeu hai giu ventira
De poder tutt consolaus
Miu spindrader cun mes eilgs
Ver enten mes ons schi veilgs.

45Quel che ti has de perpeten
Per tiu pievel destinau
Chel sei glisch a tutts che metten
Pei sin queft Mund schurventau
Chel sei gloria de Iserael
50Chel sei nies Emanuel.

Nossa Duna dat ureglia
A tutt quei che vegnieva gieg
De siu filg, e sesmarveglia,
[p. 401] De tal causa pli che feig
55Il bien veilg soing Simeon
Benedescha els dentou.

Cur, chei han giu tut eilg tempel
Suenter il schentamend salvau
En tornai cun bien exempel
60A Nazaret en lur Marcau
Crescha en sapienscha leu denton,
Et en gratia il bien Affon.

Soingia Mumma uss sur las steilas
En parvis alzada si
65Fai portar nossas candeilas
Vengonzameing tutts sin quei gi
Fai en nus semper tarlischar
La vera glisch dil tiu Filg char.

Per nus tiu soing Filg presenta
70Oz al Bab celestial
Per ina vengonza unfrenda
Che nus lavi de tutt mal
Nus denton lein adorar
Cun devotiun quel sil Altar.

75Sin la fin rogein tuts tia
Protectiun de caudenvi
Meini po per dregia via
De poder en Ciel vegni
Per leu poder tuts nies Diu char
80Perpetnameing guder, ludar.

[p. 410] Canzun de nossa chara Dunna immaculata.


Senza Macla concepida
[p. 411 ] Dil puccau original
Ei la Mumma benadida

D’ilg Soing Felg coelestial,
5En perpetten preservada.
O concepta immaculata!

[p. 323 modifica]


Tras igl grond puccau dad Eva
Tut igl mund fus condemnau,
Sche Maria non haveva
10Tras siu soing Felg tut spindrau,
Seis en Ciel nossa advocata,
O concepta immaculata!

Eis per Mumma de Diu stada
Schon de perpeten ennau,
15A purschalla aung restada,
Ch’as igl Felg de Diu purtau
Seis en Ciel nossa advocata,
O concepta immaculata!

Eis il Spiegel de Justitia,
20Zun pussent ei Tiu agid
Eis in sessel de sabienscha
A cashun de nies Salit.
Seis en Ciel nossa advocata,
O concepta immaculata!

25Eis la Rosa spirituala
A veschi de devotiun,
Casa d’aur zun bein ornada,
Clara steilla de Domaun.
Seis en Ciel nossa advocata,
30[p. 412] O concepta immaculata!

Eis la Arca della Ligia
A salit de tuts malsauns,
Porta dil Ciel favorida,
Trost dils cumbriaus puccons.
35Seis en Ciel nossa advocata,
O concepta immaculata!

Eis enconter Heresias
Gron agit de tuts cartens,
Meines quels er sin las vias
40De salvar ils condaments,
Seis en Ciel nossa advocata,
O concepta immaculata!

Eis Regina er dils Aungels,
Patriarchs a dils Profets:
45Eis la glisch dils vers fideivels,
Dils Apostels, Marters, biaus
Seis en Ciel nossa advocata,
O concepta immaculata!

Eis dils Confessurs tenida
50Enten gronda dignitat:
Da purschallas reverida
Enten tutta perpetnadat.
Seis en Ciel nossa advocata,
O coneepta immaculata!

55Eis Regina dil S. Rosari
Tiu agit nus lai sentir,
[p. 413] Cura nus vein de far viadi
Da quest mund navent spatir.
Seis en Ciel nossa advocata,
60O concepta immaculata!

O Agni de Diaus! che prendes
Ils puccaus dil mund navend,
Nus schurmegias a defendas
Tras tiu soing num tut possend;
65Sei ludaus Diaus il soing Pader,

Felg, soing Spiert, nies consolader.

Am.


[p. 416] Ina autra Canzun de N. D.


Maria ei stada
Tuts temps preservada
Per Mumma de Diu

[p. 417] Ei stada Purschalla
5Sche gie chella en stalla
Ha Diaus parturiu.

[p. 324 modifica]


La siarp infernalla,
La cuolpa mortala
Nagin don a gli ha dau
10Ei stada adinna
Cun gratia divinna
A mai faig puccau.

Glei mai stau sin tiarra
Naschiu chei sei era
15Nies Diu ton char,
Che ves la schlatteina
Humana compleina
Podiu liberar.

Da nagin soing la veta
20Po mai vegnir scretta
In laud aschi grond
La Mumma divina
Purschalla Regina
Dil Ciel a dil mund.

25Tras tia urbida
Er ils puccons gida
Chei possan sesalvar
Schadin che garegia
Eis bein paregiada
30Tut temps da gidar.

O Mumma de gratia
[p. 418] Jau rog per caretia
Il tiu soing agit,
Tras tia urbida
35Er’ils puccons gida
Tuts tier il salit.

Cur Diaus la sentenzia
Sur nossa conscientia
Nus vegn a truar
40Stai tier a nus sco Mumma
Mai mai nus banduna
Nus veglias gidar. Amen.

[p. 425] Canzun de nossa Dunna delles Dolurs.


Sointgia Mumma dolurusa,
Leigias gratia or urbir,
Decorameing lein honorar
Ussa ad era sin quella ura
(Seis nossa mussadura
5Cura nus vein de morir
Avon diu leies rogar
Che el seigi gratius
Rugei vies felg per nus
Cun nus puccons munglus
10Ave Regina de Dolurs.

Enten sia surtiliada
De oig dis quei dulsch affon
Quei ei stau la emprima gada
Ch’el siu saung per nus a spon
15A muort quelas dolurs
Rogei vies Feigl per nus
Ave Regina de Dolurs.

Cur Horodes encureva
Vies Felg char per far murir
20E de noig fugir stuevas
En Egipta per untgir.
A muort etc. sco sura.

Veits treis dis cun gronda stenta
En cureig il vies Felg char
25Veis enflau quel ent il tempel
Cols Docturs el despiton.
A muort etc.

Cura vies Feilg la crusch portava
Veis sin via el entupau
Ach tgei dolurusa spada
30Tras il vies soing cor passau.
A muort etc.

[p. 325 modifica]


Ach tgei ruscha prozadura
An ils Gidius con el duvrau
Ussadera sin quela ura
Chu han el crucifigau.
A muort etc.

35Sut la crusch tut cumbriada
Enten bratsch veis el retschiert
Ach tgei dolorusa spada
Ver il Feilg plagau a miert.
A muort etc.

Veis cun larmas a tristezias
40[p. 427] Satarau il vies feigl char

Quel che veng sil gi a dessen
Sias plagas a nus mussar.
A muort etc.

Sointgia Mumma dolorusa
Leigias grazia or urbir
45Ussa adera sin quela ura
Cura nus vein de morir,
Che nus pudeien arrivar
Cun vus, a vies Feilg char
Ad en perpetten selegrar.

Amen.


[p. 431] Canzun sin la Fiasta de nossa Dunna de Uost.


Vus legers princis dil parvis
Arvei po si la porta
Maria veng vus dar ie avis
La tresta mort ei morta.

5Tuts ils Aungels a tuts beaus
Rimnada, benedida
A vus Maria datt ruaus
La mort ei oz vintschida.

Trumbettas, orglas, instruments
10Duvreit oz con legria

Con tutta forza dils Talens
Cantein oz a Maria.

Con tgierp, et olma en legermens
En tchiel ei oz alzada
15El eis sur tuts ils firnamens
Con gloria encoronada.

Il tschiel selegri lunder giu
Selegri er la tiarra
Oz ha Maria survegniu
20La palma de victoria. Amen.

[p. 427] Canzun de soing Roch.


Vein nus bucca Rischun
De far savens mensiun
Mai schar ord de memoria
De d’in schi grond patrun
5Priu si per devoziun
En sia honur a gloria.

Soing Roch veng quel numnaus
Zun feig per tut ludaus
In gron soing tutta via

10Chei schon dils perdavons
Prius si avon biars onns
Ent’ilg temps da moria.

Per siu land gratular
Lein nus er oz cantar
15La sia fointgia vetta
[p. 428] Sco ei ven a nus declerau
El cudisch bein numnau
Della ligienta scritta.

[p. 326 modifica]


Ei stau siu vegnir nau
20De quei liug ton stimau
Che vegn numnaus la Fronscha
De niebels perdavons
Vivi lur gis ad ons
En buna demanonza.

25Cuort temps ei vi passau
Chel ei vegnius privaus
De siu char bab a Mumma
Fa el empermischun
Ded’ir per devoziun
30Ent’il marcau de Roma.

La rauba ch’el ha giu
Als pauperss partgiu
Dat si siu vischanadi
Sco in panper pelegrin
35Saver lai a nagin
Sameta sin viadi,

En dira fom a seit
Surfresch caul a freit.
Stat or gronda travaglia
40En dira bein bugien
Dieus veng a siu survient
En ciel a dar pagalia.

Mo cur chel ei rivaus
[p. 429] A Roma ent il marcau
45Che fova la semoria
Da dels ha priu puccau
A biars hal medegau
De quella mallatia.

Passau ei plinavont
50En in marcau bein gron
Che senomn Piazenza
El va ent’il Spital
Lau affla in diember thal
Da quella pestilenza.

55Ha gronda compissium
Tier Diu fa oraziun
Ch’el sei ton buntadeivels
De dar la sanadat
Entras sia buntad
60Schei sei, a gli plisseivel.
Finida la oraziun
Ha dau benediziun
Sur quels cher enpresienscha
Ha el tuts medegau
65A quels bein exortau
De far in penetienzia.